Miesiąc: luty 2021

CZECHY: Seminarium o źródłach masowych w kontekście RODO

Źródła milczą… z naszej winy? Perspektywy badań źródeł seryjnych w kontekście ochrony danych osobowych, to tytuł warsztatów naukowych, jakie przygotowują wspólnie Archiwum Narodowe w Pradze (Nardoní archiv Praha), Obwodowe Archiwum Państwowe w Pradze (Stan oblastní archiv v Praze) oraz Instytut Nauk Pomocniczych i Archiwistyki (Ústav pomocných věd historických a archivnictví) Uniwersytety im. Masaryka w Brnie. Odbędą się one online (na platforma ZOOM nebo MS Teams) dnia 15 czerwca 2021 r.
Temat warsztatów jest efektem rozwoju społeczeństwa informacyjnego i uzyskanej w ostatnich dziesięcioleciach przez byłe państwa komunistyczne wolność, co przyniosło szereg problemów związanych z regulacją niejednokrotnie sprzecznych praw obywatelskich – prawa do wolności badań, prawa do informacji o działaniach instytucji państwowych, prawa obywatela do informacyjnego samostanowienia lub ochrony własnej osobowości. Dla archiwów, które przechowują przede wszystkim dokumenty powstałe w wyniku działalności instytucji państwowych, siłą rzeczy właściwa ocena konfliktów pomiędzy uprawnioną ochroną interesów prywatnych i publicznych musi być trudna. Ponadto antagonizm ten znajduje odzwierciedlenie w całym cyklu życia dokumentu i zwiększa wymagania dotyczące zachowaniem informacji przez twórców, ich przejmowania, przetwarzania i publicznego udostępniania. Co więcej, oczekiwania badawcze są bardziej niż odmienne, od samych badań naukowych, poprzez obywatelską kontrolę nad władzą publiczną, po komercjalizację danych uzyskiwanych maszynowo w celu ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.
Jednak w przypadku dokumentów zawierających dane osobowe, powstałych w społeczeństwie demokratycznym po 1989 roku, możliwość publicznego udostępnienia tych informacji jest zasadniczo utrudniona w porównaniu z dokumentami z okresu reżimów totalitarnych. Jedną z zasad, stosowaną obecnie w związku z prawodawstwem europejskim, jest zasada minimalizacji danych osobowych już podczas przetwarzania u ich twórcy. Wiele dotychczas wykorzystywanych źródeł historycznych zniknie lub nie będą dostępne przez całe życie człowieka , a nawet dłużej (tzw. Ochrona pośmiertna).

Czytaj dalej „CZECHY: Seminarium o źródłach masowych w kontekście RODO”

NIEMCY: Drezdeński Szpital Uniwersytecki przekazał dokumenty dotyczące pandemii do Archiwum Miejskiego w Dreźnie

Obecną od ponad roku pandemię traktuje się jako wydarzenie w dziejach ludzkości niezwykłe, nieprzewidywalne w swoich konsekwencjach, jak również wywołujące wiele kontrowersji. Podobnie jak w Polsce, niemieckie archiwa zabiegają o zebranie jak największej ilości materiałów dokumentujących to zjawisko dziejące się na naszych oczach. Archiwum Miejskie w Dreźnie (Stadtarchiv Dresden) stara się pozyskiwać te materiały zarówno od osób prywatnych jak również instytucji. Pomimo, iż to wszystko są jeszcze dokumenty z nieodległej przeszłości, to niektóre instytucje bezpośrednio, wręcz na pierwszej linii zajmujące się walką z epidemią, przekazują do archiwum swoją dokumentację.

8 lutego 2021 r. Szpital Uniwersytecki Carla Gustava Carusa w Dreźnie (Universitätsklinikum Carl Gustav Carus Dresden) przekazał do Drezdeńskiego Archiwum Miejskiego imponującą kolekcję dokumentów dotyczących walki z pandemią COVID-19.

Dzięki licznym dokumentom, takim jak instrukcje proceduralne, graficzne znaki informacyjne, plakaty, kilka numerów czasopisma pracowniczego „Carus Intern” i biuletynu „Carus Quick”, pierwsze maski ochronne, a także dzienniki czynności, raporty roczne z kryzysu koronowego oraz nagrania videofoniczne, przyszłe pokolenia otrzymują przegląd różnorodnych działań, którymi Drezdeński Szpital Uniwersytecki zareagował na kryzys zdrowotny w zorganizowany sposób. W ostatnich dziesięcioleciach swojego istnienia, szpital uniwersytecki nigdy nie borykał się z tak nadzwyczajną sytuacją.

Czytaj dalej „NIEMCY: Drezdeński Szpital Uniwersytecki przekazał dokumenty dotyczące pandemii do Archiwum Miejskiego w Dreźnie”

WŁOCHY: Archiwum Cyfrowe – nowy portal archiwalny

Od 15 stycznia dostępny jest we Włoszech nowy portal archiwalny o nazwie Archwum Cyfrowe (Archivio Digitale), który pozwoli użytkownikom z jednego interfejsu przegladać cefrowe zasoby zgromadzone w archiwach państwowych i nadintendenturach archiwalnych (Soprintendenze archivistiche e bibliografiche). Przypomnijmy, że cechą charakterystyczną włoskiego systemu archiwalnego jest odrębny pion administracji archiwalnej zajmującej się zasobem niepaństwowym tj. np.: samorządowym, ale nie tylko. Omawiany projekt Archivio Digitale prowadzony jest od 2018 r. przez Centralny Instytut Archiwów (Istituto Centrale per gli Archivi) z wykorzystaniem platformy open source MetaFad*.
Archiwum Cyfrowe zostało pomyślane i jest realizowane jako możliwość eksploracji zdigitalizowanego zasobu archiwalnego w sposób bardzo precyzyjny poprzez moduły wyszukiwawcze odwołujące się do kontekstowego opisu archiwalnego znajdującego się w inwentarzach archiwalnych. System opiera się na słowach kluczowych zwracających informację poprzez śledzenie wszystkich pół opisu archiwalnego. Poszukiwania zaawansowane pozwalają na wyszukiwanie informacji  w zespołach archiwalnych, jednostkach archiwalnych i poszczególnych dokumentach.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Archiwum Cyfrowe – nowy portal archiwalny”

CZECHY: Międzynarodowa konferencja historyczna nt. „Zwierzęta w mieście”

Archiwum stołecznego Miasta Pragi (Archivu hl. města Prahy) przygotowuje już 40. Międzynarodową Konferencję naukową, której tegoroczny temat będzie brzmieć: „Zwierzęta w mieście”. Odbędzie się ona w dniach 5 i 6 października 2021 r. w Pradze, w budynku Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Národní 3, Praga 1. Współorganizatorami konferencji będą: Instytut Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Wydział Humanistyczny Uniwersytety Karola w Pradze, Wydział Filozoficzny Uniwersytetu J.E. Purkyniego w Usti nad Łabą, Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Ogród Zoologiczny w Pradze.
Zwierzęta były integralną częścią życia aglomeracji miejskich co najmniej do połowy XX wieku. Z funkcjonalnego punktu widzenia zwierzęta były potrzebne jako siła pociągowa, ale były również przeznaczane do spożycia oraz do jako dostarczyciele kości, skór, kopyt itp., niezbędnych w ówczesnej gospodarce. Jednocześnie część z nich służyła właścicielom jako zwierzęta domowe dla zabawy i przyjemności. W mieście była duża liczba koni pociągowych i wierzchowych, duża ilość bydła, kóz, owiec, świń, ale także liczny drób, psy, koty, a także zwierzęta niepożądane, takie jak gryzonie i szeroka gama owadów.
Celem konferencji jest nakreślenie problemu współistnienia zwierząt i ludzi w miastach. Jak to współistnienie odzwierciedlało się w życiu codziennym mieszkańców, jak obecność zwierząt wpłynęła na wygląd kamienic, ale także jak znalazło odzwierciedlenie w koncepcjach urbanistycznych poszczególnych dzielnic, czy kwartałów miejskich. Równie ważne są ich konflikty na linii zwierzę – człowiek, choroby odzwierzęce oraz inne zagrożenia i szkody, jakie niósł ze sobą element zwierzęcy w miastach. Organizatorzy chcą uchwycić możliwości badań egzystencji zwierząt w miastach i ich roli w oparciu o różnego rodzaju źródła (od materiału archeologicznego i dyplomatycznego, kronik, korespondencji, przepisów, akt sądowych, sprawozdań, przepisów weterynaryjnych, planów, materiałów ikonograficznych, do licznych i różnorodnych źródeł czasów współczesnych). Mają nadzieję na ukazanie poszczególnych problemów w oparciu o konkretne przykłady, z uwzględnieniem spojrzenia interdyscyplinarnego.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowa konferencja historyczna nt. „Zwierzęta w mieście””

NIEMCY: „Złota ścieżka” bezpłatne publikacje Archiwum Państwowego Brandenburgii w Poczdamie

Państwowe Archiwum Państwowe Brandenburgii w Poczdamie* bezpłatnie udostępnia cyfrowe publikacje. Od stycznia 2021 roku dostępnych jest do pobrania w Open Access ponad 70 tomów. Państwowe archiwum główne umożliwia zatem swobodny dostęp do wielu podstawowych prac z zakresu badań historycznych państwa. Wkrótce pojawią się kolejne tomy.
Minister kultury Brandenburgii, Manja Schüle, skomentowała: „Zmiana cyfrowa to zmiana kulturowa i właściwy instrument dla wybitnej nauki i badań w Brandenburgii. Nowa inicjatywa Państwowego Archiwum Głównego Brandenburgii, dzięki której każdy ma swobodny dostęp do swoich publikacji, to wielka szansa na teraźniejszość i przyszłość. Od teraz wiele podstawowych prac jest dostępnych i używanych na całym świecie w formie cyfrowej. Państwowe archiwum główne jest więc cyfrowym źródłem inspiracji i kieruje się zasadą naszej strategii otwartego dostępu: publiczne pieniądze, publicznie dostępna wiedza ”.
Wraz z licznymi autorami i współpracownikami Państwowe Archiwum Główne opublikowało w ostatnich dziesięcioleciach ponad 180 tomów z serii. Wydania źródłowe i inwentarze, monografie i redagowane tomy przekazują badania dotyczące historii kraju związkowego Brandenburgii i są wskazówkami do źródeł archiwum. „Tomy pokazują regionalną różnorodność naszej historii” – mówi Mario Glauert, dyrektor Państwowego Archiwum Głównego. „Naszym celem jest bezpłatne udostępnienie tej zbiorowej wiedzy wszystkim zainteresowanym.

Czytaj dalej „NIEMCY: „Złota ścieżka” bezpłatne publikacje Archiwum Państwowego Brandenburgii w Poczdamie”

Czechy. Konferencja o losach dóbr klasztornych od XVIII do XX wieku

Na początek października 2021 r. w jednym z najstarszych czeskich klasztorów w miejscowości Želiv (założonym w 1139 r.) planowana jest międzynarodowa konferencja naukowa, pt. „Monasteria abolita. Losy dóbr klasztornych od drugiej połowy XVIII do drugiej połowy XX wieku”, której organizatorami będą także dwie austriackie instytucje, a mianowicie Archiwum Diecezjalne w St. Pölten i klasztor w Göttweig (założony w 1084 r.).
Wywłaszczenia i konfiskaty majątku klasztornego (ruchomego i nieruchomego), to zjawiska, które towarzyszą niemal przez całe dzieje instytucji monastycznych Kościoła katolickiego. Tego typu działania podejmowane były zarówno wobec pojedynczych zakonów, jak w przypadku templariuszy z początku XIV wieku, jak i wobec wszystkich wspólnot zakonnych, jak w czasach reform józefińskich w monarchii austriackiej, czy też w Prusach zarówno na początku XIX w., jak i podczas tzw. Kulturkampf, czy wreszcie w 1950 r. w komunistycznej Czechosłowacji. Efektem tych przedsięwzięć były zawsze (poza przymusowym zaprzestaniem działalności wspólnot), rozległe transfery wszelkiego rodzaju dóbr, a w tym książek, dzieł sztuki oraz wszelkich innych zbiorów. Tym aspektom sekularyzacji i konfiskat przede wszystkim ma być poświęcona konferencja.

Czytaj dalej „Czechy. Konferencja o losach dóbr klasztornych od XVIII do XX wieku”