Tag: polska

POLSKA: Wrocław, 200-lecie Ossolineum

W dniach 18-20 października 2017 r. odbyła się na Uniwersytecie Wrocławskim Konferencja Jubileuszowa „200 lat Ossolineum”. Patronat Honorowy nad wszystkimi uroczystościami jubileuszowymi objął Prezydent RP Andrzej Duda – w głównej czerwcowej uroczystości wziął udział. Październikowe naukowe wydarzenie zgromadziło wielu uczestników i miało interesujący przebieg. Oprócz możliwości wysłuchania ponad 50 wystąpień – przygotowanych przez prelegentów z Polski i z zagranicy (głównie z Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka) – oraz dyskusji na forum i w kuluarach, organizatorzy oferowali także zwiedzanie wystawy jubileuszowej w gmachu Ossolineum oraz działającego od 2016 r. Muzeum „Pana Tadeusza”. Obie ekspozycje zainteresowały tak wiele osób, że zwiedzających trzeba było podzielić na dwie grupy.


Dr Adolf Juzwenko, dyrektor Ossolineum, i dr Mariusz Dworsatschek, zastępca dyrektora

Wystąpienia były połączone w sesjach tematycznych: Wokół Ossolineum – Ossolineum dawniej i Ossolineum dziś, Ossolińskie kolekcje I i II, Muzea i ich kolekcje I i II, Działalność wydawnicza, W kręgu czasopism, Ossolińskie varia, Ludzie i ich dzieła, Mecenasi i kolekcjonerzy I i II oraz Lwowskie instytucje kultury do 1945 r. Już pierwsze głosy w sesji wprowadzającej – dr. Adolfa Juzwenki (dyrektor Zakładu Naukowego im. Ossolińskich, dalej: ZNiO), dr. hab. Jerzego Zdrady (przewodniczący Rady Kuratorów ZNiO), dr. Tomasza Makowskiego (dyrektor Biblioteki Narodowej) i prof. dr. hab. Zdzisława Pietrzyka (dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej) umożliwiły uczestnikom wejście w świat Polaków, którzy po III rozbiorze podjęli walkę o zachowanie tożsamości narodowej. Za jej przejaw uznając dzieła kultury i nauki, ratowali je i gromadzili przez wiele lat. Naród, Kultura, Nauka, Tożsamość – to naturalne tematy poruszane w wielu wystąpieniach, dotyczących nie tylko Jubilata. Trudniej wyliczyć nazwiska darczyńców (poświęcono im odrębną publikację – „Księgę darczyńców Zakładu Naukowego im. Ossolińskich”) i Polaków zasłużonych w trosce o zachowanie pamiątek przeszłości i rozwój nauki w różnych jej przejawach. Oprócz Ossolińskich, najczęściej wspominano rodziny Lubomirskich, Pawlikowskich, Załuskich, Czartoryskich, Skarbków, Lanckorońskich, i kolejnych dyrektorów ZNiO: Franciszka Siarczyńskiego, Augusta Bielowskiego, Wojciecha Kętrzyńskiego, Ludwika Bernackiego i Mieczysława Gębarowicza.

Czytaj dalej „POLSKA: Wrocław, 200-lecie Ossolineum”

POLSKA: AGAD, Wystawa „Tadeusz Kościuszko – człowiek i bohater”

„Ja, TADEUSZ KOŚCIUSZKO, przysiegam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego.”
Taką przysięgę złożył 24 marca 1794 na krakowskim rynku, obejmując funkcję Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej. Pełnił ją do 10 października tego roku, kiedy został ranny w bitwie pod Maciejowicami i dostał się do niewoli rosyjskiej.
W tym roku, 15 października, mija 200 lat od śmierci Naczelnika. Sejm ustanowił rok 2017 Rokiem Tadeusza Kościuszki. Stało się to okazją do przypomnienia i uczczenia jego osoby. W ramach XXI Festiwalu Nauki Polskiej w Archiwum Głównym Akt Dawnych zorganizowano poświęconą jego osobie wystawę. Prezentowane na niej dokumenty i starodruki, przechowywane w zasobie i bibliotece AGAD, ujęto w pięciu tematach:
Szkoła Rycerska – Kościuszko uczył się w niej w latach 1765-1769, jako jeden z pierwszych kadetów. Później kontynuował naukę w Paryżu – na wystawie pokazano list jego i Józefa Orłowskiego do Stanisława Augusta Poniatowskiego w sprawie wsparcia wyjazdu do Francji.
Służba w wojsku polskim – w latach 1789-1792, w tym czasie odznaczył się bohaterską postawą „w obronie Konstytucji 3 Maja” w czasie wojny z Rosją. Jako druga osoba został odznaczony złotym medalem Virtuti Militari w 1792 r. Na wystawie pokazano m.in. patent z 12 X 1789 na rangę generał majora w wojsku koronnym i relację o bitwie pod Włodzimierzem opublikowaną w „Gazecie Narodowej i Obcej”.

Czytaj dalej „POLSKA: AGAD, Wystawa „Tadeusz Kościuszko – człowiek i bohater””

Rozmowa ArchNetu: Jeleniogórski archiwista na medal

Dnia 19 czerwca 2017 r. – w hotelu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej „Spiritka” w Pradze – odbyła się uroczystość wręczenia medali „Za zásluhy o české archivnictví” (Za zasługi dla czeskiej archiwistyki, przyznawanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej Milana Chovanca. Medal otrzymało 14 osób, w tym dwoje Polaków: Hanna Krajewska dyrektor Archiwum PAN w Warszawie oraz Ivo Łaborewicz kierownik Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze, członek ZG SAP, współpracownik Naukowego Portalu Archiwalnego ARCHNET. Ivo Łaborewicz otrzymał medal „Za długoletni wkład w dziedzinę czesko-polskiej współpracy archiwalnej”.

  
Hanna Krajewska i Ivo Łaborewicz odznaczeni w Pradze medalem
„Za zasługi dla archiwistyki czeskiej”

Czytaj dalej „Rozmowa ArchNetu: Jeleniogórski archiwista na medal”

ROSJA: „Wyzwolenie Polski” – archiwalne filmy na stronie Archiwów Rosji

Na portalu Archiwa Rosji zamieszczony jest link do strony projektu pt. „Zwycięstwo 1941-1945” („Победа. 1941–1945”). Spośród wielu innych, dotyczących wydarzeń II wojny widzianych okiem „armijnych” kamer, można na niej obejrzeć archiwalne materiały filmowe pt. „Wyzwolenie Polski” („Освобождение Польши”). Trwający nieco ponad 32 minuty film, dobrej jakości, składa się z fragmentów filmów dokumentalnych z lat 1944 i 1945, kręconych wówczas na zajmowanych przez Armię Czerwoną ziemiach polskich operatorów filmowych 1 Frontu Ukraińskiego oraz 1 i 2 Frontu Białoruskiego. Udostępnione fragmenty dotyczą m.in. walk na Pomorzu (w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Koszalinie), wkroczenia do Warszawy, walk ulicznych w Poznaniu, bitew o Chełm, Lublin i Katowice, wjazdu sowieckich czołgów do Częstochowy.
Obecnie filmy znajdują się w zasobie Rosyjskiego Państwowego Archiwum Kinofotodokumentów (Российский государственный архив кинофотодокументов) w Krasnogorsku pod Moskwą.

Więcej: Освобождение Польши

oprac. Edyta Łaborewicz,

AP Wrocławiu O/Legnica

POLSKA: Projekt e-usługa OMNIS

7 lutego 2017 r. w Bibliotece Narodowej odbyła konferencja poświęcona projektowi e-usługa OMNIS Zintegrowana Platforma dostępu do polskich publikacji. Przedsięwzięcie finansowane jest ze środków europejskich w ramach Działania 2.1 „Wysoka dostępność i jakość e-usług publicznych” 2 osi priorytetowej Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa 2014-2020.
Spotkanie otworzył dr Tomasz Makowski, dyrektor BN, przedstawiając założenia i cele projektu oraz zespół osób odpowiedzialnych za jego realizację. Podstawowym celem projektu jest stworzenie ogólnopolskiego systemu dostępu do zbiorów polskich bibliotek, instytucji kultury i aktualnej oferty rynku wydawniczego. Założono, że głównym elementem tego systemu będą:
•    multiwyszukiwarka OMNIS, określana także jako koncentrator metadanych, pozwalająca przeszukać z jednego miejsca katalogi elektroniczne wszystkich bibliotek w Polsce oraz zasoby wybranych archiwów i muzeów,
•    serwis eISBN, przeznaczony przede wszystkim dla wydawców, pozwalający na zarządzanie numerami ISBN/ISSN oraz zapewniający bezpłatny dostęp do repozytorium cyfrowego, gdzie będzie można przekazywać elektroniczne wersje publikacji przesyłanych do BN w ramach egzemplarza obowiązkowego,
•    Polona dla bibliotek pozwalające bibliotekom na bezpłatne założenie biblioteki cyfrowej prezentującej zdigitalizowane publikacje z ich zbiorów,
•    Polona dla naukowców, narzędzie dedykowane naukowcom, przede wszystkim z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, wspomagające pracę online zespołów badawczych wykorzystujących w swych badaniach obiekty zdigitalizowane. Wyniki prac będą mogły być udostępniane w zakładce Polona Scholar biblioteki cyfrowej Polona.pl
System ma mieć charakter centralny i za jego utrzymanie odpowiada BN.

Czytaj dalej „POLSKA: Projekt e-usługa OMNIS”

POLSKA: X Zjazd IFAR

W dniach 15-16 grudnia 2016 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie odbył się X Zjazd IFAR – funkcjonującego od 2004 r. Internetowego Forum Archiwalnego. Dokładny Program zjazdu, wraz z abstraktami wystąpień, dostępny jest na Forum. Obejmował on ponad 20 wystąpień, podzielonych na cztery sesje. Nie miały one, podobnie jak cały Zjazd, odrębnych tytułów. Tematyka była różnorodna, a wątki przeplatały się między sobą. W niniejszej relacji zwrócimy uwagę na niektóre aspekty referatów i prezentacji oraz na kwestie poruszane w dyskusji – bardzo ciekawej i ożywionej, jak to bywa na forum.


Twórca IFARu Rafał Magryś, Hanna Staszewska (MKiDN), Wojciech Woźniek (NDAP)

Obrady zjazdu otworzył Rafał Magryś, pomysłodawca i administrator forum, przypominając zebranym, że w roku bieżącym mija 14 lat od momentu jego utworzenia. Wspominając krótko miniony okres podziękował wszystkim autorom, którzy dzielą się swoimi przemyśleniami na forum, ponieważ chcą coś zmienić w środowisku archiwów i archiwistów. Następnie głos zabrał Wojciech Woźniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Witając się z uczestnikami zjazdu, szczególnie ciepło zwrócił się do osób, które tworzyły IFAR — Hanny Staszewskiej, Rafała Magrysia oraz Nikodema Bończa Tomaszewskiego. Jako trzecia głos zabrała Hanna Staszewska, która odczytała list Magdaleny Gawin, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego adresowany do uczestniczących w obradach zjazdowych. Po czym rozpoczęły się obrady.

Czytaj dalej „POLSKA: X Zjazd IFAR”

POLSKA: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)

Uczczenie ważnych rocznic – 1050-lecia Chrztu Polski, 500-lecia reformacji i 420-lecia unii brzeskiej – było okazją do zorganizowania przez Archiwum Główne Akt Dawnych we współpracy z Kościołem Ewangelicko-Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej dużej konferencji naukowej. Odbyła się ona w dniach 24-25 listopada 2016 r. Miejscem obrad była Chrześcijańska Akademia Teologiczna oraz Centrum Luterańskie.
Na program konferencji złożyły się: sesja plenarna i 11 sesji tematycznych. Pięć sesji poświęconych było Kościołowi katolickiemu, dwie – 420. rocznicy unii brzeskiej, tematami pojedynczych sesji były: Kościół prawosławny, 500 lat reformacji, Kościół i reformacja nad Bałtykiem oraz Archiwa. W trakcie tych sesji przedstawiono kilkadziesiąt referatów, których autorzy wywodzili się z uczelni i archiwów z Polski i zagranicy.
Ostatnia, najdłuższa sesja, Archiwa, obejmowała 9 referatów, których przedmiotem były różne źródła archiwalne i tkwiący w nich potencjał badawczy. Ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) przedstawił „Źródła do dziejów Kościoła w Polsce w zbiorach Archiwum Historycznego Zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich w Rzymie”. Poprzedził to omówieniem dziejów i organizacji zakonu w Polsce oraz przebiegu porządkowania akt w rzymskim archiwum. Wskazał na różnorodność dokumentacji – począwszy od akt zakonników, przez protokoły kapituł, kroniki klasztorów, ikonografię, fotografie do rysunków i poezji autorów, którzy znajdowali schronienie w klasztorach. Dr Irena Wodzianowska (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) przedstawiła „Ecclesiastica w Państwowym Archiwum Obwodu Wołyńskiego”. Szczegółowiej omówiła cztery zespoły archiwalne, zwracając uwagę na fakt, że ich zawartość jest w języku głównie polskim, tytuły j.a. sformułowane zostały po rosyjsku, a nazwy zespołów są w języku ukraińskim. Uprzedzała też badaczy, że materiały proweniencji kościelnej są mocno rozproszone w archiwach ukraińskich. W celu poznania dokumentów z diecezji łuckiej trzeba odwiedzić nie tylko archiwum w Łucku, ale i w Kijowie, Petersburgu, Żytomierzu i Tarnopolu.

Czytaj dalej „POLSKA: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)”

POLSKA: Sprawozdanie z konferencji Dni Digitalizatora

W dniach 20-21 czerwca 2016 r. odbyła się w Warszawie kolejna edycja Dni Digitalizatora, zorganizowanych przez Narodowe Archiwum Cyfrowe. Tematyka tegorocznego spotkania skupiła się wokół zagadnień związanych z przygotowaniem konserwatorskim materiałów fotograficznych do procesu digitalizacji oraz z samym procesem digitalizacji. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
a także archiwów państwowych, muzeów, fundacji i bibliotek.
Konferencję otworzył Wojciech Woźniak Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, który powitał zebranych, podziękował za zaproszenie oraz pokrótce omówił cel spotkania. Zwrócił uwagę, że fotografie, ze względu na bogactwo informacji, stanowią specyficzny rodzaj materiałów archiwalnych. Tym samym ich opisywanie jest niejednokrotnie sztuką skomplikowaną i niełatwą, wymagającą szerokiej wiedzy archiwalnej, a także informacji specyficznych z zakresu fotografii. Wskazał, że w zasobie archiwów państwowych znajduje się ponad 16,5 mln fotografii, z czego ponad 15 mln przechowuje Narodowe Archiwum Cyfrowe. W związku z tym, że digitalizacja stanowi formę zabezpieczenia fotografii, zwrócił się do Narodowego Archiwum Cyfrowego o zintensyfikowanie prac w tym zakresie. Wyraził również przekonanie, że digitalizacja powinna stać się częścią procesu opracowania, poddał przy tym pod rozwagę uczestników spotkania myśl, czy wobec konieczności zintensyfikowania prac digitalizacyjnych, nie należałoby wprowadzić zasady automatyzacji opisu fotografii. Na zakończenie przemówienia Naczelny Dyrektor zaapelował, aby zgłaszać pomysły związane z modyfikacją obowiązujących przepisów, w celu usprawnienia prac w omawianym zakresie.
Następnie głos zabrała Hanna Staszewska, naczelnik Wydziału ds. archiwów w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wystąpienie dotyczyło historii podległości Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych pod różne urzędy administracji rządowej, kierowane przez ministrów. Omówiła również strukturę organizacyjną wydziału, jego zadania oraz zakres działania. Poparła postulat automatyzacji opisu fotografii, wskazując jednocześnie, że nadanie jej postaci cyfrowej stanowi również szansę na popularyzację zasobu archiwów państwowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Sprawozdanie z konferencji Dni Digitalizatora”

POLSKA: Sesja naukowa: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska”

W dniach 17 – 18 czerwca 2016 r. w Bolesławcu odbyła się konferencja naukowa pt.: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska”.Organizatorami konferencji były bolesławieckie i wrocławskie instytucje nauki i kultury: Pracownia Atlasu Historycznego Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Ośrodek Pamięć i Przyszłość we Wrocławiu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu oraz Bolesławiecki Ośrodek Kultury-Międzynarodowe Centrum Ceramiki. Choć osią konferencji były, zagadnienia osadnicze powiatu bolesławieckiego, to w obszarze zainteresowań prelegentów znajdował się krajobraz osadniczy całego Dolnego Śląska. Przypomnijmy, że wyjątkowość powiatu bolesławieckiego polega na tym, że osiedlili się tutaj w sposób zwarty Polacy przesiedleni z Bośni w 1946 r. Wraz z repatriantami i przesiedleńcami z Kresów RP i innych ziem Polski, oraz Polaków z Francji stworzyli współczesne oblicze powiatu. Z zaprezentowanego materiału filmowego zrealizowanego z udziałem uczniów bolesławieckiego Gimnazjum Samorządowego nr 2 im. Polaków Zesłanych na Sybir, będących potomkami każdej z wymienionych grup, miasto i powiat bolesławiecki jawią się jako otwarta i tolerancyjna społeczności, kultywująca równocześnie własne odrębności. Tradycje i obyczaje, którymi chcą się wzajemnie dzielić. W pierwszej części konferencji zaprezentowały się bolesławieckie stowarzyszenia odwołujące się do różnych źródeł swojej tożsamości: Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Stowarzyszenia Reemigrantów z Bośni, ich Potomków oraz Przyjaciół, bolesławieckiego Koła Związku Sybiraków, grupy reemigrantów z Francji, Bolesławieckie Stowarzyszenie Kawaleryjskie im. 6. Pułku Ułanów Kaniowskich.


Przedstwawiciele stowarzyszeń (fot. MC)

Czytaj dalej „POLSKA: Sesja naukowa: „Bolesławianie – nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska””

POLSKA: „Migracje a tożsamość narodowa mieszkańców Europy Wschodniej w XIX i na początku XX wieku” Międzynarodowa konferencja i wystawa archiwalna Ciechanowiec, 2-3 czerwca 2016 r.

Po raz kolejny na przełomie wiosny i lata Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego oraz Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu zorganizowały międzynarodową konferencję gromadzącą historyków i archiwistów z kilku krajów. W tym roku temat brzmiał „Migracje a tożsamość narodowa mieszkańców Europy Wschodniej w XIX i na początku XX wieku”, a gościnni gospodarze przyjęli prelegentów i słuchaczy z Polski, Białorusi, Litwy, Łotwy, Rosji i Ukrainy. W sumie można było wysłuchać 20 referatów, niektórych wzbogaconych materiałem ilustracyjnym. Można też było wziąć udział w dyskusjach przewidzianych w programie konferencji, jak i nieformalnych, w czasie których wymieniano informacje i poglądy na temat prezentowanych zagadnień i łączących się z nimi problemów. Tradycyjny na ciechanowieckich konferencjach, wpisujących się w obchody 500-lecia powstania województwa podlaskiego, panel dyskusyjny dotyczył „Wpływu migracji XIX i początku XX wieku na przemiany narodowościowe na Podlasiu”.

Uczestnicy konferencji przed Muzeum (fot. Artur Warchala)

Czytaj dalej „POLSKA: „Migracje a tożsamość narodowa mieszkańców Europy Wschodniej w XIX i na początku XX wieku” Międzynarodowa konferencja i wystawa archiwalna Ciechanowiec, 2-3 czerwca 2016 r.”