Wystawę otwarto 10 lipca 2013 r. w Jekaterynburgu, w Centrum Tradycyjnej Kultury Ludowej Środkowego Uralu (Центр традиционной народной культуры Среднего Урала, ул.Чапаева 10). Tragedia, która miała miejsce w Jekaterynburgu w nocy z 16 na 17 lipca 1918 r. – rozstrzelanie z wyroku bolszewików cara Mikołaja II, jego żony cesarzowej Aleksandry Fiodorowny, czterech córek i syna, a także przybocznego lekarza oraz trzech osób z dobrowolnej służby – do dziś przyciąga uwagę wielu ludzi należących do różnych pokoleń, żyjących w różnych krajach i w różnym stopniu znających historię Rosji. Okoliczności zdarzenia wywołują wiele kontrowersji, tak u specjalistów z różnych dziedzin nauki, jak i u ogółu społeczeństwa. Jednak wszyscy zgadzają się co do jednego: śmierć ostatniego cesarza rosyjskiego i jego rodziny to tragedia, której zbadanie i zrozumienie jest nie tylko ważne, ale wręcz niezbędne dla zrozumienia przeszłości Rosji i wyciągnięcia wniosków dla współczesności.
Nie jest przypadkiem, że wystawa o śmierci rodziny cara Mikołaja II została zorganizowana właśnie w 2013 roku, w którym jest obchodzona czterechsetna rocznica objęcia tronu rosyjskiego przez dynastię Romanowów. Między tymi dwoma wydarzeniami – z roku 1613 i 1918 – było przecież w dziejach Rosji wiele innych, tragicznych i heroicznych, a Rosja jako państwo przeszła trudną drogę, stając się pod koniec tego okresu mocarstwem o randze światowej. Przedstawiciele dynastii Romanowów, od władców najsłynniejszych do tych, którzy są mniej znani lub znani tylko naukowcom, przeszli tę drogę razem ze swoim ludem. Śmierć rodziny królewskiej także stała się integralną częścią tej przeszłości.
Czytaj dalej „ROSJA: wystawa „Śmierć rodziny imperatora Mikołaja II. Stuletnie śledztwo””
W Berlinie przy Frankfurter Allee, w dzielnicy Berlina – Lichtenberg, znajduje się okazała siedziba byłych służb bezpieczeństwa, byłej NRD (Ministerium für Staatssicherheit – MfS). Dziś nie budzi ona już w mieszkańcach Berlina trwogi, wręcz przeciwnie, jej podwoje stały się szeroko otwarte dla wszystkich, którzy chcieliby przyjrzeć się, prześwietlić i zinwigilować najbardziej wpływowy aparat władzy w państwach bloku socjalistycznego. Niechlubna przeszłość jest oswajana poprzez jej dogłębne poznawanie i szeroką popularyzację tej wiedzy w atrakcyjny i ciekawy sposób. Powierzchnia kwartału, na którym znajdowało się kilkadziesiąt obiektów resortu liczyła około 20 ha i była miejscem pracy około 8 tys. pracowników. Dziś w tym miejscu znajduje się m.in archiwum Instytutu Gaucka (Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen DDR, BStU), a także Stasi- Muzeum (Stasimuseum Berlin), znane również jako Miejsce Badań i Pamięci Normannenstraße (Forschungs-und Gedenkstätte Normannenstraße). Warto może przypomnieć, iż zasób archiwalny centrali MfS ocalał między innymi dzięki temu, że 15 stycznia 1990 roku w trakcie demonstracji ulicznych budynki przy Frankfurter Allee zostały zajęte i zabezpieczone przez obywateli. Spontaniczne działanie obywatelskie przybrało następnie formę stowarzyszenia „Antistalinistische Aktion Berlin Normannenstraße” (ASTAK e.V.), powstałego z połączenia komitetów obywatelskich oraz organizacji obrony praw obywatelskich. Stowarzyszenie od samego początku postawiło sobie za cel stworzenie ośrodka badawczego i upamiętniającego ten wycinek przeszłości Niemiec. W efekcie tego, powstał na tym terenie kompleks łączący ośrodek edukacyjny dla młodzieży, muzeum i archiwum byłych służb bezpieczeństwa NRD. ASTAK jest obecnie kuratorem Stasi-Musem.
Otwarcie dla badaczy Tajnego Archiwum Watykańskiego w 1881 r. stało się początkiem rozlicznych badań i publikacji źródeł niemal dla całego naukowego świata. Liczne kraje zaczęły organizować w Rzymie swoje zakłady historyczne, których zadaniem stała się naukowa penetracja oraz krytyczna edycja nieznanych dotąd materiałów archiwalnych. Również powstałe w 1918 r. państwo Czechów i Słowaków, już w latach 1921-1923, uruchomiło tu Czechosłowacki Instytut Historyczny. Działał on do 1941 r., kiedy to jego funkcjonowanie zostało brutalnie przerwane przez niemieckich okupantów. Zmiany polityczne, jakie nastąpiły po 1945 r., narzucenie Czechosłowacji ustroju komunistycznego, nie sprzyjały wznowieniu działalności tej ważnej instytucji. Dopiero w 1993 r. udało się otworzyć w Rzymie Czeski Instytut Historyczny (mieszczący się pod adresem: Via Concordia 1, 00183 Roma), który z powodzeniem kontynuuje dzieła swego poprzednika sprzed 50 lat. Jednym z najważniejszych dokonań okresu międzywojennego stało się wydanie, a w latach 1932-1946, trzech tomów korespondencji nuncjatury praskiej, w opracowaniu Mileny Linhart, zamierzonych na uprzystępnienie materiałów z lat 1592-1628, pod wspólnym tytułem „Epistulae et acta nuntiorum apostolicorum Imperator Apud 1592/1628”. Ponadto warto pamiętać, iż Instytut ten wydaje „Monumenta Vaticana res gesta Bohemicas illustrantia (1306-1471)”, jak również własny biuletyn „Il Bollettino dell’Istituto Storico Ceco di Roma”.
