FRANCJA: Archiwa a terytorium: duet czy pojedynek? Konferencja w Pierrefitte-sur-Seine

W dniu 16 marca 2018 r. Archiwum Państwowe w Pierrefitte-sur-Seine organizuje konferencję pod dość prowokacyjnym tytułem „Archiwa a terytorium: duet czy pojedynek?” (Archives et territoires : duo ou duel ?). Rzecz dotyczy miejsca zasady pertynencji we współczesnej archiwistyce, a dokładniej pytania, jakie postawili organizatorzy: czy nie należy zrewidować pojęcia przynależności terytorialnej zasobu, aby umożliwić archiwom lepiej odpowiedzieć na przemiany społeczeństwa w XXI w.? Zagadnienie zostało przez francuskie środowisko archiwistów na tyle uznane za ważne, że Uniwersytet Versailles-Saint-Quentin-en-Yvelines poświęcił mu odrębną stronę internetową (Archives et territoires — 16 mars 2018). Konferencję ma zainaugurować Olivier Muth dyrektor Archives départementales des Hauts-de-Seine), który przedstawi ewolucję pojęcia terytorium od lat sześćdziesiątych po czasy współczesne ukazując koncepcje: dekoncentracji, decentralizacji, regionalizacji, wspólnot samorządowych, metropolizacji i fuzji samorządów terytorialnych i adaptacji do tych zmian francuskiej służby archiwalnej.
Część 1 Okrągły stół : Odyseja przestrzeni archiwalnej: jakie terytorium dla zarządzania archiwami (L’odyssée de l’espace archivistique : quel(s) territoire(s) pour la gestion des archives) prowadzić bądzie Christine Martinez, dyrektor archiwów Departamentalnych Yvelines, która podzieli się swoimi uwagami na temat terytorialności archiwów w świetle projektów administracyjnych łączenia departamentów w większe jednostki terytorialne.

Damien Richard omówi problemy integracji służb archiwalnych w Lyonie, który od 2015 r. uzyskał status metropolii. Isabelle Vernus omówi swoje refleksje na temat perspektyw archiwów departamentalnych w kontekście francuskiej reformy administracyjnej z 2014 – 2016 r. (więcej patrz: Francja: Reforma terytorialna).
Część druga konferencji poświęcona ma być refleksji na temat współzależności terytorium a nowego spojrzenia na wartościowanie dokumentacji. We Francji, podobnie jak w większości państw świata, zasada proweniencji łączy zespół archiwalny z jego twórcą. Każda sieć francuskich archiwów terytorialnych zbiera zasób wedle powyższego modelu. Niemniej wobec wzrostu masowego wytwarzania dokumentacji pojawiła się refleksja dotycząca metodologii oceny tejże masowej dokumentacji. Pojawiło się pojęcie „makro – ewaluacji” (macro-évaluation), które podchodzi do oceny wartości dokumentacji z punktu widzenia funkcji (patrz standard ISDF) pozwalając rozwiązać problem zagęszczania służb archiwalnych. Co więcej, ewaluacja oparta o funkcje, doskonale radzi sobie z multiplikującą się drabiną twórców ponieważ dla makro-ewaluacji bazą są funkcje uwolnione od twórców.
Kolejne wystąpienia Anton Perdoncin i Natalie Rogeaux dotyczą różnych aspektów wartościowania dokumentacji masowej. Tę części zamyka wystąpienie Catherine Junges: Archiwistyczne metody makro ewaluacji: korzyści i przeszkody dla dokumentowania historii terytoriów.
Część trzecia została prowokacyjnie zatytułowana: Dalej niż zasada przynależności terytorialnej? Część ta odnosi się do archiwaliów podtrzymujących związek z miejscem na którym zostały wytworzone. Definicja zasady przynależności terytorialnej rozumiana jest tu jako transkrypcja geograficzna zasady proweniencji. W części tej prelegenci Dorian Dallongeville i Namacha Potéreau omówią przykłady reterytorializacji francuskich archiwów państwowych na przykładzie francuskich kompani morskich w Hawrze. Guillaume Nahon zaś zaproponował wystąpienie o znamiennym tytule: Kiedy terytorium wprasza się do zasady pertynencji: postępowanie archiwalne a terytorialna kotwica zespołu na przykładzie Mémorial Bataclan.

Warto zwrócić uwagę, że omawiane zagadnienia praktycznie nie istnieją w polskiej archiwistyce. Funkcje, które są w ogóle podstawą zarządzania współczesną dokumentacją zarówno tradycyjną jak i elektroniczną są nieobecne tak w administracji jak i archiwistyce. Bez nich trudna jest, jak się okazuje, refleksja nad wartościowaniem dokumentacji masowej.

Więcej:

Archives et territoires — 16 mars 2018

Oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec