SŁOWACJA: XXV Dni Archiwów Słowacji – konferencja

W dniach od 25 do 27 maja 2022 r. odbyła się doroczna konferencja słowackich archiwistów. Była to już 25 odsłona tych spotkań. Pierwotnie miała się odbyć dwa lata temu (w dniach 5-7 maja 2020 r.), lecz z powodu pandemii przesunięto początkowo jej termin o rok (27-29 kwietnia 2021 r.), a następnie – z tych samych powodów – o kolejne 12 miesięcy. Udało się ją zorganizować dopiero w tym roku, i jak pierwotnie zakładano pod hasłem „Archontologia w badaniach archiwalnych i historycznych”.
Archontologia, czyli nauka o urzędach i godnościach oraz ich kompetencjach, jak również o przebiegu karier urzędniczych, jest tą z nauk pomocniczych historii, jaka nieczęsto staje się przedmiotem szerszych obrad, choć z jej dorobku korzysta olbrzymia rzesza badaczy. Tym razem spotkali się z następującym programem:
– Doc. PhDr. Frederik Federmayer, Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie, wygłosił referat pt. „Archontologia a współczesna historiografia słowacka. Perspektywy badawcze w nadchodzących dekadach”. Przedstawiał w nim pokrótce historię archentologii na Słowacji, poinformował o aktualnym stanie badań. Wyliczył możliwości i perspektywy we współpracy z genealogami i badaczami elit społecznych.
– Ph.Dr. Michal Duchoň, Archiwum Miasta Bratysławy, zajął się tematem: „Wczesno-nowożytne elity miejskie. Metody, terminologia, badania”, omawiając badania na temat elit miejskich, prowadzone przez historyków krajowych i zagranicznych, którzy w swej pracy wykorzystywali metody archontologiczne i prozopograficzne.
– Mgr. Miroslav Baranek, Archiwum Miasta Bratysławy, wystąpił z tematem: „Archontologia właścicieli ziemskich dóbr Bytča i Strečno u schyłku feudalizmu (1794-1833)”, a więc w okresie, gdy tytułowe majątki były własnością księcia Mikołaja II Esterhazy (1765-1833).

Czytaj dalej „SŁOWACJA: XXV Dni Archiwów Słowacji – konferencja”

SERBIA: Dzień Archiwów – wystawa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagrody Nobla”

We wtorek 14 grudnia 2021 r. w Archiwum Państwowym Serbii odbył się Dzień Archiwów w Serbii. Z tej okazji na dziedzińcu Archiwum Państwowego Serbii w Belgradzie została otwarta wystawa plenerowa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagroda Nobla”. Ivo Andrić jest jedynym jak dotąd pisarzem tworzącym w języku serbskim (aczkolwiek on sam miał się za Jugosłowianina, nie Serba czy Bośniaka – spory o narodową przynależność Andricia trwają w państwach powstałych po rozpadzie Jugosławii do dziś), któremu przyznano ten, uważany za najważniejszy, literacki laur. Na wystawie prezentowane będą archiwalia dotyczące wydarzeń poprzedzających przyznanie Nagrody Nobla, samej ceremonii jej wręczenia 10 grudnia 1961 r. (na marginesie – w tymże 1961 roku nie przyznano literackiego Nobla J.R.R. Tolkienowi) oraz pobytu Andricia w Sztokholmie. Odwiedzający będą mogli zobaczyć list od ówczesnego dyrektora Fundacji Nobla informujący Ivo Andricia, że Szwedzka Akademia Królewska postanowiła przyznać mu literacką Nagrodę Nobla, zdjęcia z domu Ivo Andricia z 26 października 1961, kiedy szwedzki charge d’affaires poinformował go, że otrzymał nagrodę, gratulacje z kraju i zza granicy, bogaty materiał fotograficzny i artykuły prasowe.

Czytaj dalej „SERBIA: Dzień Archiwów – wystawa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagrody Nobla””

MRA: III Tydzień Archiwów 7-11 czerwca 2021

W dniach 7 – 11 czerwca 2021 r. odbywa się  III Międzynarodowy Tydzień Archiwów. Tegoroczna impreza obchodzona jest pod hasłem #Wzmocnić Archiwa.
MRA zaproponowała trzy obszary refleksji:
1.    Jak archiwa, poprzez dostęp do informacji,  wzmacniają odpowiedzialność i transparentność rządów i gwarantują obywatelom ochronę prawa.
2.    W jaki sposób praca i współpraca w sieci pozwala nam wzmocnić archiwa i nasz zawód tak, aby pomóc nam osiągnąć  nasze i naszych instytucji cele, wspierając jednocześnie  branże partnerskie i pomagając im i opinii publicznej w zrozumieniu tego co my robimy.
3.    W jaki sposób powrócić do pytań o teorię i współczesną praktykę archiwalną aby przywrócić różnorodność i włączenie różnych punktów widzenia, podobnie jak różnych historii.

W ramach obchodów przewidziano kilkanaście webinariów. Spotkanie dotyczące tematu wiodącego odbędzie się 9 czerwca w języku hiszpańskim.

W Polsce 9 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Archiwów, którego hasłem jest: „Dziedzictwo dokumentacyjne, jego ochrona i upowszechnianie”.  W tym roku łączą się z IV edycją Listy Krajowej Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Główne obchody związane z wpisaniem na listę nowych polskich obiektów zorganizowano w Warszawie, w środę 9 czerwca o godz. 19:00 na dziedzińcu Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Szczegółowe informacje o wpisanych w czwartej edycji obiektach: Pamięć Polski: Lista Krajowa Programu UNESCO „Pamięć Świata
Wykaz imprez zorganizowanych przez Archiwa Państwowe
UNESCO: Mémoire du monde / Memory of the World
Polska na światowej liście Pamięć Świata UNESCO

Oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec

MRA: Międzynarodowy Tydzień Archiwów 8 – 14 czerwca 2020

Międzynarodowy Tydzień Archiwów 2020

Na dni 8 – 14 czerwca 2020 r. Międzynarodowa Rada Archiwów ogłosiła Międzynarodowy Tydzień Archiwów. Tematyka tegorocznego święta archiwistów nawiązuje do nieodbytego i przeniesionego, z powodu pandemi  COVID 19,  Międzynarodowego Kongresu Archiwów w Abu Dhabi. Kongres, o czym pisaliśmy na łamach ArchNetu, został przeniesiony na rok przyszły, a jego  hasło  stało się motywem przewodnim tegorocznego tygodnia archiwów. Leitmotiv to „Wzmocnienie  społeczeństwa  wiedzy” (Renforcer les Sociétés du Savoir  / Empowering Knowledge Societies / Empoderar Sociedades del Conocimiento).
„W nowym pejzażu archiwów, dokumenty działalności i dane XXI w., oczekiwania użytkowników, wasze metody pracy, wiarygodność samych dowodów zawartych w dokumentach i  nasz sposób na ochronę naszych zespołów archiwalnych, są w pełnym rozwoju. Nasz zawód (zarządzający danymi i informacjami, zarządzający dokumentacją i archiwiści) mogą proponować takie podejście aby zagwarantować wprost korzyść dla obywateli i Społeczeństw Wiedzy.” (tłum. AB)
Postawiono pytania: co dla nas oznacza „Wzmocnienie Społeczeństw Wiedzy”?; jak rozwijać podstawową rolę graną  przez specjalistów od archiwizacji i informacji w Społeczeństwach Wiedzy w XXI w.?; od papieru do cyfryzacji, jak wzmacniacie „Społeczeństwo  Wiedzy” swoją pracą?;

Czytaj dalej „MRA: Międzynarodowy Tydzień Archiwów 8 – 14 czerwca 2020”

SŁOWENIA: Dzień archiwów Słowenii

Od tego wydarzenia minął co prawda już miesiąc, ale warto przypomnieć, iż 20 października 2019 r. archiwa Słowenii obchodziły swoje święto – Dzień Archiwów Słowenii.
W 1954 r. słoweńscy archiwiści, którzy od lat 40. XX w. czynili niemałe wysiłki dla zabezpieczeniem i sprawowali opiekę nad materiałami archiwalnymi, doprowadzili do założenia Stowarzyszenia Archiwów Słowenii. Członkowie założyciele byli świadomi, że dla realizacji programu swej organizacji, stawiającego sobie za cel rozwój słoweńskich archiwów, ich własne wysiłki nie będą wystarczające, i że będą musieli szukać pomocy innych. M.in. z tego powodu zdecydowano się w 1976 r. ustanowić Dzień Archiwów Słowenii. Dla jego obchodzenia wybrano 20 października. Nie była to data przypadkowa.
Dnia 20 października 1943 r. dyrektor Departamentu Edukacji Narodowej na wyzwolonym terytorium słoweńskim wysłał pismo do Powiatowego Referatu Kultury w miejscowości Veliki Lašča, w którym pisał m.in.: „Dowiedzieliśmy od wiarygodnych osób, że wiele materiałów archiwalnych z archiwów Turjak niszczeje na zamku w Turjak. Materiał te z pewnością zawierają wiele cennych informacji na temat przeszłości zarówno miejsca, jak i rodzin Turjačanów, jak również bardzo dużo na temat społecznej przeszłości naszych chłopów i naszej wsi. (…) Należy znaleźć osobę, która (…) zbierze dokumenty (…) i schowa je w bezpiecznym miejscu (…) Chodzi o każdy kawałek papieru, każdą książkę i każdą notatkę. (…) Ponieważ dotyczy to cennym materiałem narodowych, dołożyć należy wszelkich starań, aby rozwiązać problem tak szybko, jak to tylko możliwe”. Było to pierwsze pismo rodzących się władz, w którym odniosły się one do zachowania archiwalnego dziedzictwa narodowego.

Czytaj dalej „SŁOWENIA: Dzień archiwów Słowenii”

BELGIA: Archiver le temps présent – konferencja w Louvain-la-Neuve

Pod hasłem „Zarchiwizować teraźniejszość. Alternatywne fabryki archiwalne” odbyły się w Louvain-la-Neuve (26-27 kwietnia 2018 r.) Dni Archiwów zorganizowane przez Archiwum Katolickiego Uniwersytetu w Louvain już po raz siedemnasty. Głównym wydarzeniem była konferencja, wzbogacona o warsztaty praktyczne. Wzięło w niej udział ok. 120 osób z Europy, Afryki i Ameryki. Miały one okazję wysłuchać 14 wystąpień dotyczących zagadnień związanych z pracą i misją archiwów, a często nieobecnych jeszcze nie tylko w podręcznikach czy normatywach, ale nawet w literaturze fachowej. Dyskusje i dopowiedzenia wzbogacały przekazywane informacje, pozwalały też na dzielenie się doświadczeniami w obszarze zabezpieczania dokumentacji nie pochodzącej od instytucji, ale utrwalającej ważne wydarzenia i procesy. Witając przybyłych, dyrektor Archiwum Université catholique de Louvain, Aurore François, wyjaśniła, że temat sympozjum mieści zarówno tworzenie dokumentacji, jak i archiwów, a archiwista jest osobą, która współtworzy zespół archiwalny i wspólnie z historykiem kształtuje zasób archiwalny stanowiący część dziedzictwa przekazywanego przyszłym pokoleniom.


Aurore François rozpoczyna konferencję (fot. Amaury Dorban)

Za wprowadzenie do tematyki, a jednocześnie refleksję nad koniecznością przeformułowania tradycyjnych paradygmatów, można uznać głos Didiera Devriese (Université libre de Bruxelles) „Archives «régulières» versus archives «alternatives»: un examen en légitimité”. Archiwom tradycyjnym, publicznym i państwowym, z założenia neutralnym i kształtującym zasób zgodnie z przyjętymi od dawna założeniami i obowiązującym prawem, przeciwstawił archiwa „formowane” (forgées) – subiektywne, a czasem tendencyjne. W tych pierwszych większość stanowią zespoły archiwalne, w drugich – zbiory, kolekcje tworzone w sposób bardziej dowolny. Analizując podręczniki archiwistyki zauważał ewolucję w czasie niektórych pojęć i zasad. Zwracał uwagę na cechy obecnej rzeczywistości, na nowe rodzaje dokumentów wytwarzanych na skutek pełnienia funkcji i udziału w wydarzeniach, na konieczność niszczenia olbrzymich ilości dokumentacji masowej i na powstawanie wielu archiwów nie mającego charakteru państwowych. Zastanawiał się też, czy podział dziedzictwa kulturowego między archiwa, biblioteki i muzea jest słuszny i służy samemu dziedzictwu, i zachowanemu w nim przekazowi. Na zakończenie zapytał też przekornie: czyż archiwista w archiwum państwowym, nadając materiałom układ i formułując opis archiwalny, nie współformuje też nie tylko zbioru, ale i organicznego zespołu archiwalnego?

Czytaj dalej „BELGIA: Archiver le temps présent – konferencja w Louvain-la-Neuve”

BELGIA: XIV Dni Archiwów Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve

Na 24 i 25 kwietnia 2014 r. zaplanowane zostały obchody XIV Dni Archiwów organizowane przez Uniwersytet Louvain-la-Neuve w Belgii. W ramach obchodów zorganizowana będzie dwudniowa sesja, której mottem jest: „Projektowanie archiwów- w kierunku nowych podstaw” (Projeter les archives vers de nouveaux fondements). Punktem wyjścia jest stwierdzenie, że współczesny kontekst wytwarzania dokumentacji jest bardzo mocno obciążony nowymi informacjami, które są przypisywane do wytwarzanej informacji. Ten proces wiąże się z przejściem od dokumentacji tradycyjnej do cyfrowej. Zarządzanie dokumentacja ewoluowało, a procesy i procedury pracy uległy modyfikacji. W konsekwencji wytwarzanie informacji, relacje w bazach danych i ich udostępnianie zarówno szerokim rzeszom użytkowników, jak i wyspecjalizowanym historykom ulegają głębokim przemianom. Ta sytuacja stawia przed archiwistami pytanie o kierunki rozwoju archiwistyki na przyszłość.

Czytaj dalej „BELGIA: XIV Dni Archiwów Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve”

SKANDYNAWIA: 9 listopada- skandynawski „Dzień archiwów”

Dnia 9 listopada w krajach skandynawskich obchodzony był „Dzień archiwów”. W Norwegii obchodzony był pod hasłem „Wybory” prezentując archiwalia związane z dziejami norweskiej demokracji, w Szwecji natomiast motywem przewodnim była „Flora i fałna” w zasobach archiwów. W Skandynawii obchody dnia archiwów mają już swoją historię. Zapoczątkowały je w 1998 r. archiwa Szwecji. Kiedy okazało się, że tego dnia archiwa Szwecji odwiedziło blisko 35 tys. zwiedzających zainteresowały się pomysłem inne państwa skandynawskie. Już w 1999r. zaaranżowała je u siebie Dania, w 2001 Islandia i Norwegia, 2002 Finlandia, a w 2003 wyspy Færøyene (dun. Færøyerne, archipelag formalnie zależny od Danii, z własnym parlamentem i nie wchodzący w skład Unii Europejskiej). W Norwegii opiekunem projektu jest Rada Kultury koordynująca działania pomiędzy Archiwum Królewskim, a archiwami prowincjonalnymi i prywatnymi. Każde archiwum przygotowało własne projekty osadzone jednak wokół wspólnego rdzenia tematycznego.

Oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

Więcej: Arkivverket , Arkivdagen