W bogatym krajobrazie archiwalnym krajów niemieckojęzycznych, archiwa odnoszące się do wąsko pojętej tematyki kobiecej nie są czymś nadzwyczajnym. Jednym z takich archiwów działających w najstarszym szwajcarskim mieście Chur, w kantonie Gryzonia (Graubünden) jest Frauenkulturarchiv Graubünden. Chur będące stolicą kantonu (liczy niespełna 40 tysięcy mieszkańców) jest siedzibą 4 poważnych instytucji archiwalnych- archiwum kantonalnego Staatsarchiv Graubünden, miejskiego Stadtarchiv Chur, archiwum diecezjalnego Bischöfliche Archiv Chur i archiwum społecznego poświęconego kobietom Frauenkulturarchiv.
Instytucja założona została w 1997przez dwie panie Silnię Hofmanni Silke Margherita Redolfi jako niezależna fundacja Stiftung Frauenkulturarchiv Graubünden. Była to pierwsza w Szwajcarii tego typu instytucja, w kraju gdzie prawa wyborcze kobiety otrzymały dopiero na przestrzeni 1971-1990.Głównym celem, jaki stawia sobie fundacja jest zabezpieczenie dokumentacji i innych obiektów kultury dotyczących działalności i życia codziennego kobiet w Gryzonii oraz prowadzenie badań naukowych związanych z tą tematyką. Patronką fundacji jest Hortensja v. Salis(1659-1715), która uznawana jest za prekursorkę walki o prawa kobiet w Szwajcarii.
Kategoria: Nowości ze Szwajcarii
SZWAJCARIA: Biblioteka Narodowa Szwajcarii pod wspólnym dachem z Fonoteką
Nowy, 2016 rok rozpoczął się dla Narodowej Biblioteki Szwajcarii (Schweizerische Nationalbibliothek) znaczącym wzbogaceniem jej zbiorów fonicznych. Będzie to również ciekawy rok rocznicowy związany z 25 -leciem powstania w jej strukturze Szwajcarskiego Archiwum Literatury (Schweizerische Literaturarchiv).
14 stycznia tego roku, Szwajcarska Fonoteka Narodowa (Schweizer Nationalphonothek) weszła w skład Biblioteki Narodowej Szwajcarii. Utworzona została w 1984 roku w Lugano na zasadach stowarzyszenia. Od 1987 roku finansowana była przez podmioty prywatno prawne. Wraz z uchwaleniem przez Bundestag polityki kulturalnej na lata 2016-2020, fundacja została rozwiązana, a jej finansowanie przejął rząd federalny, który przyznał jej subwencje w wysokości 1,6 mln franków. Ponadto fonoteka finansowana jest przez władze kantonu Tesin i miasta Lugano, w którym znajduje się jej siedziba -włoskojęzyczna części Szwajcarii.
Obecnie zbiory fonoteki obejmują ponad 5 milionów nagrań dźwiękowych, które będą w najbliższej przyszłości digitalizowane i udostępniane w około 54 publicznych punktach audiowizualnych w całej Szwajcarii. Okołojedna trzecia nagrań z jej zbiorów pochodzi ze Szwajcarskiego Stowarzyszenia Realizacji Praw Autorskich do Nagrań Dźwiękowych i Utworów Muzycznych SUISA, i stanowi depozyt Biblioteki Narodowej. Pozostałe kolekcje poza produktami z branży muzycznej, tom. in. Dokumenty z badań naukowych, audycje radiowe od 1932, czy zbiory fonograficzne Biblioteki Narodowej.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Biblioteka Narodowa Szwajcarii pod wspólnym dachem z Fonoteką”
SZWAJCARIA: Wojna w cieniu Alp – polskie akcenty w filmowych zasobach Bundesarchiv
Od dwóch lat Szwajcarskie Archiwum Federalne (dalej:BA) udostępnia swoje materiały na You Tube – obecnie jest to głównie dokumentacja relacjonująca różne wydarzenia naukowe w BA, filmy szkoleniowe ale także materiały filmowe ze zbiorów ( obecnie kilka filmów). Wśród tych ostatnich jest też wielka gratka dla miłośników historii Polski – 12 minutowy film dotyczący przekroczenia granicy szwajcarskiej przez polskie i francuskie oddziały w czerwcu 1940 po kapitulacji III Republiki- „Grenzübertritt französischer und polnischer Truppen”. Film wykonany został przez szwajcarską wojskową wytwórnię filmową AFD – Armee Film Dienst. Znajduje się w zbiorach archiwum federalnego w zespole E10821* Stab der Gruppe für Ausbildung z lat (1945-1995), 1912-1995. Film obrazuje pierwsze godziny po przekroczeniu granicy francusko – szwajcarskiej oraz przyjęcie żołnierzy przez zarówno oficjalne służby wojskowe sanitarne, a także ludność cywilną. Pokazuje pokonanych i utrudzonych, ale godnych ludzi – rozbrojenie przez żołnierzy szwajcarskich, odpoczynek po trudach walki, prozaiczne czynności- opatrywanie ran przez sanitariuszki, posiłki, swojsko wyglądające szwajcarskie łąki z pasącymi się nich wojskowymi końmi.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Wojna w cieniu Alp – polskie akcenty w filmowych zasobach Bundesarchiv”
SZWAJCARIA: Źródła prawa poprzez wieki – portal tematyczny «Rechtsquellen Online»
Zaczęło się ponad 100 lat temu, kiedy w środowisku szwajcarskich prawników podjęto inicjatywę przedsięwzięcia badawczego Fundacji Źródeł Prawa Szwajcarskiego Stowarzyszenia Prawniczego. Podjęło ono publikację zbiorów źródeł prawa ze wszystkich obszarów językowych Szwajcarii tworząc wielką serię wydawniczą Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen (SSRq).
Materiały te obejmują wszystkie poziomy władz od zarania kantonów – prawa miast, historycznych urzędów, gmin i wójtostw – wszystko od czasów średniowiecza do powstania Republiki Helweckiej w 1798 roku. Do dziś wydano ponad 100 tomów dokumentów obejmujących wszystkie kantony, dokumenty dotyczące zarówno prawa publicznego jak i prywatnego. Z ogromnej ilości zachowanych materiałów archiwalnych wybierane były tylko takie, które spełniały warunek legalności i znacząco wpływały na ówczesną rzeczywistość.
Kolejne tomy stanowią podstawę do fundamentalnych badań historii prawnej, gospodarczej, społecznej, etnolografii, historii Kościoła i w dużym stopniu także dla badań lingwistycznych. Projekt badawczy jest wspierany przez National Science Foundation oraz wiele instytucji prywatnych i publicznych.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Źródła prawa poprzez wieki – portal tematyczny «Rechtsquellen Online»”
Szwajcaria: Podróże archiwalne -Archiwum Kantonu Lucerna
Stolica kantonu Lucerna położona jest pięknie nad Jeziorem Czterech Kantonów. Nieopodal nadbrzeża rzeki Reuss wpadającej do jeziora ma swoją siedzibę Staatsarchiv Kanton Lucern (dalej: StALu) przy Schützenstrasse 9. Sama Lucena miasto, liczy niewiele ponad 60 tysięcy mieszkańców, cały kanton ponad 300 tys. – w warunkach polskich miasto średniej wielkości. Archiwum kantonalne zaś można porównywać z naszymi (polskimi) największymi archiwami. Jego zasoby sięgają 12 wieku, a ich wielkość wynosi ok. 16 800 mb. W warunkach szwajcarskich jest to średniej wielkości archiwum kantonalne –większe archiwum tej samej rangi np. Archiwum Kantonu Zurych posiada zasób dwukrotnie większy – ponad 32 km akt. Na zasób składają się zespoły proweniencji państwowej, ale także zespoły i zbiory spoza tego sektora, które wcale nie stanowią zbioru marginalnego – zespoły archiwalne instytucji kościelnych, gospodarczych, kulturalnych, zlikwidowanych klasztorów, stowarzyszeń i instytucji społecznych. Osobny dział stanowią prywatne archiwa, w których archiwa stowarzyszeń katolickich są punktem centralnym, jak również różne kolekcje. Struktura zasobu tego archiwum obejmuje główne grupy ustrojowo- rzeczowe, a mianowicie: zespoły instytucji państwa (Staatliche Bästende) – historyczne, tworzone według zasady pertynencji i współczesne, tworzone według zasady proweniencji; zespoły miasta Lucerny – głównie zespoły historyczne, częściowo przekazane na zasadzie depozytu z Archiwum Miasta Lucerny; archiwa klasztorne; prywatne i zbiory.
Czytaj dalej „Szwajcaria: Podróże archiwalne -Archiwum Kantonu Lucerna”
SZWAJCARIA: Archiwum Kantonu Zurych – wszystko co najważniejsze na 300 stronach. Wersja 2.0
Od publikacji podręcznika obejmującego zaktualizowaną metodykę szeroko rozumianego opracowania i przechowywania zasobu archiwalnego w kantonie Zurych minął ponad rok. Pierwsza wersja ponad 300 stronicowego podręcznika została opublikowana w styczniu 2014 roku-publikacja ArchNetu. Zawiera on wypracowane przez lata obowiązujące zasady i dobre praktyki dotyczące zasobu archiwalnego, uwzględniające również standardy międzynarodowe. W maju tego roku ukazała się druga, poprawiona edycja podręcznika „Erschliessungshandbuch” Wersja 2.0 wydana przez Staatsarchiv des Kantons Zürich. Opracowanie podręcznika w pierwszej kolejności podyktowane było wprowadzeniem w kantonalnych archiwach Szwajcarii AIS czyli Archivinformationssystems oraz decyzją o przeniesieniu do niego wszystkich tradycyjnych środków ewidencyjnych, a tym samym koniecznością zestandaryzowanego, stosunkowo głębokiego, homogenicznego opracowywania zasobu. Przez ponad rok podręcznik poddany został krytycznej ocenie zarówno wewnętrznej – oddział opracowania zasobu archiwalnego archiwum w Zurychu- jak również przez zewnętrznych ekspertów i praktyków. W jego wyniku usunięte zostały drobne błędy i wprowadzono kilka uzupełnień do tekstu. Obejmują one rozszerzenia dotyczące prawnych ograniczeń dostępu do zasobu i okresów ochronnych, rozszerzenie zapisów dotyczących szczególnych przypadków dokumentacji i uzupełnienia zapisów sposobów liczenia wielkości zasobu. Zasadniczo jego układ nie uległ zmianie- omawiane są kolejne etapy porządkowania zasobu- nadanie struktury, sporządzenie opisu poszczególnych obiektów na wielu poziomach opisu archiwalnego zgodnego z ISAD i ISDIAH, aż po opracowanie konserwatorskie, etykietowanie i w końcu magazynowanie zasobu archiwalnego.
SZWAJCARIA: Dwa wieki historii kantonu Zurych dostępna online
Staatsarchiv Zürich udostępniło w tym roku część wyników kilkuletniej pracy nad projektem realizującym publikację online najważniejszych dla kantonu źródeł historycznych. Propozycja archiwum w Zurychu wykracza poza prostą publikację skanów na stronach internetowych. Projekt zatytułowany „Transkrypcja i digitalizacja protokołów i uchwał rządu kantonu od 1803 do 1995 roku” uruchomiony został w 2009 roku przy wykorzystaniu środków z funduszu loteryjnego kantonu Zurych. Zakłada on, że do 2016 roku wykonanych zostanie w postaci scanów wraz z ich transkrypcją, około 200 000 stron dokumentów rękopiśmiennych z XIX wieku oraz ok. 300 000 stron dokumentów z XX wieku. Transkrypcji rękopiśmiennych tekstów, które również Szwajcarom sprawiają trudności w ich odczytaniu, dokonuje kilkunastoosobowy zespół studentów i współpracowników archiwum. Protokoły z XX wieku- ok. 300 000 stron, które były sporządzane maszynowo, transkrybowane będą za pomocą OCR, co znacznie przyśpieszy prace, a następnie systematycznie wraz z upływem okresów ochronnych publikowane będą oline. Obecnie udostępnionych zostało ok. 100 000 stron skanów wraz z ich transkrypcją z lat 1803-1856.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Dwa wieki historii kantonu Zurych dostępna online”
SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w przestrzeni publicznej Szwajcarii.
Archiwa gospodarcze – temat praktycznie zupełnie pomijany i traktowany w polskiej archiwistyce marginalnie, w Szwajcarii znajduje swoje poczesne miejsce i jest przedmiotem zainteresowania środowiska archiwalnego. Temat jest szczególnie trudny ze względu na fakt, iż dotyczy sektora w zdecydowanej większości prywatnego, który ustawodawstwo archiwalne obejmuje w sposób bardzo ograniczony, nawet w przypadku udziału właścicielskiego Skarbu Państwa (w warunkach polskich). Z drugiej strony występuje niewielkie zainteresowanie ze strony samych podmiotów gospodarczych kwestiami związanymi ze sposobami wartościowania dokumentacji, zabezpieczania i archiwizacji, nie mówiąc o trwałym przechowaniu jej części dla przyszłych pokoleń. O dziwo, nie jest to tylko problem występujący w naszym kraju, dostrzegają go również członkowie Szwajcarskiego Stowarzyszenia Archiwistów i Archiwistek (Verband Schweizerischer Archivare und Archivarinnen -VSA) i próbują wyjść temu zagadnieniu naprzeciw.
Od 1994 roku przy VSA działa grupa robocza do spraw prywatnych archiwów gospodarczych (Arbeitsgruppe Archive der privaten Wirtschaft), która zajmują się zagadnieniami związanymi z przejmowaniem, opracowaniem i zabezpieczaniem dokumentacji prywatnego sektora gospodarczego. Duży problem stanowi jednak deficyt profesjonalnie działających archiwów wyspecjalizowanych w przechowywaniu tego typu dokumentacji. Innym niekorzystnym czynnikiem jest z kolei fakt, iż firmy szwajcarskie nie są zainteresowane długotrwałym przechowywaniem swojej dokumentacji. Wyjątek stanowi tu dokumentacja, która posłużyła do badań powołanej w 2001 roku komisji Bergiera badającej postawę Szwajcarii w czasie drugiej wojny światowej.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Archiwa gospodarcze w przestrzeni publicznej Szwajcarii.”
SZWAJCARIA: Na drodze do Open Government Data (OGD)
Szwajcaria nie jest w tej dziedzinie prekursorem, gdyż w wielu krajach OGD będące częścią koncepcji open goverment funkcjonuje już kilku lat- w USA i w większości krajów UE od 2009. Jednak od wielu lat stopniowo i koncepcyjnie rozwijane i wdrażana są tam do życia systemy i projekty związane z upowszechnieniem E-Government zmierzające do stworzenie centralnego portalu OGD – w katalogu zadań priorytetowych E Goverment nr B.2.12.
Głównym założeniem inicjatywy Open Government Data jest uczynienie informacji publicznych powszechnie dostępnej dla obywateli. Administracja publiczna gromadzi bowiem olbrzymie ilości danych wysokiej jakości w ramach czynności prowadzonych przez podmioty publiczne. Rządy i organy administracji publicznej wielu krajów w ramach przedsięwzięć open government, podejmują działania zmierzające do pełnej transparentności swoich działań. W sferze dostępu do informacji publicznych, inicjatywy te stawiają sobie cele zapewnienia obywatelom dostępu połączonego w szybkim wyszukiwaniem danych i informacji, ułatwiając przy tym możliwość ponownego ich wykorzystania. Termin „Government Data” oznacza wszelkie dane i informacje tworzone lub rejestrowane przez administrację publiczną lub organizacje podlegające administracji publicznej. Podstawowe możliwości oferowane przez te serwisy internetowe obejmują integrację zbiorów danych pochodzących z poszczególnych źródeł informacji publicznych (resortów, agend rządowych, instytucji państwowych) oraz spójne funkcje przeszukiwania tych informacji. Dostępność danych zawartych w tzw. rejestrach publicznych ograniczają jedynie takie czynniki jak ochrona danych osobowych czy ochrona informacji niejawnych.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Na drodze do Open Government Data (OGD)”
SZWAJCARIA: Zmiany we wzorcowych wykazach akt dla instytucji gminnych kantonu Zurych.
Podobnie jak w Polsce, w Szwajcarii wykazy akt stanowią podstawę rzeczowego i zgodnego z prawem zarządzania dokumentacją. Inne umiejscowienie gmin w systemie prawnym Szwajcarii jak również daleko bardziej zaawansowane regulacje dotyczące zarządzania dokumentacją elektroniczną sprawiają, iż obok wielu analogicznych rozwiązań jak w systemie obowiązującym w Polsce, wiele rozwiązań jest nowatorskich, nie znajdujących bezpośredniego przełożenia w praktyce polskiej. W samej Szwajcarii nie ma też jednolitych unormowań w zakresie zarządzania dokumentacją w organach gminnych, gdyż każdy z kantonów, a w szczególności archiwa kantonalne regulują to dla własnego terytorium. Ponadto wprowadzanie zaktualizowanych wykazów akt pozostawia się do decyzji samych gmin, a wprowadzanie w nich zmian pozostaje również w ich gestii, po uzgodnieniach z archiwum kantonalnym. Szerzej o archiwach gminnych w kantonie Zurych pisaliśmy już na łamach Archnetu.
Kantonalne prawo archiwalne (LS 432.111, § 8 Abs. 4) wymaga od podmiotów publicznych stosowania wykazów akt. Od początku lat 80-tych Archiwum Państwowe Kantonu Zurychu (Staatsarchiv des Kantons Zürich) opracowywało dla instytucji publicznych w tym gmin, wzorcowe wykazy akt, które powinny odzwierciedlać aktualne zadania tych instytucji. Opublikowane przykładowe wykazy akt bazują na zasadach zarządzania informacją zawartych w „Leitfaden zur Führung von Gemeindearchiven im Kanton Zürich”.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Zmiany we wzorcowych wykazach akt dla instytucji gminnych kantonu Zurych.”