CZECHY: Wystawa o antykomunistycznym ruchu oporu lat 40. i 50. XX wieku

W Czechosłowacji komuniści doszli do władzy 25 lutego 1948 r., co skłoniło część czeskich i słowackich elit do utworzenia podziemnych grup i organizacji, stawiających sobie za cel walkę przeciw ich panowaniu. W kontekście tego typu organizacji dążących do powstania a potem niepodległości kraju, działających podczas I, a potem w czasie II wojny światowej, nazywa się je czasem „trzecim ruchem oporu”. Jednej z takich organizacji poświęcona jest, otwarta na początku grudnia 2018 r. na praskim Witkowie, historyczno-archiwalna wystawa pt. „Przypadek Světlany. Transformacje obrazu tzw. trzeciego ruchu oporu” (Případ Světlana. Proměny obrazu třetího odboje).
Organizacja „Světlana” była antykomunistyczną grupą oporu, działającą głównie na Morawach w latach 1948-1952. Jej nazwa wzięła się od imienia córki Josefa Vávry-Staříka – założyciela organizacji. Grupę tworzyli głównie byli antyniemieccy partyzanci. Zajmowali się przede wszystkim rozpowszechnianiem nielegalnych druków, ukrywaniem osób prześladowanych przez reżim komunistyczny i rekrutacją nowych członków. Jednak jej działalność była od samego początku ściśle monitorowana przez organy bezpieczeństwa państwa, którym udało się poprzez swych licznych agentów zinfiltrować całą organizację i doprowadzić do jej rozbicia. Łącznie aresztowano ok. 300 osób, podzielono ich na szesnaście grup, a następnie osądzono w publicznych procesach. Wydano trzynaście wyroków śmierci i czternaście dożywocia, a kilkadziesiąt osób skazano na kary od dwudziestu do dwudziestu pięciu lat więzienia.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o antykomunistycznym ruchu oporu lat 40. i 50. XX wieku”

POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”

W dniu 6 grudnia 2018 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych odbyła się konferencja metodyczna na temat „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego”. Otworzył ją dr Henryk Niestrój, zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, wprowadzając w tematykę obrad.

Jako pierwszy zabrał głos Maciej Zdunek (NDAP), przedstawiając Strategię opracowania zasobu archiwalnego, a raczej omówienie kontekstu, w jakim ona powstaje. Przypomniał, że ustawa archiwalna wymienia opracowanie jako jedno z zadań archiwów, nie podaje jednak jego definicji. Głównym źródłem wiedzy na ten temat są podręczniki do archiwistyki. Porównując dane ze sprawozdań rocznych archiwów państwowych, zauważył stałą tendencję spadkową odsetka opracowanego zasobu archiwalnego. Pokazał przykłady długotrwałego opracowania niektórych zespołów, uzasadnianego ich dużymi rozmiarami, zmianami kadrowymi, trudnościami w odczytywaniu obcojęzycznych rękopisów oraz koniecznością wykonywania przez pracowników także zadań innych niż opracowanie. Wspomniał obecne priorytety – retrokonwersji oraz ewidencji, które uznał za podstawowe. Po ich zakończeniu konieczne będzie wdrożenie strategii opracowania, w której określone być powinny etapy wykonywania tego zadania oraz mierniki. Jej opracowanie zapowiedział na 2019 rok, zapraszając do kontaktu osoby chętne do udziału w tych pracach.

Czytaj dalej „POLSKA: Warszawa, Konferencja „Od opracowania do retrokonwersji – współczesne wyzwania dla opisu archiwalnego””

FRANCJA: Doroczne sprawozdanie z działalności archiwów w 2017 r.

Na stronie Archiwów Francji ukazało się roczne sprawozdanie z ich działalności .  Zostało ono sporządzone na bazie ponad sześciuset sprawozdań z działalności archiwów publicznych: państwowych, regionalnych, departamentalnych, miejskich i międzygminnych. Raport obejmuje, jak zapewniają jego autorzy, cały obszar aktywności archiwów, od zabezpieczania i gromadzenia zasobu, po działania o charakterze kulturalnym. Całość ma formę eleganckiej publikacji, w której w przystępny i interesujący sposób pokazano główne dane o archiwach, bogato ilustrowane fotografiami i reprodukcjami dokumentów i publikacji.
Podsumowaniem 2017 roku były dwa słowa – zmiany i kontynuacja. Za główne zadania i zarazem wyzwania tego roku uznano: asystowanie cyfryzacji administracji, ułatwienie dostępu do archiwaliów oraz przekazywanie i współdzielenie wspólnego dziedzictwa. Obrazują to następujące liczby: rozmiar przejętych dokumentów elektronicznych wzrósł z 11 600 do 94 000 GB; ponad 100 000 unikalnych użytkowników odwiedzających portal FranceArchives; zorganizowanie 525 wystaw – o 100 więcej niż w 2016 roku.
Zadaniom tym odpowiadały trzy główne obszary działalności:
– międzyministerialny program archiwizacji elektronicznej VITAM,
– przygotowanie i otwarcie w marcu 2017 r. portalu FranceArchives,
– polityka nastawiona na ambitnych użytkowników – edukacja artystyczna i kulturalna oraz innowacyjność pomysłów.
Dokument składa się ze wstępu, obejmującego zagadnienia statystyczne dotyczące kształtowania się wielkości francuskiego zasobu archiwalnego, kadry archiwów, budżetu oraz działań w zakresie kształtowania zasobu archiwalnego (analogicznych jak polski nadzór archiwalny). Porównanie jednak danych statystycznych Francji i Polski nie jest tak proste ze względu na odmienną strukturę służby archiwalnej w obu krajach. Struktura francuskiej sieci archiwalnej obejmuje, jak wyżej już wspomniano, archiwa państwowe, archiwa regionalne, departamentalne oraz archiwa miejskie i międzygminne. Wszystkie one, gromadzą zasób historyczny, to tak jakbyśmy w Polsce włączyli w statystykę archiwalną zarówno zasób jak i działania o charakterze naukowym i edukacyjnym, wszystkie archiwa samorządowe poszczególnych szczebli administracji. W roku 2017, zasób francuskich archiwów historycznych powiększył się o 99,9 km bieżącego akt pochodzących głównie z sektora prywatnego.

Czytaj dalej „FRANCJA: Doroczne sprawozdanie z działalności archiwów w 2017 r.”

FRANCJA: Hakaton „Archiwa i obywatelstwo”

Od 2015 roku realizowany jest we Francji, przez Archiwum Narodowe i Dyrekcję Systemów Informatycznych Ministerstwa Kultury, projekt ADAMANT (Administration Des Archives et de leurs Métadonnées aux Archives nationales dans le Temps – Zarządzanie archiwaliami i ich metadanymi w Archiwum Narodowym w czasie). Wpisuje się on w szerszy program trzech ministerstw: kultury, Europy i spraw zagranicznych oraz obrony pod nazwą VITAM (Valeurs immatérielles transmises aux archives pour mémoire – Wartości niematerialne przekazywane do archiwów dla pamięci). W dniu 7 grudnia 2018 r. odbyła się promocja przygotowanej w ramach projektu ADAMANT platformy informatycznej do archiwizacji cyfrowej w Archiwum Narodowym. Archiwum to przechowuje obecnie 200 mln plików cyfrowych, które uzupełniły tradycyjny zasób archiwalny liczący 350 km.
Promocja była połączona z zapowiedzią pierwszego hakatonu Archiwum Narodowego na temat „Archiwa i obywatelstwo”.
Odbył się on w Liberté Living Lab od soboty 8 grudnia godz. 13.00 do niedzieli 9 grudnia godz. 18.00. Udział wzięło w nim ponad 60 osób – 12 drużyn. Ich zadaniem było napisanie programu do archiwizacji cyfrowej, dostosowanego do aktualnych i przyszłych wyzwań archiwistyki. Archiwum Narodowe zaproponowało kilka ogólnych tematów wiodących:
1: Obywatel honorowy.
2: Akta obywatela, obywatel w aktach
3: Polityk zwraca się do obywatela
4: RTFM! Read the French Mountain!
5: Oni zostali obywatelami Francji
6. Punkty dostępu do czternastu wieków historii
7: Archiwa w sieci danych
8. Obserwowanie nabytków w archiwach

Czytaj dalej „FRANCJA: Hakaton „Archiwa i obywatelstwo””

MRA: Zagubieni w chmurze – sympozjum UNESCO – PERSIST

Stolica Australii Canberra gościła 3 października 2018 r. międzynarodowe sympozjum poświęcone, rozwijanemu od 2013 r., pod patronatem UNESCO, programowi Persist (Platform to Enhance the Sustainability of the Information Society Transglobally / Platforma zwiększania stabilności społeczeństwa informacyjnego w sposób transglobalny). Jest to rodzaj przewodnika służący doborowi cyfrowego dorobku ludzkości do wieczystego przechowywania oraz organizację zabezpieczenia, przechowywania i udostępniania dawnego oprogramowania. Wersję roboczą opracowanych przez IFLA wytycznych dotyczących zawartości oprogramowania zaprezentowano w 2015 r. na dorocznej konferencji MRA w Reykjaviku. O projekcie dyskutowała MRA przy okazji kongresu w Seulu w Korei w 2016 r. i w trakcie tegorocznej konferencji archiwów w Jaunde w Kamerunie. Istotą projektu jest założenie, że naturą dziedzictwa cyfrowego jest cecha szybkiego starzenia się technologii, co skutkuje ryzykiem utraty do niego dostępu. Istnieje, zatem konieczność opracowania strategii niezbędnych do identyfikacji tej części cyfrowego dziedzictwa, które ma wartość historyczną tak, jak ma to miejsce w przypadku informacji w formie tradycyjnej lub cyfrowej.

Czytaj dalej „MRA: Zagubieni w chmurze – sympozjum UNESCO – PERSIST”

NIEMCY: Archiwum Gospodarcze Berlina i Brandenburgi – wspieranie badań naukowych i pragmatyzm

Archiwum Gospodarcze Berlin-Brandenburgia mające swoją siedzibę w Berlinie  (Berlin-Brandenburgische Wirtschaftsarchiv e.V.  BBWA) już po raz trzeci ogłosiło konkurs na opracowanie naukowe dotyczące  historii gospodarczej Berlin-Brandenburgii.  BBWA adresuje swoją ofertę głównie do studentów i absolwentów uniwersytetów i wyższych szkół zawodowych. Nagroda ma na celu wesprzeć badania nad historią gospodarczą tego regionu i zachęcić do badań interdyscyplinarnych nie tylko z zakresu historii ale również  literatury, socjologii, ekonomii biznesu, czy historii sztuki.
W ramach konkursu przyjmowane będą  opracowania w formie pracy magisterskiej, dyplomowej, lub licencjackiej.  Najważniejszym kryterium jest ich tematyka – powinny odnosić się do historii gospodarczej w regionie Berlina i Brandenburgii. Prace powinny dotyczyć zagadnień gospodarczych, korporacyjnych i społecznych, odzwierciedlać stan badań oraz wzbogacać wiedzę  z zakresu regionalnej historii gospodarczej. Prace, które analizują źródła archiwalne, są szczególnie mile widziane. Ceremonia wręczenia nagród oraz konferencja prasowa dotycząca konkursu odbędą się po zakończeniu projektu, czyli w listopadzie 2019 roku. Najlepsze prace zostaną opublikowane w odpowiedniej formie. Ponadto zwycięzca otrzyma nagrodę pieniężna w wysokości 1000 Euro.
Patronat nad nagrodą objął Klaus Wowereit, były burmistrz Berlina.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Gospodarcze Berlina i Brandenburgi – wspieranie badań naukowych i pragmatyzm”

MRA: Zamknięcie dorocznej konferencji MRA w Jaunde

W dniu 28 listopada 2018 r. została zamknięta doroczna konferencja Międzynarodowej Rady Archiwów. Przyjęte rezolucje nie są na razie upublicznione. Najciekawszym dokumentem będzie strategiczny program działania rady na lata 2019 – 2022 przyjęty przez Komitet Wykonawczy MRA 25 listopada 2018 r. Niestety nie wiele o nim wiemy. Wiadomo, że znajdą się w nim priorytety dotyczące Afryki. Zadecydowano, że rok 2019 będzie w archiwach „Rokiem Afryki”. W jego ramach będą realizowane dwa podstawowe zadania. Pierwszym jest uczulenie rządów na problemy archiwistyki, drugim zaś kształcenie i doskonalenie archiwistów w terenie. Z komunikatu Komitetu Wykonawczego wiadomo także, że omawiano zagadnienia współpracy z UNESCO i realizację, będącego pod opieką tejże organizacji, projektu Persist, a także wsparcie inicjatyw szwajcarskiej organizacji Swiss Peace dotyczących ochronie spuścizny historycznej na wypadek katastrof i konfliktów. Następna konferencja doroczna Konferencja MRA odbędzie się w 2019 r. w Adelaidzie w Australii.

Wiecej: Réunion du Comité exécutif de l’ICA à Yaoundé i Clôture de la Conférence ICA Yaounde 2018

oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec

SŁOWACJA: Konferencja z okazji 80. urodzin archiwisty Józefa Klački

Słowackie Stowarzyszenie Archiwalne zorganizowało w dniach 14-15 listopada 2018 r. w auli Słowackiej Akademii Nauk w Bratysławie, konferencję naukową poświęconą swojemu członkowi – archiwiście PhDr. Jozefovi Klačkovi, z okazji jego 80. urodzin, pod hasłem „Królestwo jednego języka i moralności jest biedne i słabe – Wkład członków nie-słowackich grup etnicznych i narodowościowych w rozwój Słowacji”.
Konferencja poświęcona była archiwiście i historykowi PhDr. Josefowi Klački, byłemu dyrektorowi i długoletniemu pracownikowi Centralnego Archiwum Słowackiej Akademii Nauk (Ústredni archív SAV), który był przedstawicielem chorwackiej mniejszości na Słowacji i znacząco przyczynił się do poznania i badań nad zagadnieniami historycznymi dotyczącymi Chorwatów i ich osiedlenia się w zachodniej Słowacji. Tuż przed końcem studiów historycznych ze specjalnością archiwalną na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie w 1960 roku, rozpoczął on – od 1 czerwca 1959 roku – pracę w Archiwum Państwowym w Bratysławie jako zastępca dyrektora, pozostając na tym stanowisku do 1 kwietnia 1969 roku, kiedy to jego życie zawodowe połączyło się z Centralnym Archiwum Słowackiej Akademii Nauk. Pełnił w nim funkcję dyrektora w latach 1978-1999.

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Konferencja z okazji 80. urodzin archiwisty Józefa Klački”