Tag: francja

FRANCJA: Droit(s) des archives – portal poświęcony prawu archiwalnemu

W styczniu 2015 r. Międzyministerialny Wydział Archiwów Francji i jego Biuro Dostępu do Archiwów i Rozpowszechniania Cyfrowego (Le Service interministériel des Archives de France et son Bureau de l’accès aux archives et de la diffusion numérique) uruchomiło portal archiwalny o nazwie „Prawo/prawa archiwalne” (Droit(s) des archives). Portal, jak piszą jego animatorzy, jest propozycją spojrzenia na otoczenie prawne, w którym funkcjonują archiwa, w szczególności ich zainteresowania nakierowane są na dostęp do archiwów publicznych we Francji.
Portal ukierunkowuje się na omawianie problematyki dostępu do archiwów publicznych, wyzwań prawnych związanych z wartościowaniem archiwaliów publicznych oraz praw pokrewnych, czyli powiązanych z eksploatacją i dostępem do archiwów jak np.: prawa do własności intelektualnej, prawo do ochrony wizerunku itp. Portal, w prawdzie adresowany jest do wszystkich, ale punkt ciężkości przesunięty jest w stronę użytkownika zawodowego, stad przyjęta formuła publikacji rozpraw.
Poruszane na portalu zagadnienia, jakkolwiek tyczą francuskiej rzeczywistości archiwalnej, to obejmują zagadnienia o charakterze uniwersalnym takie jak: rozpowszechnianie dokumentów publicznych w Internecie; dobór terminów upubliczniania dokumentów ze względu na ich typ, i formę; ochrona danych o charakterze osobowych czy jeden z ostatnich poważnych tekstów na temat RODO w archiwach publicznych, czy obowiązująca we Francji zasada, że jeśli w sprawie wniosku obywatela urząd milczy przez dwa miesiące to znaczy, że wniosek jest pozytywnie przyjęty.

Czytaj dalej „FRANCJA: Droit(s) des archives – portal poświęcony prawu archiwalnemu”

FRANCJA: Lotnictwo- nowy przewodnik archiwalny

Od początku przygody człowieka z lotnictwem Francja była jej uczestnikiem. Nic zatem dziwnego, że archiwa francuskie bogate są w zasób poświęcony awiacji. Oddany pod koniec czerwca 2018 przewodnik  stara się przybliżyć źródła archiwalne wyposażając je w narzędzie ukazujące kontekst ich wytworzenia w postaci przewodnika. Przyjęto chronologiczny układ przewodnika, przez co publikacja stała się także historią lotnictwa we Francji. Równocześnie, ponieważ patrzymy na nią poprzez pryzmat zasobu archiwalnego, wyodrębniono pewne aspekty tematyczne takie, jak pierwsze publikacje o „rzeczach lżejszych od powietrza”, rozwój lotnictwa wojskowego z decydującymi momentami w postaci obu wojen światowych, rozwój lotnictwa cywilnego oraz legendarni piloci: Saint-Exupéry lub Guynemer.

Całość podzielono na następujące części:

  1. Początki awiacji
  2. Dwie wielkie wojny
  3. Lotnictwo wojskowe
  4. Lotnictwo cywilne
  5. Lotniska, festyny lotnicze i salony lotnicze
  6. Zasoby opublikowane
  7. Aby pójść dalej…

 Każda z części w niezwykle przystępny i „skondensowany” sposób przybliża to, co na temat lotnictwa można znaleźć nie tylko w zasobach francuskich archiwów. Tak przypomniano, że po raz pierwszy terminu awiacja (fr. aviation) użył w 1863 r. Guillome de La Landelle w książce „Awiacja lub nawigacja powietrzna” (Aviation ou Navigation aérienne), której egzemplarz przechowywany jest w paryskiej Bibliothèque nationale de France.

Czytaj dalej „FRANCJA: Lotnictwo- nowy przewodnik archiwalny”

POLSKA: Projekt biblioteczno-archiwalny Inwentarz Archiwum Instytutu Literackiego Kultura

Drogi biblioteczne i archiwalne skrzyżowały się także w Polsce, a raczej połączone zostały doświadczenia i wysiłki obu środowisk, aby osiągnąć wspólny cel, jakim było zabezpieczenie i opracowanie bogatych zbiorów zgromadzonych w podparyskim Maisons-Laffitte, gdzie od 1954 roku miała swoją siedzibę ważna instytucja – Instytut Literacki Kultura. Prace nad zabezpieczeniem, uporządkowaniem i opisaniem zbiorów prowadzone były w latach 2009-2015 na mocy umowy między Stowarzyszeniem Instytutu Literackiego Kultura, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i Biblioteki Narodowej. Kierowała nimi Maria Wrede, kierownik Zakładu Rękopisów Biblioteki Narodowej, a wzięły w nich udział 34 osoby – archiwiści i bibliotekarze. Projekt miał kilka celów, w tym zgromadzenie i udostępnienie informacji o przebogatych różnorodnych zbiorach – początkowo w bazie danych, a w tym roku Biblioteka Narodowa wydała publikację „Przewodnik po zasobie Archiwum Instytutu Literackiego Kultura”, opracowaną przez M. Wrede. Książka wprowadza w świat fenomenu, jakim była emigracyjna działalność Jerzego Giedroyca i współpracujących z nim twórców, ludzi kultury, polityków, patriotów.

Czytaj dalej „POLSKA: Projekt biblioteczno-archiwalny Inwentarz Archiwum Instytutu Literackiego Kultura”

FRANCJA: Roczne sprawozdanie z działalności centralnych archiwów francuskich cz. I

Po raz szósty francuskie Archiwa Państwowe (Archives Nationales) opublikowały roczne sprawozdanie ze swojej działalności. Polski czytelnik powinien mieć na uwadze fakt, że pod francuskim pojęciem Archiwa Państwowe (Archives pational) nie kryje się, tak jak ma to miejsce w Polsce, całe sieć archiwów państwowych, ale jedynie dwa archiwa centralne: w Pierrefitte-sur-Seine i Fontainebleau oraz dawna paryska siedziba archiwum centralnego CARAN w Hôtel Soubise. Archiwa te podlegają SCN – Service à compétence nationale) nadzorowanym przez  Ministerstwu Kultury. Nie mieszczą się w nazwie Archives National archiwa podległe ministerstwu obrony, finansów i spraw zagranicznych oraz Państwowe  Archiwum Kolonialne (Archives nationales d’outre-mer) w Aix-en-Provance oraz Archiwum Państwowe Świata Pracy (Archines national du monde du travail) w Roubaix. Oczywiście także archiwa terytorialne nie odnoszą się omawianego pojęcia.
Liczący 34 strony dokument w sposób bardzo skondensowany w trzech rozdziałach, wstępie i zakończeniu omawia rok 2017 francuskiej służby archiwalnej. Wstęp składa się z dwóch interesujących działów: kluczowych dat i kluczowych cyfr.
Za najważniejsze uznano następujące wydarzenia: w styczniu przetłumaczenie na języki angielski i hiszpański głównej strony internetowej archiwów francuskich, przyznanie honorowego odznaczenia René Rémond oraz uruchomienie rozwijanej platformy elektronicznej archiwizacji ADAMANT.

Czytaj dalej „FRANCJA: Roczne sprawozdanie z działalności centralnych archiwów francuskich cz. I”

FRANCJA: Archiwa a terytorium: duet czy pojedynek? Konferencja w Pierrefitte-sur-Seine

W dniu 16 marca 2018 r. Archiwum Państwowe w Pierrefitte-sur-Seine organizuje konferencję pod dość prowokacyjnym tytułem „Archiwa a terytorium: duet czy pojedynek?” (Archives et territoires : duo ou duel ?). Rzecz dotyczy miejsca zasady pertynencji we współczesnej archiwistyce, a dokładniej pytania, jakie postawili organizatorzy: czy nie należy zrewidować pojęcia przynależności terytorialnej zasobu, aby umożliwić archiwom lepiej odpowiedzieć na przemiany społeczeństwa w XXI w.? Zagadnienie zostało przez francuskie środowisko archiwistów na tyle uznane za ważne, że Uniwersytet Versailles-Saint-Quentin-en-Yvelines poświęcił mu odrębną stronę internetową (Archives et territoires — 16 mars 2018). Konferencję ma zainaugurować Olivier Muth dyrektor Archives départementales des Hauts-de-Seine), który przedstawi ewolucję pojęcia terytorium od lat sześćdziesiątych po czasy współczesne ukazując koncepcje: dekoncentracji, decentralizacji, regionalizacji, wspólnot samorządowych, metropolizacji i fuzji samorządów terytorialnych i adaptacji do tych zmian francuskiej służby archiwalnej.
Część 1 Okrągły stół : Odyseja przestrzeni archiwalnej: jakie terytorium dla zarządzania archiwami (L’odyssée de l’espace archivistique : quel(s) territoire(s) pour la gestion des archives) prowadzić bądzie Christine Martinez, dyrektor archiwów Departamentalnych Yvelines, która podzieli się swoimi uwagami na temat terytorialności archiwów w świetle projektów administracyjnych łączenia departamentów w większe jednostki terytorialne.

Czytaj dalej „FRANCJA: Archiwa a terytorium: duet czy pojedynek? Konferencja w Pierrefitte-sur-Seine”

FRANCJA: Dokumenty w chmurze – stanowisko archiwów Francji

Współcześnie coraz bardziej rozpowszechniona jest metoda składowania zasobów cyfrowych w tzw chmurze (cloud computing). Ta, z punktu widzenia użytkownika, stosunkowo tania metoda przechowywania danych, we Francji zyskuje coraz większe uznanie. Korzystają z niej przedsiębiorstwa i wkroczyła także w obszar administracji publicznej, zwłaszcza terytorialnej. W konsekwencji coraz szerszego stosowania “chmury” przez podmioty administracji publicznej, koniecznym stały się zarówno regulacje prawne, jak i rozwiązania z zakresu tzw. dobrej praktyki  Już w 2015 r. interdyscyplinarny zespół fachowców przygotował “Przewodnik po chmurze komputerowej i centrach danych do wykorzystania przez administrację terytorialną” (Guide sur le Cloud Computing et les Datacenters à l’attention des collectivités locales). Rok później, w 2016 r. Dyrektor Generalny Wspólnot Lokalnych i Dyrektor Archiwów Francji wydali wspólnie zalecenie (L’information en nuage (cloud computing) dotyczące postępowania z dokumentacją archiwalną wytwarzaną przez regionalne prefektury (administrację terytorialną) i przechowywane w chmurze.
Kluczem zaproponowanej dobrej praktyki jest systematyka chmury zawarta w załączonym do zalecenia aneksie. Dzieli ona typy chmury na trzy grupy: publiczną, prywatna i suwerenną.

Czytaj dalej „FRANCJA: Dokumenty w chmurze – stanowisko archiwów Francji”

FRANCJA: Doświadczenie chaosu – francuska wystawa o stratach w zasobie

W dniach 17 maja – 18 września w Paryżu w Hotel de Soubise miała miejsce wystawa zatytułowana; Doświadczenia chaosu. Zniszczenia, rabunki i ochrona archiwaliów (1789 – 1945). Źródła informacji i archiwalia, podobnie jak dzieła sztuki i książki są pamięcią państw i osób. Są pożądanym łupem, strategiczną informacją w czasach konfliktów. Czas chaosu przynosi nieodwracalne szkody, jak piszą autorzy wystawy i publikacji o niej: “Niszczenie i rabunek archiwaliów skutkują nieobecnością”. W jaki sposób zatem przygotować wystawę i napisać książkę o nieobecności ? Wystawie towarzyszy 161 stronicowa publikacja pod takim samym tytułem jak wystawa, wydaną przez archiwa państwowe i Presse universitaires de Rennes. Jak napisano we wstępie inspiracją, która skłoniła francuskie środowisko archiwalne do podjęcia tematu bezpowrotnie utraconych archiwaliów było zniszczenie przez państwo islamskie rękopisów Timbuktu w 2013 r. Zamysł, zainspirowany kulturową tragedią w Timbuktu, okazał się obszerny i objął okres od 1789 r. do 1945 r. Rewolucja francuska był pierwszym tumultem, którego ofiarą padały zasoby archiwalne znajdujące się głównie w zdobywanych przez rewolucjonistów i niszczonych siedzibach szlacheckich, kościołach i klasztorach. I choć francuskie “Archives national” jest, na swój sposób, dzieckiem rewolucji, bo zostało powołane w 1790 r., to przeprowadzone, właśnie przez nie dość restrykcyjne, brakowanie dokumentacji,  przyczyniło się do znacznych strat archiwaliów “Ancien Régime” głównie w tych obszarach. Symbolem niszczycielskiego oddziaływania na spuściznę historyczną jest wygrawerowana na metalowej płycie w 1792 r., Deklaracja praw człowieka z 1789 r., która w wyniku pożaru w dniu 5 maja 1793 r. spłonęła tak, że metal uległ odkształceniom i częściowemu stopieniu. Wiele archiwaliów zostało zrabowane przez rewolucjonistów, a później w różny sposób uległo zniszczeniu. W okresie Cesarstwa napoleońskiego prowadzono scentralizowaną politykę archiwalną przez co w Paryżu znalazły się dokumenty papieskie francuskich prowincji watykańskich oraz włączanych poprzez wcześniejsze aneksje państewek niemieckich. Spora część tej dokumentacji, zgromadzona w siedzibie archiwów w Hotel Soubise, uległa zniszczeniu w trakcie dziewiętnastowiecznych rozruchów rewolucyjnych w Paryżu.

Czytaj dalej „FRANCJA: Doświadczenie chaosu – francuska wystawa o stratach w zasobie”

WŁOCHY: VIII Kongres Archwistów Piemontu i Doliny Aosty

W dniach 12 i 13 października 2017 r. w miejscowości Torre Pellice (w Prowincji Turyn) odbędzie się VIII Kongres Archiwistów Łuku Alp Zachodnich (Convengo degli Archivisti dell’Arco Alpino Occidentale). Pod pojęciem archiwiści Alp Zachodnich i Doliny Aosty nie należy rozumieć organizacji, lecz spotkania archiwistów Włoch, Szwajcarii i Francji zamieszkujących wspomniany geograficzny region. Kongresy te nie mają regularnego charakteru. Poprzedni odbył się w 2008 r. w miejscowości Susa w Piemoncie. Spotkanie tegoroczne odbędzie się w świątyni wspólnoty Waldensów (Tavola valdese) pod hasłem „Archiwa w centrum spuścizny kulturalnej” (Gli archivi al centro del patrimonio culturale) z podtytułem „Opisać i ocenić całościowo spuściznę kulturalną jako wytwór jednostek organizacyjnych i relacji pomiędzy nimi” ( Descrivere e mettere in valore eredità
culturali complesse come prodotto di soggetti plurali e delle loro relazioni). Już w styczniu 2017 r. organizatorzy z poszczególnych krajów zwrócili się do swoich środowisk archiwistycznych o nadsyłanie propozycji wystąpień.

Czytaj dalej „WŁOCHY: VIII Kongres Archwistów Piemontu i Doliny Aosty”

FRANCJA: Jak opracowywać zespół dokumentacji konserwatorskiej – dwunastowieczne mozaiki opactwa Ganagobie

Archiwum departamentalne Alpes-de-Haute-Provence jest przechowawcą dokumentacji prac konserwatorskich wykonanych w latach 1970 – 1987 na niezwykłym zabytku, średniowiecznych mozaikach opactwa Ganagobie. Opactwo zostało ufundowane w latach 960 – 965 przez biskupa Jana II de Sisteron na jego własnej ziemi. Należało do kongregacji cysterskiej Cluny. Na wiek XII przypadł okres szczęśliwego dla opactwa czasu dobrej koniunktury. Wówczas około 1125 r. pojawiły się mistyczne mozaiki. Tragiczne w skutkach okazały się wojny religijne XVI w. W 1562 r. w opactwie schronili się Hugenoci, skąd zostali, jeszcze tego samego roku, usunięci przez zarządcę prowincji. Aby nie mogli wrócić zburzono sklepienie klasztornego kościoła oraz mieszkań mnichów, grzebiąc tym samym części mozaik. Lepsze czasy przyszły dla klasztoru w XVII w., kiedy jego opatem był Jacques de Gaffarel (bibliotekarz kardynała Richelieu). W 1789 r. klasztor sekularyzowano, a w 1791 sprzedano. W roku 1794 zniszczono dalsze części opactwa: transepty i chór kościelny. Blisko 100 lat później, w  roku 1891 r., cystersi z opactwa Sainte-Marie-Madeleine w Marsylii otrzymali w darze od hrabiego Adrien de Malijay z Marsylii ruiny opactwa i rozpoczęli ich restaurację.
Obecnie mieszka tu 20 mnichów podległych opatowi Hugues de Minguet.

Czytaj dalej „FRANCJA: Jak opracowywać zespół dokumentacji konserwatorskiej – dwunastowieczne mozaiki opactwa Ganagobie”

FRANCJA: Jak postępować z dokumentacją funduszy europejskich. Przewodnik metodyczny

Sekcja Archiwów Regionalnych Stowarzyszenia Archiwistów Francuskich opracowała i wydała we wrześniu 2016 r. niezwykle praktyczną publikację Przewodnik metodyczny „Fundusze europejskie” (Guide métodologique „Fonds Européen). Ta niezwykle zwięzła broszura, licząca zaledwie 14 strony, zawiera podstawowe kompendium wiedzy na temat podmiotów wytwarzających informację związaną z funduszami oraz z organizacjią obiegu informacji i dokumentacji pomiędzy nimi, a także budowy zespołów i jednostek archiwalnych wytwarzanych w ramach poszczególnych realizacji projektów unijnych.
W krótkim wstępie otrzymujemy informacje o tym, czym są fundusze europejskie, i do czego zostały stworzone. Zdefiniowano je jako narzędzia realizacji celów wskazanych w preambule do traktatu rzymskiego z 1957 r., czyli zwiększenia jedności ekonomicznej wspólnoty europejskiej i niwelację nierówności pomiędzy poszczególnymi regionami. Zgodnie z prawodawstwem francuskim., zwanym ustawą MAPTAM z 27 stycznia 2014 r. (La loi du 27 janvier 2014 de modernisation de l’action publique territoriale et d’affirmation des métropoles) to regiony z udziałem państwa odpowiadają za realizację projektów poszczególnych funduszy europejskich na swoim terenie.
Aneks zawiera listę funduszy europejskich  wraz z rokiem ich utworzenia i uwagami. Wymienionych jest 10 funduszy, przy czym obszary niektórych z nich zostały zamienione przez inne, nowsze. To ważne, ponieważ przewodnik służyć ma archiwistom we właściwej ocenie pozostawionej przez nie dokumentacji.
Wymieniono następującefundusze:
1. Europejski Fundusz Społeczny, 1958,
2. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, 1962 (EAGGF),
3. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, 1975, (EFOR),
4. Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa (1993), (IFOR), zastąpiony w 2007 r. przez Europejski Fundusz Rybacki),
5. Europejski Fundusz Solidarności (2002), (FSUE)
6. Europejski Fundusz Gwarancji Rolnictwa,  2007, (Fonds européen agricole de garantie), 1 filar)
7. Europejski Fundusz na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (2007), (EAFRD), 2 filar.
8. Europejski Fundusz Rybacki, 2007, (EFF) (zastąpiony w 2014 r. przez EMFF)
9. Europejski Fundusz Morski i Rybacki,  (2014), (EMFF),
10. Inicjatywa na Rzecz Zatrudnienia Ludzi Młodych, 2014, (YEI).

Czytaj dalej „FRANCJA: Jak postępować z dokumentacją funduszy europejskich. Przewodnik metodyczny”