Tag: ukraina

Ukraina-Turcja: Porozumienie o współpracy archiwalnej

3 lutego 2020 r., w ramach wizyty prezydenta Republiki Turcji Recepa Tayyipa Erdogana na Ukrainie i odbywającego się po raz ósmy posiedzenia Rady Strategicznej Wysokiego Szczebla Turcja – Ukraina, podpisany został protokół o współpracy między Państwową Służbą Archiwalną Ukrainy a Dyrekcją Archiwów Państwowych Republiki Turcji. Jak stwierdzono w komunikacie, podpisanie protokołu będzie miało pozytywny wpływ na intensyfikację współpracy dwustronnej w dziedzinie spraw archiwalnych oraz rozwój korzystnego dla obu stron i konstruktywnego dialogu między instytucjami archiwalnymi Ukrainy i Republiki Tureckiej. Zgodnie z postanowieniami protokołu, Umawiające się Strony zapewnią ukraińskim i tureckim naukowcom równe prawo dostępu do dokumentów instytucji archiwalnych, uzupełnianie krajowych zasobów archiwalnych Umawiających się Stron na zasadzie wzajemnej korzyści kopiami dokumentów archiwalnych przechowywanych w archiwach drugiej Strony i będących przedmiotem zainteresowania badaczy Umawiających się Stron, a także wymianę specjalistów na wspólne badania i staże.

Czytaj dalej „Ukraina-Turcja: Porozumienie o współpracy archiwalnej”

UKRAINA: Wystawa w Archiwach Ukrainy z okazji 75. rocznicy deportacji Ukraińców z Łemkowszczyzny, Nadsania, Chełmszczyzny, Podlasia Południowego, Ziemi Lubaczowskiej, Zachodniej Bojkowszczyzny w latach 1944–1951

W 2018 roku Rada Najwyższa Ukrainy ustanowiła drugą niedzielę września Dniem Pamięci o Przymusowym Wysiedleniu rdzennych Ukraińców z Nadsania, Chełmszczyzny, Podlasia Południowego, Ziemi Lubaczowskiej i Zachodniej Bojkowszczyzny w latach 1944–1951. Zachodnia granica ZSRR została przeprowadzono bez względu na etniczne osadnictwo Ukraińców i Polaków. Władze komunistyczne postanowiły rozwiązać ewentualne przyszłe problemy poprzez przymusowe wysiedlenie ludności z jej ojczyzn. W dniu 9 września 1944 r. w Lublinie ZSRR i Polska podpisały umowę o „wzajemnej wymianie ludności”, która de facto polegała na wyrzuceniu Ukraińców z Polski i Polaków z Ukrainy. W rezultacie, w latach 1944-1951 z Polski wysiedlonych zostało ok. 700 000.

Czytaj dalej „UKRAINA: Wystawa w Archiwach Ukrainy z okazji 75. rocznicy deportacji Ukraińców z Łemkowszczyzny, Nadsania, Chełmszczyzny, Podlasia Południowego, Ziemi Lubaczowskiej, Zachodniej Bojkowszczyzny w latach 1944–1951”

POLSKA: Warszawa, „Archiwa polskie i ukraińskie wobec wyzwań współczesności – podobieństwa i specyfika”

W dniach 13-14 czerwca 2019 r. odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja „Archiwa polskie i ukraińskie wobec wyzwań współczesności – podobieństwa i specyfika”. Gości zgromadzonych w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych powitali dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor, oraz dr Andrij Deszczycia – ambasador Ukrainy. Referaty wprowadzające wygłosili Tetiana Baranowa (Przewodnicząca Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy) oraz Paweł Pietrzyk. T. Baranowa przedstawiła „Priorytety w działalności ukraińskich archiwów na 2019 r.”. Zaliczyła do nich: informatyzację działalności archiwów; kształtowanie narodowego zasobu archiwalnego, do którego nadal zaliczane są archiwalia pozostające na Krymie; zabezpieczanie zasobu archiwalnego, w tym konserwację; popularyzację archiwaliów w kraju, m. in. w trakcie międzynarodowych dni archiwów, i w ramach współpracy międzynarodowej. P. Pietrzyk przedstawił zaś wystąpienie „Archiwa polskie wobec wyzwań współczesności”. Za najważniejsze kwestie uznał: przygotowanie nowej ustawy archiwalnej; dbanie o rozwój infrastruktury z uwzględnieniem potrzeb dokumentów elektronicznych; wszechstronne kształcenie archiwistów; określenie na nowo pozycji archiwów w państwie. Mówiąc o zmianach używanej terminologii, znakiem czasu nazwał coraz częściej używane określenie „przechowywanie długotrwałe” w miejsce „przechowywania  wieczystego”.
Pierwszą sesję pt. Zwiększenie dostępności zasobów archiwalnych (retrokonwersja, udostępnianie online, digitalizacja) rozpoczęło wystąpienie Macieja Zdunka (NDAP) „Program retrokonwersji pomocy archiwalnych w polskich archiwach państwowych”. Autor, pomysłodawca programu, w trakcie którego przeniesiono do systemów informatycznych większość danych sporządzonych wcześniej w postaci tradycyjnych środków ewidencyjnych i pomocy archiwalnych, opowiedział o założeniach tego programu oraz o jego przebiegu. Przedstawił też osiągnięte rezultaty i zalety użytkowania danych w postaci elektronicznej. Następną prelegentką była Anna Czajka (Archiwum Główne Akt Dawnych). W trakcie wystąpienia „Udostępnić nieczytelne. Konserwacja i alternatywne metody udostępniania informacji w procesie digitalizacji” skupiła się na nowoczesnych metodach i technikach obrazowania, umożliwiających poprawę czytelności treści dokumentów w trakcie ich digitalizacji. Wśród nich wymieniła wielomianowe mapy tekstury i obrazowanie multispektralne, pokazując przykłady efektów ich zastosowania. AGAD reprezentował także Hubert Wajs. Opowiedział on o „Udostępnianiu online zasobów historycznych na przykładzie Archiwum Głównego Akt Dawnych”. Wspomniał najdawniejsze inwentarze w kancelarii królewskiej z epoki nowożytnej, a następnie przedstawił inwentarze Metryki Koronnej, przygotowywane zgodnie ze standardami EAD i MARC21, oraz prezentację ksiąg stanu cywilnego Redite ad fontes. Zapowiedział przygotowanie interaktywnej mapy umożliwiającej poszukiwania genealogiczne oraz poinformował, że udostępnienie online skanów ksiąg metrykalnych o 1/3 zmniejszyło liczbę użytkowników w czytelni AGAD. Inny projekt – Archiwa w chmurach. Projekt unijny „Źródła genealogiczne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego” – którego przedmiotem jest również udostępnienie online kopii cyfrowych, przedstawili Beata Herdzin (Archiwum Państwowe w Toruniu) oraz Bolesław Rassalski (Archiwum Państwowe w Bydgoszczy). B. Herdzin przypomniała kolejne etapy projektu i doświadczenia wynikające z ich realizacji. B. Rassalski skupił się na rozwoju portalu genealogiawarchiwach.pl po formalnym zakończeniu projektu, np. odfiltrowanie danych, nowy backup, Wiki dotycząca urzędów stanu cywilnego oraz wyszukiwanie także w innych portalach. Ostatnim głosem w sesji było wystąpienie „Szukajwarchiwach.gov.pl, czyli kolejny krok w stronę użytkownika”, przedstawione przez Karola Dowgiało (Narodowe Archiwum Cyfrowe). Zgromadzeni mogli zobaczyć elementy nowego portalu, którego promocja odbyła się 8 czerwca 2019 r. w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Archiwów. Za najistotniejsze prelegent uznał: aktualizację danych na bieżąco przez archiwa przygotowujące dane; konta użytkowników dające dostęp do nowych funkcjonalności; możliwość tworzenia kolekcji tematycznych; tagowanie poprzez dodawanie do opisów haseł indeksowych; zamawianie online skanów oraz materiałów do czytelni. Poinformował też, że na nowym portali archiwa mogą przedstawiać aktualności.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, „Archiwa polskie i ukraińskie wobec wyzwań współczesności – podobieństwa i specyfika””

UKRAINA: Muzyka i sztuka w archiwum

16 maja 2018 r. o godzinie 17:00 w ramach projektu „Literatura i sztuka spotykają się w archiwum-muzeum” oraz Dnia Europy, na terenie Centralnego Państwowego Archiwum-Muzeum Literatury i Sztuki Ukrainy w Kijowie odbędzie się koncert pt. „Strony europejskiej opery”, w którym wezmą udział zwycięzcy międzynarodowych konkursów operowych – S. Korotenko (baryton), A. Burda (sopran), S. Makienko (baryton); w programie koncertu znajdą się dzieła m.in. Wolfganga Amadeusza  Mozarta, Charlesa Gounoda, Giacomo Pucciniego, Giuseppe Verdiego, Vincenzo Belliniego.
Impreza ta to kolejna edycja zapoczątkowanego w 2012 r. projektu, którego idea polega na połączeniu występów znanych ukraińskich i zagranicznych artystów-muzyków i pisarzy z prezentacjami tematycznie z nimi powiązanych materiałów archiwalnych z zasobu Centralnego Państwowego Archiwum-Muzeum Literatury i Sztuki Ukrainy. W tej wyjątkowej instytucji przechowywane są unikatowe dokumenty do historii ukraińskiej i światowej sztuki teatralnej i wokalnej, w szczególności dokumentacja Opery Narodowej Ukrainy, Narodowego Akademickiego Teatru Dramatycznego im. Iwana Franki w Kijowie czy Teatru Dramatycznego im. Tarasa Szewczenki w Charkowie. Szczególnie cenne są spuścizny wybitnych postaci scen ukraińskich, w tym Hnata Jury (reżysera teatralnego, aktora i pedagoga, laureata Nagrody Stalinowskiej z 1940 r.), śpiewaków operowych: Iwana Patorżyńskiego, Borysa Gmyrii, Dmytro Hnatiuka, gwiazdy kina niemego Wiery Chołodnoj, śpiewaczki operowej Oksany Petrusenko, i wiele innych.

Czytaj dalej „UKRAINA: Muzyka i sztuka w archiwum”

UKRAINA: Dzień pamięci o Czarnobylu – wystawa dokumentalna on-line „Czarny Ból Ukrainy”

Katastrofa z 26 kwietnia 1986 roku w czwartym reaktorze elektrowni atomowej w Czarnobylu wstrząsnęła całym światem. Reakcje ukraińskiej diaspory na to tragiczne wydarzenie i jego skutki znalazły odzwierciedlenie w dokumentach przechowywanych w Centralnym Archiwum Państwowym Zagranicznych Ukrainików w Kijowie (Центральний державний архів зарубіжної україніки). Materiały archiwalne uzupełnione materiałami prasowymi, z zasobu tegoż Archiwum, złożyły się na dokumentalną wystawę on-line pt. „ЧОРНИЙ БІЛЬ УКРАЇНИ” („Czarny ból Ukrainy”), poświęconą kolejnej rocznicy tragedii w Czarnobylu.

Czytaj dalej „UKRAINA: Dzień pamięci o Czarnobylu – wystawa dokumentalna on-line „Czarny Ból Ukrainy””

UKRAINA: Wystawa „Z historii Politechniki Lwowskiej”

Na stronie internetowej ukraińskiego Archiwum Państwowego Obwodu Lwowskiego (Державний архів Львівської області) – wystawa archiwalna on-line pt. „Z historii Politechniki Lwowskiej”.

W latach 1877-1918 we Lwowie istniała Szkoła Politechniczna – jedyna na ziemiach polskich pod zaborami wyższa uczelnia techniczna. Powstała na bazie wcześniej istniejących w ówczesnym zaborze austriackim, we Lwowie, szkół wyższych, m.in. założonej w 1844 r. Akademii Technicznej, i wcześniejszych placówek. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1920 r. zmieniono nazwę uczelni na „Politechnika Lwowska”. Po II wojnie światowej cały majątek Politechniki pozostał we Lwowie, stanowiąc podstawę działalności ukraińskiego Lwowskiego Instytutu Politechnicznego.

Czytaj dalej „UKRAINA: Wystawa „Z historii Politechniki Lwowskiej””

UKRAINA: Dokumentacja katastrofy czarnobylskiej

Z okazji kolejnej, 31. już rocznicy tragedii w Czarnobylu (26 kwietnia 1986 r.), wydany został zbiór unikatowych dokumentów z zasobu Centralnego Archiwum Państwowego Organizacji Społecznych Ukrainy w Kijowie (Центральний державний архів громадських об’єднань України, Київ) pt. „Czarnobyl. Dokumenty Grupy Operatywnej Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Ukrainy (1986-1988)”, Kijów 2017, przygotowany wspólnie z Instytutem Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk.
Specjalna Grupa Operatywna Politbiura KC ukraińskiej partii komunistycznej została utworzona dla likwidacji następstw katastrofy czarnobylskiej (zajmowała się m.in. sprawą ewakuacji ludności z niebezpiecznej strefy, jej rozmieszczeniem, opieką medyczną). W wydawnictwie znalazło się 130 nigdy wcześniej nie publikowanych dokumentów, głównie stenogramy posiedzeń Grupy. Licząca ponad 800 stron publikacja, opatrzona solidnym aparatem naukowym (ponad 400 przypisów, indeksy osób i nazw geograficznych, słownik skrótów i słów rzadko używanych, spis opublikowanych dokumentów), skierowana do naukowców, studentów i „wszystkich zainteresowanych historią XX wieku”, dostępna jest w formacie pdf na stronie http://cdago.gov.ua/images/chorn2017.pdf .

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica

UKRAINA: Krym. Obchody trzeciej rocznicy aneksji Krymu zawnej „Krymską wiosną”

16 marca 2017 roku pracownicy Państwowej Służby Archiwalnej Republiki Krymu wzięli udział w uroczystych obchodach trzeciej rocznicy referendum z 2014 roku i „Dnia zjednoczenia Krymu z Rosją”.
Z tej okazji w Państwowym Archiwum Republiki Krymu w Symferopolu zorganizowano wystawę dokumentów związanych z wydarzeniami sprzed trzech lat, których skutkiem było oderwanie Półwyspu Krymskiego od Ukrainy i przyłączeniu go do Rosji, m.in. kopie dokumentów opublikowanych w gazecie „Wiadomości Krymskie” i „Krymska Prawda” («Крымские известия» и «Крымская правда» ) w latach 2014-2017; wśród nich: uchwała Rady Najwyższej Autonomicznej Republiki Krymu „O przeprowadzenie ogólnokrymskiego referendum” z 6 marca 2014 r., ogłoszenie wyników referendum przeprowadzonego na Krymie i innych, których skutkiem było podpisanie, 18 marca 2014 r., umowy między Rosją a Republiką Krymu i miastem wydzielonym Sewastopol o włączeniu Krymu do Rosji (należy pamiętać, że większość państw świata uznała referendum krymskie i jego skutki za nielegalne. Unia Europejska i Polska nie uznają faktu aneksji Krymu przez Rosję. Za część Federacji Rosyjskiej uznają Krym takie państwa, jak Afganistan, Kuba, Nikaragua, Korea Północna, Syria, Wenezuela i Białoruś).
Na wystawie znalazły się także fotografie wykonane w marcu 2014, 2015 i 2016 roku, w czasie „krymskiej wiosny” 2014 r. i jej kolejnych rocznic, oraz z podpisania ww. umowy Rosji z Krymem w Sali Georgijewskiej w Wielkim Pałacu Kremlowskim.

Więcej: Государственный архив Республики Крым, Сотрудники Государственной архивной службы Республики Крым приняли участие в мероприятиях, посвященных третьей годовщине «Крымской весны»

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

UKRAINA: „Jeńcy września 1939 roku”

Na początku lutego 2017 r. na Ukrainie ukazała się bardzo cenna i ciekawa publikacja pt. „Jeńcy września 1939 roku” („Полонені вересня 1939-го”), autorstwa pracownika Państwowego Archiwum Obwodu Rówieńskiego na Ukrainie, dr Tetiany Samsoniuk.
Książka, o charakterze popularnonaukowym, ukazuje losy dziewiętnastu żołnierzy i rezerwistów Wojska Polskiego na anektowanej przez Związek Sowiecki Rówieńszczyźnie, w latach 1939-1941.
Licząca ponad 200 stron dwujęzyczna (po polsku i ukraińsku) publikacja zawiera szkice biograficzne, uzupełnione materiałami archiwalnymi – dokumentami i fotografiami, pochodzącymi z akt śledztw prowadzonych przez NKWD w sprawach obywateli II Rzeczypospolitej
Książka została przygotowana do druku przez zespół redakcyjny polsko-ukraińskiego czasopisma „Monitor Wołyński” („Волинський монітор”), a ukazała się dzięki wsparciu finansowemu Konsulatu Generalnego RP w Łucku oraz Fundacji Wolność i Demokracja.

Wydawnictwo można pobrać nieodpłatnie, w formacie pdf, u wydawcy: Monitor Wołyński

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica

ROSJA: Archiwa Państwowe Rosji: Publikacja źródłowa – antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych

Jako uzupełnienie do dwutomowego zbioru dokumentów „Ukraińskie organizacje nacjonalistyczne w okresie II wojny światowej”, na oficjalnej stronie internetowej archiwów państwowych Rosji, w dziale „Biblioteka Cyfrowa”, zamieszczono publikację pt. „Jak i o co walczymy z Polakami: antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych”.
Tragedia Rzezi Wołyńskiej z lat 1943-1945 wciąż przyciąga uwagę nie tylko historyków, ale także opinii publicznej. Liczne monografie i publikacje dokumentów, które pojawiły się w ciągu ostatnich dekad, pozwalają na szczegółowe badania wydarzeń krwawej czystki etnicznej, której ofiarą padło – według różnych szacunków – od 60 do 200 tysięcy polskich mieszkańców Wołynia i Galicji, i opisanie procesu organizowanych przez nacjonalistów ukraińskich rzezi Polaków na poziomie lokalnym; na poznanie imion katów, ofiar, ale także Ukraińców ratujących Polaków. Nie ma wątpliwości, że prace nad wyjaśnieniem tragedii będą kontynuowane.

Czytaj dalej „ROSJA: Archiwa Państwowe Rosji: Publikacja źródłowa – antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych”