Kategoria: Konferencje

POLSKA: Konferencja ARCHIWALNE ZBIORY PIECZĘCI. CHARAKTERYSTYKA ZBIORÓW, METODY OPRACOWANIA, KONSERWACJA

  

Szanowni Państwo,

przypadająca w bieżącym roku sześćdziesiąta rocznica publikacji pierwszych wytycznych metodycznych do opracowania archiwalnych zbiorów pieczęci to dobry czas na podjęcie refleksji nad szeroko rozumianą problematyką zasobu sfragistycznego. Wskazania osiągnięć i porażek na tym polu, ale też podjęcia próby zdiagnozowania przyczyn i jednych i drugich. Ukazania nowych możliwości, jakie daje wykorzystanie w metodyce archiwalnej, też na gruncie publikacji pieczęci, technologii cyfrowych. Zastanowienie się nad problemami związanymi z konserwacją i restauracją dawnych pieczęci oraz wpływem, jaki powinny one mieć na metodykę opracowania tej części zasobu.

Chcielibyśmy, żeby miejscem refleksji nad tym problemami stała się konferencja pt.ARCHIWALNE ZBIORY PIECZĘCI. CHARAKTERYSTYKA ZBIORÓW, METODY OPRACOWANIA, KONSERWACJA, zorganizowana przez Wydział Nauk Historycznych UMK pod patronatem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Dlatego też zapraszamy do udziału w niej wszystkich zainteresowanych tak wysłuchaniem referatów jak i udziałem w dyskusji. Program spotkania publikujemy poniżej. Konferencja odbędzie się zdalnie w dniach 25-26 października 2021 r. przy wykorzystaniu platformy wideokonferencyjnej BigBlueButton.Osoby zainteresowane udziałem w spotkaniu prosimy o wcześniejszy kontakt mailowy na adres archiwaipieczecie@gmail.com, co umożliwi organizatorom udostępnienie linku do platformy, na której będzie odbywała się transmisja wystąpień.

Marcin Hlebionek

Paweł Gut

Program konferencji (PDF)

Informacje ogólne o konferencji

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja ARCHIWALNE ZBIORY PIECZĘCI. CHARAKTERYSTYKA ZBIORÓW, METODY OPRACOWANIA, KONSERWACJA”

SFRAGISTYKA: Konferencja o archiwalnych zbiorach sfragistycznych 25-26 października 2021

Na 25-26 października 2021 roku została zaplanowana konferencja pt.  „Archiwalne zbiory pieczęci. Charakterystyka zbiorów, metody opracowania, konserwacja”, organizowana przez Wydział Nauk Historycznych UMK w Toruniu. Celem sesji jest próba zebrania wiedzy o stanie sfragistyki w archiwach: tak posiadanych przez te placówki zbiorach pieczęci czy ich reprodukcji, istniejących formach pomocy archiwalnych, tych podstawowych inwentarzy „kartkowych” ale również katalogach, inwentarzach tematycznych itd., jak i o pracach konserwatorskich i zabezpieczających podejmowanych i planowanych celem zabezpieczenia tego typu zasobu archiwalnego.

Planowana sesja stanowi nawiązanie do wydanej nakładem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych publikacji „Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach, red. P. Gut, M. Hlebionek, Warszawa 2020”. Książka ta jest publiczną wersją opracowanego w latach 2008-2018 projektu wskazówek metodycznych do opracowania zasobu sfragistycznego w archiwach, a także wprowadzeniem do sfragistyki dla zainteresowanych tematem archiwistów. W 2021 r. przypada także sześćdziesiąta rocznica ogłoszenia przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych „Wytycznych do opracowywania zbiorów pieczęci przechowywanych w archiwach państwowych”. Obie te okoliczności są, zdaniem organizatorów, dobrym punktem wyjścia do rozmowy o przechowywanych w archiwach pieczęciach.

dr hab. Marcin Hlebionek, prof. UMK

dr hab. Paweł Gut, prof. US

Czytaj dalej „SFRAGISTYKA: Konferencja o archiwalnych zbiorach sfragistycznych 25-26 października 2021”

POLSKA, WARSZAWA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” Część I

Zaproszenie na konferencję, zamieszczone także na ArchNecie, przyjęło ok. 60 osób, które przybyły 9 marca 2018 r. do Instytutu Historii PAN w Warszawie. Zebranych powitał prof. Zenon Piech, przewodniczący Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN. Referat Nauki pomocnicze historii – nowa perspektywa poprzedził informacjami organizacyjnymi o wydarzeniach naukowych planowanych w 2018 roku. Poinformował też, że w czasie XX Powszechnego Zjazdu Historyków w Lublinie w 2019 roku planowane są dwa panele dotyczące nauk pomocniczych historii.
Prof. Z. Piech zwrócił uwagę na istotne zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach, w tym zmiana pokoleniowa, rewolucja technologiczna i organizacji nauki, np. wprowadzenie systemu punktów. Wskazał też główne wyzwania stojące przed badaczami: określenie kanonu nauk pomocniczych historii, utrzymanie więzi z oddzielającymi się, coraz bardziej precyzyjnymi dziedzinami, np. genealogia i numizmatyka, budowanie środowisk badawczych w obszarach mniej aktywnych. Za istotne uznał prace metodologiczne, proponowanie klasyfikacji czy poszerzanie terminologii. Przypomniał też, że niedawno przetłumaczony został na języki Europy Centralnej Międzynarodowy słownik sfragistyczny, opracowany na początku lat 90. XX wieku. Polską wersję przygotował powołany przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, prof. Władysława Stępniaka, zespół redakcyjny pod kierunkiem dr. hab. Marcina Hlebionka. Prof. Z. Piech, jako recenzent tego tłumaczenia, zwrócił uwagę, że w czasie, który upłynął między wydaniem obu publikacji, zaszły zmiany w stanie badań sfragistycznych, co sprawiło, że literalne i tylko tłumaczenie okazywało się niewystarczające. Stąd wynika konieczność ciągłego rozwoju nauk, np. paleografii i epigrafiki, które przeżywają pewien zastój. Apelował o przygotowywanie nowych poprawnych edycji źródeł, opatrzonych uwagami krytycznymi, o objęcie zainteresowaniami badawczymi nie tylko zasobów archiwów i bibliotek, ale też muzeów. Przekonywał również, że rozwój różnych dyscyplin wiedzy nie jest celem, ale środkiem do pogłębiania wiedzy o naszej przeszłości. I mimo instytucjonalnego regresu nauk pomocniczych, dbać trzeba o kształcenie przyszłych kadr.
Kolejny referent dr hab. Wojciech Drelicharz, w występieniu Dokończenie Monumenta Poloniae Historica – Series Nova a rozwój nauk pomocniczych historii, przypomniał historię monumentalnego wydawnictwa źródłowego i zasługi jego kolejnych edytorów – redaktorów Augusta Bielowskiego, Wojciecha Kętrzyńskiego, Władysława Semkowicza. Przyznał, że nie udało się w pełni zrealizować zamierzeń Nowej Serii MPH, m.in. dlatego, że prace nad korelacją wersji tekstów były żmudne i wymagały licznych badań źródłoznawczych. Prowadzili je po wojnie Gerard Labuda, Brygida Kürbis, Jerzy Luciński i Zofia Kozłowska-Budkowa. Przez długi czas edycje krytyczne źródeł były kołem napędowym nauki historycznej, a teraz sytuacja zmieniła się bardzo  niekorzystnie. Uznał, że w nowoczesnym państwie trzeba promować świadomość wagi dobrych edycji źródłowych i powrócić do nich, aby m.in. wydać cenne średniowieczne kodeksy i kroniki oraz przygotować reedycje poprzednich wydań pomników dziejowych. Wystąpienie zakończył wezwaniem: „Czas najwyższy dokończyć Nową Serię Monumenta Poloniae Historica”, traktując to jako „obowiązek sztafety pokoleń”.

Czytaj dalej „POLSKA, WARSZAWA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” Część I”

POLSKA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz I

Szanowni Państwo,

w imieniu Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN zapraszam na konferencję „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz. I, która odbędzie się w Instytucie Historii PAN w Warszawie w dniu 9 marca br. Konferencja jest pierwszym etapem prac Zespołu NPH i E powołanego w nowym składzie w 2014 roku. Chcemy corocznie organizować cykliczne zebrania – konferencje poświęcone wybranym aspektom nauk pomocniczych historii i edytorstwa.
W tym roku mija ćwierćwiecze od konferencji „Tradycje i perspektywy nauk pomocniczych historii w Polsce”, która odbyła się w Krakowie dniach 21 – 22 października 1993 roku. Materiały konferencji zostały opublikowane w Krakowie w 1995 roku. To dobry czas, aby zastanowić się co z ówczesnych postulatów zostało zrealizowane, jaki jest współczesny status nauk pomocniczych historii i ich perspektywy.
Do udziału w pierwszej części konferencji zaprosiliśmy sześciu badaczy prezentujących różne aspekty badań z zakresu nauk pomocniczych historii. Założenia konferencji są następujące: referaty powinny być oparte na bieżących badaniach źródłowych prowadzonych przez referentów, prezentować nowe metody badań i ukazywać omawiane zjawiska nie tylko w ujęciu analitycznym ale również syntetycznym. Podobne założenia ma planowana druga część konferencji, przewidziana na przyszły rok. Program drugiej części konferencji chcielibyśmy ułożyć wspólnie z Państwem. Znajdzie się tam miejsce na każdy referat spełniający powyższe kryteria.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja „Źródła – źródłoznawstwo – nauki pomocnicze historii” cz I”

CZECHY: Konferencja o pieczęciach kościelnych

Sfragistyka kościelna należy do jednych z bogatszych. Liczne osoby i instytucje kościelne stworzyły w średniowieczu rozległą sieć, obejmującą cały świat chrześcijański, która to sieć odzwierciedlała jednolitą organizację kościelną. Podobnie było z pieczęciami, które pozornie były znormalizowane. Nie była jednak niezmienne, gdyż odzwierciedlały teologiczne, polityczne, organizacyjne i gospodarcze przemiany. Jednocześnie ich wygląd dostosowywał się do użytkowników i potrzeb konkretnych pieczęci grup społecznych. W czasach nowożytnych pieczęcie kościelne „podzieliły się” ponadto na różne konfesje. Były i są do dziś bardzo wartościowym źródłem informacji o czasach, w których powstały i ludziach, którym służyły.
Chcąc zwrócić uwagę na ten rodzaj źródeł historycznych – Centrum Studiów Społeczeństwa Średniowiecznego i Kultury – Vivarium przy Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Ostrawie oraz Krajowe Archiwum w Opawie i Morawskie Towarzystwo Genealogiczne i Heraldyczne w Brnie organizują w dniach 10-11 października 2013 r. międzynarodową konferencję nt. „Metamorfozy sfragistyki kościelnej” (Proměny církevní sfragistyki), która odbędzie się w siedzibie Krajowego Archiwum w Opawie Oddział w Ołomuńcu, przy ul. U Husova sobory 10 w Ołomuńcu.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o pieczęciach kościelnych”

III Międzynarodowa Konferencja Sfragiostyczna w Kijowie 2012

Шановні Колеги

Третя сфрагістична конференція, що відбудеться 16–18 листопада 2011 р. у Києві (співорганізатори – Інститут української археографії та джерелознавства ім. М.С.Грушевського НАН України та Музей Шереметьєвих), буде присвячена «Сфрагістиці суспільних груп та корпорацій (інституцій) країн Центрально-Східної Європи».

Ця частина сфрагістики різною мірою була предметом уваги українських істориків. Однак є надалі маловивченою. Характерними рисами цього напрямку сіґілографічних студій є нерівномірність студій печаток соціальних груп. Якщо, до прикладу, козацька сфрагістика знаходить вдячного дослідника ось уже як понад століття (що не означає остаточну вивченість цієї проблеми), то поза увагою ока історика за невеликими винятками є, приміром, sigilla освітніх закладів, людей інтелектуальної праці, лікарів, правників.

Отже, йдеться про печатки:
– титулованої аристократії;
– шляхти;
– козацтва;
– напівпривілейованих груп військового населення;
– духівництва;
– інтелігенції (професорів, лікарів, правників);
– міщанства та міських урядників;
– цехів;
– навчальних закладів;
– братств;
– політичних та громадських організацій;
– селян та сільських урядників.

Головні завдання, які ставимо у контексті даної проблематики, що звісно передбачає і відповідну спрямованість доповідей:

1. Спробувати визначити місце, яке займала печатка у вимірі повсякдення суспільних груп, як їхній атрибут, знак, символ, у певній мірі особистий, соціальний автопортрет.
2. Як змінювалася інформативна наповненість, зміст печаток представників соціальних груп та корпорацій протягом століть.
3. На скільки та в якій мірі на функціонування форми, змісту корпоративної печатки мали вплив політична історія, економічна кон’юнктура, естетична мода, пануючі культурні стилі, зрештою ті чи інші граверні центри (майстри-гравери).
4. Як співіснували, до прикладу, особисті та посадові печатки, де їхні поля впливу та легітимності перетиналися, а де йшли паралельно. Які мотиви та причини мали на ці процеси вплив.
5. Який джерельний потенціал сфрагісів суспільних груп у вивченні історії соціальних структур.
Проблему, яку виносимо на розгляд, вміщуємо у центрально-європейський контекст з метою прослідкувати впливи, яких зазнала українська сфрагістика ззовні, так і самобутні традиції, що мали цілком автономний характер або ж співіснували із запозиченими взірцями.

Інформацію щодо участі у конференції й теми виступів просимо надсилати до 1 жовтня 2012 р. за адресами:

Олег Однороженко – rus-ruthenia@ukr.net
Віталій Перкун – vitaliy.perkun@uw.edu.pl

=============================================
Trzecia Międzynarodowa Konferencja Sfragistyczna, Kijów 16-18 listopada 2012

Instytut Ukraińskiej Archoegrafii i Źródłoznawstwa im. M. S. Hruszewskiego oraz Muzeum Szeremietiewych zapraszają na Trzecią Międzynarodową Konferencję Sfragistyczną, która ma odbyć się w Kijowie w dniach 16-18 listopada 2012. Tematem przewodnim spotkania będą tym razem pieczęcie grup społecznych i koroporacji państw Europy Środkowo-Wschodniej. Zgłoszenia należy przesyłać do 1 października na adres e-mail podany w zaproszeniu.