Niemcy: „Bezpieczne związki” – współpraca archiwów miejskich w powiecie Gießen

Słowo „katastrofa” wypowiadane w związku z archiwami kojarzy się przede wszystkim  z zapadnięciem się pod ziemię archiwum miejskiego w Kolonii w marcu 2009 r. lub pożarem biblioteki Anny Amalii w Weimarze we wrześniu 2004 r. Poważne powodzie ostatnich lat, przede wszystkim powódź w Nadrenii Północnej-Westfalii i Nadrenii-Palatynacie (dalej: NRW) w 2021 r., spowodowały również utratę unikalnych dóbr kultury w licznych archiwach miejskich. W Polsce, spektakularne zdarzenia tego typu miały miejsce w trakcie wielkiej powodzi w 1997 r. Równie zadziwiający był pożar archiwum Miejskiego w Krakowie w lutym 2021 r.  Tematy bezpieczeństwa dóbr kultury są stałym elementem troski instytucji za nie odpowiedzialnych po obu stronach granicy. W Krakowie,w dniach 26-28 września odbyła się również  Międzynarodowe Forum „Bezpieczne zbiory – bezpieczne dziedzictwo”.

Czytaj dalej „Niemcy: „Bezpieczne związki” – współpraca archiwów miejskich w powiecie Gießen”

NIEMCY: Współpraca Holenderskiego Narodowego Muzeum Ruchu Oporu z muzeum Villa ten Hompel

Narodowe Muzeum Ruchu Oporu(Nationaal Onderduikmuseum) w Aaltenpo święcone jest życiu mieszkańców okupowanej Holandii w latach 1940-1945.W okresie okupacji niemieckiej szczególnie dużą liczbę ukrywających się osób, takich jak Żydzi, osoby prześladowane politycznie i rasowo, bojownicy ruchu oporu oraz osoby, które uciekły przed pracą przymusową, ukrywano przed niemieckim okupantem i policją w mieście w pobliżu granicy niemieckiej. W Aalten na 13 000 mieszkańców ukrywało się około 2500 osób. Budynek przy Markt 12, będący domem rodziny Kempinków, był jednocześnie siedzibą niemieckiej policji, miejscem schronienia dla ludności z okolicy podczas nalotów bombowych oraz schronieniem dla tych, którzy musieli ukrywać się przed narodowymi socjalistami.Ze względu na przygraniczne położenie muzeum podejmuje działania  na rzecz promowania euregionalnych kontaktów Niemców i Holendrów poprzez wzajemne zapoznawanie się z historią lat 40. XX wieku, na której zakorzenione są niezliczone uprzedzenia. Z tego powodu muzeum zachęca do spotkań studentów niemieckich i holenderskich poprzez dwujęzyczne prezentacje i dwujęzyczne pakiety nauczania.Kolekcja muzeum składa się z nielegalnej drukarni, kryjówki, schronu przeciwlotniczego, broni, dokumentów, mundurów, materiałów propagandowych, zdjęć i innych przedmiotów, które obrazują codzienne życie i wybory, jakich musieli dokonywać wtedy ludzie. Nagrywanie świadectw i opowiadanie osobistych historii ma kluczowe znaczenie.

Czytaj dalej „NIEMCY: Współpraca Holenderskiego Narodowego Muzeum Ruchu Oporu z muzeum Villa ten Hompel”

FRANCJA: Mały Thalmus z Montpellier

Zasób Miejskiego Archiwum z Montpellier mierzy 9 km. Najstarsze z przechowywanych w nim dokumentów pochodzą z XII w., a pośród nich najcenniejszym jest Mały Thalamus (Le Petit Thalamus), będący swoistą kroniką miasta od 1204 do 1604 r. Znajdują się w nim informacje dotyczące prawa miejskiego, statutów miejskich, wykazy konsulów. Rejestrowana jest także w nim historia miasta oraz wpisane kroniki miejskie, spisywane najpierw w języku łacińskim, od 1259 r. oksytańskim (prowansalskim), a na końcu francuskim. Thalamus doczekał się naukowego projektu (Projekt Thalamus), a w następstwie wydania opracowanego przez naukowców (historyków mediewistów i nowożytników, filologów i lingwistów specjalizujących się w średniowiecznym języku oksytańskim), historyków prawa i historyków sztuki) z Uniwersytetu w Montpellier także bardzo nowoczesnego wydania źródła archiwalnego. Od roku 1205 Montpellier było rządzone przez konsulów, którzy otrzymali prawo stanowienia prawa (potestas statuendi) przez co zapewnili miastu znaczną autonomię. Zapisy w języku oksytańskim stały się źródłem wiedzy o języku dawnej południowej Francji (langue d’oc).

Czytaj dalej „FRANCJA: Mały Thalmus z Montpellier”

NIEMCY: Wydawnictwa archiwów miejskich – Gera w Turyngii

Archiwa miejskie w Niemczech funkcjonują na zupełnie innych zasadach niż w Polsce.  Obok archiwów krajów związkowych, funkcjonuje ponad 1500 archiwów komunalnych na różnych szczeblach administracji od  archiwów powiatowych (Kreisarchive), po archiwa miejskie (Staadtarchive) i archiwa gminne (Gemeindearchive), a w ramach tych ostatnich archiwa urzędów (Amtsarchive). Archiwa te tworzą sieć obejmująca każdy okręg, miasto i gminę. Archiwa te mają charakter archiwów publicznych, ale pod względem organizacyjnym zachowują duża samodzielność, zatrudniają wykwalifikowanych pracowników oraz przechowują niekiedy imponujący zasób historyczny i tym samym realizują wszystkie funkcje archiwalne. Niektóre archiwa miejskie  przechowują  kilkanaście kilometrów akt od czasów średniowiecznych – akta związane z lokacją i pierwszymi nadaniami przywilejów, organizacją danej jednostki administracji terytorialnej. Są to dokumenty pergaminowe, księgi miejskie, w tym hipoteczne, księgi przyjęć do prawa miejskiego, księgi i dokumenty tworzone przez poszczególne organy samorządu miejskiego i urzędów z nim powiązanych, w tym również spuścizny i depozyty. Analogicznie funkcjonują te archiwa w innych krajach związkowych tj w Austrii i Szwajcarii.

Czytaj dalej „NIEMCY: Wydawnictwa archiwów miejskich – Gera w Turyngii”

Niemcy: Polsko-niemieckie pogranicze – nowe perspektywy poznania historii miasta Forst na Łużycach

W połowie roku z sukcesem zakończony został projektu wydawniczy „Zasoby archiwalne państwa stanowego Forst-Pförten (Brody) oraz Miasta Forst (Łużyce)”. Podczas konferencji końcowej, która odbyła się14czerwca2023r.w pałacu Brühla w Brodach w powiecie żarskim, zakończono ważny projekt badawczy. Wydawnictwo jest efektem współpracy polsko-niemieckiej, realizowanej w ramach  projektu pn. „Opracowanie i publikacja wartościowych  historycznych dokumentów archiwalnych z zasobów Archiwum Państwowego w Zielonej Górze, dotycząca europejskiej historii polsko-niemieckiego regionu przygranicznego na terenie dawnej Własności Ziemskiej Zasieki-Brody, w dwujęzycznej publikacji”, współfinansowanemu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy  INTERREG V A Brandenburgia- Polska 2014-2020 oraz Funduszu Małych Projektów w Euroregionie Sprewa-Nysa-Bóbr.

Czytaj dalej „Niemcy: Polsko-niemieckie pogranicze – nowe perspektywy poznania historii miasta Forst na Łużycach”

MRA: Konferencja wirtualna wspierajaca dziedzictwo kultury niematerialnej

Kanadyjski Doradczy ds. Pamięci Świata (Le Comité consultatif canadien de la Mémoire du monde (CCMdM) organizuje we wtorek 19 wrzesnia 2023 r. wirtualne seminarium na platformie Zoom pt.: „Tkanie powiązań i tworzenie sojuszy: Wzmacnianie powiązań między archiwami a niematerialnym dziedzictwem kulturowym” (Tisser des liens et forger des alliances : Renforcer les croisements entre les archives et le patrimoine culturel immatériel). Celem przedsięwzięcia jest postawienie pytań oraz rozwiązań teoretycznych i praktycznych związanych z aktami dotyczącymi kreacji, przechowywania i wykorzystywania niematerialnej spuścizny kulturowej. (PCI – patrimoine culturel immatériel).

Czytaj dalej „MRA: Konferencja wirtualna wspierajaca dziedzictwo kultury niematerialnej”

CZECHY: Konferencja: Muzeum i zmiana VI / The Museum and Change VI

Kilka instytucji kulturalnych Republiki Czeskiej przygotowują szóstą edycję międzynarodowej konferencji naukowej pt. „Muzeum i zmiana. Strategia, trendy, wizja i nowe perspektywy”.
Jednymi z głównych organizatorów konferencji są: Stowarzyszenie Muzeów i Galerii Republiki Czeskiej, t.z. (Asociace muzeí a galerií České republiky, z.s.) oraz Muzeum Narodowe (Národní muzeum), Czeski Komitet Błękitnej Tarczy (Český komitétem Modrého štítu), Ministerstwo Kultury (Ministerstvo kultury). Jest to już szósta edycja tego wydarzenia, które odbędzie się w dniach 24-25 październik 2023 r. w Pradze w nowym gmachu Muzeum Narodowego, Vinohradská 1. Poprzednie konferencje z tego cyklu odbyły się w latach 2002, 2005, 2009, 2013 i 2016.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja: Muzeum i zmiana VI / The Museum and Change VI”

UKRAINA: nowe perspektywy współpracy z Międzynarodowym Sojuszem na Rzecz Ochrony Dziedzictwa na Obszarach Objętych Konfliktem (ALIPH)

W dniu 23 sierpnia 2023 r. odbyło się drugie spotkanie internetowe Szefa Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolija Chromowa z kierownikami i koordynatorami projektów Międzynarodowego Sojuszu na Rzecz Ochrony Dziedzictwa na Obszarach Objętych KonfliktemALIPH (International alliance for the protection of heritage in conflictareas, z siedzibą w Genewie w Szwajcarii). Anatolij Chromow podziękował organizacji, która od pierwszych dni wojny oferowała pomoc ukraińskim archiwom – dziś otrzymało ją już 14 archiwów państwowych. Jak zauważyli przedstawiciele ALIPH, łączna kwota środków na zakup materiałów opakowaniowych, sprzętu do digitalizacji dokumentów, materiałów restauratorskich, remont pomieszczeń i planowaną rekonstrukcję archiwów oraz udzielenie innej pomocy, wynosi 526 000 dolarów amerykańskich, a to dopiero początek.

Czytaj dalej „UKRAINA: nowe perspektywy współpracy z Międzynarodowym Sojuszem na Rzecz Ochrony Dziedzictwa na Obszarach Objętych Konfliktem (ALIPH)”

CZECHY: Konferencja: Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.

Muzeum Techniki w Brnie (Purkyňova 105, Brno – Královo Pole) we współpracy z Akademią Obronny w Pradze zapraszają na konferencję naukową pt. „Strzeżenie granicy państwowej w latach 70-tych. Pogranicza i normalizacja”. Konferencja jest skierowana do możliwie szerokiego grona badaczy i zainteresowanych.
Sposób ochrony granic państwowych Czechosłowacji, jaki rozmontowano definitywnie po 1989 roku, po raz ostatni swoje ramy organizacyjne uzyskał na początku lat 70. XX wieku. Oprócz przeniesienia z dniem 1 stycznia 1972 roku Straży Granicznej z Departamentu Obrony Narodowej do Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, przełomem organizacyjny nastąpił w 1973 roku. Wtedy to powołany zostały Główny Zarząd Straży Granicznej i Ochrony Granicy Państwowej z zadaniem kierowania ochroną granic państwowych całego państwa czechosłowackiego, tj. także granic z tzw. sąsiadami socjalistycznymi.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja: Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.”

FRANCJA: „Rotulus, średniowieczne dziedzictwo do rozwinięcia”, nowa wystawa Archiwum Maine-et-Loire

Archiwa Maine-et-Loire uruchomiły strone internetową dedykowaną rotulusom oraz wystawę kończącą interdyscyplinarny projekt Narodowej Agencji Badawczej (Agence Nationale de la Recherche)  i Uniwersytetu Lorraine o nazwie 'Rotulus”. Celem wystawy jest udostępnienie szerszej publiczności średniowiecznych źródeł archiwalnych mających formę rotulusów. Projekt realizowany w latach 2019 – 2022 zgromadził badaczy, historyków, archiwistów i bibliotekarzy w celu rozpoznania i inwentaryzacji kartularzy w formie rotulusów. Kartularze to zbiory w formie kodeksu (oprawionego rekopisu) lub rotulusa w których przepisywane były dokumenty dotyczące własności osoby czy instytucji (np.: klasztoru). W średniowieczu prowadzone były głównie na pergaminie. Rotulus składał się z pojedynczych lub kilku arkuszy pergaminu. Jego rozmiary były bardzo zróżnicowane i dochodziły do kilkunastu metrów. Niektóre zwoje obracały się wokół drewnianej osi tzw. pępka.
Aż do XII wieku monopol na pisanie posiadał Kościół, a zwłaszcza mnisi. Duże opactwa mogły liczyć  kilkuset mnichów, podczas gdy w skład mniejszych wchodziło z zaledwie kilku mnichów. Rotulusy powstawały i były używane pomiędzy XI a XV w.

Czytaj dalej „FRANCJA: „Rotulus, średniowieczne dziedzictwo do rozwinięcia”, nowa wystawa Archiwum Maine-et-Loire”