Nowości z Francji

FRANCJA: Fałszerstwa i fałszerze. Wystawa w Muzeum Archiwów Narodowych w Paryżu

Od 15 października 2025 r do 2 lutego 2026 r. w Muzeum Archiwów Narodowych w Paryżu (Hotel de Soubise – 60, rue des Francs-Bourgeois – 75003 Paris) jest czynna wystawa „Fałszerstwa i fałszerze. Od średniowiecza do naszych czasów” (Faux et faussaires – Du Moyen Âge à nos jours). Problem fałszerstwa jest stary jak cywilizacja ludzka, ale jak zauważają organizatorzy: „Kopie, repliki i imitacje nie są godne potępienia, pod warunkiem, że nie pretendują, do bycia autentycznymi. Z drugiej strony, fałszerstwa, które przedstawiają się jako autentyczne, są niebezpieczne. To właśnie zamiar oszukania czyni fałszerstwo”. (Copies, répliques et imitations ne sont pas condamnables à condition qu’elles ne prétendent pas être authentiques. En revanche les faux qui se présentent comme authentiques sont bel et bien dangereux. C’est l’intention de tromper qui fait le faux !).

Czytaj dalej „FRANCJA: Fałszerstwa i fałszerze. Wystawa w Muzeum Archiwów Narodowych w Paryżu”

FRANCJA: Pomysł na praktyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji

W czerwcu 2025 r. Narodowe Archiwum Zamorskie Francji (Archives nationales d’outre-mer) uruchomiło nową stronę internetową. Interesującą nowością jest wykorzystanie sztucznej inteligencji w udzielaniu informacji na podstawowe pytania z zakresu tematyki dotyczącej spraw administracyjnych Algierii w okresie kolonialnym (1830-1962). Chatbot o nazwie NORIA (Nouvelle Orientation de Recherche Interactive dans les Archives) tzw. agent konwersacyjny został wyposażony w narzędzia pozwalające mu udzielić kompetentnych informacji obejmują cztery obszary: narodowości francuskiej, służby wojskowej, kariery zawodowej oraz zatrzymania lub uwięzienia. NORIA udziela informacji w oparciu o aktualizowany na bieżąco stan wiedzy. Użytkownik musi jednak mieć świadomość, że otrzymana od chatbota informacja nie tworzy stany prawnego, nie zastępuje obowiązujących przepisów prawa i ich wykładni oraz nie uruchamia postępowania administracyjnego. Zakres udzielania informacji będzie rozwijany i rozszerzany. NORIA pojawia się, u dołu strony internetowej archiwum w postaci ikony. Po jej uruchomieniu, użytkownik otrzymuje mikro informację o zakresie wiedzy chatbota gotowego do pracy.

Czytaj dalej „FRANCJA: Pomysł na praktyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji”

FRANCJA: 1429 – Joanna d’Arc – pierwszy portret

W ramach czwartej części cyklu „Godne uwagi” (Les Remarquables) Archiwa Narodowe Francji przygotowały wystawę pt.: 1429 – Joanna d’Arc – pierwszy portret (1429 – Jeanne d’Arc, le premier portrait). Bohaterka narodowa Francji, która w krótkim czasie odwróciła przebieg wojny stuletniej na korzyść Francji w 1429 r., nie posiada, poza jednym, jej współczesnego wizerunku. Znane przedstawienia Joanny d’Arc powstały znacznie później, w czach na tyle odległych od życia bohaterki, że ich autorzy nie mieli szans jej widzieć. Wizerunki powstawały gdy legenda była już mocno ugruntowana wypaczając rzeczywisty kontekst zdarzeń, nadając bohaterce cech nadludzkich (np.: Joanna d’Arc przyjmowana przez Karola VII z 1490 r. gobelin przechowywany w Musées d’Orléans). Inne powstały jeszcze później, a spora ich część utrwalająca stereotyp wyobrażenia o bohaterskiej kobiecie jest wytworem XIX wiecznego romantyzmu, który w swej plastycznej formie nawiązywał do sztuki późnego średniowiecza. Od unieważnienia jej procesu z 1431 r. legenda o Joannie d’Arc nieustanni rosła, aż w 16 maja 1920 r. papież Benedykt XV wyniósł Joannę do chwały świętych. Stała się patronką Francji.

Czytaj dalej „FRANCJA: 1429 – Joanna d’Arc – pierwszy portret”

FRANCJA: Nowy dyrektor Międzyresortowego Wydziału Archiwów Francji

Od 1 lutego 2025 r. Bruno Ricard objął stanowisko dyrektora Międzyresortowego Wydziału Archiwów Francji. Zastąpił na tym stanowisku Françoise Banat-Berger, postać znaną w świecie archiwistyki, odchodzącą na emeryturę.

Czytaj dalej „FRANCJA: Nowy dyrektor Międzyresortowego Wydziału Archiwów Francji”

FRANCJA: Otwarcie katedry Notre-Dame

7 grudnia 2024 r., po blisko pięciu i pół roku trwających pracach renowacyjnych, nastąpiło otwarcie paryskiej katedry Notre Dame. 15 kwietnia 2019 r. późnym popołudniem (około 18:20) zaczął się pożar słynnego obiektu. Doszczętnie spłonął dach, zniszczone zostało kamienne sklepienie nawy głównej i transept. Spłonęła część witraży. Udało się uratować najcenniejsze zabytki katedry wraz z koroną cierniową, kielichami i tuniką Ludwika IX Świętego.
Ponowne otwarcie zrekonstruowanej katedry stało się okazją do prezentacji zbiorów dotyczących katedry przechowywanych w Bibliotece Narodowej: obrazów katedry, książek i tekstów drukowanych, planów architektonicznych i wycinków prasowych. Odrębnym tematem jest postać pisarza Vitora Hugo, którego starania doprowadziły ponownego jej odkrycia przez Paryżan w połowie XIX w. Wspomniane materiału udostępniane są online poprzez portal Gallica.
Także Archiwa Narodowe Francji włączyły się w świętowanie otwarcia zrekonstruowanej katedry.

Czytaj dalej „FRANCJA: Otwarcie katedry Notre-Dame”

FRANCJA: „1887. Wieża Eiffla. Umowa na budowę” Wystawa

W ramach cyklu ekspozycyjnego pt.: „Godne uwagi” Archiwa Narodowe Francji przygotowały w trzeciej edycji (od18 września 2024 do 6 stycznia 2025) wystawę stacjonarną i online poświęconą umowie na budowę Wieży Eiffla pt.: „1887. La tour Eiffel. La convention de construction” (1887. Wieża Eiffla. Umowa na budowę). Przypomnijmy, że na rok 1889 przewidziano w Paryżu wystawę powszechną (L’exposition universelle de Paris 1889) w celu upamiętnienia stulecia Rewolucji Francuskiej. Budowla miała świadczyć o wiedzy specjalistycznej i umiejętnościach francuskich inżynierów. Sam pomysł wieży, a potem wieża wzbudzała różne emocje. Pierwotnie, miała być rozebrana po 20 latach. Na początku XX w. ocalił ją „telegraf bez drutu” (urządzenie nadawczo-odbiorcze do nadawania Morse’a, tu zbudowano na bazie nadajnika i odbiornika Marconiego urządzenie radiowe), który zainstalowano właśnie na niej, ze względu na szeroki zasięg sygnału. W końcu stała się wizytówką Paryża i miejscem wizyt turystów.

Wieża Eiffla nocą 2019 r.fot. Anna Laszuk

Czytaj dalej „FRANCJA: „1887. Wieża Eiffla. Umowa na budowę” Wystawa”

FRANCJA: Historia sportu i zasoby archiwalne dotyczące Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich

Wydarzenia sportowe najwyższej próby, a takimi są igrzyska olimpijskie, oddziałują na różne obszary ludzkiej aktywności zaangażowanej w najprzeróżniejszy sposób w „dzianie się” wielkiego święta sportu. Nie inaczej jest z obecną Olimpiadą w Paryżu. Francuskie archiwa narodowe przechowują w swoim zasobie znaczne ilości archiwaliów związanych z przeszłymi olimpiadami i paraolimpiadami począwszy od reaktywowanej pierwszej nowożytnej olimpiady z 1896 r., która odbyła się właśnie w Paryżu.

Czytaj dalej „FRANCJA: Historia sportu i zasoby archiwalne dotyczące Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich”

FRANCJA: Interaktywne gromadzenie regionalnych i nie tylko… informacji historycznych

Archiwum Miejskie i Metropolitalne w Grenobl (Les Archives municipales et métropolitaines de Grenoble – AMMG) zwróciło się do mieszkańców regionu o fotografie wykonane w czasie wielkiej powodzi w Grenobl i okolicach spowodowanych przez rzeką Isère 15 listopada 2023 r. Była to największa powódź od 1859 r. spowodowana ulewnymi deszczami i gwałtownym topnieniem pokrywy śnieżnej w górach. Izera ma źródła w masywie alpejskim Alpi di Lanzo e dell’Alta Moriana na wysokości 3482 m n. p. m . Jest rzeką nieżeglowną o bystrym nurcie. Rzeka po przepłynięciu ponad 287 km wpływa do Rodanu.

Czytaj dalej „FRANCJA: Interaktywne gromadzenie regionalnych i nie tylko… informacji historycznych”

FRANCJA: Akt małżeństwa Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej w archiwum w Strasburgu

W Archiwum Miasta i Eurometropolii Strasburga zachował się akt małżeństwa Ludwika XV (1710 – 1774) i Marii Leszczyńskiej (1703 – 1764). Ślub zarejestrowany został 15 sierpnia 1725 r. w księgach parafialnych katedry w Strasburgu. Zawarty został pod nieobecność króla przez pełnomocnika Ludwika Orleańskiego. Oficjalna ceremonia miała miejsce później, 5 września w zamku Fontainebleau (Château de Fontainebleau). Dokument przechowywany jest w Archium Miasta i Eurometropolii Strasburg (Archives de la ville et de l’Eurométropole de Strasbourg), sporządzony został w języku francuskim i jest jedynym królewskim aktem małżeńskim przechowywanym w strasburskim archiwum.

Czytaj dalej „FRANCJA: Akt małżeństwa Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej w archiwum w Strasburgu”

FRANCJA: Mały Thalmus z Montpellier

Zasób Miejskiego Archiwum z Montpellier mierzy 9 km. Najstarsze z przechowywanych w nim dokumentów pochodzą z XII w., a pośród nich najcenniejszym jest Mały Thalamus (Le Petit Thalamus), będący swoistą kroniką miasta od 1204 do 1604 r. Znajdują się w nim informacje dotyczące prawa miejskiego, statutów miejskich, wykazy konsulów. Rejestrowana jest także w nim historia miasta oraz wpisane kroniki miejskie, spisywane najpierw w języku łacińskim, od 1259 r. oksytańskim (prowansalskim), a na końcu francuskim. Thalamus doczekał się naukowego projektu (Projekt Thalamus), a w następstwie wydania opracowanego przez naukowców (historyków mediewistów i nowożytników, filologów i lingwistów specjalizujących się w średniowiecznym języku oksytańskim), historyków prawa i historyków sztuki) z Uniwersytetu w Montpellier także bardzo nowoczesnego wydania źródła archiwalnego. Od roku 1205 Montpellier było rządzone przez konsulów, którzy otrzymali prawo stanowienia prawa (potestas statuendi) przez co zapewnili miastu znaczną autonomię. Zapisy w języku oksytańskim stały się źródłem wiedzy o języku dawnej południowej Francji (langue d’oc).

Czytaj dalej „FRANCJA: Mały Thalmus z Montpellier”