UKRAINA: „Represjonowani archiwiści” – wystawa

Wystawa internetowa przygotowana w Archiwum Państwowym Obwodu Charkowskiego w Charkowie, w ramach obchodów Dnia Pamięci Ofiar Represji Politycznych na Ukrainie, przedstawia 34 dokumenty archiwalne obrazujące sowieckie represje polityczne z lat 30.tych XX w. w ówczesnej Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, których ofiarą byli archiwiści.
Wiktor Aleksandrowicz Barwiński (ur. 1885), starszy badacz w Archiwum Głównym Dawnych Akt, w 1937 r. został oskarżony o udział w kontrrewolucyjnej organizacji nacjonalistycznej, za co wymierzono mu karę 10 lat pobytu w łagrze. Postępowanie w jego sprawie zostało przez NKWD zakończone w 1941 r. z powodu śmierci oskarżonego.

Czytaj dalej „UKRAINA: „Represjonowani archiwiści” – wystawa”

Niemcy: Średniowieczne pieczęcie miasta Spiry pod lupą kryminologów.

Verkörperung kommunaler Identität czyli Ucieleśnienie tożsamości miejskiej to nietypowy interdyscyplinarny projekt badawczy, w realizacji którego zastosowane zostały nietypowe metody wykorzystywane głównie w medycynie ale także kryminalistyce. Bohaterem projektu zaś są średniowieczne pieczęcie miasta Spiry(Speyer), przechowywane w archiwum miejskim -Stadtarchiv Speyer. Archiwum Miasta Spiry bez wątpienia można określić jako najstarsze i wiodące komunalne archiwum w Palatynacie (Pfalz). Jego początki sięgają daleko w średniowiecze. Najwcześniejszy dokument, który jest obecnie przechowywany w archiwum, to dokument cesarza Fryderyka I z roku 1182, który potwierdzał  i rozszerzał przywilej lokacyjny miasta wystawiony przez cesarza Henryka V w 1111 r. Najcenniejsze dokumenty miejskie w średniowieczu trzymane były w tzw. „czerwonej skrzyni”. Najstarszy inwentarz (w rozumieniu spisu dokumentów) pochodzi z 1579 r.


fot. http://siegel.hypotheses.org/

Pieczęcie jako – znak własnościowy i rozpoznawczy osoby fizycznej lub prawnej, wyciskane były  za pomocą stempla (typariusza)  najczęściej wosku, lub innych materiałach. Stanowiły one świadectwo wiarygodności – nadając moc prawną pismu. Wpisywały się swoją formą fizyczną (kształt, wyobrażenie napieczętne, napis) w ówczesną estetykę, odzwierciedlając ducha czasów, z których pochodziły. Jest to zagadnienie, którymi  zajmuje się głównie sfragistyka , historia sztuki, dyplomatyka i inne. Pieczęć Spiry przedstawiała w wyobrażeniu napieczętnym imponujący budynek katedry wraz z postacią patronki miasta Najświętszej Maryi Panny. Wizerunek ten w pieczęci miejskiej używany był w latach ok. 1231 do 1792. Projekt nie zajmuje się jednak tą zasadniczą częścią pieczęci oddając to badaniom nauk wymienionych wyżej, skupia się natomiast na dodatkowym i tajemniczym elemencie. Pieczęcie miejskie ze Spiry posiadają jeszcze jedną cechę  – swoiste kontrasygillum, czyli odciśnięte  na odwrocie pieczęci głębokie odciski palców jednej lub kilku osób. Najczęściej występują trzy wertykalnie ułożone odciski linii papilarnych. Jaką role pełniły te odciski, przez kogo były składane, kto brał udział w procesie powstawania średniowiecznej pieczęci jako ważnego aktu prawnego i twórczego. Odpowiedzi na te i inne pytania szukać będą autorzy projektu.

Czytaj dalej „Niemcy: Średniowieczne pieczęcie miasta Spiry pod lupą kryminologów.”

POLSKA: Wspólna publikacja Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie

Nie często zdarzają się publikacje, odnoszące się do tych samych zagadnień, napisane przez autorów z różnych szkół i tradycji historycznych i archiwalnych. Tym cenniejszym jest praca zbiorowa będąca efektem współpracy Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, które zorganizowały wspólną konferencję pod hasłem: “Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego. Polsko – krzyżacko – pruskie stosunki dyplomatyczne w latach 1343 – 1660”. Efektem zorganizowanej w dniach  24 – 25 maja 2013 r. w Warszawie konferencji jest publikacja rozszerzonych wersji wygłoszonych referatów.

Czytaj dalej „POLSKA: Wspólna publikacja Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie”

POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej

Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej
W dniach 20-21 kwietnia 2015 r. w Bibliotece Narodowej w Warszawie zorganizowano międzynarodową konferencję „Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”. Warto zwrócić uwagę na dwa ważne aspekty tego wydarzenia. Z jednej strony jest to kontynuacja działań zgodnych z międzynarodowymi standardami także w polskich bibliotekach, co jest koniecznym warunkiem funkcjonowania w globalnym systemie informacji. Z drugiej strony ważna była prezentacja założeń projektu zmiany narzędzia opracowania bibliograficznego wprowadzanego przez Bibliotekę Narodową. Archiwa państwowe, w których trwają prace nad implementacją w metodyce standardów Międzynarodowej Rady Archiwów oraz opracowaniem nowej instrukcji indeksowania, mogą korzystać z propozycji Biblioteki Narodowej w zakresie zmian, tzn. uproszczenia słownictwa, granulacji danych oraz stosowania sformułowań używanych w języku mówionym, m.in. rezygnacji z inwersji w hasłach indeksowych oraz skrótów terminów typowych.

Czytaj dalej „POLSKA: Deskryptory Biblioteki Narodowej. Propozycje zmian w opracowaniu zbiorów bibliotecznych w dobie sieci semantycznej”

CZECHY: 16 Krajowa Konferencja Archiwalna w Poděbradach

W historycznej miejscowości Poděbrady, od stu lat będącej też uzdrowiskiem, w dniach od 7 do 9 kwietnia 2015 r. odbyła się 16 Konferencja Czeskich Archiwistów. Organizowane co dwa lata, przez Czeskie Towarzystwo Archiwalne (Česká archivní společnost, o. s.) oraz przez Oddział Czeskiego Towarzystwa Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s. při Národním archivu), jak również przez Departament Zarządu Archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Ministerstvo vnitra, Odbor archivní správy a spisové služby). W Konferencji wzięli udział przedstawiciele sąsiednich organizacji archiwalnych z Austrii, Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier. Obrady czeskich archiwistów toczyły się tym razem pod hasłem: „Archiwa, człowiek i krajobraz. Przemiany krajobrazu i środowiska naturalnego w dokumentach archiwalnych” (Archivy, člověk a krajina. Proměny krajiny a životního prostředí v archivních dokumentech). Jednak zakres tematyczny prezentowanych referatów był dużo większy.

 

fot. Ivo Łaborewicz

Czytaj dalej „CZECHY: 16 Krajowa Konferencja Archiwalna w Poděbradach”

NIEMCY: Publikacje archiwów uniwersyteckich. Propozycje

„Profil dokumentacji dla archiwów szkół wyższych”
Opublikowana w 2009 roku broszura ukazuje centralne znaczenie archiwów szkół wyższych w badaniach historii uniwersytetów i historii nauki. Zawiera ona wskazówki dotyczące oceny dokumentów według ich wartości historycznej oraz spis akt uniwersyteckich, które jako źródła historyczne kwalifikują się do trwałego przechowywania w archiwach. Obok przekazu archiwalnego różnorodnych jednostek i gremiów uniwersyteckich uwzględniona została również dokumentacja z dziedziny badań i nauki, jak również dokumentacja archiwalna organizacji studenckich. Dodatkowe wskazówki dotyczą spuścizn naukowych i zbiorów.
Broszurę opracowali archiwiści uniwersytetcy: dr Thomas Becker (Bonn), prof. dr Werner Moritz (Heidelberg), dr Wolfgang Müller (Saarbrücken), dr Klaus Nippert (Karlsruhe) und dr Max Plassmann (Düsseldorf).
Dokumentationsprofil für Archive wissenschaftlicher Hochschulen : eine Handreichung / Von Thomas Becker … [Hrsg.: Der Universitätspräsident]. – Saarbrücken : Univ. des Saarlandes, 2009. – 75 S. : Ill. ; 21 cm.
ISBN 978-3-940147-15-8
Cena: 7 € plus koszty przesyłki

Czytaj dalej „NIEMCY: Publikacje archiwów uniwersyteckich. Propozycje”

POLSKA: XI Ogólnopolskiego Seminarium Archiwalnego w dniach 9–10 czerwca 2015 r. pn. „Postępowanie z dokumentacją osobową – przepisy prawa, praktyka, postulaty” Koszalin 2015

Sekcja Archiwa Zakładowe, co roku, organizuje ogólnopolskie seminaria, których celem jest popularyzacja praktycznej i teoretycznej wiedzy o postępowaniu z dokumentacją oraz jej zarządzaniu, a w szczególności nowoczesnych metod i narzędzi pracy wśród aktotwórców oraz osób odpowiedzialnych za działalność archiwalną, a także podnoszenie i doskonalenie kwalifikacji zawodowych archiwistów.
Problematyką omawianą w trakcie XI Ogólnopolskiego Seminarium Archiwalnego w dniach 9–10 czerwca 2015 r. pn. „Postępowanie z dokumentacją osobową – przepisy prawa, praktyka, postulaty” będzie tematyka związana z postępowaniem z dokumentacją osobową. Celem seminarium będzie przedstawienie prawnych oraz praktycznych rozwiązań związanych z wartościowaniem, gromadzeniem, przechowywaniem oraz udostępnianiem m.in. dokumentacji pracowniczej, medycznej, ewidencji ludności, dokumentacji związanej z uzyskiwaniem świadczeń społecznych. Poruszone zostaną ponadto sprawy ochrony danych osobowych. Planowane są wystąpienia przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Gospodarki, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Polskiego Czerwonego Krzyża, Instytutu Pamięci Narodowej, organizacji pracodawców, archiwów państwowych oraz środowiska genealogów.

Współorganizatorami seminarium są Oddział Stowarzyszenia Archiwistów Polskich w Koszalinie oraz Archiwum Państwowe w Koszalinie.

Szczegóły (program i zgłoszenie).

Andrzej Jabłoński
Przewodniczący
Sekcji Archiwa Zakładowe
Stowarzyszenia Archiwistów Polskich

POLSKA: „Kształcenie infobrokerów i archiwistów cyfrowych”, Kraków 14-15 kwietnia 2015 r.

Konferencję zorganizowali: Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Narodowe Archiwum Cyfrowe i Archiwum Narodowe w Krakowie. Konferencja odbyła się w siedzibie Instytutu Historii Uniwersytetu Pedagogicznego, który uruchomił właśnie roczne studia podyplomowe „Zarządzanie dokumentacją, infobrokerstwo i archiwistyka”.

Po przywitaniu uczestników rozpoczęto obrady. Pierwszą prelegentką była  H. Robótka (Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu) z referatem zatytułowanym Archiwa i archiwiści cyfrowi w świetle wybranych dokumentów, w którym nakreśliła problematykę i omówiła podstawowe akty prawne i rozporządzenia NDAP, w tym ustawę archiwalną z 1983 r., ustawę z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 30 października 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z dokumentami elektronicznymi. Ponadto wspomniała o oficjalnych dokumentach NDAP: „Strategii archiwów państwowych na lata 2010-2010” oraz  „Raporcie o archiwach w Unii Europejskiej po rozszerzeniu”. Omówiła też sytuację archiwów zakładowych w kontekście Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych. Prelegentka zastanawiała się, czy archiwa będą przejmować tylko metadane czy też dokumentację elektroniczną wraz z metadanymi, konkludując, że przejmowana dokumentacja powinna stanowić komplet wraz z metadanymi, gdyż same  metadane to tylko zapis drogi służbowej dokumentacji w urzędzie.

Czytaj dalej „POLSKA: „Kształcenie infobrokerów i archiwistów cyfrowych”, Kraków 14-15 kwietnia 2015 r.”

POLSKA: Belliculum diplomaticum VI Thorunense: Od dyplomatyki i archiwistyki do dokumentu elektronicznego

Belliculum diplomaticum VI Thorunense: Od dyplomatyki i archiwistyki do dokumentu elektronicznego Jest to VI edycja konferencji odbywającej się na przemian w Toruniu (Instytut Historii i Archiwistyki UMK) i Lublinie (Zakład Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii UMCS). Temat przewodni planowanej konferencji został sformułowany następująco: Od dyplomatyki i archiwistyki do dokumentu elektronicznego. Obecnie zdecydowano się na omówienie przemian form dokumentacji, które doprowadziły nas do czasów, gdzie coraz większą rolę odgrywa dokument elektroniczny. Czy w badaniach dokumentu elektronicznego można używać  tradycyjnych metod dyplomatyki? Niezmiernie istotne będzie w tym kontekście także wyznaczenie i wskazanie nowych zadań stojących przed dyplomatyką. Wreszcie ciekawą kwestią jest to, jak problematyka dokumentu elektronicznego wpływa na tradycyjne zasady archiwistyki, na jej współczesną teorię i terminologię? Ważnym zadaniem jest również ustalenie wpływu procedur prawnych i administracyjno-kancelaryjnych stosowanych przy powstawaniu dokumentów w epokach minionych i ich wzajemnych relacji z procedurami wykorzystywanymi w trakcie tworzenia i pracy z e-dokumentami. Ogólnie rzecz ujmując chcielibyśmy się dowiedzieć: jak dyplomatyka i archiwistyka radzi sobie z dokumentem elektronicznym? Nie znaczy to jednak, że zabraknie na planowanej konferencji miejsca na referaty informujące np. o nowych przedsięwzięciach naukowych w badaniach nad tradycyjnie rozumianą dyplomatyką. W trakcie dotychczasowych spotkań były omawiane różnorodne problemy dotyczące dyplomatyki, dokumentu i kancelarii. Zaprezentowano również najnowsze zamierzenia naukowe w zakresie badań nad dziejami kancelarii z uwzględnieniem zagadnień związanych z dokumentem nowożytnym. Konferencje „Belliculum diplomaticum” skupiają szerokie grono badaczy polskich i z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, pozwalając im na nawiązanie współpracy naukowej, wymianę doświadczeń oraz poinformowanie o własnych osiągnięciach. Wymiana ta oraz wiedza o podejmowanych przedsięwzięciach badawczych uczonych z różnych krajów ma niezwykle istotne znaczenie dla rozwoju całej dyplomatyki i prac nad dziejami kancelarii.

dr hab. Krzysztof Kopiński
Instytut Historii i Archiwistyki UMK

Czytaj dalej „POLSKA: Belliculum diplomaticum VI Thorunense: Od dyplomatyki i archiwistyki do dokumentu elektronicznego”

Wstęp do MoReq2010

Czym jest a czym nie jest MoReq2010

moreq2010MoReq2010 jest najnowszym europejskim standardem opisującym wymagania systemu zarządzania aktami (RM = record management).

Dlaczego powinniśmy się w ogole interesować RM? Zarządzanie aktami dotyczy przede wszystkim instytucji czy firm które takie akta wytwarzają. Pozornie dobry system szafek na dokumenty, segregatorów, ksiąg korespondencji przychodzącej i wychodzącej powinien być całkowicie wystarczający. Stare biurokracje o tradycji sięgającej Bizancjum (a do takich należy w dużym stopniu Polska) posiadają takie zwyczaje w nadmiarze. Ale system o tak starej tradycji jest trudny do zmodyfikowania, a czas dokumentów elektronicznych, łatwości kopiowania informacji, rozproszenia geograficznego firm itp. tworzy wyzwania którym trudno jest już dziś sprostać. Archiwa, jak każe tradycja, wcześniej lub później dostaną  takie kolekcje dokumentów generowanych masowo wewnątrz ministerstw, ambasad, firm i instytucji użyteczności publicznej, i powinny być żywotnie zainteresowane, w jakim stanie i w jakiej formie te dokumenty będą przekazane.

Zarządzanie dokumentami (RM) zajmuje się konceptualnie prostymi problemami. Dla ułatwienia można sobie wyobrazić zapis narady prezydenckiej w Białym Domu albo zapis wizyty i badania u lekarza. Dokument trzeba przechować i opublikować, aby był dostępny dla jego użytkowników. Trzeba go zaklasyfikować do właściwej kategorii (szuflady, teczki, przegródki). Trzeba określić, kto w ogóle może go czytać, a kto (i kiedy) może go zmodyfikować. Czy można robić kopie, a jeśli tak, to gdzie będą przechowywane. Trzeba zapisać historię tego dokumentu. Trzeba określić, jaki jest jego czas życia, i jaki będzie jego los po tego czasu upłynięciu: dokument może być np. usunięty, poszatkowany albo przekazany archiwum.

Czytaj dalej „Wstęp do MoReq2010”