NORWEGIA: Dokumenty z norweskich archiwów w rejestrze Pamięć Świata

W dniu 2 lutego 2012 r. norweska Krajowa Komisja do Spraw UNESCO powołał Komitet Pamięć Świata . Komitet  zwrócił się do instytucji i osób prywatnych o wytypowanie obiektów o unikatowej i wyjątkowej  wartości dla historii i kultury Norwegii i świata, które mogłyby być zaproponowane do rejestru Memory of the World.
Pierwsza nominacja objęła 12 obiektów z Królewskiego Archiwum w Oslo (Riksarkivet i Oslo) oraz po kilaka z archiwów państwowych w Oslo (Statsarkivet i Oslo), Kongsbergu (Statsarkivet i Kongsberg), Hamar (Statsarkivet i Hamar), Bergen (Statsarkivet i Bergen), Trondheim (Statsarkivet i Trondheim) i Tromsø (Statsarkivet i Tromsø).

Z archiwum Królewskiego wytypowano 12 zespołów lub dokumentów. Jednym z ciekawszych jest Archiwum ostatniego katolickiego biskupa Norwegii Olava Engelbrektssona, który zebrał niezwykle bogate archiwum biskupów katolickich obejmujące okres 1277- 1537. Obejmuje ono 52 dyplomy pergaminowe ułożone chronologicznie i 635 dokumentów papierowych. Engelbrektsson w 1537 r. (na rok przed swoją śmiercią) musiał opuścić Norwegię i przeniósł się do Niderlandów zabierając ze sobą archiwum. Archiwum to trafiło w efekcie do Monachium skąd powróciło do Norwegii dopiero w 1830 r. najpierw  na Uniwersytet w Oslo, a od 1847 r. do Królewskiego Archiwum w Oslo.
Archiwum Państwowe w Oslo zaproponowało dwa obiekty,a wśród nich testament Edwarda Muncha z 1941r. Munch z całą pewnością jest ikoną norweskiego malarstwa przełomu XIX i XXw. Związany był także z polska bohemą, przyjaźnił się ze Stanisławem Przybyszewskim i jago norweską żoną Dagny.
Archiwum w Tromsø  zgłosiło, obok innych, także XIX wieczne dokumenty Samów zamieszkujących Finnmarkt.

Wszystkie zaproponowane obiekty stanowią niepowtarzalną spuściznę historii Norwegii ale ich kulturowa wartość wykracza poza granice państwowe. Taka jest zresztą idea rejestru Pamięci Świata, w którym Polska ma także swój bogaty rozdział.

Szczegóły: Norges dokumentarv
Oprac Adam Baniecki
AP Lubań