Centralne Archiwum Kościoła Ewangelickiego Palatynatu (Zentralarchiv der Evangelischen Kirche der Pfalz) działa już 90 lat. 27 maja 1930 r. Regionalna Rada Kościelna (Landeskirchenrat) zarządziła utworzenie archiwum dla zasobów archiwalnych kościoła ewangelickiego. Parafie zostały zobowiązane do sporządzenia dokładnej listy swoich akt. Po rozdzieleniu państwa i kościoła w 1919 r. na mocy konstytucji weimarskiej, kościół ewangelicki uznał, że musi zachować dokumenty rozproszone w urzędach pastorów i dekanatach w jednym miejscu. Powstanie archiwum było również związane z 400 rocznicą wydarzeń jakie miły miejsce na sejmie w Spirze w roku 1529, kiedy to postanowiono wstrzymać się od wykonania edyktu wormackiego aż do czasu zwołania soboru powszechnego reformacji w Palatynacie.
Tylko w ten sposób, zgodnie z założeniami władz kościelnych, można było dochodzić swoich praw wobec administracji rządowej i osób prywatnych, a jednocześnie umożliwić badanie historii kościoła ewangelickiego w Niemczech. Obchody 400 rocznicy protestu w 1929 r. w Spirze również wzmocniły tożsamość protestantów palatynackich i uświadomiły ludziom znaczenie dokumentów historycznych. Archiwum nieustająco popularyzuje wiedzę o swoich zasobach oraz o historii kościoła ewangelickiego w Palatynacie poprzez wystawy, prasę, literaturę specjalistyczną i Internet. Zapewnia szkołom materiały źródłowe do pracy nad historią kościoła. W zakresie spraw międzynarodowych zainteresowanie użytkowników skupia się głównie na aktach kościelnych i archiwum Misji Azji Wschodniej. Dokumentuje to pracę „Powszechnego Ewangelickiego Stowarzyszenia Misyjnego” założonego w Weimarze w 1884 r. i działającego do 1977 r.
Archiwum Kościoła Ewangelickiego Palatynatu w Spirze, poza tym, co roku rozszerza swoją ofertę w zakresie dostępności do źródeł archiwalnych. Historycy i genealodzy nieustanie czerpią bezcenną wiedzę ze zgromadzonych archiwaliów do badań historycznych. W celu uzyskania lepszego rozpoznania źródeł, archiwum oferuje zarówno użytkownikom jak i pracownikom archiwum kursy czytania starych rękopisów i druków, zaś pastorzy i pracownicy administracji kościelnej mogą zostać przeszkoleni w zakresie prowadzenia dokumentacji. Archiwum prowadzi również portal kościelny Archion , który umożliwia korzystanie z cyfrowych skarbów zgromadzonych w archiwum oraz system informacji archiwalnej online Archivportal findbuch.net.
Jednak jego magazyny archiwalne wypełnione są po brzegi -„Ale pękamy w szwach” – mówi dyrektor archiwum Gabriele Stüber, zawieszona pomiędzy urodzinową radością a troską o przeszłe zbiory archiwalne. Wiele biur parafialnych przygotowało swoje zbiory do przekazania do archiwum w Spirze, ale obecnie nie ma możliwości ich przejęcia. Centralne Archiwum przy Domplatz 6 z jego niezwykłymi zbiorami sięgającymi XIV wieku, takimi jak archiwum Misji Protestanckiej w Azji Wschodniej, dokumentacją ludowej pobożności, unikatowymi zbiorami pieśni i Biblii, wyczerpało w 90 roku swojego istnienia możliwości powiększania zbiorów archiwalnych. Archiwum odczuwa również braki w zakresie fachowego personelu. Dyrektor Gabriele Stüber poinformowała o prowadzonych aktualnie poszukiwaniach nowego obiektu na potrzeby archiwum.
Źródło:
Augias: Zentralarchiv der Evangelischen Kirche der Pfalz ist 90 und voll
Jolanta Leśniewska
AP Płock O/Kutno