SŁOWACJA: Wystawa o „Aksamitnej Rewolucji” w Czechosłowacji

W listopadzie 2019 roku minęło 30 lat od tzw. Aksamitnej Rewolucji, dla Słowaków, podobnie jak Czechów, jednego z kluczowych wydarzeń historycznych obu narodów i ich wówczas wspólnego państwa. Wydarzenie to, które doprowadziło do obalenia komunistycznej dyktatury, ma decydujące znaczenie dla powrotu wolności i demokracji w Czechosłowacji. Jednocześnie rocznica tamtych wydarzeń stała się doskonałą i wyjątkową okazją do zaprezentowania opinii publicznej, dotyczących jej, najciekawszych dokumentów przechowywanych w słowackich archiwach państwowych.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej zorganizowało więc okolicznościową wystawę pt. „Świadectwo rewolucji – listopad’89 w dokumentach archiwalnych słowackich archiwów państwowych”, która została otwarta 5 listopada 2019 r. w Muzeum Miasta Bratysławy.

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Wystawa o „Aksamitnej Rewolucji” w Czechosłowacji”

UKRAINA: Wystawa w Archiwach Ukrainy z okazji 75. rocznicy deportacji Ukraińców z Łemkowszczyzny, Nadsania, Chełmszczyzny, Podlasia Południowego, Ziemi Lubaczowskiej, Zachodniej Bojkowszczyzny w latach 1944–1951

W 2018 roku Rada Najwyższa Ukrainy ustanowiła drugą niedzielę września Dniem Pamięci o Przymusowym Wysiedleniu rdzennych Ukraińców z Nadsania, Chełmszczyzny, Podlasia Południowego, Ziemi Lubaczowskiej i Zachodniej Bojkowszczyzny w latach 1944–1951. Zachodnia granica ZSRR została przeprowadzono bez względu na etniczne osadnictwo Ukraińców i Polaków. Władze komunistyczne postanowiły rozwiązać ewentualne przyszłe problemy poprzez przymusowe wysiedlenie ludności z jej ojczyzn. W dniu 9 września 1944 r. w Lublinie ZSRR i Polska podpisały umowę o „wzajemnej wymianie ludności”, która de facto polegała na wyrzuceniu Ukraińców z Polski i Polaków z Ukrainy. W rezultacie, w latach 1944-1951 z Polski wysiedlonych zostało ok. 700 000.

Czytaj dalej „UKRAINA: Wystawa w Archiwach Ukrainy z okazji 75. rocznicy deportacji Ukraińców z Łemkowszczyzny, Nadsania, Chełmszczyzny, Podlasia Południowego, Ziemi Lubaczowskiej, Zachodniej Bojkowszczyzny w latach 1944–1951”

ROSJA: Rosyjskie archiwa uczciły rocznicę powstania Chińskiej Republiki Ludowej

17 września 2019 r. w Sali Wystawowej Archiwum Federalnego Sankt Petersburga odbyło się uroczyste otwarcie wystawy historyczno-dokumentalnej „Rosja – Chiny. W 70. rocznicę założenia Chińskiej Republiki Ludowej” (1 października 1949 r.), zorganizowanej przez Federalną Agencję Archiwalną, Państwową Administrację Archiwalną Chin, Rosyjskie Towarzystwo Historyczne, Państwowe Archiwum Federacji Rosyjskiej przy wsparciu Fundacji Historia Ojczyzny, Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historycznego i Kolei Rosyjskich.

W pierwszej części wystawy pt. „Geneza i kształtowanie się stosunków rosyjsko-chińskich. 1618–1727”prezentowane są kopie dokumentów dotyczących pierwszych prób nawiązania kontaktów dyplomatycznych w XVII wieku: traktatów, listów i dekretów cesarzy rosyjskich i chińskich. W drugiej części, zatytułowanej „Nowy jedwabny szlak: Rosja i Chiny w XVIII-XIX wieku”, przedstawiono: pamiętnik carewicza Mikołaja Aleksandrowicza z zapisem wizyty w Chinach, raporty ministrów rosyjskich, rysunki chińskich szat cesarskich i chińskich monet, ordery, odznaczenia i numizmaty oraz przykłady chińskiej sztuki użytkowej z okresu XVII – XIX wieku. Trzecia część poświęcona jest stosunkom radziecko-chińskim po bolszewickiej rewolucji 1917 r. i zawiera m.in. notatkę Lenina i list Sun Yat-sena; w czwartej, zatytułowanej „Przyjaźń chińsko-sowiecka. 1949–1956”, zaprezentowano m.in. umowę o przyjaźni z 1950 r., fotografie i plakaty. Ostatnia część poświęcona jest współczesnym stosunkom rosyjsko-chińskim w okresie poradzieckim, w latach 1991–2019. Pokazano na niej zdjęcia ze spotkań prezydentów Federacji Rosyjskiej z prezydentami ChRL.

Czytaj dalej „ROSJA: Rosyjskie archiwa uczciły rocznicę powstania Chińskiej Republiki Ludowej”

ROSJA: „1939. Początek drugiej wojny światowej” – wystawa

20 sierpnia 2019 r. w Sali Wystawowej Archiwów Federalnych w Moskwie odbędzie się wernisaż wystawy historyczno-dokumentalnej „1939. Początek drugiej wojny światowej”, zorganizowanej przez Federalną Agencję Archiwalną, Rosyjskie Państwowe Archiwum Wojskowe, Departament Historyczno-Dokumentalny Rosyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Rosyjskie Towarzystwo Historyczne przy wsparciu Funduszu Grantów Prezydenckich.
Oryginalne dokumenty archiwalne, kroniki filmowe, zdjęcia, obiekty muzealne – w sumie około 300 eksponatów – opowiedzą o wydarzeniach, które doprowadziły do wybuchu światowego konfliktu; i, jak napisano na stronie archiwów Rosji, pozwolą „zrozumieć przyczyny niepowodzenia utworzenia szerokiej koalicji antyhitlerowskiej z udziałem ZSRR, a także logikę działań przywódców sowieckich w zaistniałej sytuacji międzynarodowej”. Projekt jest kontynuacją wystawy historyczno-dokumentalnej „Monachium-38. Na granicy katastrofy ”, która miała miejsce jesienią 2018 r.

Czytaj dalej „ROSJA: „1939. Początek drugiej wojny światowej” – wystawa”

BIAŁORUŚ: wystawa – materiały archiwalne rodziny Stanisława Moniuszki

Na stronie internetowej Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku można obejrzeć bardzo ciekawą wirtualną wystawę archiwaliów związanych ze Stanisławem Moniuszko (w pisowni białoruskiej: Станіслаў Манюшка). Okazją do ich zaprezentowania jest oczywiście przypadająca na 2019 rok dwusetna rocznica urodzin wielkiego, jak napisano, „białoruskiego i polskiego kompozytora”. Moniuszkowie herbu Krzywda, z których wywodził się twórca nazywany „ojcem polskiej opery narodowej”, posiadali majątek na terytorium obecnej Republiki Białorusi, a sam Stanisław Moniuszko urodził się 5 maja 1819 r. w okolicach Mińska, we wsi Ubiel.

Czytaj dalej „BIAŁORUŚ: wystawa – materiały archiwalne rodziny Stanisława Moniuszki”

ROSJA: Wystawa – „Miejsce docelowe – Wietnam”

Na 15 maja 2019 r. w sali wystawowej Rosyjskiego Państwowego Archiwum Literatury i Sztuki zaplanowano wernisaż historyczno-dokumentalnej wystawy pt. „Miejsce docelowe – Wietnam”, która – nieprzypadkowo – zbiega się w czasie z Rokiem Wietnamu w Rosji i Rokiem Rosji w Wietnamie. Organizatorami wydarzenia są Federalna Agencja Archiwalna i Rosyjskie Państwowe Archiwum Literatury i Sztuki ze strony rosyjskiej, a z wietnamskiej – Państwowa Administracja Zarządzania Aktami i Sprawami Archiwalnymi Wietnamu. Wystawa została przygotowana przy wsparciu Fundacji „Historia Ojczyzny”. Ekspozycja, przedstawiająca ponad pół wieku rosyjsko-wietnamskich powiązań kulturalnych, począwszy od połowy lat 50. XX wieku, opiera się na dokumentach archiwalnych, innych eksponatach i materiałach audiowizualnych z rosyjskich archiwów federalnych (Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej, Rosyjskiego Archiwum Państwowego Historii Najnowszej, Rosyjskiego Państwowego Archiwum Literatury i Sztuki), jak również Państwowego Centrum Archiwalnego Nr 3 w Hanoi, resortowych archiwów wietnamskich i prywatnych kolekcji.

Czytaj dalej „ROSJA: Wystawa – „Miejsce docelowe – Wietnam””

WŁOCHY: „Drzewa oliwne i bisior. Morze Śródziemna, które łączy” – wystawa w archiwum w Tarencie

Ignacy Krasicki w swoim „Zbiorze potrzebniejszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożonych„, wydanych we Lwowie w 1781 r. napisał „Bissus, albo bisior, rodzay materyi przedniejszey ieszcze od purpury. Częstokroć o nim wzmianka jest w piśmie świętym. Jakiego iednak bisior jest koloru i gatunku o tym gruntowney wiadomości nie masz.”(s. 161)
W swojej „Encyklopedii staropolskiej” Zygmunt Gloger napisł: „Bisior, rodzaj tkaniny przedniejszej od purpury. Po grecku byssos, po łacinie byssus oznacza len delikatny i najcieńsze z niego płótno. Z wierszy Grochowskiego (za Zygmunta III) można przypuszczać, że najcieńszej i najbielszej tkaniny, zwanej bisiorem, używały możne niewiasty.” (s. 177) Dalej zaś powołał się na wyżej cytowany tekst Krasickiego. Obaj autorzy wiedzieli, że bisior to niezwykle delikatny i cenny materiał, nie wiedzieli jednak skąd sie bierze. Tymczasem, znany już w starożytności, materiał wytwarzany z wydzieliny małż morskich (omółek) Pinna nobilis, był, jak wskazują autorzy hasła bisior w Wikipedii, najcenniejszym materiałem w starożytności. Głównym ośrodkiem jego produkcji było apulijskie miasto Tarent (wł. Tarano), stąd tamtejsze archiwum państwowe zorganizowało wystawę „”Ulino e bisse marino. Il Mediterraneo che unisce” (Drzewa oliwne i bisior morski. Morze Śródziemne, które łączy).


Wystawa jest efektem współpracy Archiwum Państwowego w Tarencie, Fundacji Ammiraglio Michelagnoli, l’Istituto Talassografico di Taranto “A. Cerruti”, Istituto per l’Ambiente Marino Costiero del Consiglio Nazionale delle Ricerche (IAMC CNR) sekcja Tarent oraz Straży Leśnej Oddział w Tarencie (Carabinieri Forestale).
Wystawa łączy ze sobą w sposób symboliczny dwa elementy: drzewo oliwne, będące symbolem śródziemnomorskiego rolnitwa i symbolem pokoju oraz małże pinna nubilis, które wedle organizatorów symbolizują relacje pomiędzy ludźmi a śródziemnomorskimi ekosystemami. Z tego związku narodziła się w starożytności i przeniosła do „naszych czasów” kultura i gospodarka śródziemnomorska.
Wystawa prezentuje archiwalia, w tym fotografie, zachowane w Archiwum Państwowym w Tarencie, zbiory osób prywatnych oraz instytucji publicznych związane z symboliką drzewa oliwnego, produkcją oleju oraz przetwarzaniem bogactwa morza, symbolizowanego przez małże pinna nobilis.
Specjalnie dla wystawy opracowano mapę Morza Śródziemnego ukazującą obszary upraw drzew oliwnych na lądzie i obszary eksploatacji omółek w morzu, wzdłuż  linii morskiej. Drzewa oliwne „przeglądają sie” w tafli morza, a ich odbiciem są małże pinna nubilis.

Wystawa czynna będzie do 30 marca 2019 r. w siedzibie archiwum w Tarencie (via Federico di Palma, 4).

Więcej:

Ulivo e bisso marino. Il Mediterraneo che unisce

L’Archivio di Stato di Taranto

oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec

CZECHY: Wystawa o „Kryształowej nocy” w archiwum w Litomierzycach

80 lat temu, w nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. w hitlerowskich Niemczech, jak również na ziemiach zaanektowanych przez Hitlera, czyli Austrii oraz czeskich Sudetów, doszło do pogromu Żydów. Z powodu licznych odłamków szkła z rozbitych szyb, pochodzących z witryn sklepowych oraz okien mieszkań ludności żydowskiej oraz z synagog, jakie zasłały ulice niemieckich miast, noc tę nazwano „kryształową”. Był to pogrom, zainicjowany przez kierownictwo i służby państwowe z Berlina, który przypieczętował kilkuletnie prześladowania, jakie w Niemczech dotykały tzw. „ludność niearyjską”. To co wówczas się wydarzyło, jakie były tego przyczyny, jak wyglądał przebieg oraz jakie były skutki tamtych wydarzeń, to przedmiot wystawy przygotowanej przez Okręgowe Archiwum Państwowe w Litomierzycach (Státní oblastní archiv v Litoměřicích), której tytuł brzmi: „Synagogi w płomieniach”.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o „Kryształowej nocy” w archiwum w Litomierzycach”

Czechy: Wystawa fotograficzna na 100-lecie powstania Czechosłowacji

W salach wystawowych Archiwum Narodowego w Pradze (Narodni archiv Praha) od 8 sierpnia 2018 roku czynna jest bardzo interesująca wystawa pt. „100 lat oczami fotografów” (100 let očima fotografů). Będzie można ją zwiedzać do 10 października 2018 roku. Po tym czasie będzie prezentowana w innych miejscach w stolicy Czech.
Wystawę, której kuratorem została Věra Matěů, we współpracy z Archiwum Narodowym w Pradze, przygotowały: firma NIPOS i Związek Czeskich Fotografów. Zdecydowana większość prezentowanych prac pochodzi z archiwum tej ostatniej instytucji. Ekspozycja obejmuje prace 120 mistrzów obiektywu. Ich stare zdjęcia przypominają o przeszłości, ale przywołują też wydarzenia i obrazy lat ostatnich.
W ciągu całego już wieku, jaki upłynął od narodzin Czechosłowacji w 1918 roku, powstało ogromne bogactwo dokumentów, wspomnień i niekończące się serie zdjęć. Prezentowane fotografie łączą autentyczność faktów z indywidualnym podejściem autora ujęcia, jego doświadczeniem, oceną, emocjami, jakie udzieliły mu się podczas udziału w wydarzeniach historycznych, których obrazy przywołują ówczesne postaci, wygląd ulic, sklepów itd.

Czytaj dalej „Czechy: Wystawa fotograficzna na 100-lecie powstania Czechosłowacji”

ROSJA: Wystawa o Indirze Gandhi w Moskwie

Dnia 10 kwietnia 2018 r. w sali wystawowej Archiwów Federalnych w Moskwie otwarto wystawę pt. „Indira. Światło i cień”, poświęconą postaci Indiry Gandhi. W listopadzie 2017 r. minęła setna rocznica jej urodzin – wybitnego polityka, znanej na całym świecie, dwukrotnej premier Indii (w latach 1966-1977 i 1980-1984). Wystawa opowiada o życiu Indiry Gandhi, jej poglądach, znaczącym wkładzie w budowanie współczesnych Indii i o niej samej, jako osobie „odważnej, charyzmatycznej i opiekuńczej”.Prezentowane na wystawie zdjęcia pochodzą z okresu całego życia Indiry Gandhi – od dzieciństwa spędzonego w rodzinnym domu Anand Bhavan („Klasztor szczęścia”) w Allahabadzie, gdzie się urodziła (była jedynym, po śmierci swego brata, dzieckiem Jawaharlala Nehru – pierwszego premiera niepodległych Indii w latach 1947-1964), aż do tragicznej śmierci w wyniku zamachu w dniu 31 października 1984 r. w Delhi.Zdjęcia pochodzą z Muzeum Indiry Gandhi w Delhi. Ekspozycję uzupełniają dokumenty dotyczące stosunków sowiecko-indyjskich z zasobu rosyjskich archiwów państwowych i film dokumentalny składający się z fragmentów kronik filmowych, m.in. z wizyty premier Gandhi w ZSRR, z wyjazdów delegacji sowieckich do Indii, odsłonięcia pomnika Indiry Gandhi i otwarcia szkoły jej imienia w Moskwie.

Wystawa będzie czynna do 27 maja 2018 r.

Więcej: Историко-документальная выставка «ИНДИРА: свет и тени»

oprec: E. Łaborewicz
AP we Wrocławiu O/Legnica