lipiec 2020 – Archnet

CZECHY: Konferencja o nowożytnej Europie Środkowej

Już po raz czwarty Katedra Nauk Pomocniczych Historii i Archiwistyki Wydziału Sztuki Uniwersytetu w Hradcu Králové organizują międzynarodową konferencję naukową dla historyków i archiwistów, tym razem pod hasłem „Trzy stulecia w sercu Europy (Czeskie i Europejskie społeczeństwo XVI – XVIII wieku)”, która odbędzie się w dniach 25–26 listopada 2020 roku.
Tradycyjnie głównymi organizatorami konferencji są doktoranci wspomnianego Wydziału Nauk Pomocniczych Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Hradec Králové. Konferencja ma na celu umożliwienie spotkania się oraz prezentacji efektów badań historykom i archiwistom zajmującym się okresem nowożytnym, czyli od XVI do XVIII wieku. Jej organizatorzy mają nadzieję, iż przyniesie ona nowe spojrzenie na różne tematy i obszary historii „w sercu Europy”. Najchętniej przyjmowane będą wystąpienia poświęcone historii religii, polityki, ekonomii i kultury. Ze względu na przypadającą w tym roku rocznicę bitwy na Białej Górze (bitva na Bílé hoře – rozegrana 8.11.1620, będąca największą klęską czech i czeskich elit, której wynik zmieniał losy kraju), chętnie widziane będą również tematy poświęcone temu wydarzeniu.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o nowożytnej Europie Środkowej”

MRA: „Zorganizować archiwum rodzinne” międzynarodowy kurs archiwalny

Międzynarodowa Rada Archiwów organizuje, skierowany do szerokiego odbiorcy, kurs archiwalny organizacji archiwum rodzinnego. „Organiser les archives familiales” będzie się odbywał online w językach angielskim i francuskim.

Program kursu składa się z 9 zagadnień:

Wskazówki dla nowych uczestników kursu o charakterze technicznym, dotyczące posługiwania się platformą e-learningu MRA, systemu oceniania i oczekiwanych efektów nauczania
Czym są archiwa rodzinne i czym różnią się od innych archiwów
W jaki sposób zbudować strukturę archiwum i dlaczego jest ona ważna
Jak zadecydować co zachować, a co wybrakować; dlaczego nie zachowujemy wszystkich informacji, które posiadamy Czytaj dalej „MRA: „Zorganizować archiwum rodzinne” międzynarodowy kurs archiwalny”

UKRAINA: Archiwum Państwowe Obwodu Wołyńskiego publikuje dokumenty KGB

W Archiwum Państwowym Obwodu Wołyńskiego w Łucku (ДАВО) przechowywanych jest 4879 zespołów archiwalnych, liczących łącznie ponad 1 milion 200 jednostek archiwalnych. Wśród zbiorów dokumentów są takie, które przez długi czas były utajnione, a dostęp do nich prawie niemożliwy. Jednym z niedostępnych był zespół nr 4666 „Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) przy Radzie Ministrów Ukraińskiej SRR w obwodzie wołyńskim, m. Łuck, obwodu wołyńskiego” (łącznie nieco ponad 4 000 j. a.). W 1992 r. została sporządzona ewidencja zespołu; spis nr 2 to akta archiwalnych spraw karnych organów pozasądowych z lat 1939-1953. Wdrażając przepisy ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. „W sprawie dostępu do archiwów organów represyjnych totalitarnego reżimu komunistycznego z lat 1917–1991”, w myśl których państwo ukraińskie gwarantuje każdemu prawo do bezpłatnego dostępu do informacji archiwalnych organów represji, Archiwum Państwowe w Łucku rozpoczęło publikację, na swojej stronie internetowej, skanów całych teczek tychże akt. Teczki są digitalizowane w całości, bez żadnych wyjątków, w tym strony tytułowe i arkusze końcowe.

Czytaj dalej „UKRAINA: Archiwum Państwowe Obwodu Wołyńskiego publikuje dokumenty KGB”

NIEMCY: 90 – lecie Centralnego Archiwum Ewangelickiego Palatynatu

Centralne Archiwum Kościoła Ewangelickiego Palatynatu (Zentralarchiv der Evangelischen Kirche der Pfalz) działa już 90 lat. 27 maja 1930 r. Regionalna Rada Kościelna (Landeskirchenrat) zarządziła utworzenie archiwum dla zasobów archiwalnych kościoła ewangelickiego. Parafie zostały zobowiązane do sporządzenia dokładnej listy swoich akt. Po rozdzieleniu państwa i kościoła w 1919 r. na mocy konstytucji weimarskiej, kościół ewangelicki uznał, że musi zachować dokumenty rozproszone w urzędach pastorów i dekanatach w jednym miejscu. Powstanie archiwum było również związane z 400 rocznicą wydarzeń jakie miły miejsce na sejmie w Spirze w roku 1529, kiedy to postanowiono wstrzymać się od wykonania edyktu wormackiego aż do czasu zwołania soboru powszechnego reformacji w Palatynacie.

Tylko w ten sposób, zgodnie z założeniami władz kościelnych, można było dochodzić swoich praw wobec administracji rządowej i osób prywatnych, a jednocześnie umożliwić badanie historii kościoła ewangelickiego w Niemczech. Obchody 400 rocznicy protestu w 1929 r. w Spirze również wzmocniły tożsamość protestantów palatynackich i uświadomiły ludziom znaczenie dokumentów historycznych. Archiwum nieustająco popularyzuje wiedzę o swoich zasobach oraz o historii kościoła ewangelickiego w Palatynacie poprzez wystawy, prasę, literaturę specjalistyczną i Internet. Zapewnia szkołom materiały źródłowe do pracy nad historią kościoła. W zakresie spraw międzynarodowych zainteresowanie użytkowników skupia się głównie na aktach kościelnych i archiwum Misji Azji Wschodniej. Dokumentuje to pracę „Powszechnego Ewangelickiego Stowarzyszenia Misyjnego” założonego w Weimarze w 1884 r. i działającego do 1977 r.

Czytaj dalej „NIEMCY: 90 – lecie Centralnego Archiwum Ewangelickiego Palatynatu”

CZECHY: Udostępniono sprawozdania ministerstwa komunikacji z lat 1954-1989

Biblioteka Archiwum Narodowego (Knihovna Národního archivu) w Pradze opublikowała (dnia 15.05.2020 r.) na swoich stronach internetowych sprawozdania roczne czechosłowackiego Ministerstwa Komunikacji z lat 1954-1989. Oprócz danych statystycznych dotyczących wszystkich rodzajów transportu oraz budownictwa związanego z transportem itd., zawierają one również informacje na temat organizacji tego ważnego obszaru gospodarki narodowej. Drukowane raporty dla lat 1954-1967 były wówczas tajne i ściśle tajne, dziś zaś są powszechnie dostępne.
Ustawa z 9 maja 1948 r. znacjonalizowała cały obszar komunikacji w Czechosłowacji, a więc transport kolejowy (w tym też kolejki linowe), drogowy, wodny i lotniczy. Utworzono specjalne przedsiębiorstwa państwowe, kierowane odgórnie przez ministerstwo, które zarządzały tym ogromnym majątkiem. Dlatego też w udostępnionych sprawozdaniach znaleźć można cały przegląd zagadnień dotyczących transportu czechosłowackiego, traktowanego całościowo, czyli od produkcji i wykorzystania środków transportu, po drogi i szlaki komunikacyjne (w tym wodne), wraz ze wszystkimi urządzeniami inżynierskimi (mosty, tunele, wiadukty, kanały itd.). Oprócz licznych tabel, opisów różnorodnych działań, inwestycji, produkcji, niewątpliwą atrakcją tychże sprawozdań są zdjęcia (głównie dla lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych) środków transportowych, a więc kolejowych, drogowych, rolniczych i różne typy samolotów, jakie w danym okresie produkowano w Czechosłowacji, jak również wykorzystywano do przewozu ludzi i towarów. Można prześledzić najrozmaitsze zagadnienia, np. rodzaje i ilości typów samolotów. Dla przykładu w 1964 r. czechosłowackie państwowe linie lotnicze (Československé státní aerolinie) dysponowano 67 samolotami pasażerskimi (najwięcej, było maszyn typu Ił-14, bo aż 22, a tylko jeden Bristol Britannia BB-318), 71 samolotów do celów specjalnych i tylko 3 śmigłowce (Mi-1 i Mi-4).

Czytaj dalej „CZECHY: Udostępniono sprawozdania ministerstwa komunikacji z lat 1954-1989”

Niemcy: Ciekawy przypadek Archiwum Miejskiego w Monachium. Spór o istotę zadań archiwum – Zieloni a sprawy archiwalne.

W tej sprawie musiało zabrać głos stowarzyszenie zawodowe VdA – Stowarzyszenie Archiwistów Niemieckich. I nie jest to głos zachwytu, ale głos niepokoju i obaw o losy Archiwum Miejskiego w Monachium, w przypadku którego politycy lokalni zakwestionowali jego miejsce w dotychczasowej strukturze administracyjnej oraz podjęli próbę redefinicji roli i zadań archiwum.
W wydanym oświadczeniu VDA apeluje do burmistrza Bawarii, stolicy kraju Monachium, Dietera Reitera (SPD), o utrzymanie standardów archiwalnych w planowanej reorganizacji archiwów miejskich w Monachium (stanowisko VdA z 11 maja 2020 r.).
Archiwum miejskie w Monachium jest jednym z największych archiwów miejskich w Niemczech. Jest ono częścią administracji miejskiej (Dienststelle des Direktoriums), a zatem wchodzi w zakres kompetencji burmistrza miasta Monachium. Szef biura, który sprawował tę funkcję od 2008 r. Michael Stephan przeszedł na emeryturę 1 maja 2020 r. Wraz z jego odejściem pojawiły się pomysły na zasadniczą zmianę statusu i pozycji archiwum miejskiego
Już pod koniec lipca 2019 r. frakcja Zielonych Rady Miasta Monachium reprezentowana przez Rosę Liste, złożyła wniosek o zmianę nazwy archiwum miejskiego na Instytut Historii Miasta. Według wniosku Archiwum Miejskie znajdujące się w Dyrekcji ma zostać połączone z Wydziałem Historii Miasta należącym do Departamentu Kultury i być w ścisłej kooperacji z Muzeum Miejskim, Muzeum Żydowskim i Nazistowskim Centrum Dokumentacji. W uzasadnieniu wniosku grupa parlamentarna wyjaśnia:„ Z reguły archiwa miejskie są częścią departamentów kultury (np. w Berlinie, Hamburgu, Kolonii, Frankfurcie, Gelsenkirchen). Specyfika monachijskiego umieszczania archiwum w dyrekcji wydaje się wynikać z przestarzałego zrozumienia zadań archiwum, jako wyłącznie gromadzenie oficjalnych akt. Nowoczesna i aktualna forma działania archiwów według stanowiska Zielonych, łączy archiwizację z historyczną pracą opartą na badaniach, która komunikuje się z szerokim gronem odbiorców, a także z poradami dla administracji i polityki. Dlatego sensowne jest przeniesienie Archiwum Miejskiego do departamentu kultury i ścisła współpraca z muzeum miejskim, muzeum żydowskim i nazistowskim centrum dokumentacji. Zdaniem Zielonych, w ten sposób tworzy się jednolite centrum kompetencji dla historii Monachium. Jako właściwą dla tak spójnej działalności zaproponowano nazwę Instytut Historii Miejskiej – nazwa „archiwum” pozostaje tylko w domyśle. Swoje stanowisko Zieloni uwiarygodniają powołując się na przykłady analogicznych rozwiązań we Frankfurcie nad Menem i w Gelsenkirchen. ”

Czytaj dalej „Niemcy: Ciekawy przypadek Archiwum Miejskiego w Monachium. Spór o istotę zadań archiwum – Zieloni a sprawy archiwalne.”

CZECHY: Konserwacja akt śledztwa przeciw Miladzie Horákovej

Dnia 27 czerwca 2020 r. upłynie 70 lat od sądowego mordu, dokonanego przez komunistyczny wymiar sprawiedliwości Czechosłowacji na Miladzie Horákovej, skazanej na śmierć za rzekomą zdradę stanu. Postać ta – polityk, obrończyni praw kobiet, więziona przez Niemców w czasie II wojny światowej, jedyna kobietą jaka padła ofiarą mordu sądowego w okresie stalinizmu w Czechosłowacji, stała się symbolem walki o demokrację i wolność w obu państwach naszych południowych sąsiadów. Zbiór akt z dochodzenia prowadzonego przez Służbę Bezpieczeństwa Państwa pod kryptonimem „Środek” („Střed“), przeciw Horákovej i jej współpracownikom, przechowywany w Archiwum Organów Bezpieczeństwa (Archivu bezpečnostních složek) – odpowiednika polskiego IPN, zostały w 2010 r. uznany za archiwalnym zabytek kultury. Właśnie sposób konserwacji tego zbioru został zaprezentowany w przez wspomniane archiwum w Internecie w ramach Międzynarodowego Dnia Archiwów, który z powodu pandemii koronawirusa, nie mógł się odbyć w tradycyjny sposób.

Milada Horáková urodziła się 25 grudnia 1901 r. w Královskich Vinohradach, które od 1922 r. stanowią część Pragi, w rodzinie Čeňka Krále. W 1926 r. ukończyła prawo na Uniwersytecie Karola w Pradze, i niemal w tym samym czasie wyszła za Bohuslava Horáka, dziennikarza i jednego z redaktorów programowych Radia Czechosłowackiego. Już podczas studiów związała się z emancypacyjną Kobiecą Radą Narodową (Ženská národní rada), jednoczącą i koordynującą działania pojedynczych organizacji kobiecych, w walce o równość kobiet i mężczyzn zarówno pod względem zatrudnienia, jak i życia społecznego. Horáková szybko stała się jedną z kluczowych postaci tej organizacji. W 1929 r, została członkiem Czeskiej Narodowej Partii Społecznej (Česká strana národně sociální). Była członkiem Czechosłowackiego Czerwonego Krzyża i szeregu innych stowarzyszeń społecznych. Zawodowo pracowała w Centralnym Biurze Społecznym Miasta Pragi, zostając najmłodszym kierownikiem Wydziału do Spraw Młodzieży. Z przekonania była socjalistką, ale dużo podróżując, m.in. do Anglii, Francji, jak również do ZSRR, nie miała złudzeń co do bolszewickiej Rosji. Biegle mówiła po angielsku, francusku i niemiecku.

Czytaj dalej „CZECHY: Konserwacja akt śledztwa przeciw Miladzie Horákovej”