BIAŁORUŚ: Zatrzymania wśród pracowników Narodowego Archiwum Historycznego w Mińsku

W dniu 16 sierpnia 2023 r. białoruska służba Radia Wolność (Радиа Свобода) podała wiadomość o zatrzymaniu przez funkcjonariuszy KGB co najmniej siedmiu pracowników Narodowego Archiwum Historycznego w Mińsku. Wśród zatrzymanych są zastępca dyrektora ds. nauki i szefowie departamentów. Ich nazwiska, miejsce pobytu i powody zatrzymania nie są znane. Według źródeł portalu „Наша Ніва”, zatrzymani zostali później zwolnieni. Dwa dni temu dyrektorem Narodowego Archiwum Historycznego został Michaił Głuszakow, który wcześniej pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości i KGB Białorusi.

Czytaj dalej „BIAŁORUŚ: Zatrzymania wśród pracowników Narodowego Archiwum Historycznego w Mińsku”

BIAŁORUŚ: Tymczasem na Białorusi: wystawa on-line o początkach telewizji („Зарождение телевидения в Беларуси”)

Słowo „телевидение” („telewizja”) zostało po raz pierwszy usłyszane w 1900 roku, kiedy to rosyjski oficer Konstantin Pierskij wygłosił w Paryżu, na IV Międzynarodowym Kongresie Elektrotechnicznym, przemówienie na temat „Telewizja jako kino elektryczne”. Pojawienie się najpopularniejszego obecnie środka masowego przekazu poprzedziły odkrycia i wynalazki naukowców z różnych krajów. Nadawanie programów telewizyjnych w ZSRR rozpoczęło się na początku lat 30. XX wieku. W tym samym czasie uruchomiono seryjną produkcję telewizorów: genialna jednostka B-2 odtwarzała nie tylko dźwięk, ale także ruchomy obraz – w okienku o wymiarach 16 × 12 milimetrów, mniejszym nie tylko od ekranu smartfona, ale i od pudełka zapałek. A 65 lat temu, 1 stycznia 1956 r., rozpoczął w Mińsku działalność pierwszy ośrodek telewizyjny w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Spikerka Tamara Bastun po raz pierwszy zwróciła się do białoruskich widzów słowami: „Dobry wieczór, towarzysze! Szczęśliwego Nowego Roku! Zaczynamy naszą próbną audycję”. Pierwszy program telewizyjny trwał 1 godzinę 55 minut: wyemitowano film fabularny „Pokolenie zwycięzców” z 1955 r. i kronikę filmową „Wiadomości dnia”. Początkowo program składał się z koncertów i spektakli nagrywanych na taśmie i przysyłanych z Moskwy oraz z białoruskich filmów i kronik filmowych, ale już w 1956 r. pojawił się pierwszy magazyn telewizyjny – „Pionierskie Ognisko”.

Czytaj dalej „BIAŁORUŚ: Tymczasem na Białorusi: wystawa on-line o początkach telewizji („Зарождение телевидения в Беларуси”)”

BIAŁORUŚ – wystawa: „Dzień 7 listopada – czerwony dzień w kalendarzu!”

W nocy z 25 na 26 października lub (według kalendarza gregoriańskiego) z 7 na 8 listopada 1917 r. w wyniku zbrojnego przewrotu dokonanego przez bolszewików w Piotrogrodzie (obecnie Petersburg), ówczesnej stolicy Rosji, obalony został ustanowiony 15 marca 1917 r. Rząd Tymczasowy. Do władzy doszli bolszewicy na czele z Włodzimierzem Leninem, który za cel obrał przejecie władzy i budowę społeczeństwa komunistycznego. Wydarzenia te w sowieckiej historiografii nazwano „Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową”. Obecnie w przestrzeni postsowieckiej tylko w Republice Białoruś Dzień Rewolucji Październikowej jest oficjalnym świętem państwowym.
W zasobie Białoruskiego Państwowego Archiwum Dokumentów Filmowych i Fotograficznych znajduje się ponad 670 dokumentów fotograficznych, ponad 250 filmowych (115 z nich to materiały telewizji Homel) i ponad 50 dokumentów dźwiękowych związanych z obchodami rocznicy wybuchu Rewolucji Październikowej, od roku 1918 do dnia dzisiejszego.

Czytaj dalej „BIAŁORUŚ – wystawa: „Dzień 7 listopada – czerwony dzień w kalendarzu!””

BIAŁORUŚ: wizyta ambasadora Izraela w Archiwum Narodowym Republiki Białoruś

26 sierpnia 2021 r. Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Państwa Izrael w Republice Białoruś, Alex Goldman-Shaiman, złożył wizytę w Archiwum Narodowym Republiki Białoruś w Mińsku. W ramach spotkania z dyrektorem Archiwum, Andriej K. Demianiukiem, omówiono perspektywy i możliwe obszary współpracy oraz osiągnięto porozumienie w sprawie realizacji wspólnych projektów w zakresie działalności wydawniczej i wystawienniczej. Gość zapoznał się z pracą głównych wydziałów Archiwum Państwowego Republiki Białoruś i zwiedził archiwum. Szczególne zainteresowanie wzbudziły dokumenty dotyczące udziału Żydów w ruchu partyzanckim na terytorium Białorusi w okresie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, a także dokumenty ze spuścizn osób publicznych i polityków Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, odzwierciedlające rozwój stosunków białorusko-izraelskich.

Więcej:
Визит Посла Государства Израиль в Республике Беларусь Алекса Гольдман-Шаймана

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica

Białoruś: Wydano łacińsko-białoruski słownik języka aktów Wielkiego Księstwa Litewskiego

Białoruski Instytut Naukowo-Badawczy Dokumentacji i Archiwizacji w Mińsku (Белорусский научно-исследовательский институт документоведения и архивного дела, БелНИИДАД) wydał łacińsko-białoruski dwuczęściowy słownik języka aktów Wielkiego Księstwa Litewskiego z XIII-XVIII wieku. Słownik zawiera najczęściej używane łacińskie słownictwo występujące w oficjalnych dokumentach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIII-XVIII w., a także najpowszechniejsze słownictwo rzymskie i wczesnośredniowieczne, które było używane w dokumentach i źródłach narracyjnych z czasów późniejszych, z tłumaczeniem na współczesny język białoruski. Uwzględniono także starobiałoruskie odpowiedniki ze Statutów Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz niektóre odpowiedniki staropolskie, wraz z ich indeksami. Korpus leksykalny zawiera około 16 000 haseł. Publikacja przeznaczona jest dla archiwistów, archeologów, prawników, historyków różnych specjalności oraz filologów.

Więcej:
У БелНДІДАС выдадзены Лацінска-беларускі слоўнік актавай мовы Вялікага Княства Літоўскага XIII – XVIII стст. у дзвюх частках

oprac. Edyta Łaborewicz
AP we Wrocławiu O/Legnica

Czytaj dalej „Białoruś: Wydano łacińsko-białoruski słownik języka aktów Wielkiego Księstwa Litewskiego”

Białoruś: „Mińska Fabryka Traktorów: powstanie i rozwój w dokumentach archiwalnych” – wystawa internetowa

Z okazji 75. rocznicy powstania Mińskiej Fabryki Traktorów Archiwum Państwowe Obwodu Mińskiego przygotowało wystawę opartą na przechowywanych we własnym zasobie materiałach archiwalnych.
Oficjalnie przedsiębiorstwo odlicza swoją historię od 29 maja 1946 r. (od dekretu Rady Ministrów ZSRR nr 1142 o budowie Mińskiej Fabryki Traktorów Ministerstwa Techniki Rolniczej), jednak prehistoria zakładu rozpoczęła się w 1939 r., kiedy Rada Komisarzy Ludowych ZSRR podjęła uchwałę w sprawie przebudowy istniejących i budowy nowych fabryk samolotów. Zgodnie z tym dokumentem, w Mińsku rozpoczęła się budowa jednej z największych w Związku Sowieckim fabryk ciężkich bombowców.
W wyniku II wojny Białoruś poniosła ogromne straty ludzkie i materialne. Podstawowym powojennym zadaniem była odbudowa zniszczonej republiki i jej gospodarki, a rolnictwo pilnie potrzebowało technologii. Mińska Fabryka Traktorów stała się przedsiębiorstwem o znaczeniu ogólnopaństwowym, a decyzja o budowie fabryki przesądziła o przyszłości powojennego Mińska, który stał się głównym ośrodkiem politycznym i przemysłowym sowieckiej Białorusi. Los stolicy i setek tysięcy ludzi związany został z rozwojem zakładu. Budowa wielkiego przemysłowego giganta przyczyniła się do rozwoju infrastruktury, nauki, napływu wykwalifikowanych specjalistów z innych republik oraz rozwoju szkolenia zawodowego.

Czytaj dalej „Białoruś: „Mińska Fabryka Traktorów: powstanie i rozwój w dokumentach archiwalnych” – wystawa internetowa”

BIAŁORUŚ: Archiwum Państwowe Obwodu Mińskiego – „31 maja – Światowy Dzień Bez Tytoniu”

31 maja każdego roku obchodzony jest Światowy Dzień Bez Tytoniu. W tym dniu zwraca się opinii publicznej uwagę na zagrożenia i problemy zdrowotne związane z używaniem tytoniu – najbardziej na świecie rozpowszechnionego, popularnego i niedrogiego narkotyku, zawierającego w swym składzie chemicznym jeden z najbardziej trujących alkaloidów roślinnych – nikotynę.
Tytoń został sprowadzony do Europy z Ameryki pod koniec XV w. W Rosji początkowo był nazywany „eliksirem diabła”. Car Michaił Romanow wydał w 1634 r. dekret, zgodnie z którym handel tytoniem był karany śmiercią. Jednak pomimo wszystkich zakazów, palenie stawało się coraz bardziej popularne. Sprzedaż tytoniu w Rosji zalegalizowano w 1697 r. – podczas podróży po Europie sam car Piotr I stał się nałogowym palaczem.

Czytaj dalej „BIAŁORUŚ: Archiwum Państwowe Obwodu Mińskiego – „31 maja – Światowy Dzień Bez Tytoniu””

BIAŁORUŚ: Wystawa internetowa „Świadectwo dojrzałości”

Na stronie www Archiwum Państwowego Obwodu Mińskiego – interesująca wystawa on-line pt. „Świadectwo dojrzałości” (”Аттестат зрелости”). Do niedawna nazywano tak świadectwo ukończenia szkoły średniej. Oficjalnie nazwa „аттестат зрелости” funkcjonowała w ZSRR do 1962 r. Została ona odziedziczona po imperium rosyjskim, gdzie od 1872 r. uczniowie gimnazjów otrzymywali właśnie „świadectwa dojrzałości”. W Związku Sowieckim do 1934 r. dokumentem ukończenia szkoły średniej było świadectwo (свидетельство), a następnie, w latach 1935–1944 – świadectwo ukończenia szkoły średniej (аттестат о среднем образовании). W 1944 r. powrócono do nazwy przedrewolucyjnej – świadectwo dojrzałości, zaś od 1962 r. – znowu do nazwy z lat 1935-1944.

Źródło: 

государственный архив минской области «Аттестат зрелости»

oprac. Edyta Łaborewicz

AP Wrocław O/Legnica

BIAŁORUŚ: wystawa – materiały archiwalne rodziny Stanisława Moniuszki

Na stronie internetowej Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku można obejrzeć bardzo ciekawą wirtualną wystawę archiwaliów związanych ze Stanisławem Moniuszko (w pisowni białoruskiej: Станіслаў Манюшка). Okazją do ich zaprezentowania jest oczywiście przypadająca na 2019 rok dwusetna rocznica urodzin wielkiego, jak napisano, „białoruskiego i polskiego kompozytora”. Moniuszkowie herbu Krzywda, z których wywodził się twórca nazywany „ojcem polskiej opery narodowej”, posiadali majątek na terytorium obecnej Republiki Białorusi, a sam Stanisław Moniuszko urodził się 5 maja 1819 r. w okolicach Mińska, we wsi Ubiel.

Czytaj dalej „BIAŁORUŚ: wystawa – materiały archiwalne rodziny Stanisława Moniuszki”

ROSJA: rosyjsko-białoruskie forum archiwalne w Nowogrodzie Wielkim

W dniu 3 października 2018 r. w siedzibie gubernatora Obwodu Nowogrodzkiego w Nowogrodzie Wielkim (w północno-zachodniej Rosji) miało miejsce spotkanie archiwistów Federacji Rosyjskiej i Republiki Białorusi. Delegacji rosyjskiej przewodniczył szef Federalnej Agencji Archiwalnej Andriej Nikołajewicz Artizow, białoruskiej – kierownik Departamentu Zarządzania Archiwami i Dokumentacją Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Białoruś Wiktor Josifowicz Kurasz.
Spotkania szefów służb archiwalnych i archiwów państwowych, których celem jest wymiana doświadczeń zawodowych i najnowszych rozwiązań metodologicznych oraz omawianie kwestii współpracy w dziedzinie archiwów, odbywają się corocznie, na zmianę w każdym z dwóch krajów. Tegoroczne spotkanie było poświęcone cyfryzacji dokumentów archiwalnych, a wystąpienia na forum dotyczyły takich aktualnych zagadnień, jak organizowanie odbioru dokumentów elektronicznych, zapewnienie długoterminowego przechowywania i przechowywania dokumentów w formie elektronicznej, organizowanie procesu technologicznego digitalizacji dokumentów archiwalnych, tworzenie i przechowywanie cyfrowych kopii dokumentów audiowizualnych, korzystanie z kopii cyfrowych w czytelni archiwum.

Czytaj dalej „ROSJA: rosyjsko-białoruskie forum archiwalne w Nowogrodzie Wielkim”