opis archiwalny – Archnet

SFRAGISTYKA: Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach państwowych – nowa publikacja metodyczna

W dniu dzisiejszym (26 marca 2021 r.) przypada 60. rocznica urodzin Dariusza Bednarka, archiwisty, historyka, naszego kolegi. Zbiega się ona w czasie z publikacją przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych tomu pt. Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach. Wyniki prac zespołu naukowego powołanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych do przygotowania wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w zasobie archiwów państwowych (Warszawa 2020, ss. 217). Stanowi on pokłosie prac nad metodyką opracowania pieczęci prowadzonych przez zespół naukowy, któremu Dariusz Bednarek nie tylko przewodniczył, ale też wniósł istotny wkład w końcowy efekt jego prac. Dlatego też książka została dedykowana Jego pamięci.

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza z nich stanowi wprowadzenie do zagadnień sfragistycznych ważnych z punktu widzenia metodyki opracowania tego fragmentu zasobu archiwalnego, druga zaś zawiera tekst projektu wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w archiwach państwowych. Dystrybucję publikacji prowadzi Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. W najbliższym czasie będzie też ona dostępna na stronie internetowej tej instytucji: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych – Publikacje NDAP (archiwa.gov.pl)

Spis treści

Paweł Gut i Marcin Hlebionek

UMK w Toruniu

KANADA: Naród w cieniu. Wystawa o Narodzie Metysów

Biblioteka i Archiwa Kanady (Bibliothèque et Archives Canada) otworzyły 5 stycznia 2021 r. internetową wystawę zatytułowaną Naród w cieniu (Un peuple dans l’ombre) poświęconą ludności metyskiej. Ludność metyska to ludność autochtoniczna ale mieszana, wywodząca się od potomków białych handlarzy Kompanii Zatoki Hudsona (powstała w 1670 roku jako spółka łowiecka handlująca futrami). Kompania istnieje do dziś i jest jednym z najstarszych przedsiębiorstw na świecie. Społeczność metyska wywodzi się od białych mężczyzn pochodzenia francuskiego, szkockiego i irlandzkiego oraz kobiet z lokalnych indiańskich plemion, a także francuskich potomków Quebecku i ich indiańskich żon.

Czytaj dalej „KANADA: Naród w cieniu. Wystawa o Narodzie Metysów”

POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”

W dniu 6 grudnia 2018 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych odbyła się konferencja metodyczna na temat „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”. Otworzył ją dr Henryk Niestrój, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, wprowadzając w tematykę obrad.

Jako pierwszy zabrał głos Maciej Zdunek (NDAP), przedstawiając Strategię opracowania zasobu archiwalnego, a raczej omówienie kontekstu, w jakim ona powstaje. Przypomniał, że ustawa archiwalna wymienia opracowanie jako jedno z zadań archiwów, nie podaje jednak jego definicji. Głównym źródłem wiedzy na ten temat są podręczniki do archiwistyki. Porównując dane ze sprawozdań rocznych archiwów państwowych, zauważył stałą tendencję spadkową odsetka opracowanego zasobu archiwalnego. Pokazał przykłady długotrwałego opracowania niektórych zespołów, uzasadnianego ich dużymi rozmiarami, zmianami kadrowymi, trudnościami w odczytywaniu obcojęzycznych rękopisów oraz koniecznością wykonywania przez pracowników także zadań innych niż opracowanie. Wspomniał obecne priorytety – retrokonwersji oraz ewidencji, które uznał za podstawowe. Po ich zakończeniu konieczne będzie wdrożenie strategii opracowania, w której określone być powinny etapy wykonywania tego zadania oraz mierniki. Jej opracowanie zapowiedział na 2019 rok, zapraszając do kontaktu osoby chętne do udziału w tych pracach.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego””

CZECHY: Metodyka opracowania i opisu – części szczegółowe standardu ogólnego

W 2013 roku wydano w Pradze „Základní pravidla pro zpracování archiválií” – podręcznik zawierający ogólne standardy opracowania oraz opisu archiwaliów, a także obszerne kompletne przykłady opisu zespołów archiwalnych, inwentarze, hasła indeksowe i hasła wzorcowe opisu twórców. Przepisy były przygotowywane od końca XX wieku, a intensyfikacja i finalizacja prac nastąpiły od 2010 roku. Wtedy bowiem, na mocy porozumienia czeskich instytucji przechowujących dziedzictwo kulturalne – Archiwum Narodowego i Biblioteki Narodowej – oraz w ramach projektu INTERPI tworzony był system informatyczny, przeznaczony do stosowania w instytucjach pamięci. Dane sporządzone zgodnie z tym standardem i zgromadzone w systemie informatycznym można obecnie wyszukiwać na portalu badatelna.eu. W 2015 roku ukazało się drugie wydanie podręcznika „Základní pravidla…”, poprawione i uzupełnione.

Czytaj dalej „CZECHY: Metodyka opracowania i opisu – części szczegółowe standardu ogólnego”

POLSKA: Polski standard opisu archiwaliów

Zespół naukowy do opracowania standardu opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych zebrał się na piątym posiedzeniu. Odbyło się ono w Oddziale w Jeleniej Górze Archiwum Państwowego we Wrocławiu w dniach 19-21 listopada 2014 r.
W trakcie posiedzenia członkowie zespołu zakończyli prace nad roboczą wersją normy opisu materiałów archiwalnych, zgodną z Międzynarodowym standardem opisu archiwalnego ISAD(G). Przygotowany projekt wymaga jeszcze dopracowania niektórych zagadnień, w tym wykazu terminów i ich definicji, jednostek mierzenia rozmiaru dokumentacji różnego rodzaju, zasad opisu wakatów oraz dziejów zespołów opisywanych obecnie w księgach nabytków, ubytków i przesunięć międzyzespołowych. Projekt będzie także uzupełniony o kolejne przykłady, obrazujące sformułowane reguły.
Przygotowano także, w oparciu Międzynarodowy standard opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH, projekt opisu archiwum przechowującego materiały archiwalne. Do dalszych ustaleń także pozostawiono kilka kwestii, np. zakres podawania bibliografii, elementy bloku kontrolnego, w tym zasady identyfikacji opisów instytucji, oraz sformułowanie poprawnych przykładów.

Anna Laszuk
NDAP