Miesiąc: listopad 2025

UKRAINA: Archiwalna współpraca ukraińsko-szwajcarska

W dniu 13 listopada 2025 r. przewodniczący Państwowej Służby Archiwalnej Anatolij Chromow spotkał się z przedstawicielami Wydziału Pokoju i Praw Człowieka Ambasady Konfederacji Szwajcarskiej w Ukrainie. W trakcie rozmowy główny nacisk położono na kwestie rozwoju współpracy dwustronnej w dziedzinie archiwizacji, wsparcia i ochrony ukraińskich archiwów w trudnych warunkach szeroko zakrojonej agresji Federacji Rosyjskiej, możliwości realizacji wspólnych projektów z udziałem organizacji międzynarodowych, w szczególności takich jak UNESCO i OBWE (Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie), przestrzegania praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego.

Czytaj dalej „UKRAINA: Archiwalna współpraca ukraińsko-szwajcarska”

UKRAINA: „Archiwum wojny o niepodległość Ukrainy” – współpraca międzyresortowa

7 listopada 2025 r. przewodniczący Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolij Chromow, pierwszy zastępca przewodniczącego Tetiana Szewczenko oraz Olga Bazhan, dyrektor Centralnego Państwowego Archiwum Stowarzyszeń Społecznych i Studiów Ukraińskich (Центральний державний архів громадських об’єднань та україніки), wzięli udział w spotkaniu nt. „Perspektywy dokumentowania zbrodni wojennych i przyszłość archiwów wojennych”, które odbyło się w ramach programu „Prawa człowieka i sprawiedliwość” Międzynarodowego Funduszu „Odrodzenie”. Wydarzenie zgromadziło ukraińskie i międzynarodowe inicjatywy, które od 2014 roku dokumentują wydarzenia wojny o niepodległość Ukrainy. Celem działalności międzyresortowej grupy roboczej jest stworzenie stałego mechanizmu współpracy między instytucjami państwowymi, archiwami, środowiskami prawniczymi, organizacjami społecznymi i partnerami międzynarodowymi w zakresie przechowywania dokumentacji, oceny jej wartości i przekazywania do archiwów.

Czytaj dalej „UKRAINA: „Archiwum wojny o niepodległość Ukrainy” – współpraca międzyresortowa”

CZECHY: Monografia o filmach dla dzieci

Jedną z wizytówek czeskiej kinematografii są filmy fabularne dla dzieci, wyświetlane niegdyś często także w polskich kinach, niemal masowo prezentowane w naszej telewizji. Któż w dzieciństwie nie śledził przygód królewny Arabelii (serial z lat 1980–1981), czy wcześniej dziwnych przypadków Pana Tau z jego cudownym melonikiem (seria filmów z lat 1969–1978), niektórzy pamiętają jeszcze młodą czarownicę Saxanę z filmu „Dziewczyna na miotle” (1971), a ekranizacji różnych bajek były dziesiątki. Filmy te nie tylko są pieczołowicie przechowywane w Narodowym Archiwum Filmowym (Národní filmový archiv) w Pradze, czyli czeskiej Filmotece Narodowej, ale podaje się je tam również rekonstrukcjom cyfrowym i prowadzi różnorodne badania. Efektem tych ostatnich stała się ostatnio monografii naukowej.

Czytaj dalej „CZECHY: Monografia o filmach dla dzieci”

UKRAINA: Archiwa Krymu – straty, odbudowa i przyszły rozwój

W wystąpieniu na kanale telewizyjnym «Суспільне Крим», przewodniczący Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolij Chromow mówił o utracie materiałów archiwalnych, spowodowanej rosyjską okupacją półwyspu, oraz o działaniach podejmowanych przez Ukrainę w celu zachowania dziedzictwa historycznego. „Po zajęciu Krymu Ukraina utraciła część dokumentów Narodowego Zasobu Archiwalnego – to miliony stron naszej historii od końca XVIII wieku do dziś. Nie ewakuowano wówczas ani jednego dokumentu” – zauważył Anatolij Chromow. „Rosja przywłaszczyła sobie nawet dokumenty z okresu niepodległości Ukrainy; taka kradzież stanowi rażące naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego” – powiedział szef Państwowych Archiwów Ukrainy. „Nigdy nie porzucimy naszego dziedzictwa i podejmiemy wszelkie możliwe środki, aby odtworzyć zbiory w kopiach i utworzyć nowe zespoły archiwalne”” – podkreślił.

Czytaj dalej „UKRAINA: Archiwa Krymu – straty, odbudowa i przyszły rozwój”

Maciej Janik 1958-2025

Trzeba nauczyć się mówić o doktorze Macieju Janiku w czasie przeszłym, można wspominać jego życie, dokonania, pasje, nasze z nim spotkania, ale nie można już planować dalszych. Plany trzeba zmienić. Jego nagła śmierć zaskoczyła wszystkich, tak szybko zamknął się niedawno rozpoczęty nowy rozdział jego życia, kiedy miał już więcej czasu na realizację swoich pasji.
Maciej Janik ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Łódzkim w 1981 roku i w tym samym roku rozpoczął pracę w Archiwum Państwowym w Łodzi. Wytrwał tam przez 42 lata, przez 29 lat pełniąc funkcję zastępcy dyrektora archiwum. Jego wiedza, rzetelność, sumienność i doświadczenie wspomagały kilkoro kolejnych dyrektorów. Na emeryturę odszedł w 2023 roku. Był więc przedstawicielem coraz rzadszej obecnie kategorii osób, które są wierne jednemu miejscu pracy.
Jego potencjał i umiejętności doceniano w łódzkim archiwum, zauważano także w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Skutkowało to dodatkowymi zadaniami, służącymi całej sieci archiwów państwowych. Maciej Janik był członkiem Centralnej Komisji Metodycznej w kilku kadencjach, a także zespołów naukowych i problemowych, powoływanych przez kilku Naczelnych Dyrektorów. Rozprawę doktorską poświęcił procesom archiwotwórczym akt miejskich w Łodzi w latach 1945-1950. Cenił sobie wymianę doświadczeń, chętnie więc brał udział w konferencjach naukowych, nawet jeśli musiał to czynić w czasie prywatnym. Wygłaszał nieraz referaty i uczestniczył w dyskusjach.

Czytaj dalej „Maciej Janik 1958-2025”

SZWAJCARIA: Europa oczami Johanna Conrada Fischera

Archiwa gospodarcze – temat traktowany w polskiej archiwistyce marginalnie, w Szwajcarii znajduje swoje poczesne miejsce i jest przedmiotem zainteresowania nie tylko środowiska archiwalnego ale przede wszystkim środowiska biznesowego. Więcej o archiwach gospodarczych w krajach niemieckojęzycznych: SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w Szwajcarii. 

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Europa oczami Johanna Conrada Fischera”