MRA: Nowy przewodniczący Oddziału Europejskiego MRA

Dnia 15 stycznia 2019 r., na stronie internetowej Międzynarodowej rady Archiwów ukazał się komunikat o objęciu z dniem 1 stycznia 2019 r. funkcji przewodniczącego Europejskiego Oddziału MRA (European Branch of the International Council on Archives (EURBICA) przez dr Charlesa J. Farrugia. Zastapi on Deborah Jenkins, która sprawowała tę zaszczytną funkcję w latach 2017 – 2018. Dr Charles Ferrugia jest Narodowym Archiwista Malty, wykładowcą akademickim na Uniwersytwcie Maltańskim gdzie w 2005 r. wdrożył nauczanie archiwistyki. W 2005 r. doprowadził do powstania nowej ustawy archiwalnej na Malcie oddzielającej archiwa od bibliotek i utworzenie Narodowej Agencji Archiwalnej.

Obejmując funkcję przewodniczącego EURBICA nie będzie miał łatwego zadania ponieważ pod przewodnictwem poprzedniej przewodniczącej organizacja od 2016 r. bardzo mocno ożywiła swoją działalność. EURBICA (European Regional Branch ICA) jest podstawową komórką skupiającą europejskich członków MRA. Liczy obecnie około 900 członków i jest jednym z największym podmiotów MRA. Oddział jest także główną organizacją zawodową dla archiwistów zarówno Unii Europejskiej, jak i państw europejskich pozostających poza nią.

Czytaj dalej „MRA: Nowy przewodniczący Oddziału Europejskiego MRA”

WŁOCHY: Dynamiczne pamięci. Przechowywanie baz danych i archiwizacja internetu

Narodowe Stowarzyszenie Archiwistyki Włoskiej (l’Associazione Nazionale Archivistica Italiana – ANAI) wydało 1 stycznia 2019 r. wydało publikację, mającą ambicję bycia podręcznikiem, w trudnej dziedzinie ochrony zasobów cyfrowych. Jego celem jest wskazanie procesów wdrażających przechowywanie baz danych i stron internetowych. Dwójka autorów Costantino Ladino i Pasqualina A. Marzotti stanowi tandem informatyczno – archiwistyczny, który podjął się analizy standardów międzynarodowych i krajowych oraz technicznych instrumentów referencyjnych (zapewniających odpowiednią jakość) zabezpieczania danych.
Praca oparta została na szerokich badaniach sektorowych oraz zawiera przykłady procedur oraz schematów metadanych, które można powielać i łatwo zastosować w rozwiązaniach lokalnych. W dobie podejmowania w Polsce prac nad ADE (Archiwum Dokumentów Elektronicznych) nowe publikacje z tej dziedziny winny być bacznie śledzone.


Edizioni ANAI

Publikacja wydana była przez Edizione ANAI . Jej promocja odbędzie się 21 stycznia 2019 r. w Rzymie, w Biblioteca Nazionale Centrale, viale Castro Pretorio 105, Sala Macchia, o godz. 16.30.
Publikacja dostępna jest w mediolańskiej internetowej IBS.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Dynamiczne pamięci. Przechowywanie baz danych i archiwizacja internetu”

Dariusz Bednarek (1961 – 2019)

SCRINIUM, SIGILLUM i SFRAGIS, mediewistyka i informatyka – między nimi krążył dr Dariusz Bednarek, z nimi się zaprzyjaźnił, starał się połączyć ich dorobek w formie baz danych, narzędzi i metod przydatnych w pracy archiwistów i sfragistyków. Do Archiwum Państwowego we Wrocławiu trafił 16 października 1986 r. i został tu na dłużej. Doktorat pt. „Cechy zewnętrzne dokumentów Bolesława III księcia legnicko-brzeskiego, ze szczególnym uwzględnieniem pisma” przygotował pod kierunkiem prof. Kazimierza Bobowskiego. Tytuł doktora nauk humanistycznych specjalność historia otrzymał na podstawie uchwały rady Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego 23 listopada 1994 r. Szybko dał się poznać jego otwarty umysł, otwarty na świat, na nowości, na współpracę. W latach 90. XX wieku zaczął być czynny w przestrzeni międzyarchiwalnej. Jego wiedza zawodowa i doświadczenie były wykorzystywane w pracach zespołów naukowych, dzielił się nimi na konferencjach naukowych, a także w kontaktach z młodszymi lub mniej doświadczonymi kolegami.

Już w 1992 r, zaangażował się w pionierskie prace Międzynarodowej Rady Archiwów, których celem była standaryzacja opisu archiwalnego. We wrocławskim archiwum od początku zajmował się komputerami, ich wykorzystaniem w archiwistce, w opracowaniu zasobu. W czasie VI Powszechnego Zjazdu Archiwistów we Wrocławiu w 2012 roku organizował sesję „Standaryzacja w archiwistyce światowej i polskiej. Teoria a praktyka”. Dorzucał też cegiełki do rozwoju nauki, na przykład biorąc udział w redakcji tłumaczenia na język polski Międzynarodowego słownika sfragistycznego. W XXI wieku współdziałał we wprowadzeniu do badań testowych systemu AtoM (Acces to Memory) i wykorzystaniu go do opracowania zasobu Archiwum Państwowego we Wrocławiu, a także we wdrażaniu systemu elektronicznego zarządzania dokumentacją.
Proponowane przezeń rozwiązania były testowane bądź znajdowały zastosowanie nie tylko na gruncie polskiej archiwistyki, ale też poza granicami kraju. Niektóre z Jego pomysłów, jak się z czasem okazało, powstały równocześnie z analogicznymi projektami zachodnioeuropejskimi, ale zupełnie niezależnie od nich. Często były przy tym dojrzalsze. A archiwistyka i sfragistyka to tylko część Jego zainteresowań – zawodowych, popartych pasją prywatną. Wyprzedzał czas, w którym żył. Model opisu wzorca pieczęci, bytu wirtualnego, jest wybornym przykładem integracji informacji przy zastosowaniu systemu informatycznego. Projektował i uczestniczył w projektowaniu norm i działań, które nie zostały wdrożone, bo za trudne, zbyt skomplikowane, bo zmieniły się priorytety… Nie prowadził szkoleń w zakresie opracowania materiałów sfragistycznych, bo kompleksowe wskazówki do ich opracowania, które przygotował kierowany przez niego zespół naukowy, od kilku lat są w wersji projektu. Chciał skanować pieczęcie, aby je publikować w trójwymiarze. Nie zdążył zrobić wszystkiego; my też nie zdążyliśmy dotrzeć z nim do planowanych celów.

8 stycznia 2019 r. zmarł dr Dariusz Bednarek, był w drodze. 12 stycznia spocznie na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.

Czytaj dalej „Dariusz Bednarek (1961 – 2019)”

NIEMCY: Współpraca północnych landów w zakresie magazynowania cyfrowych zasobów archiwalnych – Cyfrowe Archiwa Północy (DAN)

W coraz bardziej cyfrowym świecie powstaje coraz więcej cyfrowych dokumentów. Dlatego archiwa muszą nie tylko oceniać wartość danych cyfrowych generowanych przez władze, sądy i organy konstytucyjne, ale także trwale je chronić i archiwizować, w taki sposób, aby mogły być wykorzystywane przez stulecia. Aby jak najlepiej sprostać tym wyzwaniom, kraje związkowe północnych Niemiec a wiec: Bremen, Hamburg, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Saksonia-Anhalt i Szlezwik-Holsztyn, połączyły swoje siły, tworząc Kooperationsverbund „Digital Archiving North (DAN)„.

Podstawowym założeniem projektu  jest utworzenie wspólnego repozytorium cyfrowego dokumentów archiwów związkowych  obsługiwanych przez dostawcę usług IT. To rozwiązanie pozwala uniknąć tworzenia nadmiarowych lub inaczej redundantnych infrastruktur IT w krajach związkowych uczestniczących w projekcie, co również zmniejsza koszty niezbędne do realizacji tego działania. Dla każdego partnera konfigurowane jest osobne stanowisko, z którego każde działa na własnym serwerze.

Czytaj dalej „NIEMCY: Współpraca północnych landów w zakresie magazynowania cyfrowych zasobów archiwalnych – Cyfrowe Archiwa Północy (DAN)”

CZECHY: Wystawa o antykomunistycznym ruchu oporu lat 40. i 50. XX wieku

W Czechosłowacji komuniści doszli do władzy 25 lutego 1948 r., co skłoniło część czeskich i słowackich elit do utworzenia podziemnych grup i organizacji, stawiających sobie za cel walkę przeciw ich panowaniu. W kontekście tego typu organizacji dążących do powstania a potem niepodległości kraju, działających podczas I, a potem w czasie II wojny światowej, nazywa się je czasem „trzecim ruchem oporu”. Jednej z takich organizacji poświęcona jest, otwarta na początku grudnia 2018 r. na praskim Witkowie, historyczno-archiwalna wystawa pt. „Przypadek Světlany. Transformacje obrazu tzw. trzeciego ruchu oporu” (Případ Světlana. Proměny obrazu třetího odboje).
Organizacja „Světlana” była antykomunistyczną grupą oporu, działającą głównie na Morawach w latach 1948-1952. Jej nazwa wzięła się od imienia córki Josefa Vávry-Staříka – założyciela organizacji. Grupę tworzyli głównie byli antyniemieccy partyzanci. Zajmowali się przede wszystkim rozpowszechnianiem nielegalnych druków, ukrywaniem osób prześladowanych przez reżim komunistyczny i rekrutacją nowych członków. Jednak jej działalność była od samego początku ściśle monitorowana przez organy bezpieczeństwa państwa, którym udało się poprzez swych licznych agentów zinfiltrować całą organizację i doprowadzić do jej rozbicia. Łącznie aresztowano ok. 300 osób, podzielono ich na szesnaście grup, a następnie osądzono w publicznych procesach. Wydano trzynaście wyroków śmierci i czternaście dożywocia, a kilkadziesiąt osób skazano na kary od dwudziestu do dwudziestu pięciu lat więzienia.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o antykomunistycznym ruchu oporu lat 40. i 50. XX wieku”

POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”

W dniu 6 grudnia 2018 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych odbyła się konferencja metodyczna na temat „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”. Otworzył ją dr Henryk Niestrój, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, wprowadzając w tematykę obrad.

Jako pierwszy zabrał głos Maciej Zdunek (NDAP), przedstawiając Strategię opracowania zasobu archiwalnego, a raczej omówienie kontekstu, w jakim ona powstaje. Przypomniał, że ustawa archiwalna wymienia opracowanie jako jedno z zadań archiwów, nie podaje jednak jego definicji. Głównym źródłem wiedzy na ten temat są podręczniki do archiwistyki. Porównując dane ze sprawozdań rocznych archiwów państwowych, zauważył stałą tendencję spadkową odsetka opracowanego zasobu archiwalnego. Pokazał przykłady długotrwałego opracowania niektórych zespołów, uzasadnianego ich dużymi rozmiarami, zmianami kadrowymi, trudnościami w odczytywaniu obcojęzycznych rękopisów oraz koniecznością wykonywania przez pracowników także zadań innych niż opracowanie. Wspomniał obecne priorytety – retrokonwersji oraz ewidencji, które uznał za podstawowe. Po ich zakończeniu konieczne będzie wdrożenie strategii opracowania, w której określone być powinny etapy wykonywania tego zadania oraz mierniki. Jej opracowanie zapowiedział na 2019 rok, zapraszając do kontaktu osoby chętne do udziału w tych pracach.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego””

FRANCJA: Doroczne sprawozdanie z działalności archiwów w 2017 r.

Na stronie Archiwów Francji ukazało się roczne sprawozdanie z ich działalności .  Zostało ono sporządzone na bazie ponad sześciuset sprawozdań z działalności archiwów publicznych: państwowych, regionalnych, departamentalnych, miejskich i międzygminnych. Raport obejmuje, jak zapewniają jego autorzy, cały obszar aktywności archiwów, od zabezpieczania i gromadzenia zasobu, po działania o charakterze kulturalnym. Całość ma formę eleganckiej publikacji, w której w przystępny i interesujący sposób pokazano główne dane o archiwach, bogato ilustrowane fotografiami i reprodukcjami dokumentów i publikacji.
Podsumowaniem 2017 roku były dwa słowa – zmiany i kontynuacja. Za główne zadania i zarazem wyzwania tego roku uznano: asystowanie cyfryzacji administracji, ułatwienie dostępu do archiwaliów oraz przekazywanie i współdzielenie wspólnego dziedzictwa. Obrazują to następujące liczby: rozmiar przejętych dokumentów elektronicznych wzrósł z 11 600 do 94 000 GB; ponad 100 000 unikalnych użytkowników odwiedzających portal FranceArchives; zorganizowanie 525 wystaw – o 100 więcej niż w 2016 roku.
Zadaniom tym odpowiadały trzy główne obszary działalności:
– międzyministerialny program archiwizacji elektronicznej VITAM,
– przygotowanie i otwarcie w marcu 2017 r. portalu FranceArchives,
– polityka nastawiona na ambitnych użytkowników – edukacja artystyczna i kulturalna oraz innowacyjność pomysłów.
Dokument składa się ze wstępu, obejmującego zagadnienia statystyczne dotyczące kształtowania się wielkości francuskiego zasobu archiwalnego, kadry archiwów, budżetu oraz działań w zakresie kształtowania zasobu archiwalnego (analogicznych jak polski nadzór archiwalny). Porównanie jednak danych statystycznych Francji i Polski nie jest tak proste ze względu na odmienną strukturę służby archiwalnej w obu krajach. Struktura francuskiej sieci archiwalnej obejmuje, jak wyżej już wspomniano, archiwa państwowe, archiwa regionalne, departamentalne oraz archiwa miejskie i międzygminne. Wszystkie one, gromadzą zasób historyczny, to tak jakbyśmy w Polsce włączyli w statystykę archiwalną zarówno zasób jak i działania o charakterze naukowym i edukacyjnym, wszystkie archiwa samorządowe poszczególnych szczebli administracji. W roku 2017, zasób francuskich archiwów historycznych powiększył się o 99,9 km bieżącego akt pochodzących głównie z sektora prywatnego.

Czytaj dalej „FRANCJA: Doroczne sprawozdanie z działalności archiwów w 2017 r.”

FRANCJA: Hakaton „Archiwa i obywatelstwo”

Od 2015 roku realizowany jest we Francji, przez Archiwum Narodowe i Dyrekcję Systemów Informatycznych Ministerstwa Kultury, projekt ADAMANT (Administration Des Archives et de leurs Métadonnées aux Archives nationales dans le Temps – Zarządzanie archiwaliami i ich metadanymi w Archiwum Narodowym w czasie). Wpisuje się on w szerszy program trzech ministerstw: kultury, Europy i spraw zagranicznych oraz obrony pod nazwą VITAM (Valeurs immatérielles transmises aux archives pour mémoire – Wartości niematerialne przekazywane do archiwów dla pamięci). W dniu 7 grudnia 2018 r. odbyła się promocja przygotowanej w ramach projektu ADAMANT platformy informatycznej do archiwizacji cyfrowej w Archiwum Narodowym. Archiwum to przechowuje obecnie 200 mln plików cyfrowych, które uzupełniły tradycyjny zasób archiwalny liczący 350 km.
Promocja była połączona z zapowiedzią pierwszego hakatonu Archiwum Narodowego na temat „Archiwa i obywatelstwo”.
Odbył się on w Liberté Living Lab od soboty 8 grudnia godz. 13.00 do niedzieli 9 grudnia godz. 18.00. Udział wzięło w nim ponad 60 osób – 12 drużyn. Ich zadaniem było napisanie programu do archiwizacji cyfrowej, dostosowanego do aktualnych i przyszłych wyzwań archiwistyki. Archiwum Narodowe zaproponowało kilka ogólnych tematów wiodących:
1: Obywatel honorowy.
2: Akta obywatela, obywatel w aktach
3: Polityk zwraca się do obywatela
4: RTFM! Read the French Mountain!
5: Oni zostali obywatelami Francji
6. Punkty dostępu do czternastu wieków historii
7: Archiwa w sieci danych
8. Obserwowanie nabytków w archiwach

Czytaj dalej „FRANCJA: Hakaton „Archiwa i obywatelstwo””

MRA: Zagubieni w chmurze – sympozjum UNESCO – PERSIST

Stolica Australii Canberra gościła 3 października 2018 r. międzynarodowe sympozjum poświęcone, rozwijanemu od 2013 r., pod patronatem UNESCO, programowi Persist (Platform to Enhance the Sustainability of the Information Society Transglobally / Platforma zwiększania stabilności społeczeństwa informacyjnego w sposób transglobalny). Jest to rodzaj przewodnika służący doborowi cyfrowego dorobku ludzkości do wieczystego przechowywania oraz organizację zabezpieczenia, przechowywania i udostępniania dawnego oprogramowania. Wersję roboczą opracowanych przez IFLA wytycznych dotyczących zawartości oprogramowania zaprezentowano w 2015 r. na dorocznej konferencji MRA w Reykjaviku. O projekcie dyskutowała MRA przy okazji kongresu w Seulu w Korei w 2016 r. i w trakcie tegorocznej konferencji archiwów w Jaunde w Kamerunie. Istotą projektu jest założenie, że naturą dziedzictwa cyfrowego jest cecha szybkiego starzenia się technologii, co skutkuje ryzykiem utraty do niego dostępu. Istnieje, zatem konieczność opracowania strategii niezbędnych do identyfikacji tej części cyfrowego dziedzictwa, które ma wartość historyczną tak, jak ma to miejsce w przypadku informacji w formie tradycyjnej lub cyfrowej.

Czytaj dalej „MRA: Zagubieni w chmurze – sympozjum UNESCO – PERSIST”