SFRAGISTYKA: Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach państwowych – nowa publikacja metodyczna

W dniu dzisiejszym (26 marca 2021 r.) przypada 60. rocznica urodzin Dariusza Bednarka, archiwisty, historyka, naszego kolegi. Zbiega się ona w czasie z publikacją przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych tomu pt. Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach. Wyniki prac zespołu naukowego powołanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych do przygotowania wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w zasobie archiwów państwowych (Warszawa 2020, ss. 217). Stanowi on pokłosie prac nad metodyką opracowania pieczęci prowadzonych przez zespół naukowy, któremu Dariusz Bednarek nie tylko przewodniczył, ale też wniósł istotny wkład w końcowy efekt jego prac. Dlatego też książka została dedykowana Jego pamięci.

Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach. Wyniki prac zespołu naukowego powołanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych do przygotowania wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w zasobie archiwów państwowych Strona tytułowa

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza z nich stanowi wprowadzenie do zagadnień sfragistycznych ważnych z punktu widzenia metodyki opracowania tego fragmentu zasobu archiwalnego, druga zaś zawiera tekst projektu wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w archiwach państwowych. Dystrybucję publikacji prowadzi Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. W najbliższym czasie będzie też ona dostępna na stronie internetowej tej instytucji: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych – Publikacje NDAP (archiwa.gov.pl)

Spis treści

Paweł Gut i Marcin Hlebionek

UMK w Toruniu

SFRAGISTYKA: Zbiór tłoków i stempli pieczętnych w zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu, red. P. Pokora przy współpracy M. Hlebionka

Zbiór tłoków i stempli pieczętnych w zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu, red. P. Pokora przy współpracy M. Hlebionka, Poznań 2015.

W końcu roku 2015 Archiwum Państwowe w Poznaniu opublikowało katalog kolekcji tłoków i stempli przechowywanych w jego zasobie. Publikacja stanowi efekt pracy zespołu poznańskich archiwistów oraz dwóch cenionych w środowisku naukowym sfragistyków Piotra Pokory z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Marcina Hlebionka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Obaj znawcy tematu prócz opracowania części opisów podjęli się również redakcji opublikowanego inwentarza oraz opracowania naukowego wstępu.
Prezentowana pozycja obejmuje opisy 730 typariuszy pieczęci oraz stempli urzędowych i czynności kancelaryjnych. Pochodzą one od XIV wieku aż do II połowy XX wieku. Do najbardziej znanych i cennych w kolekcji należą typariusze miast Poznania, Leszna, czy Wschowy, ale także wsi wielkopolskich. Na uwagę zasługują również zachowane w poznańskim zbiorze tłoki pieczęci władz rosyjskich z dawnej guberni kieleckiej.
Katalog dzieli się zgodnie z układem nadanym zbiorowi typariuszy w archiwum na 12 grup wg charakteru dysponentów pieczęci (królewskie, duchowieństwa, urzędowe imienne, instytucji kościelnych, wiejskie, sądowe, ziemskie, urzędów i instytucji, miejskie, cechowe, różne oraz kolekcja Alberta Breyera).

Czytaj dalej „SFRAGISTYKA: Zbiór tłoków i stempli pieczętnych w zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu, red. P. Pokora przy współpracy M. Hlebionka”

Wielka Brytania: Nowoczesna kryminalistyka w służbie sfragistyki i mediewistyki

Angielski Uniwersytet Lincoln poinformował o uruchomieniu programu badawczego „Imprint” (Odcisk) ściśle wiążącego współczesne techniki kryminalistyczne z mediewistyką, a dokładniej ze sfragistyką. Postanowiono przebadać kilka tysięcy dokumentów średniowiecznych posiadających pieczęcie woskowe szukając wzajemnych powiązań dokumentów, pieczęci i posługujących się nimi ludzi. W tym celu z odcisków pieczętnych zdjęte zostaną odciski palców i rąk. Pozyskany materiał zgromadzony zostanie w specjalnie stworzonej w tym celu bazie danych, gdzie przeanalizowany zostanie przez nowoczesny system kryminalistyczny AFIS (Automatem Fingerprint Identification System). Celem programu jest ujawnienie informacji na temat średniowiecznej struktury społecznej w kontekście powiązań władzy i zrozumienie procedur biurokratycznych związanych z zabezpieczaniem wiarygodności dokumentów. Naukowcy mają nadzieję, na odnalezienie wzajemnych powiązań pomiędzy dokumentami a wytwarzającymi je ludźmi.

Czytaj dalej „Wielka Brytania: Nowoczesna kryminalistyka w służbie sfragistyki i mediewistyki”