NIEMCY:: Hauptstaatsarchiv Stuttgart – Muzyczne kawałki i stare pergaminy.

W Hauptstaatsarchiv Stuttgart można będzie wkrótce obejrzeć niezwykłą wystawę zatytułowaną „Musikalische Fragmente”, która jest wspólnym dziełem archiwum oraz Państwowej Akademii Sztuki i Wyższej Szkoły Muzycznej i Artystycznej. Co w niej niezwykłego ? Otóż niezwyczajne są eksponaty na niej pokazane i ich szczególnie zawiła historia. Rzecz jest frapująca zarówno dla archiwistów, miłośników średniowiecznej polifonii, i tropicieli zagadek historycznych.
Należy cofnąć się tutaj w głębokie średniowiecze, bo właśnie z tego okresu -sięgającego nawet 1000 lat wstecz- pochodzą prezentowane na wystawie eksponaty. Są to muzyczne zapisy ksiąg liturgicznych i chorałów gregoriańskich powstałych m in. w klasztorach w Hirsau i Maulbronn. I może jeszcze nie byłoby w tym nic niezwykłego, gdyby nie fakt, iż te bezcenne, pojedyncze arkusze pergaminu, pochodziły z odzysku, z uratowanej przez przypadek średniowiecznej „makulatury”. Bo niestety nie da się odtworzyć żadnego z tych dzieł muzyki sakralnej w całości.
W okresie reformacji w księstwie Wirtembergii, po 1534 roku rozpoczęła się likwidacja zakonów, co efekcie spowodowało również niszczenie starych ksiąg liturgicznych do śpiewu i modlitwy. Reformacja wprowadziła do kościoła język narodowy, który zastąpił obowiązującą dotychczas łacinę. Księgi do modlitwy i śpiewów uznano więc za bezużyteczne, chociaż nie do końca. Wartościowy bowiem był materiał, z którego owe księgi wykonano. Drogocenny pergamin, w okresie kiedy rozpoczęła się era papieru i druku, stał się znakomitym materiałem do usztywniania i wypełniania nowych okładek do ksiąg rachunkowych, protokolarnych, czynszowych różnych urzędów. Okucia ksiąg przetapiano, iluminacje wycinano, jednym słowem kompletna destrukcja. Dzięki jednak tej „gospodarności” pewna część niezwykle rzadkich zapisów średniowiecznej muzyki polifonicznej przetrwała do naszych czasów. Możemy więc dziś podziwiać odrestaurowane egzemplarze średniowiecznych kompozycji, które same w sobie są już dziełami sztuki, a wkrótce również będzie można posłuchać fragmentów tej muzyki nagranej w nowym brzmieniu. Jeżeli akurat nie będzie nas w Stuttgarcie pomiędzy 16 lipca a 27 sierpnia, to wersję wirtualną wystawy z ciekawym komentarzem historycznym możemy już teraz obejrzeć na stronach Landesarchiv Baden- Würtemberg, niestety bez dodatku dźwiękowego.
Takie niespodzianki kryjące się w aktach innych zespołów są niewątpliwie bezcenne dla kultury narodowej Niemiec. Stanowią jednak poważne wyzwanie dla archiwistów i konserwatorów w zakresie zabezpieczenia, przechowania, zinwentaryzowania tych obiektów. Ocalałe od zapomnienia, odkryte po prawie 500 latach zapisy, znajdą niewątpliwie czułych opiekunów w Archiwum w Stuttgarcie i dostaną w ten sposób trzecie życie.

 

W oparciu o Augias opracowała

Jolanta Leśniewska
AP Kutno

ROSJA: „Pięć kół pod kremlowskimi gwiazdami”

6 lipca 2010 r. w Moskwie (sala wystawowa Archiwów Federalnych przy ul. Bolszoj Pirogowskoj) zostanie otwarta pod takim tytułem wystawa, z okazji 30 rocznicy XXII letnich Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, w 1980 r.
Wydarzenie to, oceniane z perspektywy czasu jako jedno z najważniejszych wydarzeń politycznych, gospodarczych i kulturalnych w powojennej historii ZSRR, już w 1980 r. budziło wielkie kontrowersje i sprzeciwy – zarówno samo miejsce organizacji Igrzysk w czasach zimnej wojny, a szczególnie trwająca sowiecka interwencja w Afganistanie, której skutkiem był bojkot tej Olimpiady przez szereg państw, w tym także socjalistycznych.
Mimo to, z perspektywy rosyjskiej, zawody olimpijskie w Moskwie były wydarzeniem bez precedensu, wielkim sportowym świętem, które pozostawiło żywy ślad zarówno w sercach kibiców, jak i biorących w nim udział sportowców. Były także „ostatnim impulsem do rozwoju słabnącej sowieckiej gospodarki”.
Igrzyskom poświęcono wiele wystaw i publikacji, okazuje się jednak, że poza zasięgiem historyków, dziennikarzy i kibiców znajdowała się wielka ilość materiałów archiwalnych, poświęconych moskiewskiej Olimpiadzie, dotąd utajnionych, a zawierających najważniejsze wręcz informacje o różnych aspektach Igrzysk, odkrywających wewnętrzne mechanizmy przygotowań do nich, zakulisowych „gier wokół Igrzysk” («игр вокруг Игр»). Na niniejszej wystawie po raz pierwszy pokazywane dokumenty sąsiadują z fotografiami, filmami i eksponatami muzealnymi (także z kolekcji prywatnych).
Wystawa będzie otwarta dla zwiedzających w dniach 7 lipca – 22 sierpnia br.

Wiecej w języku rosyjskim

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

HOLANDIA: Archiwa bez Granic- Kongres międzynarodowy.

W dniach 30 i 31 sierpnia 2010r. w Palais de la paix w Hadze odbędzie się międzynarodowy kongres pod hasłem: Archiwa bez granic- Międzynarodowy kongres o znaczeniu archiwów dla praw człowieka, dobrego zarządzania, praktyk państw narodowych i tożsamości narodowej. Kongres ma położyć nacisk na znaczenie archiwów dla dobrego rządzenia w kontekście międzynarodowym, albowiem w świecie globalnym znaczenie archiwów przekracza granice narodowe. Uwaga skoncentrowana będzie na czterech dużych blokach tematycznych:

1. Archiwa jako „milczący świadkowie”. Przynależność archiwów do stref międzynarodowych gdzie prawa człowieka są zagrożone.

2. Archiwea trybunałów międzynarodowych jak: Trybunał do spraw Jugosławii lub organizacji międzynarodowych lub ponadnarodowych jak Komisja Europejska, które przenikają granice państw. Co przytrafia się archiwom, które nie są podporządkowane międzynarodowym prawom archiwalnym.

3. Rola i znaczenie archiwów w rozwoju tożsamości narodowej i rozwoju państw narodowych. Zarządzanie archiwami jest, na przykład, nieodzowne dla prawa własności lub prawa obywateli do informacji.

4. W jaki sposób archiwiści mogą zaoferować wsparcie dla kolegów z innych części świata? Czy istnieje solidarność międzynarodowa archiwistów?

Kongres organizują: Holenderskie Stowarzyszenie Archiwistów (KVAN) i Flamandzkie Stowarzyszenie Archiwistów i Bibliotekarzy (VVBAD)

Więcej:

Archives without Borders

oprac. Adam Baniecki
AP O/Lubań

NIEMCY: Brandenburgisches Landeshauptarchiv Potsdam: Zmontować zdemontowane.

W 1997 roku niemiecki historyk Jochen Laufer z Centrum Badań Historii Najnowszej (Zentrum für Zeithistorische Forschung ZZF) odnalazł w archiwum w Moskwie niezwykle ciekawy dokument z punku widzenia powojennej historii Niemiec. W zespole Centralnego Zarządu Statystycznego Związku Radzieckiego znajduje się lista ponad 3 tys. przedsiębiorstw niemieckich z sowieckiej strefy okupacyjnej, w których dokonano demontażu urządzeń przemysłowych w celu wywiezienia ich do Związku Radzieckiego. Dokument zawierał podstawowe informacje dotyczące demontażu poszczególnych przedsiębiorstw, a więc rodzaj urządzeń, datę decyzji o demontażu i miejsce docelowego wywozu.
Proces demontażu urządzeń przemysłowych i militarnych  był wynikiem postanowień jałtańskich i poczdamskich, mających na celu demilitaryzację Niemiec, a także był formą rekompensaty i reparacji za straty powstałe w wyniku wojny dla Związku Radzieckiego i Polski. W porównaniu z analogiczną akcją w 3 pozostałych strefach okupacyjnych, zakres demontażu we wschodniej części Niemiec był zakrojony na znacznie większą skalę. Niemcy, zwłaszcza z sowieckiej strefy okupacyjnej dotkliwie odczuli przeprowadzaną przez Rosjan akcję. Pozostawiło to również na wiele lat ślad w gospodarce wschodnich Niemiec, a także wykorzystanych do tego celu niemieckich robotnikach, traktowanych – jak wskazują przytaczane przez stronę niemiecką źródła – okrutnie przez Rosjan.

Czytaj dalej „NIEMCY: Brandenburgisches Landeshauptarchiv Potsdam: Zmontować zdemontowane.”

CZECHY. Wystawa internetowa o czeskich robotnikach przymusowych w III Rzeszy

Archiwum Narodowe w Pradze (Národní archiv) udostępniło na swoich stronach internetowych bardzo interesująca wystawę pt. „Pracowali pro Říši…” (Pracowali dla Rzeszy…), która pokazuje przymusową pracę czeskich obywateli Protektoratu na rzecz hitlerowskich Niemiec w latach 1939-1945. Wystawa została podzielona na 9 tematycznych i chronologicznych części, przez co jej odbiór jest bardzo przystępny.

fot. Národní archiv Praha

Archiwum Narodowe w 2008 r. podjęło się realizacji projektu badawczego, pt. „Zwangseinsatz der tschechischen Bevölkerung des Protektorats Böhmen und Mähren in der Zeit der NS-Besatzung“ (Użycie robotników przymusowych czeskiej ludności Protektoratu Czecha i Moraw w czasie okupacji narodowo-socjalistycznej), współfinansowanego z funduszy niemieckich. Końcowym efektem tego projektu będzie krytyczna edycja materiałów źródłowych dotyczących tej problematyki. Prezentowana obecnie wystawa ukazuje faksymila wybranych dokumentów, które znajdą się w przygotowywanym opracowaniu, jak również szereg innych źródeł wytworzonych przez ówczesne urzędy i osoby prywatne.
Celem wystawy jest ukazanie rozmaitych rodzajów dokumentów (plany obozów, listy, dzienniki, książki pracy, meldunki i inne), jak również, plakatów, ulotek, ogłoszeń, artykułów prasowych, fotografii, a także filmów i nagrań dźwiękowych (wypowiedzi byłych robotników przymusowych) obrazujących w sposób bardzo plastyczny zarówno propagandową, jak i realna stronę pracy przymusowej ludności czeskiej na rzecz III Rzeszy Niemieckiej.

Więcej o wystawie w jezyku czeskim

oraz strona:

oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra