kartografia – Archnet

CZECHY: Zjednoczona Europa na starych mapach i planach

Z okazji przewodniczenia przez Republikę Czeską w Radzie Unii Europejskiej praskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Ministerstvo vnitra) razem z Okręgowym Archiwum Państwowym w Trzeboni (Státní oblastní archiv v Třeboni), przygotowało publikację cyfrową pt. „Zjednoczona Europa na mapach i planach” (Sjednocená Evropa v mapách a plánech).
Jak zauważył we wstępie do tego wydawnictwa wiceminister Spraw Wewnętrznych Petr Vokáč, fakt, że archiwa państwowe podlegają jego resortowi służy połączeniu teraźniejszości z przeszłością, a przede wszystkim pomaga pracownikom ministerstwa „poruszać się po skomplikowanym labiryncie historii administracji państwowej i samorządowej, dostarcza cennych informacji władzom i jednostkom, jest źródłem nauczania i przewodnikiem po historii państwa czeskiego”. Dziś zaś skarby ukryte w archiwach są znacznie bardziej dostępne dla społeczeństwa niż kiedykolwiek, co jest wynikiem z jednej strony postępu technicznego i zmian legislacyjnych, z drugiej zaś zmian w podejściu społeczeństwa do samych archiwów. Ta właśnie publikacja jest efektem współpracy administracji rządowej i archiwalnej, wychodząc naprzeciw zainteresowaniom społeczeństwa, jako swoisty upominek, ukazujący bogactwo czeskich archiwów, a jednocześnie wspierające czeską prezydencję w UE.

Czytaj dalej „CZECHY: Zjednoczona Europa na starych mapach i planach”

WŁOCHY: Digitalizacja i zarządzanie zbiorami kartograficznymi w Archiwum Państwowym w Genui

Dyrekcja Naczelna Archiwów włoskich poinformowała przypomniała o realizacji przez Archiwum Państwowe w Genui (Archivio di Stato di Genova) niezwykle interesującego projektu: „Topografia. Projekt digitalizacji, inwentaryzacji i zarządzenia via WEB zasobami kartograficznymi” (Topographia. Progetto di digitalizzazione, inventariazione e gestione via web dei fondi cartografici). Projekt finansowany był przez jedną z najstarszych europejskich fundacji – Towarzystwo Św. Pawła (Compagnia di San Paolo)*. Udostępniono w wysokiej rozdzielczości, z zasobu turyńskiego archiwum, ponad 4000 odręcznie rysowanych map obejmujących zespoły katastru napoleońskiego i inżynierii lądowej Genui.

fot. Archivio di Stato di Fenova
fot. Archivio di Stato di Genova. Projekt „Topographia”

Aspekt archiwalny
W założeniu projekt Topografia jest projektem zintegrowanym, to znaczy takim, który obejmuje wszystkie aspekty archiwalne map takie, jak przechowywanie i konserwacja, opis kontekstowy ujmujący procedury administracyjne w jakich mapy powstawały, a wreszcie udostępnianie wielkoformatowych map w wysokiej rozdzielczości tak, aby uniknąć bezpośredniego udostępniania oryginałów.
Zbiory kartograficzne Archiwum Państwowego w genui powstały w różnym czasie i w różnym czasie poszczególne ich fragmenty były uzupełniane o dopływy. Najstarsze jądro zbioru pochodzi z XVII i XVIII wieku, ale zawiera także anteriora z XV i XVI w. Z początkiem XVIII w. nastąpił stały wzrost wytwarzania materiałów kartograficznych dla celów sadowniczych oraz dla urzędów Republiki Genui. W tym czasie pojawiły się także pierwsze próby systematyzacji archiwalnej zbioru w ramach tzw. Tajnego archiwum (L’Archivio segreto), którego układ jest znany dzięki zachowanym dawnym sygnaturom. Burzliwe dziele zbiory w pierwszej połowie XIX w. , który w części trafił do Francji, potem do Turynu, skutkowały zburzeniem jego systematyki. W efekcie w Turynie nadano mu nowy porządek na tyle niedoskonały, że był on kwestionowany aż do końca XX w. Inwentarze zragmentów zbioru doczekały się publikacji książkowych (1931 i 1986).

Czytaj dalej „WŁOCHY: Digitalizacja i zarządzanie zbiorami kartograficznymi w Archiwum Państwowym w Genui”

Czechy: Aplikacja map dawnych osad żydowskich

W ramach współpracy Archiwum Narodowego w Pradze i Instytutu Geodezji, Topografii i Kartografii opracowano aplikację internetową, zapewniającą dostęp do wyników badań nad planami osadnictwa żydowskiego w Czechach z lat 1727–1728. Plany te – stanowiące unikatowy zbiór kartograficzny – zostały uznane w 2018 r. za Archiwalne Zabytki Kultury, a obecnie trwają zabiegi o umieszczenie ich na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Widok strony głównej

W udostępnionej aplikacji lokalizacje poszczególnych osad żydowskich umieszczane są na współczesnej mapie przeglądowej Republiki Czeskiej, a sama aplikacja umożliwia przeglądanie starych planów, wraz z zachowanymi do nich dokumentami archiwalnymi, oraz ich porównywanie z mapami tzw. Drugiego katastru gruntowego, zwanego też Metryką Franciszkańską (od cesarza Franciszka II) oraz aktualnymi zdjęciami lotniczymi. Aplikacja pozwala wyszukiwać lub filtrować plany osadnicze ludności żydowskiej według kilku kryteriów. Jednocześnie do zapewniono możliwość wstawiania tutaj inne plany, które wciąż czekają na odkrycie i przetworzenie.

Czytaj dalej „Czechy: Aplikacja map dawnych osad żydowskich”

CZECHY: Zapowiedź listopadowej konferencji o topografii historycznej

Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze co roku przygotowuje kilka znaczących wystaw i konferencji archiwalno-historycznych o znaczeniu międzynarodowym. Obecnie czyni przygotowania do seminarium naukowego dla badaczy zajmujących się topografią historyczną, a to z okazji mijającej w tym roku 280 rocznicy urodzin czeskiego prekursora badań w tej dziedzinie, a mianowicie Jaroslava Schallera.
Josef František Jaroslav Schaller urodził się 6 marca 1738 r. na w Konopišti, zmarł 6 stycznia 1809 r. w Pradze. Był księdzem z zakonu pijarów, a więc jego głównym zdaniem stało się kształcenie i wychowanie młodzieży. Specjalizował się w historii, a szczególnie w geografii historycznej, zwłaszcza topografii. Był autorem licznych opracowań z tego zakresu, a jego najważniejszym dziełem stało się monumentalne kompendium „Topographie des Königreiches Böhmen” (Topografia Królestwa Czeskiego). Złożyło się nań 16 części wydanych w latach 1785-1791, które cieszyły się ogromną popularnością i uznaniem nie tylko w czasie powstania, ale i do tej pory są wykorzystywane przez badaczy z uwagi na wielką dokładność topograficzną. Drugą z ważnych jego prac stał się opis topografii historycznej Pragi („Beschreibung der königlichen Haupt- und Residenzstadt Prag”), wydany w czterech tomach w latach 1794-1797. Te dwa dzieła uczyniły Jarosława Schallera ojcem czeskiej topografii historycznej. Ponadto Schaller opracował szereg prac historycznych o historii swojego zakonu, o jego najważniejszych postaciach, a także o prowadzonej przez pijarów działalności dydaktycznej w Czechach i na Morawach.

Czytaj dalej „CZECHY: Zapowiedź listopadowej konferencji o topografii historycznej”

POLSKA: Mapy Gór Izerskich

Dnia 27 listopada 2017 r. o godz. 13:00 w salach Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze odbył się wernisaż czesko-polskiej wystawy pt. „Mapy Gór Izerskich / Mapy Izerskich hor”, przygotowanej przez Severočeske muzeum w Libercu oraz gospodarza. Na spotkanie przybyło blisko 50 osób zainteresowanych nie tylko przeszłością najdalej na zachód wysuniętego pasma polskich gór, ale i swoistą tajemnicą, jaką kryją niemal wszystkie dawne działa kartograficzne.

Czytaj dalej „POLSKA: Mapy Gór Izerskich”