W październiku 2022 Landesarchiv Baden-Württemberg w Stuttgarcie nabyło nieznany dotychczas zbiór ok. 200 planów, dokumentów i rycin rezydencji Carlsruhe (obecnie Pokój w woj. opolskim) na Górnym Śląsku. Zbiór pochodzi ze spuścizny księcia Ferdynanda Eugena von Württemberg (1925-2020).W marcu tego roku dokumenty te pojawiły się na rynku aukcyjnym. a trafiły do archiwum landowego dzięki wsparciu finansowemu Stiftung Kulturgut des Landes Baden-Württemberg i Kulturstiftung der Länder.
Prof. Dr. Gerald Maier, dyrektor Landesarchiv Badenii-Wirtembergii, powiedział podczas prezentacji nabytku 11 października 2022 r. w Głównym Archiwum Państwowym w Stuttgarcie: „Ten zakup to łut szczęścia. Cieszę się, że archiwa państwowe Badenii-Wirtembergii, przy wsparciu Stiftung Kulturgut i Kulturstiftung der Länder, zdołały zabezpieczyć ten wyjątkowy zbiór do badań i opinii publicznej. W ten sposób wiedza o zamku Carlsruhe, który został całkowicie zniszczony w 1945 roku, zostanie zachowana na przyszłość. Nabycie jest również idealnym uzupełnieniem zasobów Głównego Archiwum Państwowego w Stuttgarcie, które posiada dokumenty dotyczące regentów i członków Domu Wirtembergii”.
Tag: spuścizny
AUSTRIA: Spuścizny i archiwa rodowe w czasach panowania Ich Cesarskich Mości i do końca XX wieku
Zbiory prywatne i spuścizny rękopiśmienne osób prywatnych oraz rodów – typu korespondencja, pamiętniki, dokumenty z przebiegu kariery zawodowej lub działalności społeczno –politycznej i inne, są niezwykle cennym uzupełnieniem zbiorów archiwalnych instytucji państwowych i samorządowych przechowywanych w archiwach państwowych. Zbiory i spuścizny nie podlegają obowiązkowi przekazywania ich do archiwów, tak jak jest to w przypadku ustawowo określonych aktotwórców. Jednak żadna z instytucji naukowych czy kulturalnych – archiwum, muzeum, biblioteka, nie odmówi sobie przyjemności przejęcia do swoich zbiorów takich akt. Wielokrotnie też prywatne spuścizny stają się przedmiotem „delikatnej” rywalizacji pomiędzy nimi. Tylko jednak wola prywatnych aktotwórców lub ich spadkobierców jest decydująca, co do faktu samego przekazania oraz formy w jakiej to nastąpi – dar, depozyt, sprzedaż. Ta dowolność w dysponowaniu zbiorami prywatnymi powoduje często rozproszenie cennych dla poznania historii zbiorów po różnego rodzaju instytucjach zlokalizowanych w miejscach często niezwiązanych z samymi aktotwórcami. Taki stan rzeczy powoduje niejednokrotnie utrudnienia w badaniach historycznych i dostępie do informacji. W wielu krajach podejmowane są próby ogarnięcia tego tematu poprzez ponadinstytucjonalne wydawnictwa i bazy danych prezentujące zebrane informacje o rozproszonych zbiorach. W Niemczech funkcjonuje- dla krajów niemieckojęzycznych – portal CALLIOPE i ZDN patrz: Archnet . W tym roku, do tego grona, dołączyła również Austria, co podobnie jak w przypadku CALLIOPE i ZDN, może być interesujące dla badaczy polskich. Niestety obecnie funkcjonuje tylko książkowa wersja informatora, za którą trzeba zapłacić 95 EURO. Pocieszające jest jednak to, że wydawcy obiecują internetową wersję wydawnictwa.
NIEMCY: Na skrzyżowaniu archiwalnych i bibliotecznych dróg – Calliope i ZDN
Współpraca na gruncie tworzenia tematycznych portali i baz danych pomiędzy różnymi instytucjami przechowującymi materiały archiwalne, jest zjawiskiem coraz częstszym. Szczególnie jest to widoczne we współpracy wszelkiego rodzaju archiwów i bibliotek. Daje to bowiem maksymalny efekt informacyjny, standaryzuje opisy i dostosowuje się do oczekiwań użytkowników. Przykładem tego typu działań są ściśle ze sobą powiązane dwa przedsięwzięcia Centralna Baza Spuścizn (Die Zentrale Datenbank Nachlässe ZDN) i „Calliope – Portal” prowadzone przez Bundesarchiv, Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz (dalej: SBB-PK)) oraz setki współdziałających z nimi instytucji.
ZDN stworzona została z inicjatywy Bundesarchiv i wspierających je instytucji. Powstała w oparciu o opublikowany katalog autorstwa Wolfganga Mommsena „Spuścizny w niemieckich archiwach” (część I, 1971, Część II 1981). Katalog Mommsena zawierał informacje o około 7000 tego typu zbiorach archiwalnych, wraz z danymi o ich lokalizacji, krótkie informacje o biografii twórcy oraz zawartości i cechach poszczególnych zbiorów. Te pracowicie zebrane informacje dostępne były przez długie lata tylko w formie informatora w postaci książkowej. Od 1992 roku Archiwum Federalne (Bundesarchiv) poprzez ankietyzację setek instytucji, uzupełniało te dane o zasoby kolejnych archiwów i innych przechowawców niemieckich oraz zagranicznych nie uwzględnionych przez Mommsena i z czasem przenosiło je do stworzonej do tego celu bazy danych.
Czytaj dalej „NIEMCY: Na skrzyżowaniu archiwalnych i bibliotecznych dróg – Calliope i ZDN”
SŁOWACJA: Spuścizny w archiwach – temat Dni Archiwalnych w 2017 roku
Stowarzyszenie Słowackich Archiwistów we współpracy z Archiwum Literatury przy Słowackiej Bibliotece Narodowej, jak również Archiwum Słowackiej Macierzy (Maticy) oraz Archiwum Państwowym w Żlinie przygotowują 21 Dni Archiwalne w Republice Słowackiej, jakie odbędą się w dniach 23-25 maja 2017 r. w miejscowości Martin, położonej w środkowej Słowacji, w powiecie Żlin. Głównym punktem Dni będzie międzynarodowa konferencja naukowa, poświęcona spuściznom osób prywatnych od ich pozyskania dla zasobu państwowego po digitalizację, ze szczególnym uwzględnieniem spuścizn archiwistów z tytułem: „Co nam zostało po naszych przodkach, a co zostanie po nas?”
Tematyka ta nie jest przypadkowa, gdyż w ostatnim czasie archiwiści słowaccy podjęli na nowo, prowadzone w latach 2008-2011, prace nad opracowaniem i wydaniem drukiem słownika biograficznego archiwistów słowackich, który ma być wzorowany na podobnym wydawnictwie czeskim. Przed ich zakończeniem pragną przedyskutować tę problematykę na możliwie jak najszerszym forum. Chcąc jednak przedstawić ja na konferencji międzynarodowej postanowili poszerzyć temat o problematykę spuścizn prywatnych.
Organizatorzy pragną, aby podczas konferencji poruszone zostały następujące zagadnienia:
• terminologia – spuścizny, działalność kolekcjonerska ich twórców – część zespołu czy osobna kolekcja?
• metodologia porządkowania spuścizn
• działania na rzecz pozyskania zbiorów (w jaki sposób dokumenty z działalności prywatnej dostają się do archiwów?)
• digitalizacja zbiorów prywatnych
• przyszłość zbiorów prywatnych oraz ich wartość informacyjna
• bezpieczeństwo danych osobowych podczas wykorzystywania zbiorów prywatnych
• potencjał informacji, a możliwości wykorzystania zbiorów prywatnych dla badań historycznych
• spuścizny głównych archiwistów słowackich a kwestia „Słownika biograficznego archiwistów słowackich”
• życie i dzieło archiwistów w kontekście historii konkretnych archiwów
Czytaj dalej „SŁOWACJA: Spuścizny w archiwach – temat Dni Archiwalnych w 2017 roku”
POLSKA: Spuścizny archiwalne w archiwach państwowych
W siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych 22 września 2015 r. odbyło się zebranie naukowe poświęcone zagadnieniu opracowania spuścizn w archiwach państwowych.
Udział w spotkaniu wzięli pracownicy archiwów państwowych, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz zaproszeni goście reprezentujący Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie, Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie oraz Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego. Zebranie otworzył dr Andrzej Biernat, Zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, powitał uczestników, zachęcając do aktywnego udziału i wspólnej wymiany doświadczeń.
Następnie Robert Górski, pracownik Departamentu Archiwistyki NDAP, omówił wskazane przez archiwa państwowe zagadnienia i problemy z zakresu terminologii, gromadzenia i opracowania spuścizn, które stanowiły przedmiot dyskusji w dalszej części spotkania. Zapowiedział także cztery referaty, których wybór nie był przypadkowy. Miały one przede wszystkim ukazać różną praktykę i doświadczenia archiwów państwowych w zakresie postępowania ze spuściznami. Referaty wygłosiły: Monika Płuciennik (AP w Gdańsku) – „Problematyka terminologii archiwalnej (spuścizny)”, Hanna Staszewska (AP w Poznaniu) – „Metodyczne błędy i wypaczenia, czyli spuścizny w archiwach państwowych”, Anna Jankowska (AP w Radomiu) – „Zbiory osób i rodzin w zasobie Archiwum Państwowego w Radomiu”, oraz Barbara Sypko z AP w Opolu, które dotychczas nie gromadziło archiwów prywatnych – „Problemy opracowania spuścizn w Archiwum Państwowym w Opolu na przykładzie zespołu Spuścizna Romana Horoszkiewicza”.
Czytaj dalej „POLSKA: Spuścizny archiwalne w archiwach państwowych”
NIEMCY: granice pomiędzy prywatnymi a publicznymi zbiorami archiwalnymi polityków – dylematy i spory kanclerza Kohla z CDU i nie tylko
Od kilku lat, pomiędzy CDU a małżeństwem Helmuta Kohla i Maike Kohl-Richter, trwa spór o archiwalną spuściznę starego kanclerza, dziś już mocno schorowanego i mocno uzależnionego od małżonki. Ten ostatni czynnik zwłaszcza boli polityków CDU, którzy zajmują bardzo nieufne stanowisko wobec jego drugiej żony. Jak informuje SPIEGEL, Helmut Kohl, swoje archiwum obejmujące okres urzędowania, które zaraz po ustąpieniu z urzędu kanclerskiego w 1998 roku przekazał do Archiwum Fundacji Konrada Adenauera, w 2010 roku kazał przenieść do swojej prywatnej posiadłości w Oggersheim.
Archiwum Fundacji Adenaurea (Archiv für Christlich-Demokratische Politik -ACDP) założone zostało w 1976 roku w Sankt Augustin jako centralne archiwum dla chrześcijańskiej demokracji w Niemczech, a jednym z jego z założycieli był właśnie przyszły kanclerz. W ACDP zgromadzono dotychczas 16 km. akt, na które składają się obok spuścizn po politykach i działaczach CDU, także zbiory fotograficzne, plakaty i nagrania.
Na archiwalną spuściznę Kohla natomiast składają się między innymi, liczne projekty przemówień wraz z jego korektami, ale także korespondencja z międzynarodowymi politykami. Oficjalnie Fundacja poinformowała, że dokumenty – 400 tomów – zostały oddane Kohlowi w celu napisania przez niego czwartego tomu jego wspomnień.