Autor: Baniaque

WĘGRY: Baza danych mieszkańców węgierskiej stolicy

Archiwum Miasta Stołecznego Budapeszt (Budapest Főváros Levéltára) udostępniło w Internecie bazę danych zawierającą spisy mieszkańców Budapesztu z lat 1694-1848. W bazie zawarto dane o 8 893 obywatelach Pesztu i 7 646 obywatelach Budy (dwóch miast składających się dziś na węgierska stolicę), zawierające nie tylko ich nazwiska i imiona, ale także nazwę zawodu, precyzyjnie określone miejsce pochodzenia, wyznanie, a także datę uzyskania prawa miejskiego. Inne ważne dane można znaleźć w rubryce uwagi.

Elkészült a Pest és Buda polgárai (1686-1848) adatbázis

Oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra

FRANCJA: Środki ewidencyjne archiwum Stowarzyszenia Autorów i Kompozytorów Dramatycznych dostepne on-line

Francuskie Stowarzyszenie Autorów i Kompozytorów Dramatycznych (La Société des auteurs et compositeurs dramatiques- SACD) opublikowało on-line środki ewidencyjne swojego archiwum historycznego. Zasób stanowią bardzo istotne źródła nie tylko dla kultury francuskiej ale także i światowej. Stoawrzyszenie jest pierwszą tego typu organizacją w świecie i liczy już sobie ponad dwieście lat. Zostało załżone w 1777 przez Pierre Augustin Caron de Beaumarchais autora m. in. Cyrulika Sewilskiego (Le Barbier de Séville)- 1775 i Wesela Figara (Le Mariage de Figaro)-1784. Stowarzyszenie miało i ma dbać przede wszystkim o prawo autorów do swoich dzieł. Starania de Beaumarchais doprowadziły w 1791r. do uznania prawa autorskiego przez francuskie Zgromadzenie Narodowe.

Na zasób archiwum Stowarzyszenia składają się dwa typy zespołów: archiwum stowarzyszenia oraz archiwum autorów, które ma charakter prywatny. Archiwum Stowarzyszenia zawiera 280 metrów bieżących akt związanych z działalnościa organizacji. Dokumentacja ta jest udostępniana po 60 latach. Archiuwm autorów liczące 300 merów bieżących ma charakter prywatny. Udostępniane jest za zgodą autorów lub posiadających do nich prawa i zarządu Stowarzyszenia.

Celem uporządkowania archiwum przyjęto plan porządkowania (le plan de classement) oparty o strukturę wewnętrzną stowarzyszenia, a także odzwierciedlający jego działalność. Wyodrębniono cztery główne typy dokumentacji: administracja ogólna, członkowstwo i zarzadzanie członkami i ich deklaracje, autoryzaacja i eksploatacja dzieł, odbiór i przeznaczenie dzieł. Same opisy archiwalne na róznych poziomach zostały oparte o międzynarodową normę ISAD(G) (patrz: M. Theveniaut, SACD, Etat des fonds historiques, 2008
Każda nota składa sie z 9 elementów: 1. Nazwa zespołu, 2. Daty skrajne zespołu, 3. Wielkość w metrach bieżących, 4. Stan uporządkowania i pomocy ewidencyjnyvch zespołu, 5. Krótką notę biograficzą 6. Źródła komplementarne (fakultatywnie), 7. Bibliogtrafię

Wartym zwrócenia uwagi archiwitów jest fakt opracowania akt organizacji pozarządowej, uwzględniający podstawowe zasady archiwistyki (plan porzadkowania) i wykorzystujący najnowsze osiądnięcia światowej metodyki archiwalnej ISAD(G).

Archiwum SACD

Oprac. na podstawie: DAF i SACD
Adam Baniecki
AP Lubań

CZECHY: Opawskie księgi metrykalne w Internecie

Archiwum Ziemskie w Opawie od 1 stycznia 2010 roku rozpoczęło udostępnianie w Internecie wszystkich akt metrykalne z terenów byłego okręgu Północnomorawskiego (Severomoravski kraj), począwszy od najstarszych ksiąg z 2 połowy XVI wieku, aż do spisów z ok. 1910 roku. Tak więc do zbioru tego nie włączono na razie ksiąg metrykalnych urzędów stanu cywilnego z Hluczińska (Hlučínsko), rozpoczętych w 1874 roku, ale w przyszłości i one znajdą się w „sieci”. W związku z tym Archiwum informuje, iż odtąd w pracowniach naukowych Archiwum w Opawie i Ołomuńcu będą udostępniane wyłącznie oryginały tych ksiąg, których kopie nie są dostępne w Internecie.
Na właściwej stronie internetowej można prowadzić wyszukiwanie na dwa sposoby: albo poprzez wpisanie kluczowego słowa w wyszukiwarkę pełnotekstową, albo poprzez wybieranie z listy poszukiwanej miejscowości, a potem właściwej księgi. Można wpisać dane odnośnie miejscowości, dat, rodzaju aktu oraz wyznania. Po znalezieniu właściwej księgi otwiera się okno ze szczegółowymi danymi, a także ikona, przez którą można wejść na stronę ze skanem całej księgi. Jeśli ikony tej nie ma, oznacza to, że księga nie został jeszcze zamieszczona w Internecie.
Baza posiada wersje językowe: czeską, angielską i niemiecką.

Baza danych

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

FRANCJA: Tuluza stolicą hiszpańskiej emigracji we Francji

Do 31 stycznia 2010r. w Circulo de Bellas-Artes w Madrycie ma miejsce wystawa zorganizowana przez Archiwum Miejskie Tuluzy (Francja) pod nazwą „Tuluza stolicą hiszpańskich, republikańskich banitów” (Toulouse, capitale de l’exil républicain espagnol/ Touluse, capital del exilio republikano). Wstawa oparta jest na zasobie archiwum miejskiego Tuluzy zawierającego w swoim historycznym zasobie materiały archiwalne dotyczące społeczności hiszpańskich emigrantów politycznych, którzy w 1939r. w ilości 470tys. uciekinierów z frankistowskiej Hiszpanii znaleźli schronienie we Francji. Z tej liczby 20 tys. zatrzymało się na stałe w Tuluzie. To stanowiło 10% obywateli miasta. Fala emigracyjna od 1945r. uzyskała pełnię francuskich praw obywatelskich i rozpoczęła w pełni życie w nowej ojczyźnie. Była to wspólnota bardzo aktywna, solidarna i wojownicza. Odcisnęła trwałe piętno na życiu miasta, które stało się stolicą hiszpańskich republikańskich banitów. Zaangażowana w działalność polityczną i związkową, społeczność ta wywarła także wpływ na sztukę i lokalna kulturę.


fot. DAF

Wystawa ma oddać hołd odwadze i zaangażowaniu tych kobiet i mężczyzn, którzy przyczynili się pod każdym względem do wzbogacenia miasta Tuluzy i regionu, o którym Claud Nongaro spiewał, że ”Hiszpania dźgnęła go trochę swym rogiem”.

Na podstawie: Archives de France i Circulo de Bellas Artes de Madrid

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

CZECHY: „Archiwum Miasta Pilzna w przeszłości i obecnie” (Archivem města Plzně v minulosti i současnosti)

CZECHY: „Archiwum Miasta Pilzna w przeszłości i obecnie” (Archivem města Plzně v minulosti i současnosti)

Archiwum Miasta Pilzna (Archiv města Plzně) przygotowało wystawę o swoich dziejach, która będzie czynna w renesansowej sali tamtejszego ratuszu (tzw. mázhauz) od 4 do 15 stycznia 2010 r. Uroczyste otwarcie wystawy nastąpi 4 stycznia o godz. 17:30. Ekspozycja jest jednym z działań związanych ze staraniami Pilzna o otrzymanie tytułu „Europejskie Miasto Kultury 2015“. Kultura społeczeństwa stanowi odbici jego historii, a przeszłości i teraźniejszości Archiwum Miasta Pilzna jest częścią dziejów kulturalnych Pilzna.
Wystawa ma przypomnieć społeczeństwu o istnieniu i długoletnich tradycjach Archiwum Miasta Pilzna, które w 2009 r. obchodziło rocznicę 140-lecia powołania pierwszego archiwisty miejskiego, a rok wcześniej 60-lecie samodzielnej egzystencji. Wystawa jest swoistym podziękowaniem dla tych wszystkich, którzy swoją pracą zasłużyli się w powstaniu i rozwoju archiwum. Dzięki ich wysiłkom do dziś dnia zachowały się cenne materiały archiwalne.
W archiwum miejskim przechowywane są najbardziej doniosłe źródła do dziejów miasta i regionu, z którymi będzie można zapoznać się bliżej na wystawie. Zajmuje ona 26 paneli i 3 gabloty. Można na niej zobaczyć m.in. portrety miejskich archiwistów, przykłady różnych zbiorów archiwalnych, (najstarsze dokumenty, złote bulle, dokumenty herbowe, rękopisy, nuty, spuścizny, widoki Pilzna i stare fotografie, mapy i plany oraz zbiory dzieł plastycznych). Na kilku panelach będą ukazane w świetle dokumentów archiwalnych miejskie znaki (rozwój herbu miejskiego, wykaz burmistrzów i prezydentów oraz ich odznaczeń honorowych, jak na przykład prezydencki łańcuch).
W gablotach zaprezentuje się biblioteka archiwalna ze zbiorem starodruków oraz wydawnictw współczesnych o regionie, a także przedstawiona zostanie praca archiwum na co dzień.

Więcej w jezyku czeskim

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział w Jeleniej Górze

NIEMCY /Bundesarchiv: O dwóch takich i srebrnym ekranie.

Jak się okazuje historia filmu, a zwłaszcza jego początki , miały szczęcie do braci.
O ile prawie wszyscy wiedzą kim byli bracia Lumière, to już historia innych braci Maksa i Emila Skladanowskich nie jest tak powszechnie znana. To właśnie oni, 1 listopada1895 roku, na trzy miesiące przed pokazem filmowym braci Lumière, zaprezentowali w jednym z berlińskich variėtės, za pomocą wynalezionego przez siebie aparatu o nazwie bioskop, 15 minutowy seans złożony z kilku krótkich filmików. Był to pierwszy na świecie oficjalny pokaz ruchomych obrazów zarejestrowanych na celuloidowej taśmie. Widzowie berlińskiego „Wintergarten” byli oszołomieni tym co zobaczyli, a prasa pisała „Wie er das macht, soll der Teufel wissen” ( Tylko jeden diabeł wie, jak on to robi”).
Na sukces braci złożyły się wcześniejsze odkrycia z zakresu optyki, do których oni dołożyli swoją życiową pasję i lata doświadczeń. Próby animacji faz ruchu obejmowały dwa etapy. Pierwszym było wynalezienie fotografii (1839) i przekształcenie tzw. latarni magicznej (laterna magica) w projektor (1845).W drugim etapie statyczny dotychczas obraz ożywiony został przez ruch. Laterna magica była pierwszym prototypowym projektorem, służącym do rzutowania na ścianę obrazków malowanych na szkle. Max Skladanowsky zaczynał swoją wielka przygodę z filmem właśnie malując i następnie organizując pokazy, przecudnej urody slajdów. W 1894 roku skonstruował wraz z bratem Emilem kamerę na korbę „Kurbelkiste I”, a w niecały rok później jej ulepszoną wersję w postaci bioskopu.
Bundesarchiv przechowuje od 1960 roku spuściznę aktową i artystyczną Maxa Skladanowskiego- m.in. fotografie, filmy, malowane ręcznie slajdy tzw Nebelbilder, nuty akompaniamentu do pierwszych wyświetlanych w Wintergarten filmów, projekty techniczne bioskopu, patenty, programy i druki reklamowe.
Z okazji 70 rocznicy śmierci pioniera niemieckiej i światowej kinematografii, na stronach Bundesarchiv możemy podziwiać online spuściznę artystyczną Maxa Skladanowskiego, a także przejrzeć inwentarz archiwalny jego zbiorów, na które składają się materiały aktowe, techniczne i audiowizualne.
Historia życia Braci Skladanowskich, posiada jeszcze jeden wymiar, została pokazana w filmie Wima Wendersa z 1995 r. „Gebrüder Skladanowsky”, dokładnie w 100 lat po słynnej projekcji filmowej w berlińskim „Wintergarden”.

Oprac. Jolanta Leśniewska
AP Kutno

NORWEGIA: Odmłodzony podręcznik archiwistyki.

Opracowanie i publikacja podręcznika do archiwistyki nie jest wydarzeniem częstym za to ma zawsze dla środowiska zawodowego archiwistów wielką wagę. Podręczniki, firmowane przez narodowe dyrekcje archiwów, jak słynna publikacja francuska „Archiwistyka praktyczna” pod redakcją legendarnego Jean Favier, od dawna są niedostępne w księgarniach, a zapowiadane kolejne wydanie odwleka sie w czasie. Powód zapewne leży w konieczności zrewidowania sporej części informacji, bo choć podstawy archiwistyki nie zmieniają się, to ich prawne ujęcie tak. Do tego wszystkiego dochodzi rewolucja technologiczne, która wymaga dopisania zupełnie nowych rozdziałów. Autor wznowionego obecnie wydania (pierwsze miało miejsce w 2000r.) Ivar Fonnes, archiwista królewski, jest specjalistą i jednym z głównych leaderów projektu standardu dla norweskich archiwów elektronicznych o nazwie Noark-5.


fot. bokkilden.no

Podręcznik archiwistyki dla zarządzania publicznego (Arkivhåndboken for offentlig forvaltning) obejmuje całość obszaru norweskiej archiwistyki, zwłaszcza zaś zagadnień prawnych obowiązujących w publicznych jednostkach organizacyjnych. W zamierzeniu jest przewodnikiem po podstawowych zagadnieniach oraz prawie archiwalnym, aktach wykonawczych oraz instrukcjach. Ma być narzędziem codziennego wsparcia archiwistów w pracy. Nowością jest objęcie treścią zagadnień związanych z dokumentem elektronicznym oraz najnowszej wersji norweskiego standardu dla archiwów elektronicznych Noark- 5. Norweski standard obejmuje w sposób całosciowy postępowanie z dokumentem elektronicznym . Obecnie składa sie z z samego standardu (dokument liczy 249stron), bibliotek metadanych oraz bibliotek obiektów. Posiada też opracowany schemat XML. System Noark rozwijany jest już od 1984r. (wersja 2). Te zagadnienia obok klasycznych domen archiwistyki sa udziałem nowego, poprawionego wydania Arkivhåndboken for offentlig forvaltning.

Ivar Fonnes, Arkivhåndboken, for offentlig forvaltning,Utgivelsesår/versjon: 2009 / 1
wydawca: Kommuneforlaget AS, ISBN: 9788244612951
cena 525 koron

oprac na podstawie Riksarkivet. , bokfeber.no , bokkilden.no
Adam Baniecki
AP Lubań