ROSJA: „Więcej niż archiwum” – wystawa w 100-lecie Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej

Na 3 grudnia 2020 r. zaplanowano otwarcie (w sali wystawowej archiwów federalnych w Moskwie, ul. Bolszaja Pirogowska 17) jubileuszowej wystawy pt. „Więcej niż archiwum. W 100-lecie Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej”, której celem jest ukazanie różnorodności przechowywanych w archiwum zabytków, często nie znanych szerokiej publiczności.


fot. Archiwa Rosji

Wystawa organizowana jest przez Federalną Agencję Archiwalną i Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej.
Ekspozycja ilustruje ponad dwa wieki historii Rosji. Podstawą wystawy są dokumenty i przedmioty unikatowe pod względem historycznym i ciekawe pod względem wzorniczym, w tym przejęte do Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej w ostatnich latach. Szczególny nacisk położono na malarstwo, sztukę zdobniczą i użytkową oraz przedmioty osobiste znanych postaci historycznych, jak np. Konstytucja Królestwa Polskiego podpisana przez cara Aleksandra I w 1815 r., na którą, na rozkaz polskiego Sejmu, wykonano szkatułę z brązu (dokument i szkatuła, ewakuowane w 1939 r. z warszawskiego Zamku Królewskiego do Ołyki książąt Radziwiłłów, zostały zrabowane przez Armię Czerwoną po 17 września). Niektóre eksponaty na wystawie to dzieła sztuki i rzemiosła, jak notatniki rosyjskich cesarzowych, ozdobione drogocennymi kamieniami, akwarelami i haftami, zawierające czasem unikatowe autografy – na przykład wiersz Aleksandra Puszkina „Полководец”, wpisany przez samego poetę do albumu Wielkiej Księżnej Heleny Pawłownej.

Czytaj dalej „ROSJA: „Więcej niż archiwum” – wystawa w 100-lecie Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej”

WŁOCHY: Przygotowanie do oceny historycznej, celem digitalizacji, dokumentacji spraw sądowych związanych z terroryzmem

Jednym z portali tematycznych archiwów włoskich jest projekt o nazwie „Sieć archiwów aby nie zapomnieć” (Rete degli archivi per non dimenticare), powołana w 9 maja 2011 r. przez Prezydenta Republiki Włoskiej Giorgio Napoletano w trakcie uroczystości na Kwirynale w Rzymie. Portal, bo taką formą przyjął projekt, jest realizowany wewnątrz ogólnokrajowego rozwiązania organizacji archiwalnej informacji naukowej o nazwie Narodowy System Archiwistyczny (Sistema Archivistico Nazionale – SAN). Jego celem jest udostępnianie szerokiemu kręgowi odbiorców zespołów archiwalnych zawierających dokumentację zagadnień związanych z terroryzmem, przemocą polityczną i przestępczością zorganizowaną we Włoszech. Ten bardzo sumiennie rozwijany projekt ma swoją interesującą historię i jest przykładem mądrego zaadaptowania i włączenie w państwową sieć archiwalną  inicjatywy oddolnej, prywatnej wspartej przez lokalne archiwum państwowe w Viterbo i później konsekwentnie, przy wsparciu całej włoskiej sieci archiwalnej, rozwijanej. Pomysł zrodził się w Archivio Flamigni* w 2005.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Przygotowanie do oceny historycznej, celem digitalizacji, dokumentacji spraw sądowych związanych z terroryzmem”

ROSJA: Ponad 300 zdjęć z procesów norymberskich on-line

W 75. rocznicę rozpoczęcia prac Międzynarodowego Trybunału Wojskowego, Rosarchiw dodał do federalnego projektu archiwalnego „Zbrodnie nazistów i ich wspólników na ludności cywilnej ZSRR w czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej 1941-1945” zbiór dokumentów fotograficznych słynnego mistrza fotografii, korespondenta frontowego Jewgienija Ananjewicza Chałdieja (ros. Евгений Ананьевич Халдей, 1917-1997).W rosyjskim Państwowym Archiwum Dokumentów Filmowych i Fotograficznych (RGAKFD) znajduje się duży zbiór dokumentów fotograficznych E.A. Chałdieja, w postaci negatywów na taśmie o rozmiarze zerowym (2,4×3,6) i drugim (9×12), które zostały zdeponowane w archiwum w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku. W 2017 roku kolekcja została uzupełniona zdjęciami przekazanymi na stałe do archiwum przez jego córkę Annę Chałdiej.

Czytaj dalej „ROSJA: Ponad 300 zdjęć z procesów norymberskich on-line”

CZECHY: Na Uniwersytecie w Ústí nad Labem utworzono katedrę archiwistyki

Od tego roku akademickiego Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jana Evangelisty Purkyniego w Ústí nad Łabą utworzył nowy kierunek studiów. Uruchomiono tu bowiem Katedrę Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Wywodzi się ona bezpośrednio z Katedry Nauk Pomocniczych Historii, jaka działa na tym samym wydziale od 2013 r. w ramach tutejszego Instytutu Historycznego. W tym roku Instytut został wzmocniony kadrowo w ślad za zwiększeniem obowiązków pedagogicznych i poszerzeniem oferty programowej nauczania z zakresu archiwistyki, co stało się bezpośrednim bodźcem do powstania samodzielnej katedry.

Katedra Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii oferuje łączone studia z zakresu archiwistyki i obsługi akt na poziomie licencjackim, a także studia historyczne z profesjonalnym modułem archiwoznawstwa w ramach kontynuacji studiów magisterskich, zarówno stacjonarnych, jak i niestacjonarnych. Nauczanie przeplata się z kursami skupiającymi się na klasycznych umiejętnościach archiwalnych, a także umiejętnościach związanych z najnowszymi osiągnięciami w tej dziedzinie, łącznie z dokumentem elektronicznym.

Czytaj dalej „CZECHY: Na Uniwersytecie w Ústí nad Labem utworzono katedrę archiwistyki”

WŁOCHY: „Podręcznik archiwistyki włoskiej” wyd. 2

W dniu 4 listopada w Archiwum Państwowym w Mediolanie (Archivio di Stato di Milano), z okazji inauguracji nowego roku akademickiego Szkoły Archiwistyki, Paleografii i Dyplomatyki tamtejszego archiwum (Scuola di Archivistica Paleografia e Diplomatica dell’Archivio di Stato di Milano), miała miejsc promocja publikacji pt.: Manuale di archivistyca italiana (Podręcznik włoskiej archiwistyki) autorstwa Paolo Franzese. Autor jest dyrektorem Archiwum Państwowego w Perugii i wieloletnim nauczycielem w Szkole Archiwistyki, Paleografii i Dyplomatyki archiwum oraz  wykładowcą na Uniwersytecie w Perugii (Università degli studi di Perugia) na Wydziele Literatury – Języków, Literatury i Cywilizacji Starożytnej i Współczesnej (Dipartimento di Lettere – Lingue, Letterature e Civiltà Antiche e Moderne). Obszarem jego zainteresowań jest metodyka archiwalna, a także archiwoznawstwo. Autor jest także praktykiem mający na swoim koncie wiele opracowanych inwentarzy archiwalnych. Podręcznik proponowany jest jako pomoc dydaktyczna w procesie podstawowego kształcenia archiwisty. Pierwsze wydanie pracy pochodzi z 2014 r. , obecne wydanie datowane na 2018 r, zostało zaktualizowane, zwłaszcza w obszarze prawnym źródeł normatywnych.


fot. Morlacchi Editore
University Press

Podręcznik składa się z dwóch części: Archiwistyki i Organizacji archiwów włoskich.

Czytaj dalej „WŁOCHY: „Podręcznik archiwistyki włoskiej” wyd. 2”

CZECHY: Digitalizacja archiwaliów na zamówienie badaczy

Obecna sytuacja pandemiczna wymusiła na archiwach działania zmierzające do stworzenia dodatkowych możliwości korzystania z zasobów, które z powodu zamknięcia pracowni naukowych, są obecnie niedostępne dla badaczy w normalnym trybie. Najczęstszym sposobem świadczenia usług w tym zakresie jest oczywiście udostępnianie skanów, co czyni się coraz powszechniej. Jednak zdigitalizowane dotąd zbiory stanowią tylko ułamek zasobów i niewielką część tych, które obecnie są poszukiwane. Dlatego Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze (Státní oblastní archiv v Praze) wyszło do badaczy z nową propozycją.
Praskie Archiwum Państwowe i jego oddziały zaoferowały szerszy niż zazwyczaj dostęp do wybranych zbiorów w ramach digitalizacji. Oferta skierowana jest przede wszystkim do naukowców i studentów, pracujących przy projektach badawczych, które muszą zostać zamknięte w określonym czasie, a do ich realizacji niezbędne są archiwalia. Niezbędne materiały archiwalne zostaną dla nich specjalnie zdigitalizowane, a następnie opublikowane w wirtualnej pracowni naukowej (eBadatelna).

Czytaj dalej „CZECHY: Digitalizacja archiwaliów na zamówienie badaczy”

Maria Frankel (1957-2020)

Maria Frankel (1957 - 2020)

Maria Frankel

W dniu 7 listopada 2020 roku zmarła Maria Frankel, archiwistka i bibliotekarka, emerytowana wicedyrektor Archiwum Państwowego w Szczecinie, z którym związała życie zawodowe.
Maria Frankel urodziła się w Gryficach w 1957 roku, tu też zdała maturę, a następnie studiowała historię na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W szczecińskim archiwum pracowała od 1982 roku. W trakcie pracy zawodowej poszerzała wiedzę i umiejętności m.in. na studiach podyplomowych z archiwistyki, edytorstwa źródeł, a także bibliotekoznawstwa. Przez kilkanaście lat opiekowała się największą w regionie biblioteką Pomeraników, stanowiącą część zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie. Prowadziła również redakcję Szczecińskiego Informatora Archiwalnego (1985-2016), była redaktorem wydawniczym ponad 100 publikacji Archiwum Państwowego w Szczecinie (monografie, wydawnictwa źródłowe, prace popularno-naukowe).
W 1999 roku została kierownikiem Oddziału IV informacji i popularyzacji archiwalnej, a w latach 2007-2017 pełniła również funkcję wicedyrektora Archiwum Państwowego w Szczecinie.

Czytaj dalej „Maria Frankel (1957-2020)”

MRA: Umowa o współpracy Międzynarodowej Rady Archiwów i Stowarzyszenia Archiwistów Latynoamerykańskich

Dnia 9 listopada 2020 r. Międzynarodowa Rada Archiwów (International Council on Archives – ICA) i Stowarzyszenie Archiwistów Latynoamerykańskich (Asociación Latinoamericana de Archivos – ALA) ogłosiły na swoich stronach internetowych podpisanie umowy w zakresie strategii komunikacyjnych i marketingowych oraz związanych z tłumaczeniami na język hiszpański profesjonalnych treści opartych na podstawach programu szkoleniowego MRA.

Czytaj dalej „MRA: Umowa o współpracy Międzynarodowej Rady Archiwów i Stowarzyszenia Archiwistów Latynoamerykańskich”

MRA: Powołanie Grupy Ekspertów ds Ludności Autochtonicznej (EGIM)

W listopadzie 2018 r. w trakcie Międzynarodowego Kongresu Archiwów w  Yaoundé w Kamerunie Komisja Programowa Międzynarodowej Rady Archiwów postanowiła powołać Grupę Ekspertów ds. Ludności Autochtonicznej (Expert Group on Indigenous Matters -EGIM). Inspiracją dla zajęcia się zagadnieniami ochrony archiwalnej kultur autochtonicznych jest Deklaracja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Praw Ludności Tubylczej z 13 września 2007 r. (United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (UNDRIP) on 13 September 2007.) Na poczatku 2019 r., złożony z przedstawicieli ludów tubylczych z całego świata, komitet ad hoc przygotowywał dokumenty programowe, które miały stać się podstawą do działania nowopowołanego ciała MRA. 25 października 2019 r. na dorocznej konferencji MRA w Adelajdzie w Australii doszło po raz pierwszy do spotkania, określonego przez organizatorów jako szczyt w sprawach autochtonicznych (tubylczych).  Szczyt został zorganizowany we współpracy Międzynarodowej Rady Archiwów, Archiwów Narodowych Australii, a koordynowała go nowoutworzona grupa ekspertów.

Czytaj dalej „MRA: Powołanie Grupy Ekspertów ds Ludności Autochtonicznej (EGIM)”

CZECHY: Sytuacja epidemiologiczna zmusza do przesunięcia Krajowej Konferencji Archiwalnej

Sytuacja epidemiologiczna, jaka dotknęła cały Świat nie pozostała bez wpływu na działalność archiwów i stowarzyszeń archiwalnych, które redukują swą aktywność zewnętrzną, jak również rezygnują z organizacji, lub przesuwają terminy wielu tradycyjnych, cyklicznych wydarzeń. Tak jest w Polsce, tak również dziej się w Czechach. Największym wydarzeniem archiwalnym w Czechach jest ogólnokrajowa Konferencja Archiwalna, odbywana co dwa, za każdym razem w innym, ważnym ośrodku historycznym. Gromadzi ona zawsze ponad 500 archiwistów z Czech oraz wielu gości zagranicznych, którzy przez dwa dni debatują nad najważniejszymi problemami i zagadnieniami czeskiej, ale i światowej archiwistyki. Najbliższe takie zgromadzenie – a więc XIX Krajowa Konferencja Archiwalna – było zaplanowane na kwiecień 2021 r. w Pardubicach. Jednak po szeroko zakrojonej dyskusji w ramach Stowarzyszenia Czeskich Archiwistów, głównego organizatora tej imprezy, zdecydowano o jej przesunięciu aż do roku 2023. Głównym powodem jest utrzymująca się niepewność co do aktualnej sytuacji epidemiologicznej i konieczność rozstrzygnięcia wszystkich kwestii związanych z organizacją Konferencji z dużym wyprzedzeniem.

Miejmy nadzieję, że tak odległy termin Konferencji będzie możliwy do zrealizowania bez żadnych ograniczeń

Więcej: Zápis č. 24 z řádné schůze výboru České archivní společnosti konané dne 17. září 2020  ve Státním okresním archivu Cheb (pdf).

oprac. Ivo Łaborewicz

AP Wrocław O/Jelenia Góra