Autor: Baniaque

NIEMCY: Co kryją zakamarki katedralnych archiwów ?

Każdy archiwista może tylko pomarzyć o takim odkryciu, jakiego dokonała szefowa archiwum diecezjalnego biskupstwa Dresden-Meißen dr Birgit Mitzscherlich. A wszystko wydarzyło się w pobliskim Budziszynie i, jak zwykle w takich przypadkach pomógł przypadek. Pergaminowy dokument papieża Innocentego XI z 1676 roku, odnaleziono w trakcie robienia porządków po przebudowie archiwum budziszyńskiej kolegiaty, gdzie przez dziesiątki lat leżał niezauważony w okiennej niszy. Dokument liczy sobie 334 lata, ma słuszne wymiary bo 880 x 610 mm i jest w bardzo dobrym stanie. Powikłane musiały być jego losy, bo adresatem papieskiego dokumentu wcale nie był biskup Budziszyna ale biskup Besançon – Antoine Pierre de Gramot. Sprawa dotyczyła wprowadzenia na stanowisko biskupa pomocniczego Philibertusa Boudret oraz procedury sprawdzającej jego umiejętności. O tym, w jaki sposób pergamin znalazł się tak daleko od miejsca swojego przeznaczenia, można tylko spekulować. Najprawdopodobniejsza wydaje się wersja o jego przywiezieniu w czasie wojny z Francji przez żołnierzy niemieckich. Zachował się siedmiostronicowy odpis pergaminu z 1943 roku wykonany przez archiwistę kolegiaty Otto Ruderta, co świadczy o jego ponad 60 –letnim przechowywaniu w tym miejscu. Jak to się stało, że po wojnie dokument przepadł z pola widzenia, nikt nie potrafi odpowiedzieć. Być może powód jest prozaiczny, a może jest w tym jeszcze jakaś tajemnica. W notatce pozostawionej w 1943 roku Otto Rudert wskazuje, że dokument po zakończeniu wojny powinien trafić do pierwotnego miejsca przeznaczenia. Tak też się stanie, ponieważ biskup Joachim Reinelt podjął decyzje o przekazaniu pergaminu na ręce biskupa Besançon André Lacrampe. Tymczasem dokument został wystawiony dla publiczności, która przez najbliższe 4 tygodnie będzie mogła podziwiać kunszt pisma, piękno ornamentyki oraz ołowianą, papieską pieczęć.
Dr Birgit Mitzscherlich nie ukrywa, że trudno jej się będzie rozstać ze swoim największym odkryciem. W tej sytuacji wypada życzyć archiwistom, nie tylko niemieckim, jak najwięcej takich niespodzianek.

Na podstawie: AUGIAS Das Nachrichtenportal des Archivwesens i MDR Sachsen

Jolanta Leśniewska
AP Kutno

FRANCJA: Strona internetowa i forum Miedzynarodowego Archiwalnego Stażu Technicznego

Departament Kształcenia Naukowego i Technicznego Dyrekcji Archiwów Francji uruchomił stronę internetowa i forum Międzynarodowego Archiwalnego Stażu Technicznego (Stage technique international). Staż jest znany także w Polsce od wielu lat i liczni nasi archiwiści w ciagu kilkudziesięciu już lat istnienia doskonalili na nim swój warsztat pracy. Staż powstał w 1951r. i adresowany był do archiwistów mówiacych po francusku. Od 2001r. staż techniczny, adresowany generalnie do młodych archiwisów, uzupełniony został przez staż Courants adresowany do archiwistów z dużym stażem pracy.


fot. Stia

Zaproponowana strona zawiera informacje o obu typach stażu, sposobach zgłoszenia uczestnictwa oraz aktualności i informacje o minionych stażach. Zawiera też przestrzeń przeznaczoną dla dawnych uczestników, wymagajacą logowania. W obszarze zamknietym znajdują się działy: mój profil, promocja (promocja stażystów), obszar pedagogiczny, bibliografia, przydatne likni i zdjęcia. Na szczególną uwagę zasługuje zaproponowana przestrzeń edukacyjna gdzie znajduja się materiały z poszczególnych staży zarówno te, które opracowali wykładowcy, jak i prace samych stażystów. Materiały te, w chwili obecnej obejmują okres od 2007r do 2009 i są rodzajem panoramy obejmującej najnowsze osiągnięcia archiwistyki i kierunki jej rozwoju. Forum zaś ma stworzyć platformę wymiany informacji pomiedzy stażystami. Powstało nowe miejsce dzięki któremu możliwym będzie pogłębianie wiedzy o współczesnej archiwistyce.

STIA

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań
Stia 1991, Courants 2003.

WĘGRY: Baza danych mieszkańców węgierskiej stolicy

Archiwum Miasta Stołecznego Budapeszt (Budapest Főváros Levéltára) udostępniło w Internecie bazę danych zawierającą spisy mieszkańców Budapesztu z lat 1694-1848. W bazie zawarto dane o 8 893 obywatelach Pesztu i 7 646 obywatelach Budy (dwóch miast składających się dziś na węgierska stolicę), zawierające nie tylko ich nazwiska i imiona, ale także nazwę zawodu, precyzyjnie określone miejsce pochodzenia, wyznanie, a także datę uzyskania prawa miejskiego. Inne ważne dane można znaleźć w rubryce uwagi.

Elkészült a Pest és Buda polgárai (1686-1848) adatbázis

Oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra

FRANCJA: Środki ewidencyjne archiwum Stowarzyszenia Autorów i Kompozytorów Dramatycznych dostepne on-line

Francuskie Stowarzyszenie Autorów i Kompozytorów Dramatycznych (La Société des auteurs et compositeurs dramatiques- SACD) opublikowało on-line środki ewidencyjne swojego archiwum historycznego. Zasób stanowią bardzo istotne źródła nie tylko dla kultury francuskiej ale także i światowej. Stoawrzyszenie jest pierwszą tego typu organizacją w świecie i liczy już sobie ponad dwieście lat. Zostało załżone w 1777 przez Pierre Augustin Caron de Beaumarchais autora m. in. Cyrulika Sewilskiego (Le Barbier de Séville)- 1775 i Wesela Figara (Le Mariage de Figaro)-1784. Stowarzyszenie miało i ma dbać przede wszystkim o prawo autorów do swoich dzieł. Starania de Beaumarchais doprowadziły w 1791r. do uznania prawa autorskiego przez francuskie Zgromadzenie Narodowe.

Na zasób archiwum Stowarzyszenia składają się dwa typy zespołów: archiwum stowarzyszenia oraz archiwum autorów, które ma charakter prywatny. Archiwum Stowarzyszenia zawiera 280 metrów bieżących akt związanych z działalnościa organizacji. Dokumentacja ta jest udostępniana po 60 latach. Archiuwm autorów liczące 300 merów bieżących ma charakter prywatny. Udostępniane jest za zgodą autorów lub posiadających do nich prawa i zarządu Stowarzyszenia.

Celem uporządkowania archiwum przyjęto plan porządkowania (le plan de classement) oparty o strukturę wewnętrzną stowarzyszenia, a także odzwierciedlający jego działalność. Wyodrębniono cztery główne typy dokumentacji: administracja ogólna, członkowstwo i zarzadzanie członkami i ich deklaracje, autoryzaacja i eksploatacja dzieł, odbiór i przeznaczenie dzieł. Same opisy archiwalne na róznych poziomach zostały oparte o międzynarodową normę ISAD(G) (patrz: M. Theveniaut, SACD, Etat des fonds historiques, 2008
Każda nota składa sie z 9 elementów: 1. Nazwa zespołu, 2. Daty skrajne zespołu, 3. Wielkość w metrach bieżących, 4. Stan uporządkowania i pomocy ewidencyjnyvch zespołu, 5. Krótką notę biograficzą 6. Źródła komplementarne (fakultatywnie), 7. Bibliogtrafię

Wartym zwrócenia uwagi archiwitów jest fakt opracowania akt organizacji pozarządowej, uwzględniający podstawowe zasady archiwistyki (plan porzadkowania) i wykorzystujący najnowsze osiądnięcia światowej metodyki archiwalnej ISAD(G).

Archiwum SACD

Oprac. na podstawie: DAF i SACD
Adam Baniecki
AP Lubań

CZECHY: Opawskie księgi metrykalne w Internecie

Archiwum Ziemskie w Opawie od 1 stycznia 2010 roku rozpoczęło udostępnianie w Internecie wszystkich akt metrykalne z terenów byłego okręgu Północnomorawskiego (Severomoravski kraj), począwszy od najstarszych ksiąg z 2 połowy XVI wieku, aż do spisów z ok. 1910 roku. Tak więc do zbioru tego nie włączono na razie ksiąg metrykalnych urzędów stanu cywilnego z Hluczińska (Hlučínsko), rozpoczętych w 1874 roku, ale w przyszłości i one znajdą się w „sieci”. W związku z tym Archiwum informuje, iż odtąd w pracowniach naukowych Archiwum w Opawie i Ołomuńcu będą udostępniane wyłącznie oryginały tych ksiąg, których kopie nie są dostępne w Internecie.
Na właściwej stronie internetowej można prowadzić wyszukiwanie na dwa sposoby: albo poprzez wpisanie kluczowego słowa w wyszukiwarkę pełnotekstową, albo poprzez wybieranie z listy poszukiwanej miejscowości, a potem właściwej księgi. Można wpisać dane odnośnie miejscowości, dat, rodzaju aktu oraz wyznania. Po znalezieniu właściwej księgi otwiera się okno ze szczegółowymi danymi, a także ikona, przez którą można wejść na stronę ze skanem całej księgi. Jeśli ikony tej nie ma, oznacza to, że księga nie został jeszcze zamieszczona w Internecie.
Baza posiada wersje językowe: czeską, angielską i niemiecką.

Baza danych

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

FRANCJA: Tuluza stolicą hiszpańskiej emigracji we Francji

Do 31 stycznia 2010r. w Circulo de Bellas-Artes w Madrycie ma miejsce wystawa zorganizowana przez Archiwum Miejskie Tuluzy (Francja) pod nazwą „Tuluza stolicą hiszpańskich, republikańskich banitów” (Toulouse, capitale de l’exil républicain espagnol/ Touluse, capital del exilio republikano). Wstawa oparta jest na zasobie archiwum miejskiego Tuluzy zawierającego w swoim historycznym zasobie materiały archiwalne dotyczące społeczności hiszpańskich emigrantów politycznych, którzy w 1939r. w ilości 470tys. uciekinierów z frankistowskiej Hiszpanii znaleźli schronienie we Francji. Z tej liczby 20 tys. zatrzymało się na stałe w Tuluzie. To stanowiło 10% obywateli miasta. Fala emigracyjna od 1945r. uzyskała pełnię francuskich praw obywatelskich i rozpoczęła w pełni życie w nowej ojczyźnie. Była to wspólnota bardzo aktywna, solidarna i wojownicza. Odcisnęła trwałe piętno na życiu miasta, które stało się stolicą hiszpańskich republikańskich banitów. Zaangażowana w działalność polityczną i związkową, społeczność ta wywarła także wpływ na sztukę i lokalna kulturę.


fot. DAF

Wystawa ma oddać hołd odwadze i zaangażowaniu tych kobiet i mężczyzn, którzy przyczynili się pod każdym względem do wzbogacenia miasta Tuluzy i regionu, o którym Claud Nongaro spiewał, że ”Hiszpania dźgnęła go trochę swym rogiem”.

Na podstawie: Archives de France i Circulo de Bellas Artes de Madrid

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

CZECHY: „Archiwum Miasta Pilzna w przeszłości i obecnie” (Archivem města Plzně v minulosti i současnosti)

CZECHY: „Archiwum Miasta Pilzna w przeszłości i obecnie” (Archivem města Plzně v minulosti i současnosti)

Archiwum Miasta Pilzna (Archiv města Plzně) przygotowało wystawę o swoich dziejach, która będzie czynna w renesansowej sali tamtejszego ratuszu (tzw. mázhauz) od 4 do 15 stycznia 2010 r. Uroczyste otwarcie wystawy nastąpi 4 stycznia o godz. 17:30. Ekspozycja jest jednym z działań związanych ze staraniami Pilzna o otrzymanie tytułu „Europejskie Miasto Kultury 2015“. Kultura społeczeństwa stanowi odbici jego historii, a przeszłości i teraźniejszości Archiwum Miasta Pilzna jest częścią dziejów kulturalnych Pilzna.
Wystawa ma przypomnieć społeczeństwu o istnieniu i długoletnich tradycjach Archiwum Miasta Pilzna, które w 2009 r. obchodziło rocznicę 140-lecia powołania pierwszego archiwisty miejskiego, a rok wcześniej 60-lecie samodzielnej egzystencji. Wystawa jest swoistym podziękowaniem dla tych wszystkich, którzy swoją pracą zasłużyli się w powstaniu i rozwoju archiwum. Dzięki ich wysiłkom do dziś dnia zachowały się cenne materiały archiwalne.
W archiwum miejskim przechowywane są najbardziej doniosłe źródła do dziejów miasta i regionu, z którymi będzie można zapoznać się bliżej na wystawie. Zajmuje ona 26 paneli i 3 gabloty. Można na niej zobaczyć m.in. portrety miejskich archiwistów, przykłady różnych zbiorów archiwalnych, (najstarsze dokumenty, złote bulle, dokumenty herbowe, rękopisy, nuty, spuścizny, widoki Pilzna i stare fotografie, mapy i plany oraz zbiory dzieł plastycznych). Na kilku panelach będą ukazane w świetle dokumentów archiwalnych miejskie znaki (rozwój herbu miejskiego, wykaz burmistrzów i prezydentów oraz ich odznaczeń honorowych, jak na przykład prezydencki łańcuch).
W gablotach zaprezentuje się biblioteka archiwalna ze zbiorem starodruków oraz wydawnictw współczesnych o regionie, a także przedstawiona zostanie praca archiwum na co dzień.

Więcej w jezyku czeskim

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział w Jeleniej Górze