31 maja każdego roku obchodzony jest Światowy Dzień Bez Tytoniu. W tym dniu zwraca się opinii publicznej uwagę na zagrożenia i problemy zdrowotne związane z używaniem tytoniu – najbardziej na świecie rozpowszechnionego, popularnego i niedrogiego narkotyku, zawierającego w swym składzie chemicznym jeden z najbardziej trujących alkaloidów roślinnych – nikotynę.
Tytoń został sprowadzony do Europy z Ameryki pod koniec XV w. W Rosji początkowo był nazywany „eliksirem diabła”. Car Michaił Romanow wydał w 1634 r. dekret, zgodnie z którym handel tytoniem był karany śmiercią. Jednak pomimo wszystkich zakazów, palenie stawało się coraz bardziej popularne. Sprzedaż tytoniu w Rosji zalegalizowano w 1697 r. – podczas podróży po Europie sam car Piotr I stał się nałogowym palaczem.
Miesiąc: maj 2021
EUROPA: Wykład dra Dietera Schlenkera „Archives of International Organizations”
W dniu 18 maja 2021 roku, z inicjatywy dr Doroty Drzewieckiej, zastępcy dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie oraz Sekcji Archiwistyki Studenckiego Koła Naukowego Instytutu Historii i Archiwistyki, odbyło się zdalne spotkanie z doktorem Dieterem Schlenkerem, Dyrektorem Archiwum Historycznego Unii Europejskiej w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji.
Spotkanie zainaugurował dr hab. prof. UP Łukasz Sroka, Przewodniczący Rady Dyscypliny Historia, który przedstawił oraz przywitał naszego gościa. Po tym studenci oraz pracownicy Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie mieli okazję wysłuchać wykładu dra Dietera Schlenkera pt. „Archives of International Organizations”. Wykładowca przedstawił najważniejsze aspekty funkcjonowania archiwów organizacji międzynarodowych, a także zwrócił uwagę na problemy i wyzwania, z jakimi instytucje te muszą się zmagać. Wiele z nich wynika z faktu, że członkami tych organizacji są osoby pochodzące z różnych krajów, o różnej historii i systemach prawnych.
Czytaj dalej „EUROPA: Wykład dra Dietera Schlenkera „Archives of International Organizations””
CZECHY: Archiwalna wystawa o dobranocce na 55 urodziny
W ubiegłym roku (2020) czeska, a praktycznie czechosłowacka Dobranocka, zwana u naszych południowych sąsiadów „Večerníček”, czyli Wieczorynka, skończyła 55 lat. Stało się to okazją do przygotowania przez archiwum Czeskiej Telewizji okolicznościowej wystawy, którą jeszcze do końca maja można oglądać w jej praskiej siedzibie na Kavčích horach.
Specjalny program wieczorny dla dzieci został po raz pierwszy wyemitowany w niedzielę 2 stycznia 1965 roku. Najmłodszych widzów przywitał wówczas mały chłopczyk w papierowej czapce z gazety na głowie, który poruszający się różnymi pojazdami, od rakiety, poprzez samochodzik, po jednokołowy rower, zapraszał do obejrzenia bajki. Ta czołówka pozostała niezmienna do dziś, z tym, że od 1973 r. jest kolorowa. Pierwsza wyemitowana bajka miała tytuł „Chłopiec i kometa”, i nikt nie mógł wówczas przypuszczać, że program będzie trwać tak długo. Podczas gdy w ostatnich latach Večerníček nadawano codziennie, to pierwotnie emitowano go tylko raz w tygodniu, w niedziele.
Večerníček stał się przewodnikiem i wychowawcą licznych pokoleń małych widzów. „Tematem wystawy są doświadczenia, świat dzieci i świat fantazji, ale także ważna spuścizna czeskiej animacji dla dzieci” – powiedziała kuratorka wystawy Jana Sommerová. Ale odwiedzający mogą również poznać tych, którzy stali za wszystkimi psotnymi historiami bajek, a więc ich twórców.
Czytaj dalej „CZECHY: Archiwalna wystawa o dobranocce na 55 urodziny”
NIEMCY: ZADIK – archiwum z górnej półki
Centralne Archiwum Niemieckich i Międzynarodowych Badań Rynku Sztuki (Zentralarchiv für deutsche und internationale Kunstmarktforschung ZADIK) jest jedynym na świecie specjalnym archiwum zajmującym się historią rynku sztuki. Powołał ją do życia w 1992 roku Federalny Związek Niemieckich Galerii i Pośredników w Handlu Dziełami Sztuki (BVDG) jako centralne archiwum niemieckiego i międzynarodowego handlu dziełami sztuki, w formie stowarzyszenia non-profit. Pod koniec 2014 roku, ZADIK stał się instytutem afiliowanym przy Wydziale Filozofii Uniwersytetu w Kolonii, a na początku 2020 roku został włączony do Uniwersytetu w Kolonii jako niezależny instytut naukowy Wydziału Filozoficznego.
ZADIK gromadzi, opracowuje i udostępnia archiwa ważnych, prestiżowych galerii, sklepów artystycznych i domów aukcyjnych, stowarzyszeń, targów, prywatnych instytucji wystawowych, kolekcjonerów, kuratorów, krytyków sztuki i fotografików. Zasób ZADIK to blisko170 zespołów archiwalnych, od początku XX wieku do czasów współczesnych, który dzieli się na następujące działy:
A: Galerie, sklepy artystyczne, wydawnictwa itp. (107 zespołów)
C: Stowarzyszenia, targi, prywatne instytucje wystawiennicze (14 zespołów)
E: Kolekcjoner (8 zespołów)
G: Kuratorzy i krytycy (23 zespołów)
H: Fotografie i plakaty (16 zespołów)
UKRAINA: „[Nie]zaginione archiwa regionu ługańskiego”
W wyniku rozpoczętej w 2014 roku wojny w Donbasie i okupacji części terytoriów obwodów ługańskiego i donieckiego Ukrainy utracono kontrolę nad dokumentami, które są przechowywane w instytucjach archiwalnych tego regionu i które są częścią Narodowego Zasobu Archiwalnego Ukrainy.
Szef Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolij Chromow jest przekonany, że nigdy nie jest za późno, by walczyć o archiwa ukraińskie na terenach okupowanych, i że Państwowa Służba Archiwalna Ukrainy podejmuje wszelkie niezbędne kroki, aby odzyskać nad nimi kontrolę.Osiągnięcia Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy w zakresie odtwarzania dokumentów archiwalnych z kopii bezpieczeństwa oraz udostępnienia 2698 stron dokumentów z Archiwum Państwowego obwodu ługańskiego, znajdujących się obecnie na terytorium okupowanym, zostaną przedstawione podczas prezentacji tematycznej „[Nie]zaginione archiwa regionu ługańskiego”, 14 maja 2021 r. w siedzibie Ukraińskiej Narodowej Agencji Informacyjnej „Ukrinform” w Kijowie.
Więcej: Презентація: [Не] втрачені архіви Луганщини
oprac. Edyta Łaborewicz
AP we Wrocławiu O/Legnica
POLSKA: Archiwiści na Alei Autografów w Bydgoszczy!
W 675. rocznicę nadania praw miejskich Bydgoszczy odbyła się uroczystość odsłonięcia kolejnych Bydgoskich Autografów. Bydgoska Aleja Autografów tworzona jest od 2007 roku przy ulicy Długiej. Podpisy ambasadorów naszego miasta utrwalone zostają w formie płaskorzeźby na okolicznościowych tablicach. Raz do roku kapituła wybiera laureatów wyróżnienia. Uhonorowane zostają osoby, które w szczególny sposób swoją działalnością promują miasto w Polsce i na świecie.
W tym roku zgłoszonych zostało do nagrody ponad 30 kandydatur. Spośród nich wybrani zostali m.in. trzej historycy, archiwiści, długoletni pracownicy Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. 19 kwietnia swoje podpisy na ulicy Długiej odsłonili dr hab. Janusz Kutta, dr hab. Marek Romaniuk i Stanisław Błażejewski.
Czytaj dalej „POLSKA: Archiwiści na Alei Autografów w Bydgoszczy!”
MRA: Miedzynarodowy Kongres Archiwów w Abu Dhabi 2020 przeniesiony na rok 2023
Prezydent Międzynarodowej Rady Archiwów David Fricker i Dyrektor Generalny Narodowych Archiwów Zjednoczonych Emiratów Arabskich dr hab. Abdulla Alraisi, gospodarz kongresu, wystosowali list do międzynarodowej społeczności archiwalnej, opublikowany na stronie internetowej MRA, informujący i uzasadniający decyzję, wspólną MRA i gospodarza konferencji, o przeniesieniu terminu konferencji z 2021 r. na październik 2023 roku. Decyzję poprzedził sondaż, przeprowadzony pośród uczestników kongresu, którego celem było rozeznanie gotowości do uczestnictwa w kongresie w formie fizycznej czy zdalnej. Ankieta wykazała, że obawy związane z pandemią Covid-19, nakazywałyby przeniesienie tego najważniejszego na świecie wydarzenie archiwistycznego na inny bezpieczny termin. Zadecydowano, że może to być październik 2023 r. także w Abu Dhabi.
Więcej:
MRA: Congrès ICA Abu Dhabi reporté à 2023
oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec
POLSKA: „Nauki, dyscypliny i metody pomocnicze archiwistyki” – konferencja
Dnia 30 kwietnia bieżącego roku odbyła się konferencja Nauki, dyscypliny i metody pomocnicze archiwistyki. Ze względu na nieustającą sytuację epidemiczną spotkanie przebiegało w formie wideokonferencji. Głos zabrało dwunastu prelegentów. Sekcja pierwsza toczyła się wokół zagadnień natury ogólnej. Jako pierwszy głos zabrał Krzysztof Skupieński z refleksją o przedmiocie zainteresowania archiwistyki. Zwracał on uwagę na różne sposoby określania archiwistyki jako nauki. O nierozerwalnych związkach archiwistyki z historią opowiedział Dariusz Magier. Ostatnie wystąpienie pierwszej części konferencji o postrzeganiu nauk pomocniczych archiwistyki wygłosił Marcin Hlebionek.
Następne dwie sekcje zostały poświęcone rozważaniom bardziej szczegółowym, skupionym wokół konkretnych nauk, dyscyplin i metod. Drugą sekcję otworzyło wystąpienie Artura Górka, który wskazywał na możliwości wykorzystania klasycznej dyplomatyki wobec dokumentów elektronicznych. Związane z postępującym rozwojem technologicznym było wystąpienie Roberta Stępnia. Przedstawił on przedmiot, zakres i metody informatyki archiwalnej. O wykorzystywaniu metod Public relations w działalności archiwalnej opowiedziała Marlena Jabłońska. Magdalena Biniaś-Szkopek opierając się na przykładach realizowanych projektów mówiła o genealogii w służbie archiwistyki. Drugą sekcję zamknęło wystąpienie Marka Konstankiewicza poświęcone wykorzystywaniu nauk prawnych i administracyjnych w warsztacie archiwisty.
Czytaj dalej „POLSKA: „Nauki, dyscypliny i metody pomocnicze archiwistyki” – konferencja”
CZECHY: Warsztaty o dostępie do źródeł historycznych
W ramach współpracy archiwów czeskich i bawarskich od kilku lat działa portal „Porta fontium”. Jego celem jest udostępnienie badaczom źródeł o wspólnej historii, znajdujących się Generalna Państwowych Archiwów Bawarii w Monachium.
W czeskich archiwach znajduje się wiele archiwów po obu stronach granicy, które w wyniku różnych wydarzeń dziejowych zostały rozdzielone i rozproszone. Celem projektu jest ponowne połączenie rozdzielonych siłą zespołów archiwalnych w jedną wirtualną całość. Służy temu odpowiednia i szeroko zakrojona digitalizacja oraz wykorzystanie mediów cyfrowych (wspólna prezentacja internetowa). „Porta fontium” jest więc platformą internetową (system informacyjnym) umożliwiającą bezpłatne przeszukiwanie archiwów znajdujących się w archiwach państwowych Republiki Czeskiej i archiwach państwowych Bawarii, korzystanie z ich opisów oraz przeglądanie umieszczonych na niej archiwów cyfrowych w sposób umożliwiający zdalny dostęp. Inicjatorami stworzenia wspólnej platformy były Obwodowe Archiwum Państwowe w Pilźnie i Dyrekcja związanych z historią Niemców Sudeckich oraz z historią pogranicza bawarskiego. Z kolei Bawarskie Państwowe Archiwum Centralne w Monachium przechowuje różnorodne dokumenty pochodzące z dzisiejszego terytorium Republiki Czeskiej, które zostały wywiezione poza granice kraju po II wojnie światowej wraz z wysiedloną ludnością niemiecką. Są to archiwa miast i innych miejscowości, fotografie, archiwa pochodzenia arystokratycznego i kościelnego, kroniki miejskie, parafialne i szkolne oraz inne archiwalia o znaczeniu lokalnym i regionalnym.
Czytaj dalej „CZECHY: Warsztaty o dostępie do źródeł historycznych”