Szwedzkie Archiwum Lenne w Stralsundzie w zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie

Szwedzkie Archiwum Lenne w Stralsundzie w zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie

I. Prawo lenne i kancelaria lenna na Pomorzu

Prawo lenne to część prawa prywatnego rzeczowego, narodziło się we wczesnym średniowieczu (VIII-X wiek) w cesarstwie karolińskim w wyniku wprowadzenia systemu nadań i beneficjów przez monarchów w zamian za określone obowiązki, głównie służbę wojskową konno. Było to prawo zwyczajowe i normowało stosunki między seniorem a wasalem. Wraz z rozbiciem monarchii Karolingów w prawie lennym wystąpiły regionalne zróżnicowania. Ostatecznie wykształciły się dwa systemy longobardzki (Longobardische) i frankoński (Fränkische). Podstawową różnicą była zasada dziedziczenia lenna, w prawie longobardzkim (Longobardisches Recht) – według zasad prawa powszechnego, czyli równego podziału między synów, a frankońskim – primogenitury i niepodzielności majątku .
Ten pierwszy narodził się jako prawo pisane w na przełomie XI i XII wieku w północnych Włoszech będących wówczas częścią cesarstwa. Podstawą kodyfikacji były miejscowe zwyczaje lenne, które zebrano w zbiór „Księgi Lenne” (Lehnbuch). Przepisy te pochodziły przede wszystkim z Lombardii i uzupełniono je również o cesarskie ustawy w sprawach lennych oraz wyroki sądowe. Na początku XIII wieku powstała kolejna redakcja longobardzkiego prawa lennego zwana „Vulgatą”. Redakcja ta stała się częścią nowel Corpus iuris civilis (jako dziesiąty zbiór nowel) i wraz z całym prawem rzymskim recypowana w Niemczech. Tu też prawo lenne znalazło się również w Zwierciadle Saskim (Sachsenpiegel 1220–1235) .

Cały artykuł Patrz:  pdf

Paweł Gut

AP Szczecin

Kancelaria i archiwalia pruskie

W dniu święta archiwistów i archiwów, w dniu 9 czerwca, Naukowy Portal Archiwalny ma zaszczyt poinformować o uruchomieniu działu autorskiego poświęconego kancelarii i archiwaliom pruskiej proweniencji. Dział prowadzony będzie autorsko przez wybitnego badacza tych zagadnień dr. Pawła Guta z Archiwum Państwowego w Szczecinie.

Adam Baniecki

 

Kancelaria i archiwalia pruskie.

Kancelarie i archiwalia śląskiej, pomorskiej, pruskiej proweniencji.
Pruska kancelaria akt spraw i jej spuścizna w archiwach polskich.

Pruska kancelaria akt spraw stanowi pewien synonim, hasło wywoławcze dla dokumentacji archiwalnej, która powstawała nie tylko w okresie XIX i XX wieku na ziemiach północnych i zachodnich państwa polskiego, a które w tym czasie stanowiły terytorium państwa pruskiego, ale szerzej dla tego typu dokumentacji z Pomorza Zachodniego, Warmii i Mazur, Ziemi Lubuskiej czy Śląska z XVI-XVIII wieku, nim one kolejno stały się częścią władztwa brandenbursko-pruskiego Hohenzollernów, a w konsekwencji państwa niemieckiego (od 1870). Z kolei system kancelarii akt spraw w okresie zaborów objął praktycznie całość ziem polskich i po dziś dzień jest podstawą kancelarii.

Czytaj dalej „Kancelaria i archiwalia pruskie”