Archiwa Maine-et-Loire uruchomiły strone internetową dedykowaną rotulusom oraz wystawę kończącą interdyscyplinarny projekt Narodowej Agencji Badawczej (Agence Nationale de la Recherche) i Uniwersytetu Lorraine o nazwie 'Rotulus”. Celem wystawy jest udostępnienie szerszej publiczności średniowiecznych źródeł archiwalnych mających formę rotulusów. Projekt realizowany w latach 2019 – 2022 zgromadził badaczy, historyków, archiwistów i bibliotekarzy w celu rozpoznania i inwentaryzacji kartularzy w formie rotulusów. Kartularze to zbiory w formie kodeksu (oprawionego rekopisu) lub rotulusa w których przepisywane były dokumenty dotyczące własności osoby czy instytucji (np.: klasztoru). W średniowieczu prowadzone były głównie na pergaminie. Rotulus składał się z pojedynczych lub kilku arkuszy pergaminu. Jego rozmiary były bardzo zróżnicowane i dochodziły do kilkunastu metrów. Niektóre zwoje obracały się wokół drewnianej osi tzw. pępka.
Aż do XII wieku monopol na pisanie posiadał Kościół, a zwłaszcza mnisi. Duże opactwa mogły liczyć kilkuset mnichów, podczas gdy w skład mniejszych wchodziło z zaledwie kilku mnichów. Rotulusy powstawały i były używane pomiędzy XI a XV w.
Tag: dokumenty
WŁOCHY: 10 cudów archiwum genueńskiego
Archiwum Państwowe w Genui zaproponowało wirtualną wystawę zatytułowaną „10 cudów ” (Le 10 meraviglie) prezentującą archiwalia pozwalające śledzić ponad tysiąc lat dziejów Genui i Ligurii ukazujących rolę jaką stara morska republika odgrywała w średniowieczu.
Prezentację otwiera rejestr Giovanniego Skryby (Giovanni Scriba) będący najstarszym w Europie Zachodniej rejestrem notarialnym zawierającą arkusze arabskie, wytworzone, jak się przypuszcza, jeszcze przez kancelarię egipską. Ten najstarszy rejestr, datowany na XII w., otwiera zespół archiwalny średniowiecznych genueńskich notariuszy liczący 1630 j. a. z XII – XIV w.
Libri Iurium Diplomaticum to rodzaj rejestru komunalnego w którym spisywano najważniejsze akty z zakresu polityki i handlu Genui. Istnienie takiego rejestru poświadczone jest już w 1146 r. Najstarsze egzemplarze jednak zaginęły i znane są jedyni z kopii i kompilacji. Kopie zaczęto wytwarzać w 1253 r. Serie oryginałów oznaczane były literą A. Rejestry te powadzono do XVII w. Obecnie zachowało się ich 9 i są przechowywane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Genui.
W połowie XII w. Genua popadła w kryzys finansowe spowodowany podejmowanym wysiłkiem militarnym. Z lat 1181 i 1188 zachowały się przywileje udzielone kupcom genueńskim przez królów arabskich zachodniej części Morza Śródziemnego. Teksty są sporządzone po łacinie i arabsku, teksty w obu językach, przeplatają się, co oznacza, że były negocjowane.
Z roku 1199 pochodzi list cesarza bizantyjskiego Aleksegio III Angelosa Komnena (1195 – 1203) do Genueńczyków w którym cesarz skłania się do wznowienia stosunków dyplomatycznych z Genuą. W wyniku tego gestu ambasador genueński zyskał w 1201 r. przydział nowej dzielnicy w Konstanynopolu. Bizantyjskie pismo cesarskie nazywa się basilikòn. Pomiędzy tekstem greckim a łacińskim cesarz położył własnoręcznie podpis, w postaci daty, kładzionej czerwonym atramentem, zastrzeżonym tylko dla niego. Warto dodać, że genueńskie archiwum jest jedynym na świecie, które posiada oryginalne dokumenty bizantyjskie z XII w.
CZECHY: Dokumenty miesiąca Archiwum Prezydenta Republiki Czeskiej
Archiwum Urzędu Prezydenta Republiki Czeskiej, działające formie zinstytucjonalizowanej w różnej postaci od 1954 r., jest instytucją publiczną, działającą w myśl czeskiej ustawy o archiwizacji i obsłudze akt oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 499/2004). Funkcjonuje w ramach sieci archiwów państwowych, należąc do archiwów specjalistycznych i zajmując się dokumentacją powstałą w wyniku działalności Kancelarii Prezydenta i wspierających z nią instytucji. Jak wszystkie archiwa historyczne przejmuje, ewidencjonuje, trwale przechowuje i udostępnia powierzone mu dokumenty, które pochodzą z lat [1816] 1919-2013, zajmując łącznie 1500 mb półek.
W ramach udostępniania i promocji pracownicy archiwum zamieszczają na stronach internetowych swej instytucji najciekawsze dokumenty. Od 2012 r. czynią to w ramach cyklu „archiwalia miesiąca”, ukazującego i omawiającego materiały dla ciekawych i ważnych wydarzeń sprzed lat. Wbrew nazwie nie w każdym miesiącu pojawiają się kolejne prezentacje, lecz zawsze przykuwają uwagę licznych odbiorców. W ostatnim czasie zaprezentowano dokumenty dwóch wydarzeń: rozwiązanie Układu Warszawskiego w 1991 r. oraz inwazję wojsk tegoż układu w sierpniu 1968 r. na Czechosłowację.
Czytaj dalej „CZECHY: Dokumenty miesiąca Archiwum Prezydenta Republiki Czeskiej”
UKRAINA: unikatowe dokumenty archiwalne z XII-XX w. online – „pierwsza próba zmiany stereotypowego postrzegania służby archiwalnej”
„Pojawienie się zbioru unikatowych dokumentów Narodowego Zasobu Archiwalnego na oficjalnym portalu Ukrderzharkhiv pokazuje naszą otwartość i chęć zaspokojenia potrzeb obywateli nie tylko w zakresie informacji o charakterze społeczno-prawnym lub genealogicznym, ale także w celu zapoznania się z rzadkim dziedzictwem ukraińskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego” – powiedział szef Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolij Chromow podczas audycji w Radiu Publicznym. „Unikatowy dokument archiwalny to dokument, który ma wyjątkowe znaczenie historyczne w rozwoju narodu ukraińskiego i określa jego wkład w światowe dziedzictwo kulturowe. W Państwowej Służbie Archiwalnej działa Centralna Komisja Weryfikacyjna, która zbiera wnioski z archiwów państwowych, w celu włączenia ich w nominację i uznanie dokumentu za niepowtarzalny. Ten specjalny status dokumentu wskazuje, że pod względem treści i projektu graficznego, innych kryteriów, taki dokument jest swego rodzaju jedynym w naszym kraju i nie można go nigdzie indziej znaleźć. W sumie istnieje obecnie 435 takich unikalnych dokumentów”, podkreślił Anatolij Chromow.
FRANCJA: Dokumenty w chmurze – stanowisko archiwów Francji
Współcześnie coraz bardziej rozpowszechniona jest metoda składowania zasobów cyfrowych w tzw chmurze (cloud computing). Ta, z punktu widzenia użytkownika, stosunkowo tania metoda przechowywania danych, we Francji zyskuje coraz większe uznanie. Korzystają z niej przedsiębiorstwa i wkroczyła także w obszar administracji publicznej, zwłaszcza terytorialnej. W konsekwencji coraz szerszego stosowania “chmury” przez podmioty administracji publicznej, koniecznym stały się zarówno regulacje prawne, jak i rozwiązania z zakresu tzw. dobrej praktyki Już w 2015 r. interdyscyplinarny zespół fachowców przygotował “Przewodnik po chmurze komputerowej i centrach danych do wykorzystania przez administrację terytorialną” (Guide sur le Cloud Computing et les Datacenters à l’attention des collectivités locales). Rok później, w 2016 r. Dyrektor Generalny Wspólnot Lokalnych i Dyrektor Archiwów Francji wydali wspólnie zalecenie (L’information en nuage (cloud computing) dotyczące postępowania z dokumentacją archiwalną wytwarzaną przez regionalne prefektury (administrację terytorialną) i przechowywane w chmurze.
Kluczem zaproponowanej dobrej praktyki jest systematyka chmury zawarta w załączonym do zalecenia aneksie. Dzieli ona typy chmury na trzy grupy: publiczną, prywatna i suwerenną.
Czytaj dalej „FRANCJA: Dokumenty w chmurze – stanowisko archiwów Francji”
MRA: Powszechna Deklaracja Archiwów podstawą promocji archiwistyki
W związku ze zbliżającym się XVIII Międzynarodowym Kongresem Archiwów (Seul, 5 – 10 września 2016) Międzynarodowa Rada Archiwów wskazała na fundamentalne znaczenie Powszechnej Deklaracji Archiwów dla podkreślania roli archiwistyki i archiwów we współczesnym świecie. Dokument zrodził się w środowisku archiwistów kanadyjskiego Quebecku, gdzie 24 kwietnia 2006 r. w Centrum Bibliotek i Archiwów Państwowych Quebeku w Montrealu został ogłoszony jako Quebecka Deklaracja Archiwów (Déclaration québécoise sur les archives). Rok później, w mieście Quebec (Quebeck, Kanada) podczas 40 konferencji okrągłego stołu archiwów CITRA (11 – 17 października 2007 r.), deklarację przeredagowano tak, aby była powszechną. Tam została przyjęta jednomyślnie przez wszystkich członków MRA. Następnie 10 października 2011 na 16 seansie plenarnym 36 Zgromadzenia Ogólnego UNESCO został przyjęta jako dokument o charakterze powszechnym. Została przetłumaczona na wiele języków. Autoryzowane tłumaczenia dostępne są na stronie internetowej Międzynarodowej Rady Archiwów. Tłumaczenie polskie dostępne na stronie Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, nie jest autoryzowane przez MRA (byłaby gdyby organizacja przesłała do MRA autoryzowane tłumaczenie). Tekst deklaracji może podpisać każdy poprzez formularz zamieszczony także na stronie internetowej MRA. W Polsce deklaracja także była podpisywana, a w ramach forum IFAR prowadzono na jej temat dyskusję.
Czytaj dalej „MRA: Powszechna Deklaracja Archiwów podstawą promocji archiwistyki”