Jako uzupełnienie do dwutomowego zbioru dokumentów „Ukraińskie organizacje nacjonalistyczne w okresie II wojny światowej”, na oficjalnej stronie internetowej archiwów państwowych Rosji, w dziale „Biblioteka Cyfrowa”, zamieszczono publikację pt. „Jak i o co walczymy z Polakami: antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych”.
Tragedia Rzezi Wołyńskiej z lat 1943-1945 wciąż przyciąga uwagę nie tylko historyków, ale także opinii publicznej. Liczne monografie i publikacje dokumentów, które pojawiły się w ciągu ostatnich dekad, pozwalają na szczegółowe badania wydarzeń krwawej czystki etnicznej, której ofiarą padło – według różnych szacunków – od 60 do 200 tysięcy polskich mieszkańców Wołynia i Galicji, i opisanie procesu organizowanych przez nacjonalistów ukraińskich rzezi Polaków na poziomie lokalnym; na poznanie imion katów, ofiar, ale także Ukraińców ratujących Polaków. Nie ma wątpliwości, że prace nad wyjaśnieniem tragedii będą kontynuowane.
Autor: Baniaque
POLSKA: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)
Uczczenie ważnych rocznic – 1050-lecia Chrztu Polski, 500-lecia reformacji i 420-lecia unii brzeskiej – było okazją do zorganizowania przez Archiwum Główne Akt Dawnych we współpracy z Kościołem Ewangelicko-Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej dużej konferencji naukowej. Odbyła się ona w dniach 24-25 listopada 2016 r. Miejscem obrad była Chrześcijańska Akademia Teologiczna oraz Centrum Luterańskie.
Na program konferencji złożyły się: sesja plenarna i 11 sesji tematycznych. Pięć sesji poświęconych było Kościołowi katolickiemu, dwie – 420. rocznicy unii brzeskiej, tematami pojedynczych sesji były: Kościół prawosławny, 500 lat reformacji, Kościół i reformacja nad Bałtykiem oraz Archiwa. W trakcie tych sesji przedstawiono kilkadziesiąt referatów, których autorzy wywodzili się z uczelni i archiwów z Polski i zagranicy.
Ostatnia, najdłuższa sesja, Archiwa, obejmowała 9 referatów, których przedmiotem były różne źródła archiwalne i tkwiący w nich potencjał badawczy. Ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) przedstawił „Źródła do dziejów Kościoła w Polsce w zbiorach Archiwum Historycznego Zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich w Rzymie”. Poprzedził to omówieniem dziejów i organizacji zakonu w Polsce oraz przebiegu porządkowania akt w rzymskim archiwum. Wskazał na różnorodność dokumentacji – począwszy od akt zakonników, przez protokoły kapituł, kroniki klasztorów, ikonografię, fotografie do rysunków i poezji autorów, którzy znajdowali schronienie w klasztorach. Dr Irena Wodzianowska (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) przedstawiła „Ecclesiastica w Państwowym Archiwum Obwodu Wołyńskiego”. Szczegółowiej omówiła cztery zespoły archiwalne, zwracając uwagę na fakt, że ich zawartość jest w języku głównie polskim, tytuły j.a. sformułowane zostały po rosyjsku, a nazwy zespołów są w języku ukraińskim. Uprzedzała też badaczy, że materiały proweniencji kościelnej są mocno rozproszone w archiwach ukraińskich. W celu poznania dokumentów z diecezji łuckiej trzeba odwiedzić nie tylko archiwum w Łucku, ale i w Kijowie, Petersburgu, Żytomierzu i Tarnopolu.
Czytaj dalej „POLSKA: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)”
SZWAJCARIA: Kroniki filmowe 1940-1975 dostępne online
Szwajcarska Kronika Filmowa jest jednym z najważniejszych zespołów archiwalnych dziedzictwa audiowizualnego Szwajcarii. Obecnie trwają prace nad zdigitalizowaniem całego zbioru kronik filmowych z lat 1940-1975 – łącznie 6600 wydań. Następnie publikowane one będą krok po kroku na portalach www.memobase.ch i www.swiss-archives.ch.
Szwajcarskie kroniki filmowe będące przeglądem najważniejszych tygodniowych wydarzeń wykonywane była na zlecenie Bundesratu od 1940 roku. Tworzone w trakcie II wojny światowej jak i po jej zakończeniu obrazy filmowe, obok radia i gazet dawały wyjątkową możliwość docierania z informacjami przez dziesiątki lat – podobnie jak w Polsce- dla publiczności sal kinowych. Dają one wgląd w życie polityczne, społeczne i kulturalne Szwajcarii przez ponad trzy dekady. Jako prekursor dzisiejszych wiadomościach telewizyjnych, są istotnym źródłem informacji o Szwajcarii w okresie od 1940 do 1975 roku.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Kroniki filmowe 1940-1975 dostępne online”
SZWAJCARIA: ADMINISTORY – Dialog o aparacie państwa i administracji w nowej odsłonie
Czy o historii zarządzania państwem i jego administracji można pisać w ciekawy sposób oraz aktywnie zainteresować tą problematyką szersze grono społeczeństwa? Pytanie jest retoryczne, a odpowiedź na nie znajdziemy na stronach szwajcarskiego Archiwum Federalnego. ADMINISTORY jest internetowym czasopismem typu open acces poświęconym historii państwa i administracji. Pojęcie to jest ściśle związane z ruchem naukowym open access (Open Access Movement), który rozwija się od lat 90. i działa na rzecz budowy nowego otwartego modelu komunikacji naukowej. Głównymi kanałami komunikacyjnymi, dzięki którym dystrybuuje się wiedzę w tym modelu są: czasopisma otwarte i repozytoria otwarte. ADMINISTORY publikuje artykuły, które spełniają najwyższe standardy naukowe. Każdy artykuł i wpis jest oceniany przez zespół redaktorów, a następnie poddaje się go podwójnej procedurze wzajemnej weryfikacji. Wszystkie artykuły poddawane są recenzji naukowej w systemie Peer Review opartym na anonimowości i niezależności recenzentów. Czasopismo jest rocznikiem publikowanym w języku niemieckim i angielskim.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: ADMINISTORY – Dialog o aparacie państwa i administracji w nowej odsłonie”
CZECHY: Konferencja o pisarzu i historyku Zygmuncie Winterze
Powiatowe Archiwum Państwowe w Rakovníku, będące częścią Okręgowego Archiwum Państwowego w Pradze, przygotowało konferencję pt. „Zikmund Winter a Rakovník” (Zygmunt Winter a Rakovnik”, która odbyła się w holu Herolda (Heroldově síni) w Galerii Rabasov dnia 15 listopada 2016 r.
Zikmund (Zygmunt) Winter (1846-1912) był czeskim pisarzem, autorem powieści historycznych ale i historykiem, gdyż ukończył ten kierunek na Uniwersytecie Karola w Pradze. Jako profesor szkół średnich pracował przez rok w Pardubicach i całe dziesięć lat w Rakovníku, a potem potom w Pradze. Podczas pobytu w Rakovníku, umożliwiono mu badanie miejscowych archiwaliów. Dało mu to podstawę do wielu publikacji naukowych o życiu kulturalnym czeskich miast w okresie od XIV do XVII w., jak również temat do wielu dzieł literackich.
Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o pisarzu i historyku Zygmuncie Winterze”
CZECHY: Warsztaty o konserwacji fotografii
Dnia 3 listopada 2016 r. w Pradze odbyły się już po raz trzeci warsztaty archiwistów, muzealników i konserwatorów fotografii, zorganizowane przez Katedrę Fotografii Wydziału Filmu i Telewizji Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, Instytut im. Masaryka i Akademię Nauk Republiki Czeskiej, w ramach projektu: „Ocena i interpretacja zbiorów fotograficznych”, realizowanego przez Archiwum tej ostatniej z wymienionych instytucji. Spotkanie miało miejsce w pracowni naukowej tegoż Archiwum przy ulicy Gabčíkovej 2362/10, Praha 8.
Warsztaty przeznaczone były dla każdego, kto jest profesjonalnie zaangażowany w gromadzenie oraz opracowanie i zachowanie stanu fizycznego archiwalnych fotografii, interpretacji ich treści oraz klasyfikacji typów uszkodzeń występujących na zdjęciach. W ich ramach, po ogólnych prezentacjach, uczestnicy zostali podzieleni na grupy robocze, w ramach których mogli zapoznać się z przykładami typowych uszkodzeń i degradacji różnych materiałów fotograficznych.
Czytaj dalej „CZECHY: Warsztaty o konserwacji fotografii”
V Seminarium Sfragistyczne, Kraków 18 listopada 2016 r.
Seminaria Sfragistyczne, organizowane od 2006r. na dobre wrosły już w pejzaż konferencji z kręgu nauk pomocniczych historii. W trakcie kolejnych edycji podejmowano na nich zróżnicowaną problematykę, mającą przybliżyć badaczy do zrozumienia fenomenu dawnych pieczęci. Ich pokłosiem jest, opublikowany w ubiegłym roku, obszerny tom (Dawne pieczęcie. Typologia – metody badań – interpretacje, pod red. Z. Piecha, Warszawa 2015, ss 608), zbierający materiały z trzech pierwszych spotkań.
W roku bieżącym kolejne, piąte już, Seminarium odbędzie się 18 listopada w gmachu Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podobnie jak poprzednie, IV Seminarium, tak i ono poświęcone zostało problematyce pieczęci kościelnych – czy może szerzej instytucji wyznaniowych. Bowiem oprócz referatów dotyczących sfragistyki kręgu Kościoła katolickiego, w programie znalazły się wystąpienia dotyczące pieczęci mariawickich czy żydowskich.
Zainteresowanych zapraszamy do zapoznania się z programem i udziału w obradach.
dr hab. Marcin Hlebionek
UMK
SŁOWACJA: Wystawa „Od Vyšehradu po Vyšehrad”
W słowackim Popradzie w dniach od 14 października 2016 r. prezentowana była wystawa pt. „Od Vyšehradu po Vyšehrad” („Od Wyszehradu do Wyszehradu”), na którą zapraszały Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Słowacji, Archiwum Państwowe w Prešovie, Miasto Poprad oraz gospodarz, czyli Archiwum Państwowe w Popradzie, udzielające miejsca w sali konferencyjnej w swojej siedzibie. Wystawę otworzono z okazji słowackiego przewodnictwa w Unii Europejskiej.
Wystawa jest rezultatem międzynarodowego projektu, zainicjowanego przez Polskie Towarzystwo Archiwalne przy Polskiej Akademii Nauk, w ramach którego zebrano w Polsce, Czechach, na Słowacji i na Węgrzech unikatowe dokumenty archiwalne. Ukazano je na 20 planszach, przywiezionych do Popradu prosto z polskiego Sejmu, gdzie były prezentowane po raz pierwszy. Jak oświadczyli słowaccy organizatorzy, wystawą tą polscy archiwiści chcieli pokazać swoim posłom, iż gromadzone przez nich dokumenty są bardzo ważne, i że archiwa strzegą je dla kolejnych generacji. Słowacja zaprezentowała dokumenty z siedmiu swoich archiwów.
Czechy – Mlada Boleslav. Wystawa o wydobywaniu uranu w Czechosłowacji
Powiatowe Archiwum Państwowe w Mladej Boleslav prezentuje w swojej siedzibie wystawę pt. „Nad krainą łez i promieniowania” (Nad krajinou slz a radiace), która jest dostępna w dniach od 2 października do 16 grudnia 2016 r. w tutejszej sali wystawowej.
Wystawa została przygotowana przed rokiem przez Policję Czeskiej Republiki – Urząd Dokumentacji i Badania Zbrodni Komunistycznych, która nadała jej wiele wyjaśniający podtytuł: „odtajnione zdjęcia lotnicze obszarów przymusowego wydobycia uranu”. Stosownie do tego przedstawia, jak przekształcany był krajobrazu na obszarach wydobycia rudy uranowej, do czego zatrudniano więźniów, umieszczanych w obozach pracy, lokowanych w pobliżu kopalń w latach 1946-1986.
Źródło: Česká archivní společnost (ČAS)
Czechosłowackie zasoby rudy uranu stały się niezwykle łakomym kąskiem dla Związku Radzieckiego, który po zrzuceniu przez USA bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki w sierpniu 1945 r., podjął zakrojone na szeroką skalę działania nad skonstruowaniem własnej bomby. Jej próbna eksplozja nastąpiła 29.8.1949 r. na poligonie w Semipałatyńska. Do konstrukcji następnych potrzebne były wielkie ilości rudy uranu, której złoża znajdowały się w Czechosłowacji, w okolicach Jáchymowa. Cały ten obszar znalazł się w strefie wpływów ZSRR. Rosjanie zatrudniali w tutejszych kopalniach uranowych, oprócz pracowników cywilnych, robotników przymusowych w postaci niemieckich jeńców wojennych (w latach 1946-1950), więźniów obozów pracy przymusowej (w latach 1949-1951), a następnie i innych skazanych w procesach karnych (w latach 1949-1986). Obozy pracy, w których przebywali ci więźniowie, zlokalizowane były w trzech obszarach: Jáchymov, Hornoslavkovsko i Přibram.
Czytaj dalej „Czechy – Mlada Boleslav. Wystawa o wydobywaniu uranu w Czechosłowacji”
ROSJA: Delegacja rosyjskich archiwistów odwiedziła Izrael
W dniach 31 października-3 listopada 2016 r., szef Federalnej Agencji Archiwalnej Rosji Andriej Artizow, na zaproszenie strony izraelskiej, wraz z delegacją rosyjskich archiwistów odbył roboczą wizytę w Izraelu. Podczas wizyty miały miejsce spotkania z kierownictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Izraela, Archiwum Państwa Izrael i archiwum Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu „Yad Vashem” (Centrum Yad Vashem”), w sprawie współpracy w dziedzinie archiwów. Podczas rozmów rozważano możliwość realizacji wspólnych projektów naukowo-badawczych; uzgodniono także przeprowadzenie konsultacji w celu zawarcia umowy ramowej o współpracy.
Delegacja odwiedziła Archiwum Państwowe Izraela i Archiwum Centrum „Yad Vashem”, gdzie zapoznała się z pracą i zasobem archiwalnym tych instytucji.
Wiecej: Делегация российских архивистов посетила Израиль
oprac. Edyta Łaborewicz
AP O/Legnica