Kategoria: Wydarzenia w kraju

POLSKA: Sprawozdanie z konferencji Dni Digitalizatora

W dniach 20-21 czerwca 2016 r. odbyła się w Warszawie kolejna edycja Dni Digitalizatora, zorganizowanych przez Narodowe Archiwum Cyfrowe. Tematyka tegorocznego spotkania skupiła się wokół zagadnień związanych z przygotowaniem konserwatorskim materiałów fotograficznych do procesu digitalizacji oraz z samym procesem digitalizacji. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
a także archiwów państwowych, muzeów, fundacji i bibliotek.
Konferencję otworzył Wojciech Woźniak Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, który powitał zebranych, podziękował za zaproszenie oraz pokrótce omówił cel spotkania. Zwrócił uwagę, że fotografie, ze względu na bogactwo informacji, stanowią specyficzny rodzaj materiałów archiwalnych. Tym samym ich opisywanie jest niejednokrotnie sztuką skomplikowaną i niełatwą, wymagającą szerokiej wiedzy archiwalnej, a także informacji specyficznych z zakresu fotografii. Wskazał, że w zasobie archiwów państwowych znajduje się ponad 16,5 mln fotografii, z czego ponad 15 mln przechowuje Narodowe Archiwum Cyfrowe. W związku z tym, że digitalizacja stanowi formę zabezpieczenia fotografii, zwrócił się do Narodowego Archiwum Cyfrowego o zintensyfikowanie prac w tym zakresie. Wyraził również przekonanie, że digitalizacja powinna stać się częścią procesu opracowania, poddał przy tym pod rozwagę uczestników spotkania myśl, czy wobec konieczności zintensyfikowania prac digitalizacyjnych, nie należałoby wprowadzić zasady automatyzacji opisu fotografii. Na zakończenie przemówienia Naczelny Dyrektor zaapelował, aby zgłaszać pomysły związane z modyfikacją obowiązujących przepisów, w celu usprawnienia prac w omawianym zakresie.
Następnie głos zabrała Hanna Staszewska, naczelnik Wydziału ds. archiwów w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wystąpienie dotyczyło historii podległości Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych pod różne urzędy administracji rządowej, kierowane przez ministrów. Omówiła również strukturę organizacyjną wydziału, jego zadania oraz zakres działania. Poparła postulat automatyzacji opisu fotografii, wskazując jednocześnie, że nadanie jej postaci cyfrowej stanowi również szansę na popularyzację zasobu archiwów państwowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Sprawozdanie z konferencji Dni Digitalizatora”

POLSKA: V Toruńskie Konfrontacje Archiwalne „Archiwistyka uniwersalna, archiwistyka lokalna”

Sprawozdanie z konferencji  V Toruńskie Konfrontacje Archiwalne „Archiwistyka uniwersalna, archiwistyka lokalna” 3 – 4 grudnia 2015 r. Toruń, Collegium Humanisticum UMK, ul. W. Bojarskiego 1

Konferencja rozpoczęła się od wystapień: Waldemara Chorążyczewskiego (UMK): Archiwistyka lokalna, archiwistyka uniwersalna. Wprowadzenie do problemu, Rafała Kleśta-Nawrockiego (UMK): Panarchiwizacja. Od lokalności do uniwersalności, Urszuli Kowalczyk (AP w Warszawie): Recepcja francuskiej myśli archiwalnej w archiwistyce polskiej – przejaw uniwersalizacji dziedziny? Następnie Hubert Wajs (AGAD) przedsatwił temat: Theorie mit Praxis verbinden: Standardy ICA – tłumaczenie i wdrożenie (refleksje luźne), wychodząc w swoich rozważaniach od zdobycie Konstantynopola w 1453 r., wspomniał następnie dokumenty osmańskie w zasobie AGAD i inwentarze w formacie EAD. Anna Laszuk (NDAP) zreferowała temat: Projekty narodowe i międzynarodowe, czyli archiwistyka stosowana. W czym polska specyfika stanowi przeszkodę. Podkreśliła, że  głównym odbiorcą efektów pracy archiwisty jest użytkownik, dlatego często praktyka wyprzedza teorię. Przedstawiła projekty oparte o standardy międzynarodowe: “Odtworzenie Pamięci Świata” (1998 r. – UNESCO, kwerenda w archiwach różnych krajów, wyniki w bazie danych zgodnej z ISAD), aplikacja AtoM  (rozwijana od 2005 r. w Kanadzie, rekomendowana przez Międzynarodową Radę Archiwów, w Polsce wdrożona w Archiwum Państwowym we Wrocławiu jako projekt badawczy), Apenet (Archives Portal Europe, 2009-2012) i PRADZIAD (w Internecie archiwa zamieszczają skany materiałów genealogicznych, więc baza ta wydaje się już niepotrzebna). Prelegentka wspomniała też o zbliżającej się premierze polskiego standardu NOMA (Norma Opisu Materiałów Archiwalnych), oraz podkreśliła, że specyfika to nie jest przeszkoda tylko zadanie do wykonania. W dyskusji po tych wystąpieniach podkreślano konieczność zbudowania jednego punktu dostępu do informacji i zamieszczania skanów z zasobów poskich archiwów państwowych (Hanna Staszewska), pojawiały się też głosy negujące potrzebę standaryzowania w zamian za opracowanie katalogów dobrych praktyk, przy czym użytkownicy archiwów powinni “sami sobą się zaopiekować” (Paweł Weszpiński).

Czytaj dalej „POLSKA: V Toruńskie Konfrontacje Archiwalne „Archiwistyka uniwersalna, archiwistyka lokalna””

POLSKA: Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego

W dniu 2 czerwca 2015 r. odbyła się w Toruniu konferencja podsumowująca projekt realizowany przez Archiwum Państwowe w Toruniu i Archiwum Państwowe w Bydgoszczy przy udziale Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

Uroczystość prowadzili Beata Herdzin, dyrektor toruńskiego archiwum, oraz Eugeniusz Borodij, dyrektor archiwum w Bydgoszczy. Przypomnieli początki i przebieg prac, dziękując przede wszystkim pracownikom obu archiwów, a także licznym współpracownikom zewnętrznym, bez których realizacja szczytnych założeń w czasie bardzo krótkim nie byłaby możliwa. Władysław Stępniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych w słowie wprowadzającym podkreślił rangę i znaczenie projektu nie tylko dla tych archiwów, które go realizowały.

Czytaj dalej „POLSKA: Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego”

POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej

Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej
W dniach 20-21 kwietnia 2015 r. w Bibliotece Narodowej w Warszawie zorganizowano międzynarodową konferencję „Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”. Warto zwrócić uwagę na dwa ważne aspekty tego wydarzenia. Z jednej strony jest to kontynuacja działań zgodnych z międzynarodowymi standardami także w polskich bibliotekach, co jest koniecznym warunkiem funkcjonowania w globalnym systemie informacji. Z drugiej strony ważna była prezentacja założeń projektu zmiany narzędzia opracowania bibliograficznego wprowadzanego przez Bibliotekę Narodową. Archiwa państwowe, w których trwają prace nad implementacją w metodyce standardów Międzynarodowej Rady Archiwów oraz opracowaniem nowej instrukcji indeksowania, mogą korzystać z propozycji Biblioteki Narodowej w zakresie zmian, tzn. uproszczenia słownictwa, granulacji danych oraz stosowania sformułowań używanych w języku mówionym, m.in. rezygnacji z inwersji w hasłach indeksowych oraz skrótów terminów typowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”

POLSKA: Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”, Olsztyn 27–28 października 2014 r.

Sympozjum zorganizowali: Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Okoliczność była szczególna: uczczenie 80 urodzin profesora Bohdana Ryszewskiego, a dobór prelegentów i tematów wystąpień był ściśle skorelowany z tą okazją.
Sympozjum, w zamyśle organizatorów, stanowiło też swego rodzaju podsumowanie dotychczasowych działań archiwów w dziedzinie komputeryzacji i informatyzacji, i nawiązywało do spotkań organizowanych w latach 90. XX w. na UMK.
W pierwszej części obrad duże zainteresowanie wywołały wystąpienia Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych prof. W. Stępniaka (referat wprowadzający) oraz jego zastępcy dr A. Biernata („Komputeryzacja a digitalizacja w archiwach państwowych w Polsce”). Obaj przedstawili wyzwania, przed którymi stoją archiwa państwowe: przede wszystkim udział w rządowym programie „Sprawne Państwo 2020” oraz w „Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa”, do którego zgłoszono dwa projekty: Cyfrowe Archiwa” (digitalizacja i udostępnianie zasobu online, rozbudowa systemu teleinformatycznego obejmującego wszystkie funkcje archiwów – na bazie ZoSIA) oraz Archiwum Dokumentacji Elektronicznej (przygotowanie rozwiązania, które pozwoli na przejmowanie i przechowywanie w archiwach państwowych dokumentacji elektronicznej). Podkreślano potrzebę zwiększenia stopnia udostępniania skanów, z czym wiąże się zwiększenie tempa digitalizacji, czego wymagają od archiwów także partnerzy projektów europejskich, np. APENET. Dyr. A. Biernat zapowiedział odejście od papierowych pomocy archiwalnych na rzecz cyfrowych, przy zachowaniu warunków ich bezpiecznego przechowywania. Wszystkie te zmiany należy rozpatrywać w kontekście nowego rodzaju użytkowników, którzy pojawili się ostatnio w archiwach: są często jednorazowi, nieznający struktury zasobu, mający inne nawyki i potrzeby informacyjne. Zwrócono też uwagę, że archiwa będą też musiały przygotować się do wdrożenia nowych rozwiązań, związanych z wchodzącą w życie w 2015 r. Dyrektywą europejską dotyczącą re-use. Dyr. A. Biernat przy okazji wyraził sceptycyzm co do możliwości i konieczności wprowadzania standardów opisu archiwalnego, bo doświadczenia dotychczasowe pokazują, że nieustandaryzowane dane z polskich archiwów są już publikowane w Internecie, a jako bardziej potrzebny wskazał natomiast wspólny punkt dostępu do danych. Wyzwaniami tymi będą zajmować się archiwiści cyfrowi, obejmujący tę część dziedziny archiwalnej, jaką jest archiwistyka cyfrowa (A. Biernat przywołał tu definicję W. Woźniaka).

Czytaj dalej „POLSKA: Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”, Olsztyn 27–28 października 2014 r.”

POLSKA: Zasady uproszonego opracowania w praktyce archiwów państwowych

W dniu 10 września 2014 r. odbyła się w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie konferencja metodyczna „Zasady uproszonego opracowania w praktyce archiwów państwowych”. Zorganizowano ją w okresie, kiedy prowadzone są prace trzech zespołów naukowych, którym Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych powierzył w grudniu 2013 r. zadania związane z nowelizacją przepisów metodycznych. Jednocześnie trwają dyskusje nad zakresem i potrzebami opracowania zasobu oraz narzędziami informatycznymi stosowanymi do tego celu.
Konferencją rozpoczął dr Andrzej Biernat, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, przybliżając kontekst przygotowania i wprowadzenia w życie, Decyzją nr 20 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 10 grudnia 2002 r., Wskazówek metodycznych dotyczących uproszczonego opracowania zasobu archiwalnego przechowywanego w archiwach państwowych. Wspomniał też zmiany, jakie zaszły w archiwach od czasu wypracowania w latach 50. XX wieku, głównie przez Kazimierza Konarskiego, zasad opracowania zasobu. W tym czasie zmieniał się również użytkownik źródeł archiwalnych i jego potrzeby.


Fot. Ewa Piórkowska

Referat wprowadzający „Opracowanie i ewidencja zasobu – stan i potrzeby” przedstawiła dr Anna Laszuk (NDAP). Zaprezentowała zmieniające się w czasie dane statystyczne odzwierciedlające stan notowany w archiwach państwowych (w końcu 2013 r. opracowanych było 26,3% j.a. i 43,4% m.b.). Zauważyła zwiększający się odsetek archiwaliów zewidencjonowanych w związku z działaniami prowadzonymi w ramach realizacji priorytetów oraz strategii archiwów państwowych. Zwróciła uwagę, że zarówno te działania, jak i plany pracy z lat 60. jako główny cel podejmowanych działań wskazywały udostępnianie materiałów. Cel ten przyświecał również wprowadzeniu wskazówek o uproszczonym opracowaniu, których główne punkty prelegentka przypomniała. Wyraziła nadzieję, że zespół naukowy do opracowania wskazówek metodycznych dotyczących zasad opracowania materiałów archiwalnych w archiwach państwowych uwzględni w projekcie również te zapisy wskazówek, które uznane zostały za bezsporne. Zauważyła też, że można rozważyć, po przygotowaniu właściwego systemu informatycznego, włączenie użytkowników do procesu opisywania materiałów archiwalnych.

Czytaj dalej „POLSKA: Zasady uproszonego opracowania w praktyce archiwów państwowych”

POLSKA: Gromadzenie i zabezpieczanie dokumentacji w archiwach zakładowych Bydgoszcz, 24-25 czerwca 2014 r.

X Ogólnopolskie Seminarium Archiwalne zorganizowane zostało przez Sekcję Archiwa Zakładowe SAP, Oddział w Bydgoszczy SAP oraz Archiwum Państwowe w Bydgoszczy. Rozpoczął je Andrzej Jabłoński, przewodniczący Sekcji, witając gości i dziękując osobom szczególnie aktywnym w działalności Sekcji i organizującym dziesięć wydarzeń o charakterze konferencji szkoleniowych. Tegoroczne wydarzenie połączyło uczestników o bardzo różnych doświadczeniach, oferując im różnorodną tematykę wystąpień i okazję do zapoznania się z wieloma aspektami działalności archiwów zakładowych w bardzo szerokim rozumieniu.

Jako pierwszy głos zabrał Eugeniusz Borodij (AP w Bydgoszczy). Przedstawiając „Jednolite rzeczowe wykazy akt – do czego służą?” poruszył kilka spraw – zarówno oczywistych, jak i dyskusyjnych. Podkreślał, że polityka państwa dotycząca zabezpieczenia dziedzictwa archiwalnego powinna uwzględniać różne czynniki – od interesu przyszłych badaczy po ekonomiczne możliwości przechowawców. Za istotne uznał wskazywanie przez Naczelnego Dyrektora materiałów archiwalnych, zaś postępowanie z dokumentacją niearchiwalną proponował powierzyć jej twórcom, którzy powinni uwzględniać wymogi wynikające z wielu przepisów rzeczowych. Sporządzanie wykazów akt, które powinny być elastyczne i modyfikowalne, warto powierzyć twórcom dokumentacji, najlepiej znającym jej specyfikę i mającym możliwość szybkiego reagowania na potrzeby zmian. E. Borodij zgłosił też kilka konkretnych wskazówek, zauważając, że grup zagadnień nie należy dzielić, aby dokumentacja jednej faktycznej sprawy nie była sztucznie dzielona na drobne części formalne, zaś hasła klasyfikacyjne powinny mieć rozłączne kryteria podziału. Rozważał też zalety odejścia od klasyfikacji wyłącznie dziesiętnej.

Czytaj dalej „POLSKA: Gromadzenie i zabezpieczanie dokumentacji w archiwach zakładowych Bydgoszcz, 24-25 czerwca 2014 r.”

Zmarła doc. dr Irena Radtke

Irena Radtke (1923- 2014)
Irena Radtke (1923- 2014)

30 marca 2014 r. zmarła w Sopocie doc. dr Irena Radtke (1923-2014), pracownik Archiwum Państwowego w Poznaniu w latach 1951-1996. W czasie swojej długoletniej pracy w Archiwum opracowała wiele inwentarzy archiwalnych (zarówno akt i dokumentów z okresu staropolskiego jak i XIX i XX-wiecznych) oraz przygotowała liczne artykuły naukowe z zakresu teorii i metodyki archiwalnej (pisała m.in. na temat rozmaitych aspektów zespołu archiwalnego i inwentaryzacji). Prace te weszły na trwałe do dorobku archiwistyki polskiej. Była także autorką przepisów metodycznych, m.in. Wskazówek metodycznych do sporządzania inwentarzy archiwalnych zespołów (zbiorów) akt wytworzonych w okresie kancelarii akt spraw (XIX-XX w.) z 1984 r., które stosujemy w archiwach do dziś. Była wybitną archiwistką o bogatym doświadczeniu i praktycznej znajomości zasad opracowywania materiałów archiwalnych, a wszystko to było poparte szeroką wiedzą teoretyczną. Wiele lat prowadziła zajęcia ze studentami archiwistyki na UAM, i wielu z nas, archiwistów poznańskich miało okazję poznać Ją jako bardzo życzliwego wykładowcę i promotora prac magisterskich; potem, już w czasie pracy w Archiwum była dla nas zawsze życzliwą i pomagającą „Panią Docent”. Zachowamy ją w naszej wdzięcznej pamięci.

Więcej informacji Archiwum Państwowe w Poznaniu

Hanna Staszewska
AP Poznań

Archiwum, otwórz się!

Z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów, Archiwum Państwowe we Wrocławiu zaprasza do poznania tajemnic największego archiwum na Śląsku. W niedzielę 9 czerwca, od godz. 14.00 do godz. 19.00 siedziba Archiwum przy ul. Pomorskiej 2 będzie otwarta dla wszystkich chętnych.
W programie imprezy przewidziano m.in.: pokaz digitalizacji akt i map, pokaz urządzeń i technik konserwacji archiwaliów, prezentacje multimedialne o historii i zasobie Archiwum, a także pierwszą publiczną prezentację nieznanego albumu o przedwojennym Wrocławiu, przekazanego przez Archiwum Miejskie w Getyndze. Jedynie w tym dniu pracownicy Archiwum oprowadzą gości po niedostępnych magazynach archiwalnych. Dzieci będą mogły samodzielnie wykonać pamiątkowe pieczęcie z wykorzystaniem tłoków pieczętnych ze zbiorów archiwalnych, natomiast dorośli otrzymają możliwość przeprowadzenia prostych zabiegów konserwatorskich własnych dokumentów rodzinnych, a także ich skanowania i retuszu pod okiem specjalistów. Zostaną zaprezentowane filmy o przebiegu epidemii ospy w 1963 r. we Wrocławiu oraz o historii gazownictwa na Dolnym Śląsku. Archiwiści będą także udzielali informacji o na temat przechowywania oraz zarządzania współczesną dokumentacją oraz o miejscach przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej, niezbędnej dla celów emerytalno-rentowych.
Archiwum Państwowe serdecznie zaprasza 9 czerwca w godz. 14-19 na ul. Pomorską 2.

Wstęp wolny.