szwajcaria – Strona 4

SZWAJCARIA: Dwa wieki historii kantonu Zurych dostępna online

Staatsarchiv Zürich udostępniło w tym roku część wyników kilkuletniej pracy nad projektem realizującym publikację online najważniejszych dla kantonu źródeł historycznych. Propozycja archiwum w Zurychu wykracza poza prostą publikację skanów na stronach internetowych. Projekt zatytułowany „Transkrypcja i digitalizacja protokołów i uchwał rządu kantonu od 1803 do 1995 roku” uruchomiony został w 2009 roku przy wykorzystaniu środków z funduszu loteryjnego kantonu Zurych. Zakłada on, że do 2016 roku wykonanych zostanie w postaci scanów wraz z ich transkrypcją, około 200 000 stron dokumentów rękopiśmiennych z XIX wieku oraz ok. 300 000 stron dokumentów z XX wieku. Transkrypcji rękopiśmiennych tekstów, które również Szwajcarom sprawiają trudności w ich odczytaniu, dokonuje kilkunastoosobowy zespół studentów i współpracowników archiwum. Protokoły z XX wieku- ok. 300 000 stron, które były sporządzane maszynowo, transkrybowane będą za pomocą OCR, co znacznie przyśpieszy prace, a następnie systematycznie wraz z upływem okresów ochronnych publikowane będą oline. Obecnie udostępnionych zostało ok. 100 000 stron skanów wraz z ich transkrypcją z lat 1803-1856.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Dwa wieki historii kantonu Zurych dostępna online”

SZWAJCARIA: Narodowe normy opisu wielopoziomowego – jak to zrobili Szwajcarzy?

Podczas gdy w Polsce dopiero w tym roku podjęto się opracowania narodowej normy opisu materiałów archiwalnych zgodnej ze standardami międzynarodowymi, w Szwajcarii taka norma funkcjonuje już od wielu lat. Prace nad jej opracowaniem szwajcarskiej dyrektywy dla zastosowania ISAD (G) zostały podjęte już w 2005 roku przez grupę roboczą do spraw norm i standaryzacji Arbeitsgruppe Normen und Standard (AGN&S), w ramach działalności Szwajcarskiego Związku Archiwistek i Archiwistów Verband Schweizerischer Archivarinnen und Archivare (dalej: VSA). Zadaniem AGN&S było stworzenie wytycznych, które miały zaadoptować ISAD(G) na gruncie narodowym, uwzględniając specyfikę archiwów szwajcarskich, ich różnorodność, odmienne regulacje prawne, tradycje w zakresie udostępniania zasobu jak również odmienne metodyki archiwalne wynikające z wpływów szkół archiwalnych niemieckiej, francuskiej i włoskiej. Norma adresowana jest do archiwów różnej proweniencji nie tylko państwowej. Dlatego powstawała ona we współpracy z archiwami związkowymi, kantonalnymi, gminnymi, archiwami instytucjonalnym i prywatnymi archiwami gospodarczymi. Prace te zakończone zostały w 2009 roku opublikowaniem przez VSA szwajcarskich wytycznych do zastosowania ISAD (G) Schweizerische Richtlinie für die Umsetzung von ISAD(G).
Po co potrzebna była Szwajcarom narodowa norma ISAD? We wstępie do wytycznych podawane jest następujące uzasadnienie:
– konieczność uwzględnienia i skonsolidowania różnych tradycji i praktyk szwajcarskich archiwów będących pod wpływem archiwistyk niemieckiej, francuskiej i włoskiej.
– uwzględnienie zróżnicowanych potrzeb i wymagań dla dużych, średnich i małych archiwów
– w przeciwieństwie do normy międzynarodowej mającej charakter ogólny / generalny –G/, norma narodowa uwzględnia i reguluje różnorodne postaci dokumentów (także opisy dokumentacji audiowizualnej, kartograficznej i obiektów trójwymiarowych).
– poprzez zastosowanie przykładów opisu poszczególnych poziomów z archiwów szwajcarskich norma staje się bardziej czytelna i zrozumiała.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Narodowe normy opisu wielopoziomowego – jak to zrobili Szwajcarzy?”

Szwajcaria: Archiwum Kantonu Zurych – wszystko co najważniejsze na 300 stronach.

Zamiast niezliczonej ilości wytycznych do zarządzania i opracowywania zasobu archiwalnego, z którymi borykają się archiwiści w Polsce, Archiwum Kantonu Zurych (Staatsarchiv des Kantons Zürich) opublikowało obszerny, ponad 300 stronicowy podręcznik„-Erschliessungshandbuch”, Zürich 2013- zawierający zaktualizowaną metodykę opracowania zasobu archiwalnego, uwzględniający również standardy międzynarodowe. Podręcznik dostępny jest online na stronach archiwum, co niezwykle ułatwia zapoznanie się z lekturą przedmiotu. To bardzo przejrzyste kompendium wiedzy i najlepszych praktyk stosowanych w Zurychu, zebranych w bardzo wygodnej dla archiwistów i użytkowników formie. Do jego powstania przyczynili się głównie pracownicy tego archiwum, a w szczególności Bettina Tögel, kierownik działu opracowania archiwaliów. Wspominam o jej udziale nie bez przyczyny, gdyż jest ona również współautorką ważnego z punktu widzenia archiwistyki szwajcarskiej adaptacji standardów archiwalnych do normy narodowej opisu archiwalnego, a mianowicie „Schweizerische Richtlinie für die Umsetzung von ISAD(G)” opracowanego w ramach grupy roboczej ds. normalizacji i standaryzacji Szwajcarskiego Związku Archiwistów (Verband Schweizerischer Archivarinnen und Archivare) w 2009 roku. Wpływ wytycznych na znajdujące się w podręczniku zasady jest więc bardzo widoczny. Same jednak zasady wielopoziomowego opisu archiwalnego bazujące na standardach międzynarodowych, zwłaszcza ISAD (G), ISAAR (CPF) i ISDIAH, w Szwajcarii i jego poszczególnych archiwach kantonalnych wdrażano do praktyki archiwalnej już od ok. 2000 roku.

Czytaj dalej „Szwajcaria: Archiwum Kantonu Zurych – wszystko co najważniejsze na 300 stronach.”

SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w przestrzeni publicznej Szwajcarii.

Archiwa gospodarcze – temat praktycznie zupełnie pomijany i traktowany w polskiej archiwistyce marginalnie, w Szwajcarii znajduje swoje poczesne miejsce i jest przedmiotem zainteresowania środowiska archiwalnego. Temat jest szczególnie trudny ze względu na fakt, iż dotyczy sektora w zdecydowanej większości prywatnego, który ustawodawstwo archiwalne obejmuje w sposób bardzo ograniczony, nawet w przypadku udziału właścicielskiego Skarbu Państwa (w warunkach polskich). Z drugiej strony występuje niewielkie zainteresowanie ze strony samych podmiotów gospodarczych kwestiami związanymi ze sposobami wartościowania dokumentacji, zabezpieczania i archiwizacji, nie mówiąc o trwałym przechowaniu jej części dla przyszłych pokoleń. O dziwo, nie jest to tylko problem występujący w naszym kraju, dostrzegają go również członkowie Szwajcarskiego Stowarzyszenia Archiwistów i Archiwistek (Verband Schweizerischer Archivare und Archivarinnen -VSA) i próbują wyjść temu zagadnieniu naprzeciw.
Od 1994 roku przy VSA działa grupa robocza do spraw prywatnych archiwów gospodarczych (Arbeitsgruppe Archive der privaten Wirtschaft), która zajmują się zagadnieniami związanymi z przejmowaniem, opracowaniem i zabezpieczaniem dokumentacji prywatnego sektora gospodarczego. Duży problem stanowi jednak deficyt profesjonalnie działających archiwów wyspecjalizowanych w przechowywaniu tego typu dokumentacji. Innym niekorzystnym czynnikiem jest z kolei fakt, iż firmy szwajcarskie nie są zainteresowane długotrwałym przechowywaniem swojej dokumentacji. Wyjątek stanowi tu dokumentacja, która posłużyła do badań powołanej w 2001 roku komisji Bergiera badającej postawę Szwajcarii w czasie drugiej wojny światowej.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w przestrzeni publicznej Szwajcarii.”

SZWAJCARIA: Na drodze do Open Government Data (OGD)

Szwajcaria nie jest w tej dziedzinie prekursorem, gdyż w wielu krajach OGD będące częścią koncepcji open goverment funkcjonuje już kilku lat- w USA i w większości krajów UE od 2009. Jednak od wielu lat stopniowo i koncepcyjnie rozwijane i wdrażana są tam do życia systemy i projekty związane z upowszechnieniem E-Government zmierzające do stworzenie centralnego portalu OGD – w katalogu zadań priorytetowych E Goverment nr B.2.12.
Głównym założeniem inicjatywy Open Government Data jest uczynienie informacji publicznych powszechnie dostępnej dla obywateli. Administracja publiczna gromadzi bowiem olbrzymie ilości danych wysokiej jakości w ramach czynności prowadzonych przez podmioty publiczne. Rządy i organy administracji publicznej wielu krajów w ramach przedsięwzięć open government, podejmują działania zmierzające do pełnej transparentności swoich działań. W sferze dostępu do informacji publicznych, inicjatywy te stawiają sobie cele zapewnienia obywatelom dostępu połączonego w szybkim wyszukiwaniem danych i informacji, ułatwiając przy tym możliwość ponownego ich wykorzystania. Termin „Government Data” oznacza wszelkie dane i informacje tworzone lub rejestrowane przez administrację publiczną lub organizacje podlegające administracji publicznej. Podstawowe możliwości oferowane przez te serwisy internetowe obejmują integrację zbiorów danych pochodzących z poszczególnych źródeł informacji publicznych (resortów, agend rządowych, instytucji państwowych) oraz spójne funkcje przeszukiwania tych informacji. Dostępność danych zawartych w tzw. rejestrach publicznych ograniczają jedynie takie czynniki jak ochrona danych osobowych czy ochrona informacji niejawnych.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Na drodze do Open Government Data (OGD)”

SZWAJCARIA: Zmiany we wzorcowych wykazach akt dla instytucji gminnych kantonu Zurych.

Podobnie jak w Polsce, w Szwajcarii wykazy akt stanowią podstawę rzeczowego i zgodnego z prawem zarządzania dokumentacją. Inne umiejscowienie gmin w systemie prawnym Szwajcarii jak również daleko bardziej zaawansowane regulacje dotyczące zarządzania dokumentacją elektroniczną sprawiają, iż obok wielu analogicznych rozwiązań jak w systemie obowiązującym w Polsce, wiele rozwiązań jest nowatorskich, nie znajdujących bezpośredniego przełożenia w praktyce polskiej. W samej Szwajcarii nie ma też jednolitych unormowań w zakresie zarządzania dokumentacją w organach gminnych, gdyż każdy z kantonów, a w szczególności archiwa kantonalne regulują to dla własnego terytorium. Ponadto wprowadzanie zaktualizowanych wykazów akt pozostawia się do decyzji samych gmin, a wprowadzanie w nich zmian pozostaje również w ich gestii, po uzgodnieniach z archiwum kantonalnym. Szerzej o archiwach gminnych w kantonie Zurych pisaliśmy już na łamach Archnetu.
Kantonalne prawo archiwalne (LS 432.111, § 8 Abs. 4) wymaga od podmiotów publicznych stosowania wykazów akt. Od początku lat 80-tych Archiwum Państwowe Kantonu Zurychu (Staatsarchiv des Kantons Zürich) opracowywało dla instytucji publicznych w tym gmin, wzorcowe wykazy akt, które powinny odzwierciedlać aktualne zadania tych instytucji. Opublikowane przykładowe wykazy akt bazują na zasadach zarządzania informacją zawartych w „Leitfaden zur Führung von Gemeindearchiven im Kanton Zürich”.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Zmiany we wzorcowych wykazach akt dla instytucji gminnych kantonu Zurych.”

SZWAJCARIA: Archiwa gminne w pejzażu archiwalnym kantonu Zurych

Ustrój archiwalny Szwajcarii jest zasadniczo różny niż w Polsce, co w znacznej mierze wynika z federacyjnego charakteru tego państwa. Według ustawodawstwa archiwalnego kantonu Zurych -”Archivgesetz” §6 z 1995 roku- „Gemeinde”, czyli gminy/wspólnoty zobowiązane są do prowadzenia własnych archiwów. Należy zaznaczyć że określenie „Gemeinde” nie może być rozumiane w przypadku szwajcarskiego systemu ustrojowego wyłącznie jako gmina w sensie administracyjnym. Odnosi się ono oczywiście do gminy jako wspólnoty politycznej (odpowiednik gminy jako samorządu terytorialnego), ale także wspólnoty religijnej, szkolnej, stowarzyszeń i innych związków komunalnych i społeczno kulturalnych, zawodowych i innych. Jest to konstrukcja ustrojowa specyficzna dla ustroju szwajcarskiego, nie znajdująca odpowiednika w polskich realiach. Gmina szwajcarska określana jest przez doktrynę jako związek prawa publicznego wyposażony w osobowość prawną, ludność, terytorium, i dysponujący określanym zakresem uprawnień. W wyniku historycznych przeobrażeń powstały również różne typy gmin. Kryterium rozróżniającym je stanowi rodzaj wykonywanych zadań. Istnieją zatem gminy polityczne – gmina mieszkańców jako jednostka administracyjna oraz gminy specjalne, do których należą gminy szkolne, religijne, wyborcze, czy też zajmujące się opieką społeczną.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Archiwa gminne w pejzażu archiwalnym kantonu Zurych”

SZWAJCARIA: Marcowa Noc Muzeów w archiwach w Bernie przy dźwiękach alpejskiego rogu.

Od 2004 roku Noc muzealna, w której ważnym elementem są również tamtejsze archiwa, to cykliczna impreza ciesząca się dużym powodzeniem wśród mieszkańców Berna. Szwajcarskie Bundesarchiv przygotowało różne atrakcje, dla których motywem przewodnim jest temat
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Marcowa Noc Muzeów w archiwach w Bernie przy dźwiękach alpejskiego rogu.”