Kategoria: Nowości z Niemiec

NIEMCY: Emmendingen, Niemieckie Archiwum Pamiętnikarstwa

W południowo-zachodnim zakątku Niemiec, blisko granic z Francją i Szwajcarią, od 25 lat działa placówka o charakterze obywatelskim (społecznym), das Deutsches Tagebucharchiv (DTA). Spotkanie online z jej pracownikami i wolontariuszami umożliwiło organizowane przez Instytut Pileckiego Seminarium Festung Archiv, które odbyło się 28 czerwca 2023 r. W trakcie seminarium można było poznać historię organizacji, jej zbiory oraz różne formy działania.
DTA powstało w 1998 r., wzorowane na włoskim Archivo Diaristico Nazionale. Obecnie zatrudnia ono pracowników na 2,5 etatu, wspomaganych przez ok. 90 wolontariuszy z całego kraju. Gromadzi dokumentację o charakterze autobiograficznym – głównie dzienniki, pamiętniki, wspomnienia, czasem ilustrowane, zapiski i korespondencję, a ostatnio (wyjątkowo) kilka blogów, których treść zapisano w formacie xls i przekazano na CD. Co roku sporządzane są katalogi nowych nabytków. Zbiory są ewidencjonowane, digitalizowane i opracowywane. Wolontariusze odczytują treść przejętych dokumentów i indeksują je. Katalog zbiorów, systematycznie powiększany, dostępny jest online. Poznanie gromadzonej dokumentacji umożliwiają spotkania organizowane w siedzibie DTA, mieszczącej się w dawnym ratuszu w Emmendingen, wystawy we własnym muzeum, a także edycje źródeł i inne publikacje.

Czytaj dalej „NIEMCY: Emmendingen, Niemieckie Archiwum Pamiętnikarstwa”

NIEMCY: Oskar Schindler – życie na Oskara

Oskar Schindler urodził się 28 kwietnia 1908 r. w Zwittau (dziś: Svitavy, Czechy), gdzie dorastał i zdobył praktykę zawodową jako inżynier w fabryce maszyn rolniczych swojego ojca. Ożenił się z Emilie Pelzl w 1928 roku. Od 1935 pracował w niemieckim kontrwywiadzie w Ostrawie i Wrocławiu, za co została aresztowany przez władze czechosłowackie w 1938.Zwolniono go z więzienia po aneksji Kraju Sudetów przez III Rzeszę. Wstąpił wówczas do NSDAP. W 1939 r. wziął udział w prowokacji gliwickiej. Początki kariery, jako lojalnego funkcjonariusza i przedsiębiorcy służącego III, nie zapowiadały wiec późniejszej postawy Oskara Schindlera wobec aparatu władzy III Rzeszy. Po niemieckiej inwazji na Polskę Schindler zajął się produkcją naczyń i przyborów kuchennych dla Wehrmachtu w „Deutsche Emailwarenfabrik” (DEF)- wcześniej Pierwsza Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord” w Krakowie na Podgórzu , którą Schindler przejął za niewielkie pieniądze. Jego fabryka została sklasyfikowana jako ważna dla gospodarki niemieckiej w stanie wojny, zwłaszcza, że później produkowała również amunicję.

Czytaj dalej „NIEMCY: Oskar Schindler – życie na Oskara”

NIEMCY: Archiwalny obiekt miesiąca z Akwizgranu pod szyldem Nagrody Karola Wielkiego 2023

Międzynarodowa Nagroda im. Karola Wielkiego za rok 2023 jest przyznawana prezydentowi Ukrainy Wołodymyrowi Zełenskiemu i narodowi ukraińskiemu. Nagroda ustanowiona została w 1950 roku, przyznawana jest w Akwizgranie wybitnym osobistościom i instytucjom za zasługi w promowaniu pokoju i jedności w Europie.Aby uczcić laureatów nagrody Archiwum Miejskie w Akwizgranie (Stadtarchivs Aachen ) wybrało XVIII-wieczną mapę Morza Czarnego jako majowy obiektmiesiąca.Archiwum Miasta Akwizgranu gromadzi materiały archiwalne -dokumenty, akta, mapy, plany, zdjęcia, grafiki, także dane elektroniczne i produkty medialne niezależnego miasta Akwizgranu, o ile dokumenty nie są już potrzebne do bieżącej administracji i zostały uznane za godne archiwizacji.Łącznie zbiory archiwum miejskiego liczą obecnie około 20 000 dokumentów (Urkunde), ponad 100 000 zdjęć, 30 000 map i planów oraz około 11 km akt. Najstarsze dokumenty w archiwum to dyplom cesarza Henryka II dotyczący opactwa w Burstcheid i dyplom cesarza Fryderyka I z 1166 r.Te oryginalne zbiory są uzupełniane przez archiwumo zbiory innego pochodzenia ważne dla historii miasta, np. spuścizny, rodzinne, przemysłowe, stowarzyszeń i organizacji społecznych, prasę  i wydawnictwa.
Licząca około 270 lat mapa poglądowa Morza Czarnego i przyległych terytoriów z 1746 r.przedstawia dużą część obszaru dzisiejszej Ukrainy z Półwyspem Krymskim w części centralnej. Mapa daje wgląd w konkretny moment historyczny ukraińskiej państwowości, chociaż wówczas obszar ten należał do Imperium Osmańskiego – z czasem jednak wypieranego przez rosnące w siłę Cesarstwo Rosyjskie, które zajęło Krym w 1783 r. a panowania Katarzyny II.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwalny obiekt miesiąca z Akwizgranu pod szyldem Nagrody Karola Wielkiego 2023”

Niemcy: Życie i śmierć Matthiasa Domaschka Podcast o Peterze Wensierskim i jego nowej książce”Jena-Paradies”

W kwietniu 1981 roku 23-letni MatthiasDomaschk zmarł w Gerze w areszcie Stasi (Staatssicherheitsdienst, z niem. Państwowa Służba Bezpieczeństwa). Jego śmierć była szokującym wydarzeniem dla całego środowiska studenckiego w NRD. Co dokładnie doprowadziło do tego dramatu? Dziennikarz i pisarz Peter Wensierski, który od dziesięcioleci bada dokumenty Stasi, postanowił zrekonstruować życie i ostatnie dni Matthiasa Domaschka. W rozmowie z Dagmar Hovestädt, kierownikiem Działu Komunikacji i Badań Archiwum Stasi w Archiwum Federalnym (Bundesarchiv) i członkiem zespołu redakcyjnego ARD Contrast, dla podcastu „111 kilometrów dokumentów. Oficjalny podcast Archiwum Akt Stasi” (odcinek 75 z 14 grudnia 2022) daje wgląd w swoje szeroko zakrojone poszukiwania jakieprzeprowadził do nowej książki „Jena-Paradies. Ostatnia podróż Matthiasa Domaschka”.
W ostatnich dziesięcioleciach sprawą Matthiasa Domaschka zajmowało się wiele osób. Kiedy dwa lata temu Wansierski trafił do BSTU  (Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD tzw. Urząd Gaucka, niem. Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik), zaczął swoje badania od zera. Już wówczas w jego ocenie  akta Stasi jawiły się jako  ciężki materiał archiwalny. Jak stwierdza sam autor czasem można się pośmiać z błędów ortograficznych, literówek, słownictwa i ignorancji niektórych funkcjonariuszy, ale częściej ogarniało go przerażenie związane z oglądem zebranej tam dokumentacji. W prowadzonych badaniach tej sprawy niezwykle ważne były rozmowy ze świadkami – przyjaciółmi Matthiasa Domaschka a także z pracownikami MfS (Ministerium für Staatssicherheit-Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego).

Czytaj dalej „Niemcy: Życie i śmierć Matthiasa Domaschka Podcast o Peterze Wensierskim i jego nowej książce”Jena-Paradies””

NIEMCY: 100 lat temu w Kleve– głos z przeszłości

Kleve to miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf,. Tutaj urodził się cesarz Otton III.
W mieście działa archiwum miejskie- Stadtarchiv Kleve,które jest częścią administracji miejskiej działu Obsługa Obywatelska. W zbiorach archiwalnych znajdują się akta z XV w., m.in. akty stanu cywilnego od 1798 r. oraz dokumenty pergaminowe od 1348 r. Przechowywane są tu także ważne archiwalia pochodzenia pozamiejskiego. Należą do nich archiwa szkół, firm, inspekcji wałów i stowarzyszeń oraz spuścizny osób prywatnych. Archiwum miejskie posiada również bogatą kolekcję zdjęć, pocztówek, slajdów i filmów oraz map. Ponadto przy archiwum funkcjonuje duża biblioteka zawierająca około 30 000 woluminów ze zbiorami skupiającymi się na historii i lokalnej historii miasta Kleve oraz jego okolic. Obejmuje ona również rękopisy i starodruki z XV wieku, oficjalne druki (zbiory praw, dzienniki urzędowe) z końca XVIII wieku oraz zbiór gazet Kleve z 1770 roku.

Czytaj dalej „NIEMCY: 100 lat temu w Kleve– głos z przeszłości”

NIEMCY: Z Shuttle-Srvice bliżej do skarbów archiwalnych w Viersen

Archiwum Powiatowew Viersen(Kreisarchiv Viersen) znalazło formułę na wzmocnienie swojej oferty edukacyjnej dla młodzieży szkolnej. Oprócz ciekawej oferty edukacyjnej  pielęgnującej włókiennicze tradycje regionu, pokazów dokumentów sięgających XIII wieku i innych atrakcji, archiwum dowozi specjalnym transportem Shuttle-Srvice zainteresowane klasy szkolne do archiwum.  Pracownicy archiwum w Viersen organizują transport dla klas szkolnych od poniedziałku do czwartku w godzinach 08:30–16:00. Usługa jest bezpłatna dla szkół z regionu.
„Cieszymy się, gdy klasy szkolne trafiają do naszego archiwum. Istnieje ogromna chęć poznania naszego archiwum we wszystkich jego aspektach i przeprowadzenia tu badań. Często jednak przeszkodą są względy organizacyjne, które możemy usunąć dzięki naszemu transportowi”  z zadowoleniem stwierdził  Starosta Viersen Dr. Andreas Coenen.

Czytaj dalej „NIEMCY: Z Shuttle-Srvice bliżej do skarbów archiwalnych w Viersen”

NIEMCY: Familijny korowód z Birkenfeld

Wszystko zaczęło się od prostego pytania, na które wcale nie było łatwo odpowiedzieć: Jak nazywali się pradziadkowie dziadka z Birkenfeld? Na tym zwykle kończyła się wiedza w obrębie omawianej rodziny, a rozpoczęły się kwerendy w Archiwum Powiatu Enz (Kreisarchiv des Enzkreises) w landzie Badenii i Wirtembergii.
W międzyczasie wyłoniło się z tego znacznie więcej niż prywatne drzewo genealogiczne. Carolin Becker, redaktorka, a obecnie entuzjastyczna badaczka rodzin, odnotowała wszystkie chrzty, śluby i zgony zawarte w księgach Wspólnoty Kościoła Ewangelickiego w Birkenfeld od 1636 r. do początku ograniczenia ochrony danych około 1900 r. Rezultatem jest książka zatytułowana „Rodziny w Birkenfeld – od XVII do XIX wieku”, która została właśnie opublikowana przez wydawnictwo Cardamina, specjalizujące się w materiałach historycznych. Książka stanowi 15 tom  serii publikacji Archiwum Powiatu wEnz  siedzib w Portzheim.

Czytaj dalej „NIEMCY: Familijny korowód z Birkenfeld”

NIEMCY: Archiwum Miejskie w Lipsku – sprawy minione we współczesnej odsłonie

Archiwum Miasta Lipska pragnie przyciągnąć młodych ludzi do dawnego pawilonu sowieckiego na Starym Rynku, gdzie za sprawą multimedialnej stacji można odbyć podróż przez setki lat historii miasta.
W dniu 12 grudnia 2022 r. Ulrich Hörning, burmistrz Lipska ds. administracji oraz Michael Ruprecht, dyrektor Archiwum Miejskiego w Lipsku(Stadtarchivs), zaprezentowali tzw. Lebende Buch®.W ten sposób archiwum miejskie otwiera nowe możliwości w edukacji historycznej, bowiem Lebende Buch to  imponująca gra elementów drukowanych, animacji i dźwięku prezentująca historię miasta w fascynujący sposób. Na pierwszy rzut oka duża książka na drewnianym stole, która zachęca do jej przekartkowania. Po otwarciu stron pojawiają się teksty, obrazy, animacje, a także materiały historyczne, takie jak dokumenty i zdjęcia.
Żywa Księga® w przystępny sposób łączy świat analogowy i cyfrowy, przybliża odbiorcę do pasjonującej pracy w archiwum i zamienia ich w dociekliwych detektywów archiwalnych. Żywej Księgi nie da się otworzyć w Internecie. Trzeba pofatygować się do archiwum, a następnie odkrywać i podziwiać tam gromadzone cuda.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Lipsku – sprawy minione we współczesnej odsłonie”

NIEMCY: Dokumentacja śląskiej rezydencji Carlsruhe w Archiwum Państwowym w Stuttgarcie

W październiku 2022 Landesarchiv Baden-Württemberg w Stuttgarcie nabyło nieznany dotychczas zbiór ok. 200 planów, dokumentów i rycin rezydencji Carlsruhe (obecnie Pokój w woj. opolskim) na Górnym Śląsku. Zbiór pochodzi ze spuścizny księcia Ferdynanda Eugena von Württemberg (1925-2020).W marcu tego roku dokumenty te pojawiły się na rynku aukcyjnym. a trafiły do archiwum landowego dzięki wsparciu finansowemu Stiftung Kulturgut des Landes Baden-Württemberg i Kulturstiftung der Länder.
Prof. Dr. Gerald Maier, dyrektor Landesarchiv Badenii-Wirtembergii, powiedział podczas prezentacji nabytku 11 października 2022 r. w Głównym Archiwum Państwowym w Stuttgarcie: „Ten zakup to łut szczęścia. Cieszę się, że archiwa państwowe Badenii-Wirtembergii, przy wsparciu Stiftung Kulturgut i Kulturstiftung der Länder, zdołały zabezpieczyć ten wyjątkowy zbiór do badań i opinii publicznej. W ten sposób wiedza o zamku Carlsruhe, który został całkowicie zniszczony w 1945 roku, zostanie zachowana na przyszłość. Nabycie jest również idealnym uzupełnieniem zasobów Głównego Archiwum Państwowego w Stuttgarcie, które posiada dokumenty dotyczące regentów i członków Domu Wirtembergii”.

Czytaj dalej „NIEMCY: Dokumentacja śląskiej rezydencji Carlsruhe w Archiwum Państwowym w Stuttgarcie”

NIEMCY: Porządki po NRD – Archiwum Federalne przejęło materiały federacji związków zawodowych

Materiały archiwalne centralnego szczebla Konfederacji Wolnych Niemieckich Związków Zawodowych NRD (Freie Deutsche GewerkschaftsbundFDGB) zostały właśnie włączone do zbiorów Archiwum Federalnego. Władze zarządu federalnego FDGB i poszczególnych związków zawodowych zawarływ obecności przedstawicieli Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Środków Przekazu (BKM) porozumienie o przeniesieniu pełnych praw własnościowych na Archiwum Federalne. Liczący ponad 3,5 kilometra zasób, stanowił dotychczas część materiałów archiwalnych powstałej w 1993 roku Fundacji Archiwum Partii i Organizacji Masowych NRD w Archiwum Federalnym(Stiftung Archiv der Parteienund Massenorganisationen der DDR im Bundesarchiv- SAPMO). SAMPO w Berlinie-Lichterfeldedziała jako zależna fundacja prawa publicznego w Archiwum Federalnym. Udostępnia do użytku materiały archiwalne ponad 30 organizacji społecznych i masowych, które powstały poza system władz państwowych NRD, ale w ramach stanowionego w tym systemie prawa.

Czytaj dalej „NIEMCY: Porządki po NRD – Archiwum Federalne przejęło materiały federacji związków zawodowych”