Tag: standardy archiwalne.

MRA: Records in Contexts pierwsze wdrożenia – warsztaty we Francji i online

W dniu 15 listopada (środa) 2023 r. Grupa Ekspertów ds. Opisu Archiwalnego (Expert Group on Archival Description-EGAD) organizuje warsztaty poświęcone najnowszemu standardowi MRA Records in Contexts. Zapowiedziano przy tym publikację pierwszej pełnej wersji oficjalnej (nie roboczej) oznaczonej numerem „1” obu komponentów składowych normy, czyli  Records in Contexts Conceptual Model Version 1.0 (model koncepcyjny)oraz Records in Contexts – Ontology 1.0. (ontologię). Łączący cztery międzynawowe standardy archiwalne (ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF, ISDIAH) RIC rozwijany jest przez MRA od 2016 r. Od 2018 r. zaczęły sie pojawiać na świecie jego wdrożenia praktyczne, które obejmowały zespoły o różnej wielkości i różnym charakterze, niektóre z nich są dziś stosunkowo zaawansowane.

Czytaj dalej „MRA: Records in Contexts pierwsze wdrożenia – warsztaty we Francji i online”

MRA: Records in Contexts (RiC) wersja 0.2 i co dalej?

Podczas wrześniowej dorocznej konferencji archiwów w Rzymie (wrzesień 2022) EGAD (Grupa Ekspertów ds. Opisu Archiwalnego) zaprezentowała najnowszą wersję  standardu  Records in Contexts Conceptual Model 0.2. Zaprezentowana wersja uwzględniła komentarze międzynarodowej społeczności archiwalnej, które spływały do EGAD w latach 2021 – 2022. Pomimo, iż standard w wersji 01 został wydany w 2016 r., to nadal jest wersją roboczą(draft), jednak EGAD  publikując obecną edycję (0.2)  zaznaczył, że jest ona na tyle stabilna, że można jej używać w projektach. Na koniec bieżącego roku ma się pojawić  RiC w wersji 1.0, jak należy rozumieć, bazujący na obecnej edycji. RiC Ontologia w wersji 02 ukazał ukazała się w lutym 2022 o czy pisaliśmy. Nowym i bardzo istotnym dokumentem jest opublikowany RiC-IAD, wyjaśniający bazę teoretyczną standardu.
RiC składa się z czterech komponentów:
1. RiC-IAD (Introduction to Archival Description) – RiC Wstęp do opisu archiwalnego
2. RiC-CM (Conceptual Model) – Ric Model konceptualny – obecnie w wersji 02.
3. RiC-O (Ontology) – RiC Ontlogia
4. RiC-AG (Application Guidelines)- RiC Wytyczne stosowania standardu. Publikacja zapowiedziana jest na rok 2023.

Czytaj dalej „MRA: Records in Contexts (RiC) wersja 0.2 i co dalej?”

MRA: Publikacja Records in Contexts – Ontologie 0.2

Grupa Ekspertów Międzynarodowej Rady Archiwów do Opisu Archiwalnego (Expert Group on Archival Description – EGAD) opublikowała w lutym 2021 r. wersję 0.2 ontologii uzupełniającą  model konceptualny także w wersji 0.2 (Records in Contexts – Conceptual Model 0.2).
Zadaniem RiC-Ontologia jest  dostarczanie słownictwa i ogólnych zasad tworzenia zbiorów danych RDF (Resource Description Framework – Sposób/źródło opisu konstrukcji) służących opisywaniu  zasobów w sposób uporządkowany, zrozumiały dla komputerów. RiC-O ma tworzyć słownictwo i zasady uporządkowanego opisu dowolnego typu zasobu archiwalnego w powiązaniu z jego kontekstowymi podmiotami. Podstawą opisywanych bytów są: źródło informacji  umiejscowienie w strukturze oraz agent (twórca) i jego działalność. W ten sposób zachowana informacja archiwalna może być uzupełniona o identyfikację agentów ( twórców) i działalności, które mają miejsce, w przypadku jednostek organizacyjnych w konsekwencji wykonywania funkcji. Dzieje się to na bazie istniejących standardów MRA (ISAD(G), ISAAR(CPF) i ISDF oraz standardu zarządzania danymi ISO 23081 Information and documentation.

Czytaj dalej „MRA: Publikacja Records in Contexts – Ontologie 0.2”

Dokumenty w kontekstach – nowy standard opisu archiwalnego

Międzynarodowe kongresy archiwów są okazją do spotkań specjalistów z wielu krajów, wymiany doświadczeń o charakterze lokalnym, dyskusji na tematy szersze, są także właściwym forum do przedstawiania działań lub dokumentów o znaczeniu ogólnym. Na 16. Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Kuala Lumpur w 2008 r. Komitet dobrych praktyk i standardów (CBPS) zdecydował o ponownym opracowaniu zbioru czterech międzynarodowych standardów przygotowanych dotychczas przez Międzynarodową Radę Archiwów. Na 17. kongresie, który miał miejsce w Brisbane w 2012 r. Komitet opublikował Raport cząstkowy rewizji i harmonizacji standardów opisu. W końcu 2012 r. powołana została grupa ekspertów (Experts Group on Archival Description – EGAD), która w trakcie 18. kongresu w Seulu przedstawiła projekt jednego nowego standardu, któremu nadano tytuł Records in Context, nawiązujący do zakresu tematycznego i idei dotychczasowych standardów ISAD (G), ISAAR (CPF), ISDF i ISDIAH. Podtytuł A Conceptual Model For Archival Description sugeruje realizację zapowiedzi zawartej w trzecim rozdziale raportu z 2012 r. We wprowadzeniu wyjaśniono, że przedstawiony projekt to pierwsza część standardu – model konceptualny RiC-CM. Druga część, ontologiczna – RiC-O – zaczyna być dopiero opracowywana.
Przedstawiony projekt RiC ma budowę w nieznacznym tylko stopniu zbliżoną do poprzednich standardów, którą zdążyliśmy już poznać i zastosować w projektach polskich norm. Mówi nie tylko o wielopoziomowym opisie, ale i o opisie wielowymiarowym.

Czytaj dalej „Dokumenty w kontekstach – nowy standard opisu archiwalnego”

„Archiwa, harmonia i przyjaźń” 9 czerwca Międzynarodowy Dzień Archiwów

Od 2007 r. w świadomości światowej społeczności archiwistycznej zaczął funkcjonować Międzynarodowy Dzień Archiwów, jako święto archiwów i archiwistów z jednej strony, a okazja do budowania wizerunku archiwów, ukazywania ich roli jako przechowawców pamięci zbiorowej i wpływ tego faktu na budowanie otwartych społeczeństw rządzonych przez transparentne rządy. Data 9 czerwca doskonale się do tego nadawała ponieważ upamiętniała zorganizowanie się archiwistów z różnych krajów w 1948 r. w Paryżu w organizację o nazwie Międzynarodowa Rada Archiwów. Rozpoczął się długi proces wzajemnego uczenia się archiwistów od siebie, wspierania się, tworzenia wspólnych obszarów pracy i wymiany informacji. Zrodziły się programy wymiany międzynarodowej takie, jak realizowany od 1951 r. przez Dyrekcję Archiwów Francji, Międzynarodowy staż techniczny (Stage technique international d’archives). Wiedzę na nim uzyskują i sami dzielą się swoją wiedzą, archiwiści z całego świata, w tym wielu Polaków.


Czytaj dalej „„Archiwa, harmonia i przyjaźń” 9 czerwca Międzynarodowy Dzień Archiwów”

POLSKA: NOMA polski standard opisu materiałów archiwalnych

Od 13 stycznia 2016 r. na stronie internetowej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych dostępny jest projekt „Normy opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych”  – NOMA w wersji 0.1. Choć dokument, w tytule, wskazuje archiwa państwowe jako adresata, to jednak w zamyśle Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych ma służyć wszystkim podmiotom przechowującym i opisującym dokumenty w celach zawodowych czy nawet hobbystycznych. Ideą NOMA jest włączenie polskiej archiwistyki w nowy, rozwijany od nieco ponad dwudziestu lat, nurt archiwistyki światowej. Przez to należy rozumieć taką konstrukcję opisu archiwalnego, aby mógł on funkcjonować w międzynarodowych systemach informacji naukowej. Dlatego też, przygotowując projekt NOMA, za podstawę opisu przyjęto cztery standardy Międzynarodowej Rady Archiwów: ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDIAH i ISDF. Wykorzystano też sumiennie dotychczasowy dorobek archiwistyk narodowych, które już opracowały i wdrożyły standardy narodowe oraz normy ISO i PN-ISO. Ich wykaz znajdzie czytelnik w bibliografii NOMA oraz w rozdziale 5 „Powiązane normy i wskazówki”. Uwzględniono także dorobek polskiej archiwistyki – poważny i twórczy.

Czytaj dalej „POLSKA: NOMA polski standard opisu materiałów archiwalnych”

POLSKA: Polska norma opisu materiałów archiwalnych została zaprezentowana

W dniu 16 grudnia 2015 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych odbyła się uroczystość prezentacji zasad konkursu na dotacje na działalność archiwalną dla organizacji pozarządowych oraz przekazania Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych prof. Władysławowi Stępniakowi pierwszego polskiego standardu archiwalnego. Uroczystość odbyła się z udziałem wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego dr Magdaleny Gawin.
Normę opracowujący zespół nazwał akronimem NOMA od nazwy „norma opisu materiałów archiwalnych”. Jej celem jest stworzenie zasad opisu archiwaliów tak, aby móc je identyfikować dla zarządzania nimi i udostępniania oraz aby móc weryfikować ich autentyczność.
Prace zespołu trwały blisko dwa lata.  
NOMA jest dokumentem całościowym, to znaczy stara się ujmować wszystkie zagadnienia związane z opisem archiwalnym na pewnym poziomie uogólnienia. Podstawowym zadaniem, jakie stanęło przed członkami zespołu, było osadzenie międzynarodowych standardów archiwalnych w polskiej metodyce archiwistyki i odwrotnie, adaptowanie rodzimych rozwiązań do archiwistyki światowej. Skorzystano ze sporej gamy literatury światowej, a przede wszystkim z istniejących standardów narodowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Polska norma opisu materiałów archiwalnych została zaprezentowana”

POLSKA: Polski standard opisu archiwaliów

Zespół naukowy do opracowania standardu opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych zebrał się na piątym posiedzeniu. Odbyło się ono w Oddziale w Jeleniej Górze Archiwum Państwowego we Wrocławiu w dniach 19-21 listopada 2014 r.
W trakcie posiedzenia członkowie zespołu zakończyli prace nad roboczą wersją normy opisu materiałów archiwalnych, zgodną z Międzynarodowym standardem opisu archiwalnego ISAD(G). Przygotowany projekt wymaga jeszcze dopracowania niektórych zagadnień, w tym wykazu terminów i ich definicji, jednostek mierzenia rozmiaru dokumentacji różnego rodzaju, zasad opisu wakatów oraz dziejów zespołów opisywanych obecnie w księgach nabytków, ubytków i przesunięć międzyzespołowych. Projekt będzie także uzupełniony o kolejne przykłady, obrazujące sformułowane reguły.
Przygotowano także, w oparciu Międzynarodowy standard opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH, projekt opisu archiwum przechowującego materiały archiwalne. Do dalszych ustaleń także pozostawiono kilka kwestii, np. zakres podawania bibliografii, elementy bloku kontrolnego, w tym zasady identyfikacji opisów instytucji, oraz sformułowanie poprawnych przykładów.

Anna Laszuk
NDAP

MRA: Nowe grupy eksperckie Międzynarodowej Rady Archiwów

Pośród 12 grup eksperckich pracujących aktualnie dla Międzynarodowej Rady Archiwów dwie: „Grupa ekspercka do spraw opisu archiwalnego”- EGAD (przewodniczący: Daniel Pitti z Institute for Advanced Technologies, University of Charlottesville) oraz „Grupa ekspercka archiwów cyfrowych”- (DREG) (przewodnicząca Nancy Y. McGovern z  U.S. National Archives) opublikowały na łamach najnowszego informatora MRA Flash (nr 28) informacje na temat swojej pracy.
Grupa ekspercka zajmująca się opisem archiwalnym (Expert Group on Archival Description – EGAD) powstała w końcu 2012 r. otrzymała za zadanie opracować model konceptualny opisu archiwalnego godzący ze sobą i integrujący istniejące obecnie 4 normy archiwalne: ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF i ISDIAH. Celem jest stworzenie modelu, który będzie wynikiem konsensusu archiwistów z całego świata, tak zbudowanym, aby cała społeczność archiwistów mogła w pełni korzystać z możliwości oferowanych przez szybko rozwijające się technologie komunikacji oraz w pełni wykorzystywać niesione przez nie możliwości pracy zespołowej. W trakcie spotkania grupy w Brukseli w 2013 r. uzgodniono fundamenty na których powinien się opierać opis archiwalny: zasada proweniencji, zasada poszanowania zespołu i respekt dla porządku oryginalnego. Te trzy są powszechnie przyjmowane w świecie za podstawy archiwistyki. Zgodzono się także, że podstawowym wyróżnikiem opisu archiwalnego jest opis dokumentów w ich kontekście i że taki opis jest konsekwencją przyjęcia podstawowych zasad archiwistyki. Postanowiono przygotować dwa dokumenty. Pierwszy dostarczy formalnych narzędzi dla uchwycenia związków opisu archiwalnego z opisem spuścizny kulturowej w relacjach z archiwaliami.. Drugi dokument będzie modelem koncepcyjnym archiwum ukazującym w jaki sposób archiwalia powinny być opisywane.

Czytaj dalej „MRA: Nowe grupy eksperckie Międzynarodowej Rady Archiwów”

POLSKA: Prace nad polskim standardem opisu archiwalnego

Zespół naukowy do opracowania standardu opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych, powołany decyzją nr 58 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 10 grudnia 2013 r., zebrał się na trzecim posiedzeniu. Odbywa się ono w Oddziale w Jeleniej Górze Archiwum Państwowego we Wrocławiu w dniach 2-5 września 2014 r.

Członkowie zespołu opracowują normę opisu materiałów archiwalnych przeznaczoną do stosowania w archiwach państwowych. Punktem odniesienia polskiej normy są cztery standardy Międzynarodowej Rady Archiwów: ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF i ISDIAH. Zgodnie z nimi opisywane być powinny zarówno materiały archiwalne [ISAD(G)], jak i ich twórcy [ISAAR(CPF)], funkcje wykonywane przez twórców dokumentacji [ISDF] oraz instytucje przechowujące zasób archiwalny [ISDIAH].

Na poprzednich posiedzeniach zespół omówił założenia dokumentu końcowego, poziomy i elementy opisu archiwalnego, szczegółowiej dyskutując zagadnienia nazw i tytułów oraz strukturę opisu na poziomie zespołu.

Anna Laszuk (NDAP)

Magdalena Sadza (APW)