czerwiec 2017 – Archnet

Rozmowa ArchNetu: Jeleniogórski archiwista na medal

Dnia 19 czerwca 2017 r. – w hotelu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej „Spiritka” w Pradze – odbyła się uroczystość wręczenia medali „Za zásluhy o české archivnictví” (Za zasługi dla czeskiej archiwistyki, przyznawanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej Milana Chovanca. Medal otrzymało 14 osób, w tym dwoje Polaków: Hanna Krajewska dyrektor Archiwum PAN w Warszawie oraz Ivo Łaborewicz kierownik Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze, członek ZG SAP, współpracownik Naukowego Portalu Archiwalnego ARCHNET. Ivo Łaborewicz otrzymał medal „Za długoletni wkład w dziedzinę czesko-polskiej współpracy archiwalnej”.

Hanna Krajewska i Ivo Łaborewicz odznaczeni w Pradze medalem
„Za zasługi dla archiwistyki czeskiej”

Czytaj dalej „Rozmowa ArchNetu: Jeleniogórski archiwista na medal”

Polska: Konferencja „Wolni i uwłaszczeni. Chłopi a przemiany społeczne, gospodarcze i polityczne w Europie Wschodniej w XIX i na początku XX wieku”

Kolejna konferencja, organizowana w cyklu upamiętniającym 500-lecie utworzenia województwa podlaskiego, odbyła się w dniach 8-9 czerwca 2017 r. w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu Współorganizatorami byli: Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego w Białymstoku, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego, Instytut Historii Litwy w Wilnie i Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, którego dyrektor skierował do uczestników uroczysty list. Jak co roku, konferencja zgromadziła historyków i archiwistów z Polski, Białorusi, Litwy, Łotwy, Rosji i Ukrainy, którzy wysłuchali ponad 20 referatów, biorąc także udział w dyskusjach, nieraz bardzo ożywionych.
Jako pierwsza zabrała głos Tamara Bairasauskaite, przedstawiając przebieg reformy na Litwie, odwołując się do bogatej dokumentacji komisji rewizyjnych, korespondencji i materiałów Bożowskiego, do tej pory nie wykorzystywanych w badaniach historycznych. Sławomir Iwaniuk z Archiwum Państwowego w Białymstoku, zaznaczając brak opracowań zagadnienia uwłaszczenia na Podlasiu, przedstawił na podstawie źródeł, w tym tabel likwidacyjnych, i na przykładzie wsi Ploski w ziemi bielskiej przebieg procesów zachodzących w połowie XIX w. na tym terenie. Obraz chłopa litewskiego i białoruskiego, widziany oczami ziemian, z uwzględnieniem różnic ich postrzegania zarysował Roman Jurkowski, zwracając uwagę na brak refleksji i samooceny autorów pamiętników. Pamiętniki nie tylko ziemian, ale i kapłanów oraz nieliczne chłopskie były źródłem badań Eryka Kotkowicza, który na ich podstawie próbował ustalić punkty stykania się szlachty i chłopów: praca w gospodarstwie rolnym, służba wojskowa, nowinki technologiczne i oświata.

Czytaj dalej „Polska: Konferencja „Wolni i uwłaszczeni. Chłopi a przemiany społeczne, gospodarcze i polityczne w Europie Wschodniej w XIX i na początku XX wieku””

Czechy: XVIII konferencja „Archiwa, biblioteki, muzea w cyfrowym świecie 2017”

Mające już blisko 20 letnią tradycję spotkania archiwistów, bibliotekarzy oraz muzealników, w corocznej debacie o nowoczesnych technikach zapisu cyfrowego, zwłaszcza digitalizacji zbiorów, jakie odbywają się w Pradze, będą kontynuowane także w tym roku w ramach dorocznej konferencji, którą organizują: Związek Bibliotekarzy i Pracowników Informacji Naukowej Republiki Czeskiej (Svaz knihovníků a informačních pracovníků ČR),, Archiwum Narodowe (Národní archiv) oraz Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej (Národní knihovna ČR).
Tym razem konferencja odbędzie się w dniach 29-30 listopada 2017, tradycyjnie już w sali konferencyjnej Archiwum Narodowego w Pradze (Národní archiv v Praze, Archivní 4, Praha 4 – Chodovec). Jej obrady będą poświęcone problematyce współpracy archiwów, bibliotek, muzeów i galerii oraz wszystkich innych instytucji gromadzących zabytki kultury i przeszłości, przy wykorzystywaniu technologii informatycznych i komunikacyjnych dla ochrony i udostępniania dziedzictwa kulturowego.

Czytaj dalej „Czechy: XVIII konferencja „Archiwa, biblioteki, muzea w cyfrowym świecie 2017””

ROSJA: „Wyzwolenie Polski” – archiwalne filmy na stronie Archiwów Rosji

Na portalu Archiwa Rosji zamieszczony jest link do strony projektu pt. „Zwycięstwo 1941-1945” („Победа. 1941–1945”). Spośród wielu innych, dotyczących wydarzeń II wojny widzianych okiem „armijnych” kamer, można na niej obejrzeć archiwalne materiały filmowe pt. „Wyzwolenie Polski” („Освобождение Польши”). Trwający nieco ponad 32 minuty film, dobrej jakości, składa się z fragmentów filmów dokumentalnych z lat 1944 i 1945, kręconych wówczas na zajmowanych przez Armię Czerwoną ziemiach polskich operatorów filmowych 1 Frontu Ukraińskiego oraz 1 i 2 Frontu Białoruskiego. Udostępnione fragmenty dotyczą m.in. walk na Pomorzu (w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Koszalinie), wkroczenia do Warszawy, walk ulicznych w Poznaniu, bitew o Chełm, Lublin i Katowice, wjazdu sowieckich czołgów do Częstochowy.
Obecnie filmy znajdują się w zasobie Rosyjskiego Państwowego Archiwum Kinofotodokumentów (Российский государственный архив кинофотодокументов) w Krasnogorsku pod Moskwą.

Więcej: Освобождение Польши

oprac. Edyta Łaborewicz,

AP Wrocławiu O/Legnica

POLSKA: Odrestaurujmy razem Mauzoleum rodziny Schaffgotsch

W niedzielę 30 kwietnia 2017 roku, dzień po 175-rocznicy urodzin Joanny Gryczik von Schomberg Godulla w kościele parafialnym w Kopicach odbyła się msza święta poświęcona pamięci jednej z najbardziej zasłużonych kobiet w dziejach Górnego Śląska. Johanna, dziewczyna z Poręby (dzielnica Zabrza), nazywana„śląskim Kopciuszkiem”, zapisała się w historii Śląska jako cudowne dziecko, które dzięki pomocy przedsiębiorcy Karola Godulli stała się dziedziczką jego fortuny. Joanna przez całe życie pamiętała o swoich korzeniach: gdy przyjęła tytuł hrabiowski Schomberg-Godulla, a także po ślubie z Hansem Urlichem von Schaffgotsch. Hrabina mówiła śląską gwarą w domu i pośród ludzi dla niej pracujących, dbała o nich wspierając swoją szczodrą ręką. Była fundatorką między innymi kościoła w Szombierkach, w Goduli; fundowała szkoły, przytułki, dofinansowywała klasztory. Do dziś w Szombierkach (dzielnica Bytomia), czy w Goduli (dzielnica Rudy Śląskiej) wspomina się dobrodziejkę z wielkim szacunkiem. Jedna ze szkół w Rudzie Śląskiej została nazwana imieniem Johanny.

KONTO: Remont kaplicy Schaffgotschów
nr. 98 8870 0005 2001 0030 4078 0013,
Swift: POLUPLPR
Tytuł: Remont kaplicy Schaffgotschów

15 listopada 1858 roku Joanna wyszła za mąż za hrabiego Hansa Urlicha von Schaffgotsch. Ten ród ma wielkie zasługi dla Śląska. Małżonkowie osiedli na pograniczu Górnego i Dolnego Śląska – w Kopicach, nieopodal Grodkowa.

Czytaj dalej „POLSKA: Odrestaurujmy razem Mauzoleum rodziny Schaffgotsch”

CZECHY: Kromierzyżskie Archiwum świętuje jubileusze

Powiatowe Archiwum Państwowe w Kromierzyżu (Státní okresní archiv Kroměříž) obchodzi w tym roku dwa jubileusze: 70. rocznicę swego powstania oraz 20. rocznicę przeprowadzki do nowej siedziby. Obie rocznice postanowiło uczcić m.in. wystawą, którą zorganizowało w zaprzyjaźnionej instytucji, a mianowicie w miejscowej Bibliotece Publicznej.

Wystawę otwarto 15 maja 2017 r., a czynna będzie do 13 czerwca 2017 r. Zaprezentowano na niej zdjęcia i dokumenty obrazujące zasób, ale przede wszystkim losy Archiwum. Jest to znakomita okazja, aby pokrótce przypomnieć te dzieje, tak charakterystyczne dla wielu tego typu placówek w państwach socjalistycznych.

Czytaj dalej „CZECHY: Kromierzyżskie Archiwum świętuje jubileusze”

MRA: List Przewodniczącego MRA z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów

Przewodniczący Międzynarodowej Rady Archiwów Davied Fricker wystosował, z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów, list… „do wszystkich”. Zachęca w nim do wykorzystania międzynarodowego święta dla promocji archiwów w swoim otoczeniu poprzez wskazanie ich roli w społeczeństwie. Archiwa powinny podejmować wszelkie działania promocyjne poprzez organizację wystaw, prelekcji, pokazy filmów, aby dotrzeć ze swoim przesłaniem „Archiwa, obywatelstwo i wielokulturowość” do jak najszerszego kręgu odbiorców. Zachęca do korzystania z materiałów reklamowych przygotowanych przez MRA oraz do przesyłania materiałów z indywidualnych działań archiwów do serwisu La carte de Monde.

Więcej: Message from David Fricker for the International Archives Day 2017

oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec

NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – Tej katastrofy mogło nie być

Osiem lat temu, w ciągu kilku sekund pod gruzami betonu i cegły legło bezcenne dziedzictwo kultury niemieckiej i europejskiej. 3 marca 2009 zapadł się budynek archiwum miejskiego w Kolonii, jednego z najciekawszych niemieckich archiwów komunalnych, niszcząc w stopniu niemożliwym obecnie do określenia zasób archiwalny sięgający IX wieku. Takiej katastrofy archiwum miejskie w Kolonii nie doznało od początków swego istnienia. Ani przemarsz wojsk francuskich w 1794 roku, ani druga wojna światowa nie spowodowały takich zniszczeń jak obecne.
Archiwum było uważane za tzw. „Okręt flagowy” niemieckich archiwów komunalnych. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1322 roku, kiedy jego zawartość mieściła się w drewnianej skrzyni. W roku 1406 archiwum miejskie zajmowało już sklepione pomieszczenie pod wieżą ratuszową. Na jego zasób składały się miedzy innymi postanowienia rady miejskiej od 1320 roku, a od 1513 zbiór ten był kompletny. Rachunki kasy miejskiej i korespondencja władz miejskich sięgają połowy XIV wieku. W archiwum znajdowało się 65 tys. dokumentów pergaminowych, setki tysięcy map i planów oraz ok. miliona fotografii. Cenne zbiory stanowi również ok. 700 prywatnych kolekcji znakomitych obywateli Kolonii, pisarzy, architektów, malarzy, kompozytorów, naukowców, wydawców.. Są tam zbiory kompozytorów: Jacqua Offenbacha, Maxa Brucha, tenora Williama Pearsona, dyrygenta Güntera Wanda, pisarza Heinricha Bölla, malarza Wilhelma Leibel, awangardowej artystki Mary Bauermeister, teoretyka mediów Viléma Flussera, czy wydawców: Kiepenheuer & Witsch i Pahl-Rugenstein. Te i tysiące innych cennych dokumentów, jak określił to FAZ (Frankfurter Allgemeine Zeitung), legło we wspólnym grobie. Historyk Eberhard Illner, od 1985 roku do 2008 kierownik działu spuścizn i zbiorów fotograficznych, obecnie dyrektor Centrum Historycznego w Wuppertalu, określił to wydarzenie jako „Katastrofa europejskiej historiografii”. Łącznie zasób archiwum obejmował 18 kilometrów akt.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – Tej katastrofy mogło nie być”