FRANCJA i WŁOCHY: Portale tematyczne w archiwistykach narodowych. Część I Wstęp

Portale tematyczne są stosunkowo nowym zjawiskiem  w archiwistyce światowej. W Europie dużą wagę przywiązują do nich archiwa Francji i Włoch, choć w pewnych formach, jak na przykład genealogia, znane są w większości narodowych sieci archiwalnych i to od dawna. Wydaje się, że źródeł ich można by upatrywać w realizowanych dawniej przez archiwa kwerendach tematycznych. Obecnie możliwości  techniczne pozwalają w zasadzie dowolnie kształtować koncepcje prezentacji  określonych tematów istotnych z punktu widzenia wspólnej historii. Fakty i osoby najistotniejsze dla wspólnej historii stają sie tematem kwerend archiwalnych  rozpowszechnianych w formie portali tematycznych.  Archiwa narodowe Francji w dwóch zdaniach zdefiniowały ich cele: „Portale tematyczne zawierają podstawowe zasoby do znajomości  najważniejszych faktów i osób naszej wspólnej historii. Redagowane przez odpowiedzialnych za zespoły archiwalne i dokumentację są zaadresowane tak do specjalistów jaki i laików.”*  We Włoszech portale tematyczne są integralną częścią szerokiego środowiska Systemu Archiwistyki Narodowej (Sistema Archivistico Nazionale – SAN), a podstawową ich funkcją  jest „…umożliwienie publiczności, nie tylko specjalistom i ekspertom, dostępu do szerokiego dziedzictwa archiwalnego składającego się z wielu źródeł (dokumentacji aktowej, ikonograficznej, fotograficznej i audiowizualnej) związanych z określonym tematem.  Portale zrodziły się z potrzeby uwidocznienia przebogatego dziedzictwa, wciąż mało znanego, równocześnie pozwalają wykorzystać wielką pracę wykonaną przez instytucje archiwalne znaną dotąd ograniczonemu kręgowi uczonych”.**
Archiwa włoskie podkreślają, że mimo przystępnego sposobu udostępniania wszystkie opisy są zgodne ze wspólnymi standardami narodowymi i międzynarodowymi, a obiekty cyfrowe zostały wyposażone w metadane systemu METS aby umożliwić  łączenie ich z archiwum pochodzenia.

Czytaj dalej „FRANCJA i WŁOCHY: Portale tematyczne w archiwistykach narodowych. Część I Wstęp”

FRANCJA: Droit(s) des archives – portal poświęcony prawu archiwalnemu

W styczniu 2015 r. Międzyministerialny Wydział Archiwów Francji i jego Biuro Dostępu do Archiwów i Rozpowszechniania Cyfrowego (Le Service interministériel des Archives de France et son Bureau de l’accès aux archives et de la diffusion numérique) uruchomiło portal archiwalny o nazwie „Prawo/prawa archiwalne” (Droit(s) des archives). Portal, jak piszą jego animatorzy, jest propozycją spojrzenia na otoczenie prawne, w którym funkcjonują archiwa, w szczególności ich zainteresowania nakierowane są na dostęp do archiwów publicznych we Francji.
Portal ukierunkowuje się na omawianie problematyki dostępu do archiwów publicznych, wyzwań prawnych związanych z wartościowaniem archiwaliów publicznych oraz praw pokrewnych, czyli powiązanych z eksploatacją i dostępem do archiwów jak np.: prawa do własności intelektualnej, prawo do ochrony wizerunku itp. Portal, w prawdzie adresowany jest do wszystkich, ale punkt ciężkości przesunięty jest w stronę użytkownika zawodowego, stad przyjęta formuła publikacji rozpraw.
Poruszane na portalu zagadnienia, jakkolwiek tyczą francuskiej rzeczywistości archiwalnej, to obejmują zagadnienia o charakterze uniwersalnym takie jak: rozpowszechnianie dokumentów publicznych w Internecie; dobór terminów upubliczniania dokumentów ze względu na ich typ, i formę; ochrona danych o charakterze osobowych czy jeden z ostatnich poważnych tekstów na temat RODO w archiwach publicznych, czy obowiązująca we Francji zasada, że jeśli w sprawie wniosku obywatela urząd milczy przez dwa miesiące to znaczy, że wniosek jest pozytywnie przyjęty.

Czytaj dalej „FRANCJA: Droit(s) des archives – portal poświęcony prawu archiwalnemu”

WŁOCHY: “Carte da legare” – portal poświęcony dokumentacji psychiatrycznej

Włoski Centralny Instytut Archiwistyki (Instituto Centrale per gli Archivi) , z początkiem lutego 2016 r., poinformował o uruchomieniu portalu tematycznego pt.: “Dokumenty do zabezpieczenia” (Carte da legare), który stawia sobie za cel realizację całościowej wizji zabezpieczenia, opracowania i procedur udostępniania dokumentacji medycznej szpitali psychiatrycznych we Włoszech. Ambicje twórców portalu idą jednak dalej, stąd umieszczono podtytuł “Archiwa psychiatrii we Włoszech”. Zarządzająca projektem państwowa komisja koordynowana przez II Wydział Dziedzictwa Archiwalnego Dyrekcji Archiwów Włoch postawiła sobie za cel nie tylko dostarczenie informacji wyspecjalizowanym użytkownikom na temat tej bogatej spuścizny archiwalnej, ale także udostępnienie materiałów opisujących historię medyczna i społeczną, takich jak np.: statystyki, zdjęcia, filmy czy linki do innych projektów związanych ze światem psychiatrii i ochroną zdrowia psychicznego.
Ważnym elementem portalu ma być dostęp do kart chorób 13 dawnych szpitali psychiatrycznych. Dostęp do nich będzie możliwy po uzyskaniu autoryzacji zgodnej z wymogami polityki prywatności.Opracowanie archiwaliów trwało wiele lat. Prowadziły je regionalne Nadintendentury Archiwistyczne w porozumieniu z właścicielami i zarządcami dokumentacji.
Pierwsze prace, o charakterze pilotażowym, nad projektem zaczęły się w 1999 r. nad dokumentacją szpitali  Santa Maria della Pietà w Rzymie i Leonardo Bianchi w Neapolu.

Czytaj dalej „WŁOCHY: “Carte da legare” – portal poświęcony dokumentacji psychiatrycznej”