FranceArchives Portal Narodowych Archiwów Francji opublikował u schyłku 2022 r. trzy krótkie publikacje poświęcone kalendarzowi, a może raczej kalendarzom w dziejach. „Kłopoty z naszym kalendarzem” (Les tribulations de notre calendrier) pióra prof. Olivier Guyotjeannin, pofesora słynnej paryskiej l’École nationale des chartes, opowiada o historii kalendarza w Europie i na świecie z naciskiem na pierwsze dni nowego roku. To opowieść o tym jak to się stało, że czas liczymy od 1 stycznia pomimo iż powinien być liczony od 25 grudnia, od dnia narodzin Chrystusa i od kiedy rok narodzin Chrystusa jest początkiem współczesnego kalendarza. To także opowieść o funkcjach religijnych (często kalendarz lunarny) i cywilnych (słoneczny), o problemach z wyznaczaniem Wielkanocy. Interesująca jest także historia wprowadzania na świecie kalendarza Juliańskiego, co jak się okazuje zajęło kilka wieków (w Europie ostatnia przyjęła go Grecja w 1923 r.).
Miesiąc: grudzień 2022
NIEMCY: Familijny korowód z Birkenfeld
Wszystko zaczęło się od prostego pytania, na które wcale nie było łatwo odpowiedzieć: Jak nazywali się pradziadkowie dziadka z Birkenfeld? Na tym zwykle kończyła się wiedza w obrębie omawianej rodziny, a rozpoczęły się kwerendy w Archiwum Powiatu Enz (Kreisarchiv des Enzkreises) w landzie Badenii i Wirtembergii.
W międzyczasie wyłoniło się z tego znacznie więcej niż prywatne drzewo genealogiczne. Carolin Becker, redaktorka, a obecnie entuzjastyczna badaczka rodzin, odnotowała wszystkie chrzty, śluby i zgony zawarte w księgach Wspólnoty Kościoła Ewangelickiego w Birkenfeld od 1636 r. do początku ograniczenia ochrony danych około 1900 r. Rezultatem jest książka zatytułowana „Rodziny w Birkenfeld – od XVII do XIX wieku”, która została właśnie opublikowana przez wydawnictwo Cardamina, specjalizujące się w materiałach historycznych. Książka stanowi 15 tom serii publikacji Archiwum Powiatu wEnz siedzib w Portzheim.
FRANCJA: Zasady ponownego wykorzystania archiwów publicznych
W dniu 21 grudnia 2022 r., na stronie oficjalnej francuskich archiwów państwowych „FranceArchives„, ukazał się tekst o ponownym wykorzystaniu informacji pochodzących z zasobów francuskich archiwów narodowych. Tekst można kreślić jako szkoleniowy, zbierający w sposób syntetyczny podstawową wiedzę o omawianym zagadnieniu. Ponowne wykorzystanie definiuje się jako wykorzystanie przez stronę trzecią dokumentów i danych w innych celach niż cele do jakich zostały wytworzone, zebrane lub otrzymane. Stwarza to zasadniczą różnicę pomiędzy celami dla jakich udostępniały ją służby archiwalne.
Czytaj dalej „FRANCJA: Zasady ponownego wykorzystania archiwów publicznych”
NIEMCY: Archiwum Miejskie w Lipsku – sprawy minione we współczesnej odsłonie
Archiwum Miasta Lipska pragnie przyciągnąć młodych ludzi do dawnego pawilonu sowieckiego na Starym Rynku, gdzie za sprawą multimedialnej stacji można odbyć podróż przez setki lat historii miasta.
W dniu 12 grudnia 2022 r. Ulrich Hörning, burmistrz Lipska ds. administracji oraz Michael Ruprecht, dyrektor Archiwum Miejskiego w Lipsku(Stadtarchivs), zaprezentowali tzw. Lebende Buch®.W ten sposób archiwum miejskie otwiera nowe możliwości w edukacji historycznej, bowiem Lebende Buch to imponująca gra elementów drukowanych, animacji i dźwięku prezentująca historię miasta w fascynujący sposób. Na pierwszy rzut oka duża książka na drewnianym stole, która zachęca do jej przekartkowania. Po otwarciu stron pojawiają się teksty, obrazy, animacje, a także materiały historyczne, takie jak dokumenty i zdjęcia.
Żywa Księga® w przystępny sposób łączy świat analogowy i cyfrowy, przybliża odbiorcę do pasjonującej pracy w archiwum i zamienia ich w dociekliwych detektywów archiwalnych. Żywej Księgi nie da się otworzyć w Internecie. Trzeba pofatygować się do archiwum, a następnie odkrywać i podziwiać tam gromadzone cuda.
Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Lipsku – sprawy minione we współczesnej odsłonie”
WŁOCHY: 10 cudów archiwum genueńskiego
Archiwum Państwowe w Genui zaproponowało wirtualną wystawę zatytułowaną „10 cudów ” (Le 10 meraviglie) prezentującą archiwalia pozwalające śledzić ponad tysiąc lat dziejów Genui i Ligurii ukazujących rolę jaką stara morska republika odgrywała w średniowieczu.
Prezentację otwiera rejestr Giovanniego Skryby (Giovanni Scriba) będący najstarszym w Europie Zachodniej rejestrem notarialnym zawierającą arkusze arabskie, wytworzone, jak się przypuszcza, jeszcze przez kancelarię egipską. Ten najstarszy rejestr, datowany na XII w., otwiera zespół archiwalny średniowiecznych genueńskich notariuszy liczący 1630 j. a. z XII – XIV w.
Libri Iurium Diplomaticum to rodzaj rejestru komunalnego w którym spisywano najważniejsze akty z zakresu polityki i handlu Genui. Istnienie takiego rejestru poświadczone jest już w 1146 r. Najstarsze egzemplarze jednak zaginęły i znane są jedyni z kopii i kompilacji. Kopie zaczęto wytwarzać w 1253 r. Serie oryginałów oznaczane były literą A. Rejestry te powadzono do XVII w. Obecnie zachowało się ich 9 i są przechowywane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Genui.
W połowie XII w. Genua popadła w kryzys finansowe spowodowany podejmowanym wysiłkiem militarnym. Z lat 1181 i 1188 zachowały się przywileje udzielone kupcom genueńskim przez królów arabskich zachodniej części Morza Śródziemnego. Teksty są sporządzone po łacinie i arabsku, teksty w obu językach, przeplatają się, co oznacza, że były negocjowane.
Z roku 1199 pochodzi list cesarza bizantyjskiego Aleksegio III Angelosa Komnena (1195 – 1203) do Genueńczyków w którym cesarz skłania się do wznowienia stosunków dyplomatycznych z Genuą. W wyniku tego gestu ambasador genueński zyskał w 1201 r. przydział nowej dzielnicy w Konstanynopolu. Bizantyjskie pismo cesarskie nazywa się basilikòn. Pomiędzy tekstem greckim a łacińskim cesarz położył własnoręcznie podpis, w postaci daty, kładzionej czerwonym atramentem, zastrzeżonym tylko dla niego. Warto dodać, że genueńskie archiwum jest jedynym na świecie, które posiada oryginalne dokumenty bizantyjskie z XII w.
CZECHY: Świat dzieci na starej fotografii
Regionalne Archiwum Państwowe w Pradze (Státní oblastní archiv v Praze) przygotowało przedświąteczną niespodziankę wizualną, szczególnie dla miłośników starej fotografii, ale praktycznie dla wszystkich, którzy chcieliby się przenieść w „zaczarowany czas dzieciństwa”. Jest nią internetowa wystawa, kolejna z cyklu wystaw fotografii historycznej, zatytułowanej tym razem „Dziecięcy świat w fotografii” (Dětský svět ve fotografii). Prezentuje ona spojrzenie na świat dzieci drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku.
Zgromadzono i pokazano publiczności kopie cyfrowe kilkudziesięciu zdjęć rodzinnych, wykonanych w domowym zaciszu, w przestrzeni publicznej, częściej w specjalistycznym atelier, ukazujących dzieci, ich zabawki, przeznaczone dla najmłodszych artykuły codziennego użytku, sytuacje z życia codziennego, różne uroczystości oraz święta.
UKRAINA: Konsultacje szefów służb archiwalnych Ukrainy i Polski w kwestiach współpracy dwustronnej
W dniu 19 grudnia 2022 r. odbyły się konsultacje online pomiędzy Szefem Służby Archiwów Państwowych Ukrainy Anatolijem Chromowem a Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych Pawłem Pietrzykiem, których głównym tematem było wsparcie przez polskich kolegów archiwistów ukraińskich w warunkach wojny Rosji z Ukrainą, w szczególności udzielanie konkretnej pomocy, w tym w digitalizacji zbiorów archiwalnych, szkoleniu archiwistów ukraińskich na bazie polskich archiwów, wspieranie pozycji Archiwum Narodowego Ukrainy w międzynarodowych organizacjach archiwalnych, takie jak Europejska Grupa Archiwów AEG i Europejskie Biuro Archiwów Narodowych EBNA, Międzynarodowa Rada Archiwów itp.
Życzenia świąteczne i noworoczne
NIEMCY: Dokumentacja śląskiej rezydencji Carlsruhe w Archiwum Państwowym w Stuttgarcie
W październiku 2022 Landesarchiv Baden-Württemberg w Stuttgarcie nabyło nieznany dotychczas zbiór ok. 200 planów, dokumentów i rycin rezydencji Carlsruhe (obecnie Pokój w woj. opolskim) na Górnym Śląsku. Zbiór pochodzi ze spuścizny księcia Ferdynanda Eugena von Württemberg (1925-2020).W marcu tego roku dokumenty te pojawiły się na rynku aukcyjnym. a trafiły do archiwum landowego dzięki wsparciu finansowemu Stiftung Kulturgut des Landes Baden-Württemberg i Kulturstiftung der Länder.
Prof. Dr. Gerald Maier, dyrektor Landesarchiv Badenii-Wirtembergii, powiedział podczas prezentacji nabytku 11 października 2022 r. w Głównym Archiwum Państwowym w Stuttgarcie: „Ten zakup to łut szczęścia. Cieszę się, że archiwa państwowe Badenii-Wirtembergii, przy wsparciu Stiftung Kulturgut i Kulturstiftung der Länder, zdołały zabezpieczyć ten wyjątkowy zbiór do badań i opinii publicznej. W ten sposób wiedza o zamku Carlsruhe, który został całkowicie zniszczony w 1945 roku, zostanie zachowana na przyszłość. Nabycie jest również idealnym uzupełnieniem zasobów Głównego Archiwum Państwowego w Stuttgarcie, które posiada dokumenty dotyczące regentów i członków Domu Wirtembergii”.
UKRAINA: Jak wygląda obrabowane przez Rosjan Archiwum Państwowe w Chersoniu
Po rozpoczęciu otwartej inwazji Rosji na Ukrainę,24 lutego 2022 r., pracownicy Archiwum Państwowego Obwodu Chersońskiego przeszli na pracę zdalną, a na miejscu pozostali tylko pracownicy ochrony. Ostatecznie kontrolę nad Archiwum utracono 29 lipca 2022 r., kiedy Rosjanie odebrali strażnikom klucze i wypędzili ich. Od tego czasu budynek był zamknięty, do października, kiedy Rosjanie zaczęli go plądrować, kradnąc i wywożąc materiały archiwalne oraz wyposażenie.
Korespondenci portalu „Суспільне”zrealizowaniu materiał filmowy pokazujący, jak sytuacja wygląda obecnie (stan na 12 grudnia 2022 r.), po odbiciu Chersonia z rąk najeźdźców.
Film: https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=TCN1GEowgcE&feature=share
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica