AUSTRIA: Swarovski Corporate Archiv – archiwum z połyskiem.

W krajach niemieckojęzycznych duża cześć archiwów gospodarczych zrzeszona jest w Vereinigung deutscher Wirtschaftsarchivare (VdW), które funkcjonuje od 1957 roku i zrzesza około 400 przedsiębiorstw i instytucji. Stowarzyszenie wydaje od 1967 roku swój specjalistyczny kwartalnik „Archiv und Wirtschaft”, który omawia ważne  zagadnienia z zakresu postępowania z dokumentacją instytucji gospodarczych, historii gospodarczej i biznesowej. Zawiera także recenzje publikacji i aktualne informacje na temat konferencji, szkoleń i wystaw.
W najnowszym numerze kwartalnika znajdziemy kilka ciekawych artykułów poświęconych źródłom historycznym dotyczącym reklamy, jej rozwoju i zmian jakim podlegała na przestrzeni dziejów. Niestety dla użytkowników sieciowych VdW udostępnia na przynętę, zwyczajowo tylko jeden artykuł z każdego numeru  – można uznać że najbardziej reprezentatywny dla numeru. Tym razem jest to tekst poświęcony źródłom historycznym dotyczącym reklamy luksusowych marek na przykładzie firmy Swarovski.

Czytaj dalej „AUSTRIA: Swarovski Corporate Archiv – archiwum z połyskiem.”

Standardy metadanych: Dublin Core

Przy opisie jakiegoś zasobu – książki, kolekcji medali, dokumentu, obrazu – mamy w zasadzie dwie możliwości. Dokonać opisu w postaci narracji (zwykle sięgamy do tego, co jest pod ręką, czyli w dobie komputerów po procesor tekstu). Albo dokonać opisu w postaci struktury – na przykład w tabeli arkusza rozliczeniowego. Opis w postaci narracji pozwala na pełna ekspresję intencji badacza, i jednocześnie prawie uniemożliwia dalsza automatyczną przeróbkę danych. W  Instytucie Piłsudskiego mamy doskonale zrobiony przez doświadczonego fachowca opis kolekcji falerystycznej, który ma postac narracji. Poszczególne elementy opisu (nazwa odznaki, jej twórca, miejsce stworzenia, daty itp.) są graficznie uwydatnione- np przez użycie czcionki wytłuszczonej, kursywy, przez oddzielanie elementów przecinkami, średnikami itp. Jednocześnie, jeśli jakiejś informacji brak, po przecinku znajdzie się już inny element opisu. Setki stron takiego tekstu wymagają wielu dni a nawet tygodni pracy aby zrobić prostą tabelkę którą można wyświetlić na stronie internetowej, gdyż zautomatyzowanie konwersji jest prawie niemożliwe.

Nawet prosta tabela w arkuszu rozliczeniowym daje strukturę – tytuł bedzie zawsze np. w kolumnie trzciej a data w siódmej itp. Jeśli więc użyliśmy jakiejś struktury, i nie mieszalismy np. miejsca z datą, mamy podstawy do użycia danych w różny sposób, taki, jakiego w danym momencie potrzebuje projektant wystawy, witryny internetowej czy inwentarza. Przy użyciu standardów metadanych najważniejszą decyzją jest użycie struktury adekwatnej do opisywanego zasobu. Przetłumaczenie tej struktury na taki czy inny standard metadanych jest wtedy zajęciem trywialnym. Mówiąc trywialnym mam na myśli to, że da się zautomatyzować – kiedy raz stworzymy algorytm konwersji, przeróbka 100 czy 100 tysięcy rekordów to tylko sprawa zapuszczenia komputera na sekundy albo godziny pracy.

Czytaj dalej „Standardy metadanych: Dublin Core”

WŁOCHY: Międzynarodowe standardy ISAD(G) i ISAAR(CPF) wymagane przez włoski nadzór archiwalny.

Dnia 8 stycznia 2014 r. Dyrekcja Generalna Archiwów Włoskich podpisała dwie umowy na dostarczanie oprogramowania dla Nadintendentur Archialnych. (We Włoszech nadzór archiwalny stanowi odrębną strukturę administracji archiwalnej. Prowadzą je nadintendentury archiwalne- Sopraindendenze archivistiche). Nowe oprogramowanie ma służyć klientom nadintendentur do opisu posiadanego przez nich zasobu.
Pierwsza umowa dotyczy oprogramowania Arianna3 wyprodukowanego przez firmę Hyperborea z Navacchio koło Pizy. Drugim produktem jest xDAMS, będący oprogramowaniem otwartego źródła rozwijanego w ramach rzymskiego stowarzyszenia regesta.exe.

Oba projekty rozwijane są z myślą o prezentacji multimedialnych zasobów archiwalnych on-line.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Międzynarodowe standardy ISAD(G) i ISAAR(CPF) wymagane przez włoski nadzór archiwalny.”

AUSTRALIA: „Shell-shocked: Australia po rozejmie”

11 listopada 1918 roku, około godziny 5.00 rano w pociągu pod miastem Compiègne (ok. 80 km na północ od Paryża), podpisano rozejm. Oznaczało to koniec konfliktu, w którym około dwieście tysięcy Australijczyków straciło życie, zostało rannych lub okaleczonych, a całe pokolenie cierpiało na nerwicę frontową (ang. shell schock). Po zakończeniu I wojny światowej, żołnierze wrócili do domu w odmiennej rzeczywistości.
Wystawa „Shell-shocked: Australia po rozejmie” pokazuje, jak przez kolejnych 20 lat społeczność radziła sobie z przewlekłymi skutkami wojny.
Poczuć żal i niepewność matki, która przez 2 lata nie mogła dowiedzieć się o losie swojego syna …
Odkryć, co przyniosła przyszłość dla dzielnej sanitariuszki rannej w terenie, kiedy sama stała się  ofiarą …
Towarzyszyć w drodze żołnierzom, którzy po okropnościach bitwy przesiedlali się …

Wystawa jest wspólnym przedsięwzięciem rządu australijskiego, Deparment Veterans’ Affairs oraz Visions of Australia.

Więcej: Shell-shocked: Australia after Armistice
Wystawa dostępna w okresie od 30 sierpnia 2013 roku do 6 sierpnia 2014 roku.
Objazd wystawy sponsoruje Visions of Australia.

oprac. Dorota Czech
AP Częstochowa

Doroczna konferencja METRO 2014

metro260W środę, 15 stycznia 2014 odbyła się w Nowym Jorku doroczna konferencja Metropolitan New York Library Council (METRO). Konferencja, która miała miejsce w nowoczesnym budynku Baruch College (CUNY), zgromadziła ponad dwustu przedstawicieli bibliotek archiwów, uczelni i innych instytucji z Nowego Jorku i okolic. Uczestnicy mieli do wyboru 25 prezentacji i wykładów przedstawiających różne aspekty pracy, możliwości i osiągnięć szeroko rozumianego środowiska bibliotekarskiego. Do przyjętych do prezentacji projektów zakwalifikował się referat przedstawicieli Instytutu Piłsudskiego: Dr Marka Zielińskiego i Dr Iwony Korga p.t. Digitization of Polish History 1918-1923 opisujący projekt digitalizacji i przedstawiający wybrane materiały, technikę opracowania danych, prezentację online i wykorzystanie danych przez Internautów.

Konferencja rozpoczęła się od wykładu znanej w środowisku amerykańskim bibliotekarki i blogerki Jessamyn West, która w wykładzie p.t. Open, Now! opowiedziała o możliwościach otwartego dostępu (open access) dającego nieskrępowany, bezpłatny dostęp do szeroko rozumianej informacji internetowej. Mówiła o projektach Google, Digital Public Library of America i o problemach prawnych związanych z takim dostępem.

Czytaj dalej „Doroczna konferencja METRO 2014”

FRANCJA: „Oswobodzenie terytorium i powrót do republiki” francuska inicjatywa edukacyjna.

Archiwum Departamentalne w Calvados, Regionalny Komitet Ruchu Oporu i Pamięci o Kombatantach oraz Stowarzyszenie Scamaroni w Normandii organizują 27 stycznia 2014 r. konferencję zatytułowaną „Oswobodzenie terytorium i powrót do republiki ” („La libération du territoire et le retour de la République”). Profedor Jean Quellien, specjalista historii II wojny światowej, Uniwersystetu Caen Basse-Normandie, pod takim tytułem będzie miał wystąpienie skierowane do młodzieży, która bierze udział w konkursie na analizę historyczną zagadnień związanych z wydarzeniami przełomu końca wojny i przechodzenia do życia w pokoju. Zagadnień związnych z restytucją republiki po okresie totalitarnych rządów faszystowskich. Konferencja odbywa się w ramach „Narodowego konkursu o ruchu oporu i deportacjach”. Samo archiwum departamentalne przygotowało, w ramach serwisu edukacyjnego, bibliografię zasobów archiwum i jego biblioteki dotyczącą II wojny światowej. Szacunek budzi ambitny, analityczny temat skierowany wszak do młodzieży, wymagający sporej wiedzy historycznej i analitycznego myślenia.

Wiecej: Les Archives du Calvados

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

Projekty digitalizacji

codexsinaiaticus260

“A ona sama różaną barwą na twarzy rozlaną i wdzięcznymi a jasnymi oczyma serce swe smutne i zbytnią bojaźnią ściśnione pokrywała.” – Ksiega Estery z Codex Sinaiaticus 4:17m – 5:2 – ks. 9 rozdz. 5

Odpowiedzi na pytanie “Czym jest digitalizacja?” są tak różnorodne, jak różne są zasoby które są zamieniane w postać elektroniczną i jak różne są instytucje, które podejmują się tego zadania. Istnieją projekty, które zajmują się tylko jednym dokumentem, inne opisują z dużą szczegółowością jakieś wydarzenie lub twórczość jednej osoby, jeszcze inne dostarczają dostępu do wirtualnego archiwum historii. Są projekty które wykazują się nowatorskimi rozwiązaniami technicznymi, połączeniem różnych technik i źródeł informacji, sposobami odszukania i przeglądania zasobów. Instytucje posiadające bogate zbiory opracowują wystawy wybranych kolekcji, podczas gdy inne opierają się na współpracy wielu instytucji aby pokazać wspólnie jeden zasób. Oto garść przykładów ilustrujących tę różnorodność:

Codex Sinaiaticus to powstały w połowie czwartego wieku manuskrypt zawierający tekst Biblii po grecku, z najstarszą kompletną kopią Nowego Testamentu. Do połowy 19 wieku manuskrypt ten był przechowywany w klasztorze Świętej Katarzyny, najstarszym istniejącym dziś klasztorze chrześcijańskim, położonym u stóp góry Synaj  (Góry Mojżesza) w Egipcie. Dziś fragmenty tego rękopisu znajdują się w czterech instytucjach: oprócz Klasztoru Świętej Katarzyny także w Bibliotece Brytyjskiej w Londynie, Bibliotece Uniwersytetu w Lipsku i w  Rosyjskiej Narodowej Bibliotece w Petersburgu. Strona powstała jako wynik współpracy tych czterech instytucji. Jest nadzwyczaj starannie opracowana i zawiera wszystkie arkusze i ocalałe fragmenty kodeksu. Oprócz skanu oryginału strony podana jest transkrypcja w języku greckim, a dla niektórych stron również tłumaczenie na inne języki (angielski, niemiecki, rosyjski). Linki umożliwiają zlokalizowanie transkrypcji fragmentów tekstu po kliknięciu w oryginał.

Czytaj dalej „Projekty digitalizacji”

Wstęp do Linked Data

(In English)

 

regime_entailment_basic-260

Przykład schematu RDF Linked Data (reifikacja) – autor Karima Rafes (własne dzieło) [CC-BY-SA-3.0], via Wikimedia Commons)

Linked Data to mechanizm którym posługuje się Semantic Web albo “Web 3.0 w budowie”. Te powiązane ze sobą określenia są tak nowe, że nie maja jeszcze ‘oficjalnego’ polskiego tłumaczenia. Na czym polega Semantic Web? Wszyscy używamy World Wide Web (www). Podstawowym składnikiem www sa tak zwane hiperłącza (hiperlink), odnośniki albo odsyłacze do innych stron, źródeł informacji. Kliknięcie w taki odsyłacz (ma w nazwie http) powoduje otwarcie w przeglądarce internetowej nowej strony pozwalającej na rozszerzenie naszej wiedzy lub dalsze zaspokojenie ciekawości. Www została stworzona dla naszej konsumpcji, i jak język naturalny, jest rozumiana przez ludzi.

Jak pisałem poprzednio, komputery są w porównaniu z nami bardzo mało rozgarnięte. Trzeba im wszystko przedstawiać kawa na ławę, metodą łopatologiczną. Ale są za to bardzo szybkie, a przede wszystkim potrafią ogarnąć o wiele więcej danych na raz niż my. A to znaczy, że odszukają w petabajtach informacji to, czego właśnie potrzebujemy. Aby to było możliwe, musimy być dużo bardziej precyzyjni, mieć wiarygodne źródła informacji i system który to wszystko połączy. Tym systemem jest właśnie Linked Data. 

Czytaj dalej „Wstęp do Linked Data”

SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w przestrzeni publicznej Szwajcarii.

Archiwa gospodarcze – temat praktycznie zupełnie pomijany i traktowany w polskiej archiwistyce marginalnie, w Szwajcarii znajduje swoje poczesne miejsce i jest przedmiotem zainteresowania środowiska archiwalnego. Temat jest szczególnie trudny ze względu na fakt, iż dotyczy sektora w zdecydowanej większości prywatnego, który ustawodawstwo archiwalne obejmuje  w sposób bardzo ograniczony, nawet w przypadku udziału właścicielskiego Skarbu Państwa (w warunkach polskich). Z drugiej strony występuje niewielkie zainteresowanie ze strony samych podmiotów gospodarczych kwestiami związanymi ze sposobami wartościowania dokumentacji, zabezpieczania i archiwizacji, nie mówiąc o trwałym przechowaniu jej części dla przyszłych pokoleń. O dziwo, nie jest to tylko problem występujący w naszym kraju, dostrzegają go również członkowie Szwajcarskiego Stowarzyszenia Archiwistów i Archiwistek (Verband Schweizerischer Archivare und Archivarinnen -VSA) i próbują wyjść temu zagadnieniu naprzeciw.
Od 1994 roku przy VSA działa grupa robocza do spraw prywatnych archiwów gospodarczych (Arbeitsgruppe Archive der privaten Wirtschaft), która zajmują się zagadnieniami związanymi z przejmowaniem, opracowaniem i zabezpieczaniem dokumentacji  prywatnego sektora gospodarczego. Duży problem stanowi jednak deficyt profesjonalnie działających archiwów wyspecjalizowanych w przechowywaniu tego typu dokumentacji. Innym niekorzystnym czynnikiem jest z kolei fakt, iż firmy szwajcarskie nie są zainteresowane długotrwałym przechowywaniem swojej dokumentacji. Wyjątek stanowi tu dokumentacja, która posłużyła do badań powołanej w 2001 roku komisji Bergiera badającej postawę Szwajcarii w czasie drugiej wojny światowej.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w przestrzeni publicznej Szwajcarii.”

Digitalizacja a cyfryzacja

digitalizacja260

Digitalizacja. Ilustracja wykonana z wykorzystaniem pracy Junior Melo udotępnionej przez Wikimedia Commons [CC-BY-SA-3.0])

W języku polskim pojawiło się nowe słowo, ‘cyfryzacja’. Zostało ono spopularyzowane przez stworzenie w 2011 roku nowego ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, obejmującego szeroki zakres działania, od mniejszości religijnych do informatyzacji. Słowo to zwiększyło tylko pogmatwanie, gdyż niektórzy zaczęli używać go zamiast słowa digitalizacja, które także jest używane w różnych znaczeniach. Czym więc jest digitalizacja, formatowanie cyfrowe i cyfryzacja?

Formatowanie cyfrowe

To, co dociera do naszych zmysłów ma najczęściej charakter sygnału ciągłego, t.j. takiego, który może przyjmować dowolne wartości w swojej domenie. Światło – zarówno w jego natężeniu jak i kolorze jest sygnałem ciągłym, takim jest też dźwięk (charakteryzujący się też natężeniem i tonem). Natomiast nuty albo tekst zapisany na papierze jest ciągiem dyskretnym, tj. ciągiem znaków, z których każdy jest wybrany z tylko ograniczonego zestawu możliwości.

Czytaj dalej „Digitalizacja a cyfryzacja”