czasopisma archiwalne

NIEMCY: Wydawnictwa archiwów miejskich – Gera w Turyngii

Archiwa miejskie w Niemczech funkcjonują na zupełnie innych zasadach niż w Polsce. Obok archiwów krajów związkowych, funkcjonuje ponad 1500 archiwów komunalnych na różnych szczeblach administracji od archiwów powiatowych (Kreisarchive), po archiwa miejskie (Staadtarchive) i archiwa gminne (Gemeindearchive), a w ramach tych ostatnich archiwa urzędów (Amtsarchive). Archiwa te tworzą sieć obejmująca każdy okręg, miasto i gminę. Archiwa te mają charakter archiwów publicznych, ale pod względem organizacyjnym zachowują duża samodzielność, zatrudniają wykwalifikowanych pracowników oraz przechowują niekiedy imponujący zasób historyczny i tym samym realizują wszystkie funkcje archiwalne. Niektóre archiwa miejskie przechowują kilkanaście kilometrów akt od czasów średniowiecznych – akta związane z lokacją i pierwszymi nadaniami przywilejów, organizacją danej jednostki administracji terytorialnej. Są to dokumenty pergaminowe, księgi miejskie, w tym hipoteczne, księgi przyjęć do prawa miejskiego, księgi i dokumenty tworzone przez poszczególne organy samorządu miejskiego i urzędów z nim powiązanych, w tym również spuścizny i depozyty. Analogicznie funkcjonują te archiwa w innych krajach związkowych tj w Austrii i Szwajcarii.

Czytaj dalej „NIEMCY: Wydawnictwa archiwów miejskich – Gera w Turyngii”

NIEMCY: ARCHIVAR – w poszukiwaniu tożsamości. On, ona czy ono?

Mimo iż ideologia genderowa rozwinęła się już w połowie XX wieku, to na dobre zagościła w świadomości społecznej w wieku XXI, stopniowo opanowując kolejne sektory życia. Jak widać, nie omija ona również świata archiwistyki za naszą zachodnią granicą.
Redakcja „ARCHIVAR. Zeitschrift für Archivwesen“ ogłosiła postanowienie o zmianie nazwy tego centralnego niemieckiego kwartalnika archiwalnego. Rada doradcza czasopisma, w której Landesarchiv Nordrhein-Westfalen i VdA – Verband deutscher Archivarinnen und Archive e. V., postanowiła wiosną 2021 roku zmienić nazwę czasopisma podporządkowując ją modzie lub też dyktatowi genderowemu, w taki sposób aby nie dyskryminować płci. W 2007 uznano, iż wyłącznie męska nazwa czasopisma jest już dawno zdezaktualizowana przez rzeczywistość kadrową w archiwach. Jednak w przeciwieństwie do „Verein deutscher Archivare” (Stowarzyszenie Niemieckich Archiwistów), które na 71 Niemieckim Dniu Archiwów w Norymberdze w 2000 roku zmieniło nazwę na „Verband deutscher Archivarinnen und Archivare” (Związek Niemieckich Archiwistek i Archiwistów), między innymi po to, aby oddać sprawiedliwość dużemu udziałowi kobiet w archiwistyce, najważniejsze niemieckie pismo archiwalne, które od 2007 roku nosi podtytuł „Zeitschrift für Archivwesen” (nie die, lecz das Archivwesen), nie poszło za tym przykładem i nie zmieniło nazwy np. na „ARCHIVARIN und ARCHIVAR” lub – zgodnie z zaistniałą większością głosów – po prostu „ARCHIVARIN”. Na krótkiej liście propozycji kolegium redakcyjnego, rady doradczej i zarządu VdA – znalazły się: „Zeitschrift für Archivwesen”, który zmieniłby dotychczasowy podtytuł na tytuł główny, oraz „Archivtheorie und -praxis”, co jest niewygodne ze względu na myślniki i małe litery i z tego względu nieco trudne dla bibliotekarskiej indeksacji formalnej.

Czytaj dalej „NIEMCY: ARCHIVAR – w poszukiwaniu tożsamości. On, ona czy ono?”

NIEMCY: Forum Bundesarchiv – 100 lat na 100-lecie

Od 2013 roku Bundesarichiv czyli Archiwum Federalne wydaje specjalistyczne czasopismo Forum, które zazwyczaj poświęcone jest jednemu wiodącemu tematowi. Większość artykułów jest pisana przez pracowników archiwum i ma na celu dostarczenie impulsów do profesjonalnej dyskusji na aktualne tematy archiwalne. Każde wydanie zawiera krótkie sprawozdanie roczne z kluczowymi danymi liczbowymi dotyczącymi zbiorów archiwalnych, opracowania, udostępniania oraz personelu Bundesarchiv.
Dotychczas poruszone tam zostały takie tematy jak: Dostęp do dóbr kultury, a prawo archiwalne w okresie przejściowym w 2013, Digitalizacja archiwów – sposoby i cele w 2014, Archiwa przejściowe – historia, praktyka, przyszłość w 2015, Archiwizacja filmów w epoce cyfrowej w 2016, Archiwum Federalne i jego wizerunek w 2017, Archiwum Federalne wobec zmian cyfrowych w 2018.

Ostatni zaś numer pisma za 2019 poświęcony jest 100-leciu Reichsarchiv i jubileuszowej konferencji poświęconej temu tematowi. Tak więc również niemieccy koledzy w ubiegłym roku mieli powody do świętowania tak zacnego jubileuszu. Archiwum Rzeszy – Riechsarchiv jako centralny urząd cywilny, utworzono 1 października 1919 roku. Jego siedzibą był Poczdam, a pierwszym dyrektorem generał Herman Ritter Mertz von Quirnheim. Pierwsi pracownicy tego archiwum rekrutowali spośród korpusu oficerskiego – ok. 100 osób. Archiwum podporządkowano Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Do zadań archiwum należało gromadzenie i katalogowanie wszystkich akt Cesarstwa Niemieckiego, które powstały od 1871 r. Ponadto miało ono zapewnić użytkownikom dostęp do informacji i umożliwiać badania historii Rzeszy – zwłaszcza historii I Wojny Światowej.

Czytaj dalej „NIEMCY: Forum Bundesarchiv – 100 lat na 100-lecie”

Niemcy: Więcej niż słowo mówione – „ARCHIVAR” o Oral-History

Właśnie ukazał się 71 numer, zeszyt 2, czasopisma archiwalnego ARCHIVAR wydawanego przez Landesarchiv Pólnocnej Westfalii i Związek Archiwistów Nienieckich (Verband deutsche Archiwarinnen und Archivare). Kolejny numer poświęcony jest w większości niszowemu, ale ciągle zyskującemu na znaczeniu tematowi historii mówionej – „Dzisiejsza historia mówiona jest integralną częścią badań społecznych i kulturalnych metodyki badawczej. W przeciwieństwie do gromadzenia danych na bazie jakościowej, opiera się na swobodnej narracji współczesnych opisywanym wydarzeniom świadków. Współczesne narracje świadków przybierają zazwyczaj formę wywiadów. Uzyskane w ten sposób źródła ustne w ostatnich latach coraz częściej trafiają do archiwów i są przechowywane na taśmach lub w formie cyfrowej. Niektórzy nawet zakładają tego typu archiwa specjalizujące się dla tworzenia i zachowania przekazów ustnych dla potomności” pisze we wstępie redakcja pisma.
We wstępnym artykule Jens Murken przedstawiona metodologię historii mówionej, jako dyscyplinę naukową, która przez długi czas musiała przebijać się do świadomości społecznej i walczyć o akceptację w obrębie nauk historycznych. Linde Aple przedstawia zaś krótki zarys rozwoju tej dziedziny w Niemczech od 1980 roku.

Czytaj dalej „Niemcy: Więcej niż słowo mówione – „ARCHIVAR” o Oral-History”