FRANCJA: Jak opracowywać zespół dokumentacji konserwatorskiej – dwunastowieczne mozaiki opactwa Ganagobie

Archiwum departamentalne Alpes-de-Haute-Provence jest przechowawcą dokumentacji prac konserwatorskich wykonanych w latach 1970 – 1987 na niezwykłym zabytku, średniowiecznych mozaikach opactwa Ganagobie. Opactwo zostało ufundowane w latach 960 – 965 przez biskupa Jana II de Sisteron na jego własnej ziemi. Należało do kongregacji cysterskiej Cluny. Na wiek XII przypadł okres szczęśliwego dla opactwa czasu dobrej koniunktury. Wówczas około 1125 r. pojawiły się mistyczne mozaiki. Tragiczne w skutkach okazały się wojny religijne XVI w. W 1562 r. w opactwie schronili się Hugenoci, skąd zostali, jeszcze tego samego roku, usunięci przez zarządcę prowincji. Aby nie mogli wrócić zburzono sklepienie klasztornego kościoła oraz mieszkań mnichów, grzebiąc tym samym części mozaik. Lepsze czasy przyszły dla klasztoru w XVII w., kiedy jego opatem był Jacques de Gaffarel (bibliotekarz kardynała Richelieu). W 1789 r. klasztor sekularyzowano, a w 1791 sprzedano. W roku 1794 zniszczono dalsze części opactwa: transepty i chór kościelny. Blisko 100 lat później, w  roku 1891 r., cystersi z opactwa Sainte-Marie-Madeleine w Marsylii otrzymali w darze od hrabiego Adrien de Malijay z Marsylii ruiny opactwa i rozpoczęli ich restaurację.
Obecnie mieszka tu 20 mnichów podległych opatowi Hugues de Minguet.

Czytaj dalej „FRANCJA: Jak opracowywać zespół dokumentacji konserwatorskiej – dwunastowieczne mozaiki opactwa Ganagobie”

SZWAJCARIA: Opracowanie archiwalne od A do Z w podręczniku dobrych praktyk – odsłona trzecia

To już trzecia edycja obszernego podręcznika opracowania zasobu archiwalnego we wszystkich jego aspektach, przygotowana przez Archiwum Kantonu Zurich (Staatsarchiv des Kantons Zürich) Pierwsza wersja ponad 300 stronicowego Erschliessungshandbuch została opublikowana w styczniu 2014 roku, a kolejna, poprawiona i zaktualizowana wersja w 2015.
Podręcznik zawiera wypracowane przez lata zasady i dobre praktyki dotyczące postępowania z zasobem archiwalnym,  uwzględniające  również standardy międzynarodowe. Opracowanie podręcznika w pierwszej kolejności podyktowane było wprowadzeniem w kantonalnych archiwach Szwajcarii  AIS czyli Archivinformationssystems oraz decyzją o przeniesieniu do niego wszystkich tradycyjnych środków ewidencyjnych, a tym samym koniecznością zestandaryzowanego, stosunkowo głębokiego, homogenicznego opracowywania zasobu. Przez dwa ostatnie lata podręcznik poddany został krytycznej ocenie zarówno wewnętrznej – oddział opracowania zasobu archiwalnego archiwum w Zurychu- jak również  przez zewnętrznych ekspertów i praktyków. W dalszym ciągu jednak autorzy nie uważają podręcznika za produkt finalny. Poddawany on będzie stałej ocenie, monitorowaniu potrzeb i adaptacji do zmieniającego się otoczenie archiwalnego.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Opracowanie archiwalne od A do Z w podręczniku dobrych praktyk – odsłona trzecia”

POLSKA: NOMA polski standard opisu materiałów archiwalnych

Od 13 stycznia 2016 r. na stronie internetowej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych dostępny jest projekt „Normy opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych”  – NOMA w wersji 0.1. Choć dokument, w tytule, wskazuje archiwa państwowe jako adresata, to jednak w zamyśle Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ma służyć wszystkim podmiotom przechowującym i opisującym dokumenty w celach zawodowych czy nawet hobbystycznych. Ideą NOMA jest włączenie polskiej archiwistyki w nowy, rozwijany od nieco ponad dwudziestu lat, nurt archiwistyki światowej. Przez to należy rozumieć taką konstrukcję opisu archiwalnego, aby mógł on funkcjonować w międzynarodowych systemach informacji naukowej. Dlatego też, przygotowując projekt NOMA, za podstawę opisu przyjęto cztery standardy Międzynarodowej Rady Archiwów: ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDIAH i ISDF. Wykorzystano też sumiennie dotychczasowy dorobek archiwistyk narodowych, które już opracowały i wdrożyły standardy narodowe oraz normy ISO i PN-ISO. Ich wykaz znajdzie czytelnik w bibliografii NOMA oraz w rozdziale 5 „Powiązane normy i wskazówki”. Uwzględniono także dorobek polskiej archiwistyki – poważny i twórczy.

Czytaj dalej „POLSKA: NOMA polski standard opisu materiałów archiwalnych”

WŁOCHY: Schematy struktury danych dla Państwowego Systemu Archiwistyki

Centralny Instytut Archiwów (Instituto Centrale per gli Archivi) opublikował techniczne wytyczne dla baz danych archiwów włoskich, które będą obowiązywały w Państwowym Systemie Archiwistyki (Sistema Archivistico Statale- dalej SAS) Jest to jeden z modułów Systemu Archiwistyki Narodowej (Sistema Archivistico Nazionale- SAN. Dokument  okresla funkcje, które charakteryzują relacje pomiędzy komponentami tworzącymi software baz danych. Sam system SAS posiada bardzo bogatą dokumentację na specjalnej stronie internetowej prowadzonej przez Centralny Instytut Archiwistyki.
Opublikowany dokument: Sistema Archivistico Statale. Tracciato e corrispondenza Standard. Versione 1.00, 05/05/2015 (System Archiwistyki Państwowej. Standard wyznaczników i relacji, wersja 1.00) został zaaprobowany 5 maja 2015 r. przez dyrektora Centralnego Instytutu Archiwów panią Marinę Gianetto. Zawiera na 184 stronach i w 2035 rekordach mapowanie struktur baz danych. Mapowane są pola SAS z SAN i standardami Międzynarodowej Rady Archiwów (począwszy od ISDIAH, poprzez ISAAR(CPF) do ISAD(G). Każdemu mapowanemu rekordowi przynależne są atrybuty, których jest 10 (pole obowiązkowe, alternatywnie obowiązkowe, fakultatywne, powtarzalne, pole kontroli słownikowej oraz pola typologii: daty, charakteru (cechy), tekstu, liczby i oznaczone flagą). Niektóre pola posiadają więcej niż jeden atrybut, a inne nie posiadają go wcale.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Schematy struktury danych dla Państwowego Systemu Archiwistyki”

SZWAJCARIA: Archiwum Kantonu Zurych – wszystko co najważniejsze na 300 stronach. Wersja 2.0

Od publikacji podręcznika obejmującego zaktualizowaną metodykę szeroko rozumianego opracowania i przechowywania zasobu archiwalnego  w kantonie Zurych minął ponad rok. Pierwsza wersja ponad 300 stronicowego podręcznika została opublikowana w styczniu 2014 roku-publikacja ArchNetu.  Zawiera on wypracowane przez lata obowiązujące zasady i dobre praktyki dotyczące  zasobu archiwalnego,  uwzględniające  również standardy międzynarodowe. W maju tego roku ukazała się druga, poprawiona edycja podręcznika „Erschliessungshandbuch” Wersja 2.0 wydana przez Staatsarchiv des Kantons Zürich. Opracowanie podręcznika w pierwszej kolejności podyktowane było wprowadzeniem w kantonalnych archiwach Szwajcarii  AIS czyli Archivinformationssystems oraz decyzją o przeniesieniu do niego wszystkich tradycyjnych środków ewidencyjnych, a tym samym koniecznością zestandaryzowanego, stosunkowo głębokiego, homogenicznego opracowywania zasobu. Przez ponad rok podręcznik poddany został krytycznej ocenie zarówno wewnętrznej – oddział opracowania zasobu archiwalnego archiwum w Zurychu- jak również  przez zewnętrznych ekspertów i praktyków. W jego wyniku usunięte zostały drobne błędy i wprowadzono kilka uzupełnień do tekstu. Obejmują one rozszerzenia dotyczące prawnych ograniczeń dostępu do zasobu i okresów ochronnych, rozszerzenie zapisów dotyczących szczególnych przypadków dokumentacji i uzupełnienia zapisów sposobów liczenia wielkości zasobu. Zasadniczo jego układ nie uległ zmianie- omawiane są kolejne etapy porządkowania zasobu- nadanie struktury, sporządzenie opisu poszczególnych obiektów na wielu poziomach opisu archiwalnego zgodnego z ISAD i ISDIAH,  aż po opracowanie konserwatorskie, etykietowanie i w końcu magazynowanie zasobu archiwalnego. 

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Archiwum Kantonu Zurych – wszystko co najważniejsze na 300 stronach. Wersja 2.0”

SZWAJCARIA: Narodowe normy opisu wielopoziomowego – jak to zrobili Szwajcarzy?

Podczas gdy w Polsce dopiero w tym roku podjęto się  opracowania narodowej normy opisu materiałów archiwalnych zgodnej ze standardami międzynarodowymi, w Szwajcarii taka norma funkcjonuje już od wielu lat. Prace nad jej opracowaniem szwajcarskiej dyrektywy dla zastosowania ISAD (G) zostały podjęte już w 2005 roku przez grupę roboczą do spraw norm i standaryzacji Arbeitsgruppe Normen und Standard (AGN&S), w ramach działalności Szwajcarskiego Związku Archiwistek i Archiwistów  Verband Schweizerischer Archivarinnen und Archivare (dalej: VSA). Zadaniem AGN&S  było stworzenie  wytycznych, które miały zaadoptować ISAD(G)  na gruncie narodowym, uwzględniając specyfikę archiwów szwajcarskich, ich różnorodność, odmienne  regulacje prawne, tradycje w zakresie udostępniania zasobu jak również odmienne metodyki archiwalne wynikające z wpływów szkół archiwalnych niemieckiej, francuskiej i włoskiej. Norma adresowana jest do archiwów różnej proweniencji nie tylko państwowej. Dlatego powstawała ona we współpracy z archiwami związkowymi, kantonalnymi, gminnymi, archiwami instytucjonalnym i prywatnymi archiwami gospodarczymi. Prace te zakończone zostały w 2009 roku opublikowaniem  przez VSA szwajcarskich  wytycznych do zastosowania  ISAD (G) Schweizerische Richtlinie für die Umsetzung von ISAD(G).
Po co potrzebna była Szwajcarom narodowa norma  ISAD? We wstępie do wytycznych podawane jest następujące uzasadnienie:
– konieczność uwzględnienia i skonsolidowania różnych tradycji i praktyk szwajcarskich archiwów będących pod wpływem archiwistyk niemieckiej, francuskiej i włoskiej.
– uwzględnienie zróżnicowanych potrzeb i wymagań dla dużych, średnich i małych archiwów
– w przeciwieństwie do normy międzynarodowej mającej charakter ogólny / generalny –G/, norma narodowa uwzględnia i reguluje różnorodne postaci dokumentów (także opisy dokumentacji audiowizualnej, kartograficznej i obiektów trójwymiarowych).
– poprzez zastosowanie przykładów opisu poszczególnych poziomów z archiwów szwajcarskich norma staje się bardziej czytelna i zrozumiała.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Narodowe normy opisu wielopoziomowego – jak to zrobili Szwajcarzy?”

NATO: Dokumenty NATO w sieci w międzynarodowym systemie ICA-AtoM

Archiwum Paktu Północnoatlantyckiego – NATO, posiadające zbiór jednych z najważniejszych dokumentów historycznych dotyczących bezpieczeństwa Europy i Ameryki Północnej, zdecydowało się ich część udostępnić publicznie. Niedawno uruchomiona została specjalna strona internetowa: NATO Archives Online. Stanowi ona nowe narzędzie badawcze, oferujące wszystkim zainteresowanym odtajnione dokumenty NATO z pierwszych dziesięciu lat jego działalności.
NATO Archives Online oparte jest o System Opisu Archiwalnego ICA-Atom. Opublikowane dokumenty zeskanowano i zdigitalizowano w formacie PDF/A, celem umożliwienia wyszukiwania pełno tekstowego. Są one dostępne w dwóch oficjalnych językach Paktu, a mianowicie w języku angielskim i języku francuskim. Można je pobrać za darmo. Ich treść zawiera wiele cennych informacji na temat działań Sojuszu, obaw i toczonych w jego ramach dyskusji w początkach „zimnej wojny”.
Obecnie dostępnych jest już ponad 19.000 dokumentów obejmujących lata 1949-1959. Kolekcja ta będzie stale się rozwijać. Przyszłe aktualizacje będą zawierać dodatkowe odtajnione i ujawnione publicznie dokumenty dotyczące struktury wojskowej NATO, a także kompletny, cyfrowy zbiór publikacji NATO oraz plakatów. Zarządcy strony, pragnąc ją stale doskonalić dla potrzeb badawczych, zwracają się o opinie, uwagi i sugestie, które można przesyłać na adres: archives@hq.nato.int

Czytaj dalej „NATO: Dokumenty NATO w sieci w międzynarodowym systemie ICA-AtoM”