MRA: Podsumowanie Międzynarodowego Kongresu Archiwów w Seulu

W formie listu otwartego, skierowanego do światowej wspólnoty archiwistycznej, David Fricker Przewodniczący Międzynarodowej Rady Archiwów i Sang- Jin Lee Prezydent Archiwów Państwowych Republiki Korei, dokonali podsumowania Międzynarodowego Kongresu Archiwów, który odbył się w dniach 5- 10 września 2016 r. w stolicy Korei południowej Seulu. Tekst zatytułowano „Archiwa, Harmonia i Przyjaźń lub jak podtrzymać ducha Seulu”.

Zalecono, na najbliższe cztery lata, podjęcie jedenastu działań zgromadzonych w pięciu blokach, nazwanych ścieżkami.

Pierwsza ścieżka, to uznanie wagi archiwów jako źródła informacji we współczesnym świecie. Położenie akcentu na fakt, że archiwa posiadają wiedzę unikatową i niezastąpioną w dziedzinach takich jak: własność intelektualna, dostęp do informacji z jednej strony, a ochrona danych z drugiej. Otwarte rządy powinny w pełni korzystać z zasobu archiwów i ich doświadczeń.

Czytaj dalej „MRA: Podsumowanie Międzynarodowego Kongresu Archiwów w Seulu”

POLSKA: III Ogólnopolska Konferencja Genealogiczna

W dniach 14-16 października 2016 r. na „śląskim Wawelu” czyli w Zamku Piastów Śląskich oraz w sali schroniska w Brzegu odbyła się trzecia już Ogólnopolska Konferencja Genealogiczna. Głównym organizatorem było, podobnie jak w poprzednich latach, Stowarzyszenie Opolscy Genealodzy przy znaczącym udziale Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, Archiwum Państwowego w Opolu i Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Bogaty program przewidywał 5 bloków tematycznych: Źródła i warsztat genealoga, Migracje przodków, Genealogia szlachecka, Prezentacja inicjatyw dla genealogów, Wielkopolska w Brzegu, a także „Piątkowa genealogia wieczorową porą”, „Sobotnia genealogia wieczorową porą” oraz autoprezentacje, sprzedaż wydawnictw, zwiedzanie, konkursy, niespodzianki i inne atrakcje, w tym wspólne zdjęcie uczestników i pokaz artystyczny na dziedzińcu zamku. Salę Zieloną, w której odbywały się obrady, wzbogacała wystawa rysunków satyrycznych Mariusza Żebrowskiego zatytułowana „Genealogia subiektywnie”.

Pierwszy blok tematyczny rozpoczęło najbardziej wystąpienie Anny Laszuk, dotyczące rodzajów pomocy archiwalnych przygotowywanych w celu gromadzenia informacji o zasobie oraz możliwości wyszukiwania danych o członkach przeszłych pokoleń. Kolejni prelegenci prezentowali szczegółowo różne źródła. Dorota Lewandowska opowiedziała o rodzajach przydatnej w poszukiwaniach genealogicznych dokumentacji w aktach kancelarii parafialnych z terenów tzw. zabużańskich, zwłaszcza parafii archidiecezji lwowskiej, przechowywanych w zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych. O bogactwie archiwów kościelnych mówiła także Aleksandra Kacprzak, szczególnie omawiając zawartość status animarum. Za najbogatsze w dane uznała spisy z zaboru austriackiego, za najbardziej zaś ogólne – z zaboru rosyjskiego. Do archiwów kościelnych Podlasia wędrują twórcy portalu projektPodlasie.pl, na którym umieszczają m.in. coraz liczniejsze indeksy do ksiąg metrykalnych z tego terenu, o czym opowiedział Tomasz M. Dąbrowski. Liczne wędrówki są nieraz udziałem osób poszukujących nie tylko dokumentowych śladów przodków. Marcin Niewalda i Piotr Strzetelski pokazali metody poszukiwania prywatnych oficjalistów dworskich. Lech Frączek doradzał, jak szukać informacji o rzemieślnikach, opisując różne źródła do historii rzemiosła – księgi cechowe i czeladnicze, dyplomy, a nawet kontrakty i rachunki.

Czytaj dalej „POLSKA: III Ogólnopolska Konferencja Genealogiczna”

ROSJA: Zbiór zdjęć rodziny królewskiej on line

Na stronie Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej w Moskwie udostepniono zbiór zdjęć rodziny królewskiej: cara Mikołaja II, jego rodziny i bliskich. Około 300 fotografii pochodzi z trzech albumów fotograficznych: „Album amatorskich zdjęć rodziny Romanowych oraz ich krewnych i bliskich przyjaciół” (z lat 1899-1900), „Olga Romanowa. Zdjęcia z albumu” (1907-1908; Wielka Księżna Olga Romanowa była najstarszą córką Mikołaja II), „Maria Fiodorowna Romanowa. Album zdjęć szpitali i magazynów Czerwonego Krzyża” (lata 1914-1916; Maria Fiodorowna była matką cara Mikołaja II, żoną cara Aleksandra III).
Wiele zdjęć, np. dzieci carskiej pary, jest bardzo osobistych, wręcz intymnych; są zdjęcia z polowań, spotkań towarzyskich, morskich rejsów; uwieczniono arystokratyczne rezydencje, również ich wnętrza. Fotografie są oczywiście czarno-białe; wszystkie są dokładnie opisane (miejsce wykonania zdjęcia, obiekt, uwiecznione na zdjęciu osoby).

Коллекция фотографий царской семьи – императора Николая II, его родственников и приближенных

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

SZWAJCARIA: AlpTransit – podróż w czasie i przestrzeni

Szwajcaria należy do krajów, które wykreowały najwięcej produktów markowych jednoznacznie kojarzących się z wysoką jakością. Jednym z nich jest niewątpliwie  szwajcarska kolej, szybka, punktualna i przekraczająca najwyższe w Europie góry.
Neue Eisenbahn-Alpentransversale (NEAT lub inaczej Alptrasit) to wielki szwajcarski projekt komunikacyjny, który w swoim założeniu  służy  usprawnieniu i zwiększeniu transportu kolejowego na kierunku północ-południe. Jego celem jest przesunięcie ciężkiego ruchu towarowego z dróg na kolej. Pomysł przekopania tunelu pod Alpami (masyw Gottharda), który skróciłby drogę z północy na południe oraz eliminował zanieczyszczenie powietrza, w celu ochrony największego dobra narodowego Szwajcarii, czyli szwajcarskiej przyrody i krajobrazu, narodził na początku lat 60-tych i zrealizowany została 55 lat później.  Przy jego budowie padło wiele światowych rekordów, a samo jego otwarcie  w czerwcu tego roku wzbudzało dużo emocji i kontrowersji. Takie sukcesy budowlane wynikają z ogromnego dorobku kilku pokoleń szwajcarskich inżynierów i techników. Jest w tym również element tajemniczości podobny do tego, jaki towarzyszył budowniczym katedr.
W połowie tego roku Szwajcarski Rząd Federalny uruchomił portal informacyjny poświęcony jednemu ze znaków rozpoznawczych Szwajcarii, czyli perfekcyjnie działający kolejom transalpejskim. Pod adresem www.alptransit-portal.ch  znajdują  się  oryginalne dokumenty, zdjęcia, filmy i pliki dźwiękowe dotyczące  historii kolejnictwa  transalpejskiego jego znaczenia społecznego oraz rozwoju turystyki, zebrane z  archiwów w całej federacji szwajcarskiej. Portal został  stworzony i wdrożony przez Szwajcarskich Archiwum Federalne wraz z Bundesamt für Verkehr BAV (Urząd Federalny ds. Komunikacji) na zalecenie władz federalnych.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: AlpTransit – podróż w czasie i przestrzeni”

CZECHY. Publikacja wspomnień z I wojny światowej

Archiwa czeskie od 1914 r. realizują bardzo wiele przedsięwzięć związanych z 100 rocznicą I wojny światowej. Obok wystaw, odczytów, specjalnych ścieżek edukacyjnych i innych działań, ważne miejsce odgrywają publikacje źródłowe. W ostatnim czasie materiał taki został wydany przez Archiwum Narodowe w Pradze, które pokusiło się o opracowanie i opublikowanie wspomnień  Jaroslava Jandy, pt. Moje vzpomínky na světovou válku 1914–1918 (Moje wspomnienia z wojny światowej 1914-1918).
Jaroslav Janda Janda (01.01.1884 – 24.09.1969), pochodzący z Vysokiego Ujezdu (Vysoky Újezd) koło Pragi, był żołnierzem armii austriacko-węgierskiej, powołanym do wojska w 1914 r. w służbach medycznych. Walczył na froncie w Serbii, gdzie dostał się do niewoli, w której przeżył straszliwą „drogę głodową” z Serbii do portu Walora w dzisiejszej Albanii, następnie –wraz z resztą jeńców, został przetransportowany statkiem na wyspę Asinara na północny-wschód od Sardynii, gdzie znajdował się ciężki obóz koncentracyjny dla austriackich jeńców wojennych. Przeszło 5 tysięcy z nich zmarło tu na skutek tragicznych warunków bytowania. Na szczęście dla Jandy został on przewieziony do Francji, gdzie przeszedł przez kilka obozów jenieckich. Po wstąpieniu w 1917 r. do Korpusu Czeskich Ochotników-Legionistów uczestniczył w szkoleniu, a następnie brał udział w walkach pod Vouziers i Terronu, jako żołnierz 2. batalionu 22. pułku strzelców pieszych. Jaroslav Janda spisał większość swych oryginalnych i autentycznych wspomnień w 1934 r. Wrócił do nich w 1962 r., gdy je przeczytał i ponownie zredagował. Pamiętniki te zawierają opis doświadczeń, wrażeń i wniosków z I wojny światowej oraz z przeżyć ich autora w różnych krajach Europy, stanowiąc bardzo interesujące źródło do poznania tego okresu.

Czytaj dalej „CZECHY. Publikacja wspomnień z I wojny światowej”

Czechy: Wystawa „Wino i książka” w pobenedyktyńskim klasztorze w Rajhradzie

Piękne barokowe zabudowania benedyktyńskiego klasztoru w Rajhradzie (Rajhrad), mieszczącego się nieopodal Brna, odremontowane po wieloletniej dewastacji i udostępnione w 2005 r., są od wielu lat siedzibą kilku instytucji kulturalnych, wśród których wyróżnić należy Powiatowe Archiwum Państwowe oraz Muzeum Literatury Morawskiej, obie od lat ściśle ze sobą współpracujące. Niedawno w siedzibie tej ostatnie otwarta została bardzo oryginalna i interesująca wystawa, pod długi, ale jakże wymownym tytułem: „Wino i książki. Nauka, prawo, literatura, sztuka a winorośl ze wszystkich zapisanych stron” (Víno a knihy. Věda, právo, krásná literatura, umění a réva vinná ze všech psaných stran), która ze wszech miar godna jest obejrzenia.
Wystawa obrazuje wszelkie połączenia literatury, a konkretnie różnorodnych ksiąg z winoroślą, „najbardziej kulturalną ze wszystkich roślin”, której gatunki i odmiany ludzie pielęgnują znacznie dłużej niż własne pismo. Jak napisali autorzy ekspozycji w swoich materiałach promocyjnych, „książki mają wiele wspólnego z winem”: prasa – w tym prasa drukarska – bierze początek z winnicy; winogrona dojrzewają w rzędach, podobnie jak ludzkie idee kształtują się za pośrednictwem ksiąg i w księgach, ustawianych w równych szeregach na półkach; od średniowiecza aż po początek epoki nowożytnej, zwłaszcza między klasztorami i uniwersytetami, książki przewożono w beczkach … Zanim człowiek otworzy książkę, aby rozpocząć za jej pomocą poznawanie tego, co dotychczas pozostawało dla niego nieznane, konieczne jest, aby jej twórcy do swojego dzieła włożyli cały swój umysł, a do talentu dodali jeszcze wielką cząstkę uczciwej pracy – jak przy produkcji wina.

Czytaj dalej „Czechy: Wystawa „Wino i książka” w pobenedyktyńskim klasztorze w Rajhradzie”

WŁOCHY: Archiwum Państwowe w Modenie laureatem nagrody „Średniowieczne Włochy”

Archiwum Państwowe w Modenie zostało laureatem XIII edycji nagrody  „Średniowieczne Włochy” w kategorii instytucje.  Pokonało takich kandydatów jak Skansen Poggibonsi (l’Archeodromo di Poggibonsi), Archiwum Historyczne Krotony (l’Archivio Storico di Crotone), Festiwal Średniowieczny w Gubbio (Festival del Medioevo di Gubbio), Sieć Muzeów Wczesnego Średniowiecza w Lombardii (Rete Museale Alto Medioevo in Lombardia). Nagroda przyznawana jest przez Stowarzyszenie Kulturalne Średniowieczne Włochy (L’Associazione Culturale Italia Medievale) dysponujące portalem oraz miesięcznikiem Średniowieczne Włochy (l’Italia medievale i Medioevo). Trzynasta edycja nagrody przyciągnęła rekordową liczbę ponad 34 tys głosujących, online lub porzez specjalny kupon w miesięczniku Medioevo.
Archiwum w Modenie sukces swój zawdzięcza prowadzonemu w latach 2015 – 2016 projektowi zatytułowanemu „Bizantyńczycy i Longobardowie (Bizantini e Longobardi).

Czytaj dalej „WŁOCHY: Archiwum Państwowe w Modenie laureatem nagrody „Średniowieczne Włochy””

USA: Stanowisko Stowarzyszenia Archiwistów Amerykańskich wobec zagadnień środowiska naturalnego

Stowarzyszenie Archiwistów Amerykańskich opublikowało list otwarty podejmujący temat relacji pomiędzy archiwami, lub szerzej siecią archiwalną, a środowiskiem naturalnym. Stowarzyszenie zamierza wspierać archiwistów w wykorzystywaniu „zielonych technologii” w praktyce funkcjonowania archiwów oraz w tworzeniu i wspieraniu wytycznych i procedur służących badaniu środowiska naturalnego i katastrof naturalnych. W związku z tym postanowiono chronić źródła informacji związanej z badaniami nad środowiskiem naturalnym. Współpracować z ośrodkami zajmującymi się monitoringiem wpływu zmian klimatycznych na archiwa i wspierać stałą edukację związaną z postępowaniem z zasobami archiwalnymi na wypadek klęsk naturalnych dalej zaś wspierać edukację na obszarach ukazujących możliwości wykorzystania w archiwach energii odnawialnej. Wspierać inicjatywy związane z edukowaniem samych archiwistów w zakresie standardów związanych z ochroną środowiska, a w szczególności wymogów związanych z budownictwem archiwalnym. Czysto archiwalnym celem jest dokumentowanie monitorowania zmian klimatycznych. Założone cele mają być realizowane także poprzez zaangażowanie stowarzyszenia w działania nad łagodzeniem skutków katastrof naturalnych i spowodowanych przez człowieka w zasobach archiwalnych oraz propagowanie założonych celów poprzez organizację konferencji i spotkań.

Czytaj dalej „USA: Stanowisko Stowarzyszenia Archiwistów Amerykańskich wobec zagadnień środowiska naturalnego”

Dokumenty w kontekstach – nowy standard opisu archiwalnego

Międzynarodowe kongresy archiwów są okazją do spotkań specjalistów z wielu krajów, wymiany doświadczeń o charakterze lokalnym, dyskusji na tematy szersze, są także właściwym forum do przedstawiania działań lub dokumentów o znaczeniu ogólnym. Na 16. Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Kuala Lumpur w 2008 r. Komitet dobrych praktyk i standardów (CBPS) zdecydował o ponownym opracowaniu zbioru czterech międzynarodowych standardów przygotowanych dotychczas przez Międzynarodową Radę Archiwów. Na 17. kongresie, który miał miejsce w Brisbane w 2012 r. Komitet opublikował Raport cząstkowy rewizji i harmonizacji standardów opisu. W końcu 2012 r. powołana została grupa ekspertów (Experts Group on Archival Description – EGAD), która w trakcie 18. kongresu w Seulu przedstawiła projekt jednego nowego standardu, któremu nadano tytuł Records in Context, nawiązujący do zakresu tematycznego i idei dotychczasowych standardów ISAD (G), ISAAR (CPF), ISDF i ISDIAH. Podtytuł A Conceptual Model For Archival Description sugeruje realizację zapowiedzi zawartej w trzecim rozdziale raportu z 2012 r. We wprowadzeniu wyjaśniono, że przedstawiony projekt to pierwsza część standardu – model konceptualny RiC-CM. Druga część, ontologiczna – RiC-O – zaczyna być dopiero opracowywana.
Przedstawiony projekt RiC ma budowę w nieznacznym tylko stopniu zbliżoną do poprzednich standardów, którą zdążyliśmy już poznać i zastosować w projektach polskich norm. Mówi nie tylko o wielopoziomowym opisie, ale i o opisie wielowymiarowym.

Czytaj dalej „Dokumenty w kontekstach – nowy standard opisu archiwalnego”

Encyklopedia archiwistyki

Po podręcznikach, informatorach, przewodnikach, standardach, poradnikach dobrych praktyk, słownikach archiwalnych opublikowana została pierwsza encyklopedia archiwalna (Encyclopedia of Archival Science, edited by Luciana Duranti, Patricia C. Franks, Rowman & Littlefield, 2015, 464 strony). Wydawnictwo, przygotowane w języku angielskim, ukazało się w Stanach Zjednoczonych, stanowi jednak wynik współpracy międzykontynentalnej wielu specjalistów. Już Rada Naukowa zgromadziła osoby z różnych krajów. Należeli do niej: Adrian Cunningham (Australia), Fiorella Foscarini (Kanada i Holandia), Patricia Galloway (Stany Zjednoczone), Shadrack Katuu (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej), Giovanni Michetti (Włochy), Kenneth Thibodeau (Stany Zjednoczone) i Geoffrey Yeo (Wielka Brytania). Ich dziełem jest koncepcja, zakres haseł oraz dobór ich autorów. Encyklopedia jest wynikiem opracowania zbiorowego, zawiera 154 artykuły hasłowe utworzone przez 110 autorów.
Wydawnictwo składa się z sześciu części. Editorial Advisory Board, About the Editors i About the Contributors przedstawiają twórców i ich afiliacje. Przedmowa zawiera ogromnie syntetyczne spojrzenie na dzieje archiwów, przygotowując jednocześnie czytelnika, że treść publikacji dotyczy wielu współczesnych zagadnień. Objaśnia też strukturę artykułów hasłowych, które są dość obszerne.

Czytaj dalej „Encyklopedia archiwistyki”