Autor: Baniaque

POLSKA: Sesja naukowa: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska”

W dniach 17 – 18 czerwca 2016 r. w Bolesławcu odbyła się konferencja naukowa pt.: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska”.Organizatorami konferencji były bolesławieckie i wrocławskie instytucje nauki i kultury: Pracownia Atlasu Historycznego Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Ośrodek Pamięć i Przyszłość we Wrocławiu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu oraz Bolesławiecki Ośrodek Kultury-Międzynarodowe Centrum Ceramiki. Choć osią konferencji były, zagadnienia osadnicze powiatu bolesławieckiego, to w obszarze zainteresowań prelegentów znajdował się krajobraz osadniczy całego Dolnego Śląska. Przypomnijmy, że wyjątkowość powiatu bolesławieckiego polega na tym, że osiedlili się tutaj w sposób zwarty Polacy przesiedleni z Bośni w 1946 r. Wraz z repatriantami i przesiedleńcami z Kresów RP i innych ziem Polski, oraz Polaków z Francji stworzyli współczesne oblicze powiatu. Z zaprezentowanego materiału filmowego zrealizowanego z udziałem uczniów bolesławieckiego Gimnazjum Samorządowego nr 2 im. Polaków Zesłanych na Sybir, będących potomkami każdej z wymienionych grup, miasto i powiat bolesławiecki jawią się jako otwarta i tolerancyjna społeczności, kultywująca równocześnie własne odrębności. Tradycje i obyczaje, którymi chcą się wzajemnie dzielić. W pierwszej części konferencji zaprezentowały się bolesławieckie stowarzyszenia odwołujące się do różnych źródeł swojej tożsamości: Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Stowarzyszenia Reemigrantów z Bośni, ich Potomków oraz Przyjaciół, bolesławieckiego Koła Związku Sybiraków, grupy reemigrantów z Francji, Bolesławieckie Stowarzyszenie Kawaleryjskie im. 6. Pułku Ułanów Kaniowskich.


Przedstwawiciele stowarzyszeń (fot. MC)

Czytaj dalej „POLSKA: Sesja naukowa: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska””

Rosja-Japonia: przekazanie kopii materiałów archiwalnych

17 czerwca 2016 r., przewodniczący Dumy Państwowej Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej Siergiej Naryszkin przekazał na ręce premiera Japonii Shinzō Abe kopię kroniki filmowej, nakręconej podczas wizyty sowieckiej delegacji wojskowej w Hiroszimie i Nagasaki – krótko po zbombardowaniu tych miast przez Amerykanów w sierpniu 1945 r.
Oryginał kroniki przechowywany jest w Rosyjskim Państwowym Archiwum Dokumentacji Fotograficznej i Filmowej w Krasnogorsku pod Moskwą (Российский государственный архив кинофотодокументов, РГАКФД).

Więcej: Председатель Государственной Думы Федерального Собрания Российской Федерации С.Е. Нарышкин передал премьер-министру Японии Синдзо Абэ копию хранящейся в РГАКФД кинохроники
oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

Szwajcaria: Banki na wokandzie światowej opinii publicznej- dokumentacja Claims Resolution Tribunals w Budesarchiv

Ta sprawa poruszyła mocno Europę i wstrząsnęła zazwyczaj stabilną pozycją Szwajcarii- oskarżenia o współudział w Holokauście, uśpione konta ofiar niemieckiego totalitaryzmu w helweckich bankach. Sprawa ciągnie się od 1996 r., a swój początek wzięła w Nowym Jorku, gdzie w środowisku Światowego Kongresu Żydów rozgorzała dyskusja o aktywności szwajcarskich banków w czasie drugiej wojny światowej. W 1996 r. Stowarzyszenie Bankierów Szwajcarskich (SBA) oraz World Jewish Restitution Organization powołały komisję do zbadania sprawy „uśpionych kont”, należących do ofiar Holocaustu. Na jej czele stanął Paul Volcker, były prezes Banku Rezerw Federalnych USA. Rząd Szwajcarii powołał dodatkowo „niezależną komisję ekspertów”, której przewodniczył prof. Jean-François Bergier i w której skład wszedł między innymi wybitny izraelski badacz Holocaustu Saul Friedländer. Jej zadaniem było prześledzenie szwajcarskiego handlu złotem z Niemcami podczas II wojny światowej. Organizacja domagała się odszkodowań za – jak domniemano- pokątnie skrywanie nieaktywne konta bankowe oraz depozyty kosztowności należące do ofiar holokaustu. Tak postawionych zarzutów nie może lekceważyć żadne państwo czy nawet potężne  instytucje finansowe.  Ciężar odium jakie towarzyszy tego typu oskarżeniom jest miażdżące w oczach opinii publicznej.

W tym roku szwajcarskie Bundesarchiv w Bernie przejęło akta sądu polubownego „Claims Resolution Tribunals” CRT, który działał w latach 1998-2012 i miał rozstrzygać spory pomiędzy stronami, uregulować wzajemne relacje, a przede wszystkim dokonać   podziału odszkodowań w ramach globalnego porozumienia. Trybunał powołano w 1998 roku po tym jak szwajcarskie banki zawarły porozumienie w sprawie zaspokojenia zbiorowego pozwu  poszkodowanych i ich spadkobierców Banki zapłaciły 1,25 mld USD na stworzony do tego celu Fundusz, dzięki czemu wszystkie indywidualne skargi zostały wycofane. Na przejęty zasób składają się głównie kopie dokumentów bankowych i oświadczenia majątkowe od 1930 roku.  
Czytaj dalej „Szwajcaria: Banki na wokandzie światowej opinii publicznej- dokumentacja Claims Resolution Tribunals w Budesarchiv”

„Archiwa, harmonia i przyjaźń” 9 czerwca Międzynarodowy Dzień Archiwów

Od 2007 r. w świadomości światowej społeczności archiwistycznej zaczął funkcjonować Międzynarodowy Dzień Archiwów, jako święto archiwów i archiwistów z jednej strony, a okazja do budowania wizerunku archiwów, ukazywania ich roli jako przechowawców pamięci zbiorowej i wpływ tego faktu na budowanie otwartych społeczeństw rządzonych przez transparentne rządy. Data 9 czerwca doskonale się do tego nadawała ponieważ upamiętniała zorganizowanie się archiwistów z różnych krajów w 1948 r. w Paryżu w organizację o nazwie Międzynarodowa Rada Archiwów. Rozpoczął się długi proces wzajemnego uczenia się archiwistów od siebie, wspierania się, tworzenia wspólnych obszarów pracy i wymiany informacji. Zrodziły się programy wymiany międzynarodowej takie, jak realizowany od 1951 r. przez Dyrekcję Archiwów Francji, Międzynarodowy staż techniczny (Stage technique international d’archives). Wiedzę na nim uzyskują i sami dzielą się swoją wiedzą, archiwiści z całego świata, w tym wielu Polaków.


Czytaj dalej „„Archiwa, harmonia i przyjaźń” 9 czerwca Międzynarodowy Dzień Archiwów”

POLSKA: „Migracje a tożsamość narodowa mieszkańców Europy Wschodniej w XIX i na początku XX wieku” Międzynarodowa konferencja i wystawa archiwalna Ciechanowiec, 2-3 czerwca 2016 r.

Po raz kolejny na przełomie wiosny i lata Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego oraz Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu zorganizowały międzynarodową konferencję gromadzącą historyków i archiwistów z kilku krajów. W tym roku temat brzmiał „Migracje a tożsamość narodowa mieszkańców Europy Wschodniej w XIX i na początku XX wieku”, a gościnni gospodarze przyjęli prelegentów i słuchaczy z Polski, Białorusi, Litwy, Łotwy, Rosji i Ukrainy. W sumie można było wysłuchać 20 referatów, niektórych wzbogaconych materiałem ilustracyjnym. Można też było wziąć udział w dyskusjach przewidzianych w programie konferencji, jak i nieformalnych, w czasie których wymieniano informacje i poglądy na temat prezentowanych zagadnień i łączących się z nimi problemów. Tradycyjny na ciechanowieckich konferencjach, wpisujących się w obchody 500-lecia powstania województwa podlaskiego, panel dyskusyjny dotyczył „Wpływu migracji XIX i początku XX wieku na przemiany narodowościowe na Podlasiu”.

Uczestnicy konferencji przed Muzeum (fot. Artur Warchala)

Czytaj dalej „POLSKA: „Migracje a tożsamość narodowa mieszkańców Europy Wschodniej w XIX i na początku XX wieku” Międzynarodowa konferencja i wystawa archiwalna Ciechanowiec, 2-3 czerwca 2016 r.”

ROSJA: „Głosy pisarzy i poetów Rosji” w internecie

W roku 2015, ogłoszonym Rokiem Literatury, Rosyjskie Państwowe Archiwum Nagrań Dźwiękowych (RGAFD) przygotowało edukacyjny projekt internetowy „Głosy pisarzy i poetów Rosji.”
Możliwość zachowania dla przyszłych pokoleń głosów przedstawicieli kultury pojawiła się wraz z wynalazkiem zapisu dźwięku pod koniec XIX wieku. W pierwszych latach XX wieku zapisano na woskowych cylindrach, a potem już na płytach gramofonowych, głosy wielkich rosyjskich pisarzy: Lwa Tołstoja i poetów „srebrnego wieku” literatury rosyjskiej – m.in. Aleksandra Błoka, Siergieja Jesienina, Osipa Mandelsztama, Andrieja Biełego i innych, czytających swoje utwory. Czasami zapisy są niedoskonałe, czasem trudno jest rozróżnić głosy poetów, lecz i tak są to wielkie skarby dziedzictwa kultury – dziedzictwa dźwiękowego.

Czytaj dalej „ROSJA: „Głosy pisarzy i poetów Rosji” w internecie”

Polska: Otwarcie archiwum w krzeszowskim klasztorze (korespondencja własna)

W środę, 25 maja 2016 r., w pocysterskim klasztorze w Krzeszowie na Dolnym Śląsku, zajmowanym obecnie przez Siostry Benedyktynki, odbyła się niecodzienna uroczystość otwarcia dla badaczy zakonnego archiwum historycznego. Wydarzenie to było możliwe dzięki wielkiej otwartości miejscowych sióstr, w tym zwłaszcza Matki Przełożonej Reginy oraz wsparciu finansowemu dwóch niemieckich instytucji: fundacji im. Eriki Simon w Rinteln w Dolnej Saksonii oraz – wspartej dotacją rządu RFN – Polsko-Niemieckiej Fundacji Zabytków Kultury, które sfinansowały prace porządkowe i zabezpieczające materiały archiwalne oraz wyposażenie samego archiwum. Wsparcia organizacyjnego całemu przedsięwzięciu udzielił prof. dr hab. Marek Derwich z Uniwersytetu Wrocławskiego, kierownikowi międzynarodowego projektu badawczego nad sekularyzacją klasztorów w Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto skromnej pomocy metodologicznej udzieliło również Archiwum Państwowe we Wrocławiu.
Na spotkanie przybyło blisko 200 osób z kraju i z zagranicy, którzy mogli zapoznać się zarówno z dziejami samego klasztoru oraz udostępnionych właśnie zbiorów archiwalnych, jak również poznać ich zawartość, ale także zwiedzić sam budynek klasztorny, wraz z nowootwartym archiwum oraz pięknie zachowaną biblioteką klasztorną z XVIII w.

Bazylika NMP w Krzeszowie

Na uroczystość ze strony polskiej przybyli m.in.: Zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr Andrzej Biernat, dyrektor Archiwum Państwowego we Wrocławiu dr Janusz Gołaszewski oraz kierownicy tutejszych oddziałów zamiejscowych tej instytucji, ponadto dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr hab. Rościsław Żerelik, przedstawiciel biskupa legnickiego – kanclerz kurii ks. dr Józef Lisowski oraz reprezentanci miejscowych władz i placówek kulturalnych. Ze strony niemieckiej przybyła Konsul Generalna RFN we Wrocławiu Pani Elisabeth Wolbers, przewodnicząca Fundacji im. Eriki Simon Pani Waltraud Simon, sekretarzowi Polsko-Niemieckiej Fundacji Zabytków Kultury dr Peterowi Schabe i bardzo liczne grono niemieckich badaczy oraz miłośników przeszłości z samych Niemiec oraz zamieszkujących od kilku lat w okolicznych miejscowościach.

Czytaj dalej „Polska: Otwarcie archiwum w krzeszowskim klasztorze (korespondencja własna)”

CZECHY: Wystawa kart pocztowych w Příbramie

Okręgowe Archiwum Państwowe w Příbramie (Státní okresní archiv Příbram) w ostatnich dniach zorganizowało i serdecznie zaprasza, do odwiedzenie interesującej wystawy pt. „Tysiąc pozdrowień z Příbramu – widoki miasta na historycznych pocztówkach, medalach i obrazach” (Tisíc pozdravů z Příbrami – podoby města na historických pohlednicích, medailích a obrazech), która została otwarta przez burmistrza miasta Jindřicha Vařeka dnia 26 maja 2016 r. w salach wystawowych na II piętrze Galerii Františka Drtikola. Uroczysty wernisaż został uświetniony występem zespołu „Cirkus Hulata”.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa kart pocztowych w Příbramie”

POLSKA: Colloquia Jerzy Skowronek dedicata 2016

W dniach 19-20 maja 2016 r. odbyła się w Warszawie XVI konferencja z cyklu „Colloquia Jerzy Skowronek dedicata”. Jej temat brzmiał: „Trudne problemy historii a archiwa”. Podobnie jak w ubiegłych latach organizowała ją Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz Instytut Pamięci Narodowej. Konferencja zgromadziła przedstawicieli kilkunastu krajów (m.in. Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Estonia, Finlandia, Kazachstan, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Polska, Rosja, Rumunia, Ukraina, Uzbekistan i Wielka Brytania). W trakcie konferencji przedstawiono 21 referatów, które dotyczyły kilku grup zagadnień.


Początek konferencji – dr Wojciech Fałkowski, wiceminister obrony narodowej,
dr Wojciech Woźniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych,
dr Łukasz Kamiński, prezes Instytutu Pamięci Narodowej,
Ivar Kaigu, Archiwum Narodowe Estonii

Czytaj dalej „POLSKA: Colloquia Jerzy Skowronek dedicata 2016”

SZWAJCARIA: Podróże archiwalne cz. 2– Archiwum Kantonu Freiburga

Współczesny Freiburg to zarówno kanton ( 303 tys. mieszkańców) jak i jego stolica (37 tys. mieszkańców). Leży on na pograniczu dwóch stref językowych: francuskiej   i niemieckiej.
Początki Freiburga państwa (Szwajcaria tworzyła się jako konfederacja małych państw,  które później przekształciły się w kantony) sięgają 1157 roku czyli założenia miasta Freiburga,  wokół którego gromadziły się lokalne wspólnoty obywateli i mieszkańców.  Jego kształtowanie się jako samodzielnego państwa, trwało do końca XV wieku.
Podobnie jak w innych kantonach ich stolice są siedzibami zarówno archiwów państwowych zasadniczo właściwych dla instytucji kantonalnych – Staatsarchiv oraz archiwów komunalnych właściwych dla instytucji wspólnoty samorządowej miasta- Stadtsarchiv

Chociaż oficjalnie archiwum państwa Freiburga powstało w połowie XVII wieku  to dokumenty państwowe były pieczołowicie  przechowywane  od czasów średniowiecza. Pierwsze dokumenty na przechowanie oddano ok. 1250 roku. Po 1350 roku zadanie archiwizowania dokumentów, zabezpieczania i dbania o nie, powierzono pisarzowi miejskiemu, który prowadził także księgi miejskie. Rozdzielenie funkcji pisarza miejskiego i archiwisty nastąpiło na przełomie XVII i XVIII wieku. Dokumenty i materiały archiwalne państwa -miasta Freiburg  (Stadtrepublik Freiburg ) były początkowo przechowywane w siedzibie rady i sądu za kościołem St. Niklas, a następnie w klasztorze franciszkanów. Wraz jednak ze wzrostem zasobów archiwalnych, siedziba archiwum wymagała dwóch lokalizacji- mieściła się w ratuszu i spichlerzu miejskim.  

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Podróże archiwalne cz. 2– Archiwum Kantonu Freiburga”