W dniach 25–27 października 2023, w hotelu „Imperial” w miejscowości Vodice na Chorwacji, odbyło się 54. krajowe spotkanie chorwackich archiwistów pod hasłem „Wpływ digitalizacji na praktykę archiwalną”. Jego organizatorami były Chorwackie Stowarzyszenie Archiwalne (Hrvatsko arhivističko društvo – HAD) oraz Archiwum Państwowe w Szybeniku (Državni arhiv u Šibeniku – DAŠI). Konferencja mogła się odbyć dzięki dofinansowaniu przez Ministerstwo Kultury i Mediów Republiki Chorwacji.
Temat obrad nie był przypadkowy, gdyż dotyczy zjawiska powszechnego w ostatnich dziesięcioleciach, nad którym debatują archiwiści praktycznie na całym Świecie. W Chorwacji zagadnienie to stało się szczególnie istotne od chwili rozpoczęcia realizacji projektu „e-Kultura”, którego celem jest udostępnienie materiałów archiwalnych szerokiemu gronu odbiorców. Mogą oni korzystać z tych materiałów za pomocą specjalnego portalu eKultura.
Kategoria: Nowości z Bałkanów
CHORWACJA: Temat Międzynarodowych Dni Archiwów
Mające już kilkuletnią tradycję obchody Międzynarodowego Dnia, a od jakiegoś czasu Tygodnia Archiwów, są na Świecie coraz popularniejsze. W ich organizację włączają się nie tylko archiwa historyczne oraz – z reguły z nim powiązane – stowarzyszenia archiwalne, ale także inne instytucje kulturalne: państwowe, samorządowe, społeczne i prywatne. Jest więc sposobów świętowania tego dnia wiele, niemal tyle, co ich organizatorów. Pewien porządek w tym zakresie zdecydowali się wprowadzi archiwiści chorwaccy, ustalając temat przewodni najbliższych Dni.
Chorwackie Stowarzyszenie Archiwistów, będące w Chorwacji koordynatorem obchodów Międzynarodowego Tygodnia Archiwów, jakie przypadną w dniach 5-11 czerwca 2023 r., zaproponowały wszystkim archiwom, jak i innym zainteresowanym instytucjom, stowarzyszeniom, osobom prawnym i fizycznym w Republice Chorwacji wspólny temat, a mianowicie: „Dźwięki, obrazy i słowa literackie w archiwach”.
Czytaj dalej „CHORWACJA: Temat Międzynarodowych Dni Archiwów”
SŁOWENIA: Nowy budynek dla głównego archiwum historycznego
Archiwum Republiki Słowenii i Muzeum Niepodległości Słowenii, dnia 1 marca 2022 r. w Ministerstwie Kultury, podpisały trójstronną umowę o odbudowie i rozbudowie północnego skrzydła budynku Archiwum przy Poljanska cesta 40 w Lublanie, stanowiącego niegdyś wojskowe koszary. Przybliża to tutejsze Archiwum do pozyskania nowej przestrzeni dla narastających zbiorów, ich właściwego przechowywania i ochrony.
Podpisanie umowy to ważny krok milowy dla Archiwów Republiki Słowenii w trwających od dziesięcioleci dążeniu do kompleksowego rozwiązania problemu niedoboru przestrzeni magazynowej. Przez lata główne archiwum historyczne było zmuszone do funkcjonowania w nieodpowiednich dla służby archiwalnej pomieszczeniach, w trzech różnych lokalizacjach. „Podpisując umowę, jesteśmy o krok bliżej do zapewnienia, archiwum działalności w jednym miejscu (…), gdzie znajdować się będą zarówno biura, jak i magazyny, czytelnie, a nawet pokoje gościnne dla odwiedzających” – oświadczono na specjalnej uroczystości.
Czytaj dalej „SŁOWENIA: Nowy budynek dla głównego archiwum historycznego”
SERBIA: Dzień Archiwów – wystawa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagrody Nobla”
We wtorek 14 grudnia 2021 r. w Archiwum Państwowym Serbii odbył się Dzień Archiwów w Serbii. Z tej okazji na dziedzińcu Archiwum Państwowego Serbii w Belgradzie została otwarta wystawa plenerowa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagroda Nobla”. Ivo Andrić jest jedynym jak dotąd pisarzem tworzącym w języku serbskim (aczkolwiek on sam miał się za Jugosłowianina, nie Serba czy Bośniaka – spory o narodową przynależność Andricia trwają w państwach powstałych po rozpadzie Jugosławii do dziś), któremu przyznano ten, uważany za najważniejszy, literacki laur. Na wystawie prezentowane będą archiwalia dotyczące wydarzeń poprzedzających przyznanie Nagrody Nobla, samej ceremonii jej wręczenia 10 grudnia 1961 r. (na marginesie – w tymże 1961 roku nie przyznano literackiego Nobla J.R.R. Tolkienowi) oraz pobytu Andricia w Sztokholmie. Odwiedzający będą mogli zobaczyć list od ówczesnego dyrektora Fundacji Nobla informujący Ivo Andricia, że Szwedzka Akademia Królewska postanowiła przyznać mu literacką Nagrodę Nobla, zdjęcia z domu Ivo Andricia z 26 października 1961, kiedy szwedzki charge d’affaires poinformował go, że otrzymał nagrodę, gratulacje z kraju i zza granicy, bogaty materiał fotograficzny i artykuły prasowe.
CHORWACJA: VI Zjazd Archiwistów w Splicie
W dniach 26–29 października 2021 r. w Splicie odbył się VI Zjazd Archiwistów Chorwackich, którego temat przewodni brzmiał: „U progu 3. dekady XXI wieku – inkluzywność jako warunek”. Kongres tradycyjne zorganizowało Chorwackie Stowarzyszenie Archiwalne (HAD), tym razem przy współpracy gospodarza, czyli Archiwum Państwowego w Splicie. Obrady miały miejsce w hotelu Radisson Blu Resort & Spa.
W dniu 26 października 2021 r. – w Domu Armii Chorwackiej w Splicie – na uroczystym spotkaniu, obrady Zjazdu zagaiła prezes HAD (Hrvatsko arhivističko društvo) dr hab. Silvija Babić. Do zebranych przemówili specjalni goście: prefekt okręgu splicko-dalmatyńskiego Blaženko Boban, który powitał wszystkich „w najpiękniejszym mieście na świecie”, dyrektor Chorwackich Archiwów Państwowych dr hab. Dinko Čutura, prezentując plan i program rozwoju podległych sobie instytucji na najbliższe lata, wreszcie sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Mediów dr hab. Ivica Poljičak, który w imieniu ministra dr hab. Ninie Obuljen Koržinek oficjalnie otworzył Zjazd, życząc wszystkim sukcesów.
Robocza część obrad Zjazdu podzielona została na pięć bloków tematycznych: 1. Włączenie ekspertów z różnych dziedzin w codzienną praktykę; 2. Inkluzywność różnych metodologii w kształtowaniu dobrych praktyk; 3. Inkluzywność naukowego aspektu zawodu archiwisty; 4. Włączenie wszystkich grup społecznych w kształtowanie grupy docelowej/naśladowców; 5. Inkluzywność w metodach finansowania.
CHORWACJA: Archiwalne straty po trzęsieniu ziemi
Dnia 29 grudnia 2020 r. o godz. 11:19:54 w Chorwacji doszło do silnego trzęsienia ziemi, z epicentrum w odległości około 3 km na południowy-zachód od miejscowości Petrinja i 47 km na południowy-wschód od Zagrzebia. Siłę wstrząsów, których źródło położone było na głębokości około 10 km, określono na 6,2 w skali Richtera. Drgania były odczuwalne we Włoszech, Grecji, Austrii, a nawet w Niemczech i Słowacji. Według mediów w wyniku kataklizmu życie straciło 7 osób, a wiele zostało rannych. Najbardziej ucierpiała miejscowość Petrinja, zniszczona w znacznym stopniu. W cieniu ludzkiej tragedii niejako schowały się straty, jakie poniosły archiwa i archiwalia.
Jak można przeczytać na stronach Chorwackiego Towarzystwa Archiwalnego (Hrvatsko arhivističko društvo) poważnym uszkodzeniom uległy następujące obiekty: Archiwum Państwowego w Sisaku (Državni arhiv u Sisku) i podlegające mu Centrum Gromadzenia Zbiorów
Czytaj dalej „CHORWACJA: Archiwalne straty po trzęsieniu ziemi”
SŁOWENIA: Dzień archiwów Słowenii
Od tego wydarzenia minął co prawda już miesiąc, ale warto przypomnieć, iż 20 października 2019 r. archiwa Słowenii obchodziły swoje święto – Dzień Archiwów Słowenii.
W 1954 r. słoweńscy archiwiści, którzy od lat 40. XX w. czynili niemałe wysiłki dla zabezpieczeniem i sprawowali opiekę nad materiałami archiwalnymi, doprowadzili do założenia Stowarzyszenia Archiwów Słowenii. Członkowie założyciele byli świadomi, że dla realizacji programu swej organizacji, stawiającego sobie za cel rozwój słoweńskich archiwów, ich własne wysiłki nie będą wystarczające, i że będą musieli szukać pomocy innych. M.in. z tego powodu zdecydowano się w 1976 r. ustanowić Dzień Archiwów Słowenii. Dla jego obchodzenia wybrano 20 października. Nie była to data przypadkowa.
Dnia 20 października 1943 r. dyrektor Departamentu Edukacji Narodowej na wyzwolonym terytorium słoweńskim wysłał pismo do Powiatowego Referatu Kultury w miejscowości Veliki Lašča, w którym pisał m.in.: „Dowiedzieliśmy od wiarygodnych osób, że wiele materiałów archiwalnych z archiwów Turjak niszczeje na zamku w Turjak. Materiał te z pewnością zawierają wiele cennych informacji na temat przeszłości zarówno miejsca, jak i rodzin Turjačanów, jak również bardzo dużo na temat społecznej przeszłości naszych chłopów i naszej wsi. (…) Należy znaleźć osobę, która (…) zbierze dokumenty (…) i schowa je w bezpiecznym miejscu (…) Chodzi o każdy kawałek papieru, każdą książkę i każdą notatkę. (…) Ponieważ dotyczy to cennym materiałem narodowych, dołożyć należy wszelkich starań, aby rozwiązać problem tak szybko, jak to tylko możliwe”. Było to pierwsze pismo rodzących się władz, w którym odniosły się one do zachowania archiwalnego dziedzictwa narodowego.