Międzynarodowa Rada Archiwów przedstawiła na swojej stronie internetowej wyniki ankiety zatytułowanej „Porządkowanie i opis archiwalny: praktyka na świecie” (Classement et description archivistiques : pratiques à l’échelle mondiale). Celem ankiety było dostarczenie MRA informacji o aktualności i użyteczności międzynarodowych standardów archiwalnych, w kontekście przejścia niejako na wyższy poziom organizacji archiwalnej realizowany w opracowywanym obecnie nowym standardzie Records in Contexts. Celem jest dostosowanie standardów MRA (wszystkich) do przyszłych wymagań metodycznych rysujących się przed archiwami. Odrębnym kontekstem ankietyzacji jest dostrzegana przez MRA potrzeba w obszarze wsparcia i nauczania archiwistów przez platformę e-learningowa MRA. Obecnie prowadzone są trzy kursy: Wstęp do zarządzania archiwizacją (Introduction à la gestion de l’archivage), Zrozumieć i korzystać z Uniwersalnej Deklaracji Archiwów (Comprendre et utiliser la Déclaration Universelle sur lesArchives), Organizacja archiwów rodzinnych (Organiser les archives familiales).
Omawiana ankieta poprzedza opracowywany kurs e-learningowy, który będzie poświęcony porządkowaniu archiwaliów i opisowi archiwalnemu. Jej wyniki maja dać szeroki obraz praktyk stosowanych na całym świecie, w szczególności w odniesieniu do stopnia przyjęcia standardów międzynarodowych, do narzędzi służących do ich praktycznego wdrażania, a w dalszej perspektywie do zdefiniowania wyzwań stojących przed archiwistami w przyszłości.
Planowany przez MRA moduł nauczania porządkowania opisu archiwalnego będzie miał na celu uzupełnienie, a nie powielanie, oferty edukacyjnej dostępnej dla profesjonalistów zajmujących się archiwizacją. Kurs będzie skierowany, w szczególności do osób, członków MRA lub nie, które nie mają dostępu do szkoleń uniwersyteckich w zakresie archiwizacji lub zarządzania dokumentacją. Jest zrozumiałym, że aby opracować odpowiedni model nauczania, niezbędnym jest zrozumienie obecnych praktyk i trudności napotykanych w „archiwistykach” na całym świecie.
Kategoria: Realizacje międzynarodowych standardów archiwalnyc
CZECHY: Metodyka opracowania i opisu – części szczegółowe standardu ogólnego
W 2013 roku wydano w Pradze „Základní pravidla pro zpracování archiválií” – podręcznik zawierający ogólne standardy opracowania oraz opisu archiwaliów, a także obszerne kompletne przykłady opisu zespołów archiwalnych, inwentarze, hasła indeksowe i hasła wzorcowe opisu twórców. Przepisy były przygotowywane od końca XX wieku, a intensyfikacja i finalizacja prac nastąpiły od 2010 roku. Wtedy bowiem, na mocy porozumienia czeskich instytucji przechowujących dziedzictwo kulturalne – Archiwum Narodowego i Biblioteki Narodowej – oraz w ramach projektu INTERPI tworzony był system informatyczny, przeznaczony do stosowania w instytucjach pamięci. Dane sporządzone zgodnie z tym standardem i zgromadzone w systemie informatycznym można obecnie wyszukiwać na portalu badatelna.eu. W 2015 roku ukazało się drugie wydanie podręcznika „Základní pravidla…”, poprawione i uzupełnione.
Czytaj dalej „CZECHY: Metodyka opracowania i opisu – części szczegółowe standardu ogólnego”
WŁOCHY: Schematy struktury danych dla Państwowego Systemu Archiwistyki
Centralny Instytut Archiwów (Instituto Centrale per gli Archivi) opublikował techniczne wytyczne dla baz danych archiwów włoskich, które będą obowiązywały w Państwowym Systemie Archiwistyki (Sistema Archivistico Statale- dalej SAS) Jest to jeden z modułów Systemu Archiwistyki Narodowej (Sistema Archivistico Nazionale- SAN. Dokument okresla funkcje, które charakteryzują relacje pomiędzy komponentami tworzącymi software baz danych. Sam system SAS posiada bardzo bogatą dokumentację na specjalnej stronie internetowej prowadzonej przez Centralny Instytut Archiwistyki.
Opublikowany dokument: Sistema Archivistico Statale. Tracciato e corrispondenza Standard. Versione 1.00, 05/05/2015 (System Archiwistyki Państwowej. Standard wyznaczników i relacji, wersja 1.00) został zaaprobowany 5 maja 2015 r. przez dyrektora Centralnego Instytutu Archiwów panią Marinę Gianetto. Zawiera na 184 stronach i w 2035 rekordach mapowanie struktur baz danych. Mapowane są pola SAS z SAN i standardami Międzynarodowej Rady Archiwów (począwszy od ISDIAH, poprzez ISAAR(CPF) do ISAD(G). Każdemu mapowanemu rekordowi przynależne są atrybuty, których jest 10 (pole obowiązkowe, alternatywnie obowiązkowe, fakultatywne, powtarzalne, pole kontroli słownikowej oraz pola typologii: daty, charakteru (cechy), tekstu, liczby i oznaczone flagą). Niektóre pola posiadają więcej niż jeden atrybut, a inne nie posiadają go wcale.
Czytaj dalej „WŁOCHY: Schematy struktury danych dla Państwowego Systemu Archiwistyki”
SZWAJCARIA: Narodowe normy opisu wielopoziomowego – jak to zrobili Szwajcarzy?
Podczas gdy w Polsce dopiero w tym roku podjęto się opracowania narodowej normy opisu materiałów archiwalnych zgodnej ze standardami międzynarodowymi, w Szwajcarii taka norma funkcjonuje już od wielu lat. Prace nad jej opracowaniem szwajcarskiej dyrektywy dla zastosowania ISAD (G) zostały podjęte już w 2005 roku przez grupę roboczą do spraw norm i standaryzacji Arbeitsgruppe Normen und Standard (AGN&S), w ramach działalności Szwajcarskiego Związku Archiwistek i Archiwistów Verband Schweizerischer Archivarinnen und Archivare (dalej: VSA). Zadaniem AGN&S było stworzenie wytycznych, które miały zaadoptować ISAD(G) na gruncie narodowym, uwzględniając specyfikę archiwów szwajcarskich, ich różnorodność, odmienne regulacje prawne, tradycje w zakresie udostępniania zasobu jak również odmienne metodyki archiwalne wynikające z wpływów szkół archiwalnych niemieckiej, francuskiej i włoskiej. Norma adresowana jest do archiwów różnej proweniencji nie tylko państwowej. Dlatego powstawała ona we współpracy z archiwami związkowymi, kantonalnymi, gminnymi, archiwami instytucjonalnym i prywatnymi archiwami gospodarczymi. Prace te zakończone zostały w 2009 roku opublikowaniem przez VSA szwajcarskich wytycznych do zastosowania ISAD (G) Schweizerische Richtlinie für die Umsetzung von ISAD(G).
Po co potrzebna była Szwajcarom narodowa norma ISAD? We wstępie do wytycznych podawane jest następujące uzasadnienie:
– konieczność uwzględnienia i skonsolidowania różnych tradycji i praktyk szwajcarskich archiwów będących pod wpływem archiwistyk niemieckiej, francuskiej i włoskiej.
– uwzględnienie zróżnicowanych potrzeb i wymagań dla dużych, średnich i małych archiwów
– w przeciwieństwie do normy międzynarodowej mającej charakter ogólny / generalny –G/, norma narodowa uwzględnia i reguluje różnorodne postaci dokumentów (także opisy dokumentacji audiowizualnej, kartograficznej i obiektów trójwymiarowych).
– poprzez zastosowanie przykładów opisu poszczególnych poziomów z archiwów szwajcarskich norma staje się bardziej czytelna i zrozumiała.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Narodowe normy opisu wielopoziomowego – jak to zrobili Szwajcarzy?”
POLSKA: Prace nad polskim standardem opisu archiwalnego
Zespół naukowy do opracowania standardu opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych, powołany decyzją nr 58 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 10 grudnia 2013 r., zebrał się na trzecim posiedzeniu. Odbywa się ono w Oddziale w Jeleniej Górze Archiwum Państwowego we Wrocławiu w dniach 2-5 września 2014 r.
Członkowie zespołu opracowują normę opisu materiałów archiwalnych przeznaczoną do stosowania w archiwach państwowych. Punktem odniesienia polskiej normy są cztery standardy Międzynarodowej Rady Archiwów: ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF i ISDIAH. Zgodnie z nimi opisywane być powinny zarówno materiały archiwalne [ISAD(G)], jak i ich twórcy [ISAAR(CPF)], funkcje wykonywane przez twórców dokumentacji [ISDF] oraz instytucje przechowujące zasób archiwalny [ISDIAH].
Na poprzednich posiedzeniach zespół omówił założenia dokumentu końcowego, poziomy i elementy opisu archiwalnego, szczegółowiej dyskutując zagadnienia nazw i tytułów oraz strukturę opisu na poziomie zespołu.
Anna Laszuk (NDAP)
Magdalena Sadza (APW)
SŁOWACJA. Konferencja o międzynarodowych standardach archiwalnych
Słowaccy archiwiści, wychodząc naprzeciw światowym tendencjom, postanowili zorganizować już po raz drugi (poprzednio w październiku 2011 r.) konferencję naukową nt. „Międzynarodowe standardy i ich wdrażanie w archiwistyce”, która odbędzie się 17 lutego 2012 r. w Archiwum Narodowym Słowacji w Bratysławie (Drotárska cesta 42). Konferencja organizowana jest w ramach działań organizacji skupionych w Stowarzyszeniu ICARUS (International Centr for Archival Reserch), czyli Międzynarodowym Centrum Badań Archiwalnych, którego siedziba mieści się w Wiedniu. Spotkanie ma charakter międzynarodowy (językami konferencyjnymi będą: słowacki i angielski), a wezmą w niej udział, oprócz Słowaków, również archiwiści z Czech i Węgier. Zabrakło niestety, po raz kolejny, przedstawicieli strony polskiej, choć nasz kraj, wraz z uczestniczącymi w tym spotkaniu państwami, jest wszak członkiem archiwalnej „Grupy Wyszehradzkiej”, której działalność nie została zawieszona. Zabrakło może właściwej komunikacji?
Czytaj dalej „SŁOWACJA. Konferencja o międzynarodowych standardach archiwalnych”
Udany debiut w sieci – Europejski Portal Archiwalny
Początek nowego, 2012 roku przyniósł publikację w sieci długo oczekiwanego portalu Archives Portal Europe. Jest to efekt kilkuletniej współpracy, który został osiągnięty w ramach programu eContentplus finansującego projekt APEnet. Prace nad stworzeniem portalu trwały od 2009 roku, w gronie konsorcjum składającego się z przedstawicieli 12 instytucji, w tym Fundacji Europeana, która od 2008 r. udostępnia kopie cyfrowe obiektów dziedzictwa europejskiego z bibliotek, muzeów i archiwów. W projekcie uczestniczyły również archiwa narodowe państw europejskich i instytucje zarządzające tymi archiwami. Jego liderami były archiwa z Francji, Niemiec, Hiszpanii, Holandii i Szwecji.
Czytaj dalej „Udany debiut w sieci – Europejski Portal Archiwalny”
Standardy MRA: ICA AtoM 1.2 już jest!
Zespół deweloperów Artefactuals, po niemal dokładnie roku, zaanonsował dostępność otwartego systemu opisu archiwalnego ICA AtoM w wersji 1.2.
APEnet- projekt Europejskiego Portalu Archiwalnego w 2011 r.
Od stycznia 2009 r. realizowany jest – w ramach programu eContentplus – projekt APEnet, którego celem jest utworzenie Europejskiego Portalu Archiwalnego (Archives Portal Europe). Za poprzedników uznać można takie projekty, jak np. EUAN, LEAF czy MICHAEL oraz archiwalne portale MRA czy UNESCO. Wykonawcą APEnet jest konsorcjum, złożone początkowo z 12 instytucji (w tym Fundacja Europeana), a w połowie 2011 r. w jego skład wchodzą archiwa z następujących krajów (w kolejności alfabetycznej): Belgia, Bułgaria, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowenia, Szwecja. W ramach projektu wyróżniono 6 głównych zadań: zdefiniowanie logicznego modelu portalu – lider Bundesarchiv w Niemczech, zdefiniowanie fizycznego modelu portalu – lider Archivos Estatales w Hiszpanii, interoperacyjność między portalem archiwalnym Europeana – lider Narodowe Archiwum w Holandii, struktura zawartości portalu – lider Dyrekcja Archiwów Francji, upowszechnianie wiedzy o projekcie – lider Riksarkivet w Szwecji, zarządzanie projektem – lider ArchivosEstatales w Hiszpanii.
Na tworzonym portalu dostępna będzie informacja o materiałach archiwalnych przechowywanych w krajach Unii Europejskiej oraz, w miarę możliwości, kopie cyfrowe tych materiałów. W związku z tym, że portal Europeana już udostępnia cyfrowe wersje wielu dokumentów, APEnet powstaje w ścisłej współpracy z jego twórcami. Uczestnicy projektu przyjęli, że podstawą wspólnego gromadzenia danych będzie stosowanie określonych standardów do ich przygotowywania oraz zarządzania. Podstawowe są standardy Międzynarodowej Rady Archiwów: Międzynarodowy standard opisu archiwalnego ISAD (G) [EAD], Międzynarodowy standard archiwalnych haseł wzorcowych ciał zbiorowych, osób i rodzin ISAAR (CPF) [EAC] i Międzynarodowy standard opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH [EAG]. Istotny ma być także Standard kodowania i transmisji metadanych [METS]. Po ponad dwóch latach trwania projektu wypracowano już właściwą, specyficzną dla przygotowywanego portalu wersję EAD, która umożliwiła pomyślne połączenie danych przekazywanych przez członków konsorcjum. W połowie 2011 r. zgromadzono w portalu dane z 49 instytucji, tzn. opisy ponad 8,1 mln obiektów oraz kopie cyfrowe ponad 5,2 mln obiektów .
Czytaj dalej „APEnet- projekt Europejskiego Portalu Archiwalnego w 2011 r.”