ROSJA: Publikacja internetowa „Zabójstwo carskiej rodziny”

24 sierpnia 2016 r. na stronie internetowej Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej ukazała się elektroniczna publikacja „Dokumenty historii zabójstwa rodziny carskiej w archiwach rosyjskich i zagranicznych.” Projekt zrealizowano w związku z przypadającą za dwa lata, 17 lipca 2018 r., setną rocznicą bolszewickiej zbrodni – kaźni cara Mikołaja II i jego rodziny.
W ramach projektu prezentowanych jest 281 dokumentów odnalezionych w zasobie Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej, Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historii Społeczno-Politycznej, Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historii Najnowszej, Archiwum Prezydenta Federacji Rosyjskiej, Państwowego Archiwum Historii Najnowszej w Permie, Archiwum Państwowego Obwodu Swierdłowskiego i Centrum Dokumentacji Organizacji Społecznych Obwodu Swierdłowskiego, a także archiwum Seminarium Prawosławnego Świętej Trójcy w Jordanville (USA).
Dokumenty archiwalne podzielono tematycznie na sekcje: „Abdykacja cara Mikołaja II i dokumenty związane z nieobjęciem tronu przez wielkiego księcia Michała Romanowa”, „Aresztowanie Mikołaja II i Aleksandry Fiodorowny. Pobyt rodziny carskiej w Carskim Siole”, „Przeniesienie rodziny carskiej do Tobolska. Pobyt w Tobolsku”, „Przygotowanie sądu nad Mikołajem II”, „Przeniesienie rodziny carskiej z Tobolska do Jekaterynburga. Misja komisarza W.W. Jakowlewa”, „Pobyt rodziny carskiej w Jekaterynburgu”, „Jekaterynburska tragedia”, „Dochodzenie śledczego sądowego do spraw szczególnie ważnych w Sądzie Rejonowym w Omsku M. A. Sokołowa”, „Inne dokumenty dotyczące śledztwa w sprawie śmierci rodziny carskiej”, „Wspomnienia” i „Materiały uzupełniające”. Dokumenty w sekcjach ułożono w porządku chronologicznym.

Czytaj dalej „ROSJA: Publikacja internetowa „Zabójstwo carskiej rodziny””

POLSKA: Sprawozdanie z konferencji Dni Digitalizatora

W dniach 20-21 czerwca 2016 r. odbyła się w Warszawie kolejna edycja Dni Digitalizatora, zorganizowanych przez Narodowe Archiwum Cyfrowe. Tematyka tegorocznego spotkania skupiła się wokół zagadnień związanych z przygotowaniem konserwatorskim materiałów fotograficznych do procesu digitalizacji oraz z samym procesem digitalizacji. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
a także archiwów państwowych, muzeów, fundacji i bibliotek.
Konferencję otworzył Wojciech Woźniak Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, który powitał zebranych, podziękował za zaproszenie oraz pokrótce omówił cel spotkania. Zwrócił uwagę, że fotografie, ze względu na bogactwo informacji, stanowią specyficzny rodzaj materiałów archiwalnych. Tym samym ich opisywanie jest niejednokrotnie sztuką skomplikowaną i niełatwą, wymagającą szerokiej wiedzy archiwalnej, a także informacji specyficznych z zakresu fotografii. Wskazał, że w zasobie archiwów państwowych znajduje się ponad 16,5 mln fotografii, z czego ponad 15 mln przechowuje Narodowe Archiwum Cyfrowe. W związku z tym, że digitalizacja stanowi formę zabezpieczenia fotografii, zwrócił się do Narodowego Archiwum Cyfrowego o zintensyfikowanie prac w tym zakresie. Wyraził również przekonanie, że digitalizacja powinna stać się częścią procesu opracowania, poddał przy tym pod rozwagę uczestników spotkania myśl, czy wobec konieczności zintensyfikowania prac digitalizacyjnych, nie należałoby wprowadzić zasady automatyzacji opisu fotografii. Na zakończenie przemówienia Naczelny Dyrektor zaapelował, aby zgłaszać pomysły związane z modyfikacją obowiązujących przepisów, w celu usprawnienia prac w omawianym zakresie.
Następnie głos zabrała Hanna Staszewska, naczelnik Wydziału ds. archiwów w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wystąpienie dotyczyło historii podległości Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych pod różne urzędy administracji rządowej, kierowane przez ministrów. Omówiła również strukturę organizacyjną wydziału, jego zadania oraz zakres działania. Poparła postulat automatyzacji opisu fotografii, wskazując jednocześnie, że nadanie jej postaci cyfrowej stanowi również szansę na popularyzację zasobu archiwów państwowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Sprawozdanie z konferencji Dni Digitalizatora”

AUSTRALIA: Zachować własne dzieje dla przyszłych pokoleń

W ramach przeprowadzanego przez Australijskie Biuro Statystyczne (Australian Bureau of Statistics) 9 sierpnia 2016 r. spisu ludności każdy Australijczyk, odpowiadając pozytywnie na sześćdziesiąte pytanie, zapewnia zachowanie informacji o sobie dla przyszłych pokoleń. Odpowiedź pozytywna jest wyrażeniem zgody na przekazanie informacji spisowych Archiwum Państwowemu Australii (National Archives of Australia), które włączy je do swojego zasobu. Dane nie będą udostępniane nikomu (włącznie z agencjami wszelakiej maści) przez 99 lat. Po tym terminie zostaną upublicznione. Taka możliwość istnieje już od 2001 r. Inicjatywa cieszy się zainteresowaniem, a ilość osób chcących włączyć informacje o sobie do narodowego zasobu archiwalnego rośnie. W kolejnych spisach ludności odsetek pozytywnych odpowiedzi na sześćdziesiąte pytanie przedstawiała się następująco: 2001- 52,7%, 2006 – 56,1%, 2011- 60,6%.

Czytaj dalej „AUSTRALIA: Zachować własne dzieje dla przyszłych pokoleń”

MRA: Powszechna Deklaracja Archiwów podstawą promocji archiwistyki

W związku ze zbliżającym się XVIII Międzynarodowym Kongresem Archiwów (Seul, 5 – 10 września 2016) Międzynarodowa Rada Archiwów wskazała na fundamentalne znaczenie Powszechnej Deklaracji Archiwów dla podkreślania roli archiwistyki i archiwów we współczesnym świecie. Dokument zrodził się w środowisku archiwistów kanadyjskiego Quebecku, gdzie 24 kwietnia 2006 r. w Centrum Bibliotek i Archiwów Państwowych  Quebeku w Montrealu został ogłoszony jako Quebecka Deklaracja Archiwów (Déclaration québécoise sur les archives). Rok później, w mieście Quebec (Quebeck, Kanada) podczas 40 konferencji okrągłego stołu archiwów CITRA (11 – 17 października 2007 r.), deklarację przeredagowano tak, aby była powszechną. Tam została przyjęta jednomyślnie przez wszystkich członków MRA. Następnie 10 października 2011 na 16 seansie plenarnym 36 Zgromadzenia Ogólnego UNESCO został przyjęta jako dokument o charakterze powszechnym. Została przetłumaczona na wiele języków. Autoryzowane tłumaczenia dostępne są na stronie internetowej Międzynarodowej Rady Archiwów. Tłumaczenie polskie dostępne na stronie Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, nie jest autoryzowane przez MRA (byłaby gdyby organizacja przesłała do MRA autoryzowane tłumaczenie). Tekst deklaracji może podpisać każdy poprzez formularz zamieszczony także na stronie internetowej MRA. W Polsce deklaracja także była podpisywana, a w ramach forum IFAR prowadzono na jej temat dyskusję.

Czytaj dalej „MRA: Powszechna Deklaracja Archiwów podstawą promocji archiwistyki”

CZECHY: Międzynarodowa konferencja DIGI 2016

W Czechach rozpoczęły się przygotowania do międzynarodowej konferencji „DIGI 2016 – Technologie digitalizacyjne a dziedzictwo kulturowe”, która odbędzie się w Pradze w dniach 24-25 listopada 2016 r., pod honorowym patronatem ministra kultury Republiki Czeskiej Daniela Hermana oraz wicepremiera minister nauki, badań i innowacji Pavla Bělobrádeka. Celem konferencji jest zaprezentowanie fachowcom oraz szerokim rzeszom społeczeństwa współczesnych metod dokumentowania z wykorzystaniem technologii digitalizacyjnych oraz środków technicznych wykorzystywanych dla zachowania dziedzictwa kulturowego w Czechach oraz w innych krajach europejskich.
Globalną tendencją w obszarze dziedzictwa kulturowego, a zwłaszcza w zarządzaniu publicznymi instytucjami gromadzącymi i przechowującymi dobra kultury, jest digitalizacja maksymalnej ilości materiałów, w celu osiągnięcia jak najszybszego, najbardziej niezawodnego i najbezpieczniejszego dostęp do zbiorów za pośrednictwem Internetu, niezbędnego zarówno badaczom, jak i dla ogółu społeczeństwa.
Cyfryzacja umożliwia udostępnianie on-line wszystkich pisemnych, fotograficznych i innych rodzajów dokumentów archiwalnych, stanowiących dziedzictwo kulturowe (negatywy, fotografie, nagrania dźwiękowe i filmowe, dokumentację projektową, grafiki, obrazy, tkaniny, itd.), jak również lepsze zachowanie zawartych w nich informacji dla przyszłych pokoleń.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowa konferencja DIGI 2016”

FRANCJA: Likwidacja legendarnego archiwum centralnego w Fontainebleau

Ministerstwo Kultury i Komunikacji Francji (któremu podlegają archiwa Państwowe) 28 lipca 2016 r. opublikowało komunikat prasowy o likwidacji Centrum Archiwów Współczesnych w Fontainbleau. Budynki archiwum były od 2014 r. objęte specjalna ochroną w związku z zagrożeniem katastrofą budowlaną. Zostały wówczas odkryte rysy na obu budynkach będące następstwem osłabienia konstrukcji.  Informacje taką przekazała Minister Kultury i Komunikacji komitetowi technicznemu ministerstwa. W archiwum w Fontainbleau pracuje obecnie 42 osoby (pracownicy zostaną zatrudnieni zgodnie ze swoimi kwalifikacjami i doświadczeniem w archiwach paryskich) i znajduje się tam 60 km bieżących akt. Składa się nań następująca dokumentacja: akta prywatne architektów, dokumentacja związana z naturalizacją od drugiej połowy XX w., elektroniczne archiwa audiowizualne oraz zbiory specjalne takie jak: akta rady Stanu, Sąd Pradwa Azylowego (Cour national du droit d’asile), akta Narodowej Komisji Wsi, finansowanie polityczne, Sądu Kasacyjnego Stanu Cywilnego, dokumantacja działań publicznych, w których zaangażowany był Minister Sprawiedliwości, akta związane z przyznawaniem Legii Honorowej, Narodowe Centrum Kinematografii, archiwa Meteorologii Narodowej, homologacje pojazdów, ankiety statystyczne i inne).

Czytaj dalej „FRANCJA: Likwidacja legendarnego archiwum centralnego w Fontainebleau”

FRANCJA: Nowe, długofalowe zadania dla archiwów

Dnia 3 maja 2016 r., minister Kultury i Komunikacji Francji, pani Audrey Azoulay powołała Wyższą Radę Archiwów. W jej skład weszli wysoko postawieni politycy i dyrektorzy najważniejszych francuskich instytucji państwowych i zajmujących się historią i kulturą.W skład rady wchodzą m. in.: Wiceprzewodniczący Rady Stanu, jeden deputowany, jeden senator, dyrektor Archiwów Francji, Przewodniczący Zgromadzenia Departamentów Francji, Przewodniczący Zgromadzenia Gmin Francji, dyrektor Ecole de Chratres, Przewodniczący Stwowrzyszenia Archiwistów Francuskich, Przewodniczący Konferencji Rektorów Uniwersytetów, trzech dyrektorów archiwów państwowych i inni. Rada jako organ doradczy Ministra Kultury i Komunikacji została powołana w 1988 r. Powołanie nowej Rady związane jest z ogólną refleksją na temat pamięci zbiorowej, nad archiwami i  redefinicją długofalowych celów francuskiej służby archiwalnej. Na jej czele stanął dr Jean-Louis Debré.

Minister Kultury zdefiniowała trzy duże obszary działania znacznie wykraczające poza zadania archiwów wymagające zdefiniowania celów i podjęcia wspólnych z innymi podmiotami działań. Dzielą się one na oddziałania.

1. Cyfryzacja pojmowana jako źródła do czasów współczesnych

1.1. Archiwa cyfrowe

W końcu 2015 r. w sieci, online znajdowało się 400 milionów dokumentów na 2,5 miliardach stron. Wobec takich ilości informacji konieczny jest narodowy plan przechowywania obiektów cyfrowych. Służba archiwalna uczestniczy w procedurze administracyjnej brakowania olbrzymich ilości informacji. Niemniej istnieje pilna potrzeba stworzenia narzędzi i platform, które pozwolą wziąć archiwom odpowiedzialność za cyfrowe archiwa publiczne takie jak: kataster, notariat, dane stanu cywilnego i archiwa instytucji wymiaru sprawiedliwości. Obecnie we Francji dwa programy są realizowane w tej materii:

– VITAM – oprogramowanie pozwalające na transfer danych cyfrowych na platformy archiwów państwowych ze służb archiwalnych  Ministerstwa Obrony i Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

– AD-ESSOR – program stworzony dla archiwów departamentalnych, regionalnych i komunalnych.

Czytaj dalej „FRANCJA: Nowe, długofalowe zadania dla archiwów”

KANADA: Strategia działań archiwów kanadyjskich 2016 – 2026

W związku z przypadającą na przyszły rok 150 rocznicą powołania Konfederacji Kanadyjskiej,  Kanadyjska Rada Archiwalna opublikowała dokument mający wyznaczać podstawowe cele strategiczne na lata 2016 – 2026. We wstępie zwrócono uwagę na Powszechną Deklarację Archiwów i fakt, iż jej źródłem była deklaracja archiwów Quebeku, wskazująca związek pomiędzy otwartością archiwów, ich dostępnością i przejrzystością a demokracją i prawami obywatelskimi. Zwrócono też uwagę na zmiany, jakie w archiwistyce zaszły w związku z rozpowszechnianiem się dokumentów elektronicznych. O ich wpływie na szybkości w docieraniu do informacji i konsekwencje tego faktu w relacjach archiwów z użytkownikami.
Strategia, jak zastrzegają autorzy, nie została pomyślana jako narządzie dla przekonania szerokiej publiczności do walorów archiwów, lecz jako propozycja planu działania dla archiwistów. Powinna ułatwić wspólne działania wobec wyzwań, jakie niesie ze sobą era cyfrowa.
Dziesięcioletnia program oparta został na czterech priorytetach:
– dokumenty – tworzące archiwa Kanady dla Kanadyjczyków i reszty świata,
– osoby – wszyscy ci, którzy są zainteresowani archiwami,
– potencjał – zapewnienie trwałości archiwów,
– widzialność –  stworzenie lepszej wiedzy o archiwach.
Po upływie dziesięciu lat zostanie przygotowana ocena, oraz strategie na następne lata dla każdego, ze wspomnianych kierunków. Realizacja strategii nie będzie zależała od jednostkowego wysiłku, ale od zaangażowania całej wspólnoty archiwistów kanadyjskich. Zwrócono uwagę na fakt, że archiwistyka kanadyjska składa się z dwóch różnych tradycji archiwalnych: angielskiej i francuskiej, co może być walorem wobec postępującego w świecie trendu  polegającego na unifikacji  archiwistyk narodowych w związku z wymogami świata cyfrowego. Różne tradycje archiwalne w Kanadzie jest to wartość, która powinna zostać wykorzystana dla postępu na przyszłość.

Czytaj dalej „KANADA: Strategia działań archiwów kanadyjskich 2016 – 2026”

Filip Marczewski (1982-2016)

Był absolwentem historii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Po studiach wdrażał się do zawodu archiwisty na stażu w Archiwum Państwowym m. st. Warszawy. Latem 2007 r. podjął pracę w Centralnym Ośrodku Informacji Archiwalnej w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, otrzymując pod opiekę Centralną Kartotekę Zespołów. Później pracował w Wydziale Ewidencji i Informacji, w Departamencie Organizacji, Udostępniania i Ewidencji, w jego Wydziale Informacji, Informatyzacji i Ewidencji, w Departamencie Archiwistyki – Wydział Metodyki, Prac Naukowych i Informatyzacji, a ostatnio w Wydziale Metodyki, Prac Naukowych i Informacji. Zmieniały się nazwy komórek organizacyjnych NDAP, a Filip Marczewski trwał przy kartotece, aktualizował ją, zastępował karty pisane na maszynie wydrukami z systemów informatycznych, weryfikował dane na dziesiątki tysięcy przesyłanych z całej Polski kart zespołów. Dbał o poprawność ich ewidencji, a działo się to w okresie cyfryzacji – coraz więcej danych stopniowo trafiało do systemów informatycznych. Tym ważniejsze było więc stwierdzanie ich poprawności w trosce o ty, aby zachować ciągłość informacji mimo zmiany jej postaci z analogowej na cyfrową.

  
Filip Marczewski ze starą i nową kartoteką

Czytaj dalej „Filip Marczewski (1982-2016)”

ROSJA: „Kobiety na wojnie”

Kolejny edukacyjny projekt internetowy Rosyjskiego Państwowego Archiwum Nagrań Dźwiękowych (RGAFD), tym razem poświęcony kobietom i ich udziałowi w II wojnie światowej, a ściślej: w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej, którym to terminem historiografia radziecka i rosyjska określają okres II wojny – od ataku Niemiec na ZSRR w dniu 22 czerwca 1941 r. (operacja „Barbarossa”) do 9 maja 1945 r., która w ZSRR i obecnie w Rosji obchodzony jest jako Dzień Zwycięstwa.

Do publikacji w ramach projektu wybrano fragmenty wspomnień 38 kobiet, których losy były związane z wojną: kobiet-pilotów, nawigatorów, partyzantów, snajperów, zwiadowców, ale także więźniarek hitlerowskich obozów i zwykłych pracownic frontowego zaplecza, bo przecież nawet wojenne życie nie kończyło się na linii ognia. Biografie porażają dramatyzmem losów, a nagrane wspomnienia – prostotą, z jaką ich bohaterki wypowiadają się o swojej codzienności w czasach wojny.

Czytaj dalej „ROSJA: „Kobiety na wojnie””