niemcy – Strona 8

NIEMCY: Co się wydarzyło 14 sierpnia 1942 r. w Greven?

Z inicjatywy uczniów szkół średnich miasta Greven – miasto położone w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Münster – 3 listopada 2017 r. upamiętnione zostały wydarzenia wiązane publiczną egzekucją dwóch polskich jeńców wojennych Franciszka Banaś i Wacława Ceglewskiego. Zostali oni zamordowani 14 sierpnia 1942 r. za tak zwane „zakazane kontakty” z niemieckimi kobietami, poprzez powieszenie w okrutny sposób w kompleksie leśnym Bockholter Berge. Franciszek Banaś urodził się 07.06.1914 r. w Ujosłach. We wrześniu 1939 roku trafił do niewoli niemieckiej i osadzony ostał w Stalagu VI D w Dortmundzie. Stamtąd skierowany został do pracy jako robotnik rolny w Westerode koło Greven, a następnie do firmy tekstylnej Biederlack & Co. Wacław Ceglewski urodził się 13.02.1921 r. w Aleksandrówce koło Ciechocinka. Jako żołnierz 14 Pułku Piechoty Ziemi Kujawskiej dostał się do niewoli niemieckiej. 27 września 1940 r. został zwolniony ze Stalagu VI A w Hemer i skierowany do pracy jako robotnik cywilny w Münster, a następnie w Greven.

Czytaj dalej „NIEMCY: Co się wydarzyło 14 sierpnia 1942 r. w Greven?”

NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – Tej katastrofy mogło nie być

Osiem lat temu, w ciągu kilku sekund pod gruzami betonu i cegły legło bezcenne dziedzictwo kultury niemieckiej i europejskiej. 3 marca 2009 zapadł się budynek archiwum miejskiego w Kolonii, jednego z najciekawszych niemieckich archiwów komunalnych, niszcząc w stopniu niemożliwym obecnie do określenia zasób archiwalny sięgający IX wieku. Takiej katastrofy archiwum miejskie w Kolonii nie doznało od początków swego istnienia. Ani przemarsz wojsk francuskich w 1794 roku, ani druga wojna światowa nie spowodowały takich zniszczeń jak obecne.
Archiwum było uważane za tzw. „Okręt flagowy” niemieckich archiwów komunalnych. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1322 roku, kiedy jego zawartość mieściła się w drewnianej skrzyni. W roku 1406 archiwum miejskie zajmowało już sklepione pomieszczenie pod wieżą ratuszową. Na jego zasób składały się miedzy innymi postanowienia rady miejskiej od 1320 roku, a od 1513 zbiór ten był kompletny. Rachunki kasy miejskiej i korespondencja władz miejskich sięgają połowy XIV wieku. W archiwum znajdowało się 65 tys. dokumentów pergaminowych, setki tysięcy map i planów oraz ok. miliona fotografii. Cenne zbiory stanowi również ok. 700 prywatnych kolekcji znakomitych obywateli Kolonii, pisarzy, architektów, malarzy, kompozytorów, naukowców, wydawców.. Są tam zbiory kompozytorów: Jacqua Offenbacha, Maxa Brucha, tenora Williama Pearsona, dyrygenta Güntera Wanda, pisarza Heinricha Bölla, malarza Wilhelma Leibel, awangardowej artystki Mary Bauermeister, teoretyka mediów Viléma Flussera, czy wydawców: Kiepenheuer & Witsch i Pahl-Rugenstein. Te i tysiące innych cennych dokumentów, jak określił to FAZ (Frankfurter Allgemeine Zeitung), legło we wspólnym grobie. Historyk Eberhard Illner, od 1985 roku do 2008 kierownik działu spuścizn i zbiorów fotograficznych, obecnie dyrektor Centrum Historycznego w Wuppertalu, określił to wydarzenie jako „Katastrofa europejskiej historiografii”. Łącznie zasób archiwum obejmował 18 kilometrów akt.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – Tej katastrofy mogło nie być”

NIEMCY: Nowelizacja federalnego prawa archiwalnego na miarę XXI wieku

Historia prawa archiwalnego w Niemczech nie jest długa. Niemiecka ustawa archiwalna dla została uchwalona w 1988 roku jako prawo o zabezpieczeniu i dostępie do federalnego zasobu archiwalnego Gesetz über die Sicherung und Nutzung von Archivgut des Bundes Prawo to składa się z zaledwie 13 rozbudowanych paragrafów, które dokładnie określają status, przeznaczenie, zadania archiwum państwowego. Archiwum federalne posiada swoje siedziby (Dienstort) w ośmiu placówkach na terenie Niemiec (min. dwie centrale w Berlinie, poza tym siedziby we Freiburgu, Koblencji i in.).. Trzeba jednak pamiętać że, w Niemczech archiwa i ich organizacja, klasyfikacja oraz afiliacja wpisują się w trójstopniowy podział administracyjny państwa: federacja – kraj związkowy – gmina (Bund – Land–- Kommune). Na tych poziomach powstały również regulacje, dające podstawy prawne dla funkcjonowania i rozwoju archiwów. Każdy z 16 landów wypracował swoje regulacje prawne – jako pierwsza była Badenia-Wirtembergia,, która już w 1987 roku uchwaliła ustawą archiwalną (Archivgesetz des Landes Baden Württemberg). W ten sposób rozpoczął proces regulacji zasad działalności archiwów landowych. W ramach landowych ustaw archiwalnych znajdują się regulacje odnoszące się także do funkcjonowania archiwów szczebla komunalnego, tzn. archiwów miejskich, okręgowych, gminnych itp.
17 stycznia 2017 roku Bundestag uchwalił nowelizację ustawy archiwalnej dla Archiwum Federalnego „Gesetz zur Neuregelung des Bundesarchivrechts“ .

Czytaj dalej „NIEMCY: Nowelizacja federalnego prawa archiwalnego na miarę XXI wieku”

NIEMCY: Berlińskie archiwum sztuk wszelakich dostępne online

Akademie der Künste w Berlinie (AdK) -Ta jedna z najbardziej znamienitych instytucji kultury w Europie, posiadająca równie znamienite zbiory archiwalne i biblioteczne, które obecnie dostępne są online. Początki akademii sięgają końca XVII wieku, kiedy to elektor Fryderyk III Brandenburski założył Academie der Mahl-, Bild- und Baukunst. Akademia ulegała ewolucji i zmianom wraz ze zmieniającą się historią Niemiec.Jej nazwa również często się zmieniałana przestrzeni wieków, ale generalnie funkcjonowała ona do 1945 jako Pruska Akademia Sztuki (Preussische Akademie der Künste).
Po podziale Niemiec powstały dwie akademie – wschodnia Deutsche Akademie der Künste i zachodnia Akademie der Künste in Berlin (West). 1 października 1993 połączono obie uczelnie i utworzono Akademie der Künste. Od 2005 roku AdK i jej archiwum finansowane jest ze środków federalnych.
Zasób archiwum AdK tworzy ponad 1100 zespołów poszczególnych twórców wraz z archiwum historycznym akademii, łącznie 12 kilometrów akt, ponad 1,20 mln fotografii, 60 tys. obiektów artystycznych, 40 tys. projektów plakatów, ponad pól miliona księgozbioru.

Czytaj dalej „NIEMCY: Berlińskie archiwum sztuk wszelakich dostępne online”

ROSJA: „Rosja-Niemcy: od konfrontacji do współpracy. Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej” – wspólna wystawa rosyjsko-niemiecka

10 listopada 2015 r. w kompleksie wystawowym Państwowego Muzeum Historycznego w Moskwie otwarto rosyjsko-niemiecką wystawę pt. „Rosja-Niemcy: od konfrontacji do współpracy. Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej”. Organizatorami wystawy są: Federalna Agencja Archiwów Rosji, Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej w Moskwie, Państwowe Muzeum Historyczne w Moskwie, Niemiecko-Rosyjskie Muzeum Berlin-Karlshorst (Deutsch-Russisches Museum Berlin-Karlshorst).
Wystawa opowiada o stosunkach politycznych, gospodarczych, humanitarnych i kulturalnych między ZSRR a Niemiecką Republiką Demokratyczną, ZSRR a Republiką Federalną Niemiec, wreszcie Federacją Rosyjską a zjednoczonymi Niemcami, od 1945 do 2015 roku. Ekspozycję otwiera dokument kapitulacji Niemiec z 8 na 9 maja 1945 r.; pokazano dokumenty konferencji w Jałcie i Poczdamie, procesu w Norymberdze, działań władz sowieckich w Niemczech i utworzenie dwóch państw niemieckich – NRD i RFN itd. Szczególnie interesujące są dokumenty dotyczące kryzysów berlińskich w latach 1949, 1953 i 1961 oraz budowy muru berlińskiego (1961). Znaczące miejsce w ekspozycji zajmują stosunki wzajemne między dwoma krajami socjalistycznymi – ZSRR i NRD: m.in. utworzenie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, pobyt na terytorium NRD Zachodniej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej i jej późniejsze wycofanie, czy otwarcie w Moskwie sklepu z towarami z NRD pod nazwą „Leipzig” (1965). Z czasów współczesnych, prezentowane są m.in. dokumenty dotyczące budowy gazociągu „Nord Stream” w 2005 r.

Czytaj dalej „ROSJA: „Rosja-Niemcy: od konfrontacji do współpracy. Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej” – wspólna wystawa rosyjsko-niemiecka”

NIEMCY: 85 archiwalny Oktoberfest w Karlsruhe

Po raz pierwszy zjazd archiwistów niemieckich Deutschen Archivtag odbył się jeszcze w XIX wieku, w 1899 roku w Strasburgu, który wówczas należał do Rzeszy Niemieckiej. Od tego czasu spotykano się cyklicznie z niewielkim przerwami w okresach wojen światowych – zjazdy nie obywały się najdłużej pomiędzy 1913 a 1920 i następnie pomiędzy 1937 a 1949 rokiem. Niektóre z tych zjazdów odbyły się nawet na terenach obecnej Rzeczpospolitej, a mianowicie w Gdańsku 1904 i 1928, Poznaniu -1910 i Wrocławiu- 1913.
Początkowo zjazdy poświecony były całościowym problemom archiwistyki. Dopiero od 1957 roku zaczęto przypisywać im określoną tematykę. I tak w 1957 roku tematem wiodącym było „Modernes Schriftgut, Kassationsprobleme”, w 1958 roku -Wirtschaftsgeschichte und Wirtschafts- und Werksarchivea w kolejnym „Karten im Archiv”. Problemy związane z informatyką przyświecały zjazdowi archiwistów już w 1975 roku, a o społeczeństwie informacyjnym w kontekście archiwalnym obradowano w 1986 roku w Monachium. Niemieckiego Dnia Archiwów- Deutschen Archivtag nie należy mylić z innym wydarzeniem archiwalnym funkcjonującym od 2001 roku, również organizowanym przez Verband deutscher Archivarinnen und Archivare e.V. -VDA, a mianowicie Tag der Archive, które ma charakter międzynarodowy.

Czytaj dalej „NIEMCY: 85 archiwalny Oktoberfest w Karlsruhe”

POLSKA: Wspólna publikacja Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie

Nie często zdarzają się publikacje, odnoszące się do tych samych zagadnień, napisane przez autorów z różnych szkół i tradycji historycznych i archiwalnych. Tym cenniejszym jest praca zbiorowa będąca efektem współpracy Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, które zorganizowały wspólną konferencję pod hasłem: “Od traktatu kaliskiego do pokoju oliwskiego. Polsko – krzyżacko – pruskie stosunki dyplomatyczne w latach 1343 – 1660”. Efektem zorganizowanej w dniach 24 – 25 maja 2013 r. w Warszawie konferencji jest publikacja rozszerzonych wersji wygłoszonych referatów.

Czytaj dalej „POLSKA: Wspólna publikacja Archiwum Głównego Akt Dawnych i Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie”

NIEMCY: Publikacje archiwów uniwersyteckich. Propozycje

„Profil dokumentacji dla archiwów szkół wyższych”
Opublikowana w 2009 roku broszura ukazuje centralne znaczenie archiwów szkół wyższych w badaniach historii uniwersytetów i historii nauki. Zawiera ona wskazówki dotyczące oceny dokumentów według ich wartości historycznej oraz spis akt uniwersyteckich, które jako źródła historyczne kwalifikują się do trwałego przechowywania w archiwach. Obok przekazu archiwalnego różnorodnych jednostek i gremiów uniwersyteckich uwzględniona została również dokumentacja z dziedziny badań i nauki, jak również dokumentacja archiwalna organizacji studenckich. Dodatkowe wskazówki dotyczą spuścizn naukowych i zbiorów.
Broszurę opracowali archiwiści uniwersytetcy: dr Thomas Becker (Bonn), prof. dr Werner Moritz (Heidelberg), dr Wolfgang Müller (Saarbrücken), dr Klaus Nippert (Karlsruhe) und dr Max Plassmann (Düsseldorf).
Dokumentationsprofil für Archive wissenschaftlicher Hochschulen : eine Handreichung / Von Thomas Becker … [Hrsg.: Der Universitätspräsident]. – Saarbrücken : Univ. des Saarlandes, 2009. – 75 S. : Ill. ; 21 cm.
ISBN 978-3-940147-15-8
Cena: 7 € plus koszty przesyłki

Czytaj dalej „NIEMCY: Publikacje archiwów uniwersyteckich. Propozycje”

NIEMCY: Akta pod specjalnym nadzorem. „Kontrowersyjne archiwalia”- Konferencja archiwów uniwersyteckich i naukowych w Erlangen (19-20 marca 2015)

W dniach 19–20 marca 2015 roku w kolegium Uniwersytetu Fryderyka i Aleksandra w Erlangen i Norymberdze (Friedrich Alexander Universität Erlangen-Nürenberg) odbyła się doroczna konferencja grupy specjalistycznej 8 Niemieckiego Stowarzyszenia Archiwistek i Archiwistów (Fachgruppe 8 des Verbandes deutscher Archivarinnen und Archivare e.V). Fachgruppe 8- sekcja archiwów uniwersyteckich i instytucji naukowych powstała w 1978 roku i reprezentuje archiwistów pracujących w archiwach uczelni wyższych, placówek naukowych i kulturalnych, w tym muzeów.

Tematem konferencji były: Problematyczne/kontrowersyjne zbiory archiwalne. Problemy zasobów archiwów uniwersyteckich i naukowych (Die brisante Akte. Problembehaftete Bestände in Universitäts- und Wissenschaftsarchiven). Pomimo, iż temat spotkania zawężony był do instytucji uniwersyteckich i naukowych, to będące przedmiotem zainteresowania materiały (brisante/problematyczne) nie stanowią wyłącznie domeny tego typu instytucji. Problem takich dokumentów jest absolutnie uniwersalny pod naszą szerokością geograficzną także. Kontrowersyjność, czy też problematyczność zbiorów odnosiła się zarówno do ich formy fizycznej, ale w szczególności do ich treści i wiążących się z tym komplikacji natury prawnej i etycznej.

Czytaj dalej „NIEMCY: Akta pod specjalnym nadzorem. „Kontrowersyjne archiwalia”- Konferencja archiwów uniwersyteckich i naukowych w Erlangen (19-20 marca 2015)”

NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – sześć trudnych lat z widokiem na happy end

W sześć lat po katastrofie Archiwum Miejskiego w Kolonii ruszy budowa jego nowej siedziby. Już prawie 96 procent z 30 kilometrów akt przechowywanych w tym archiwum może być udostępniona użytkownikom w formie cyfrowej lub analogowej. To naprawdę imponujący wynik biorąc pod uwagę skalę zniszczeń, jakie miały tam miejsce. Przypomnijmy więc pokrótce popołudnie 3 marca 2009 r. W kilka sekund, z powierzchni ziemi zniknął budynek Archiwum Miejskiego Kolonii, wraz z 30- kilometrowym zasobem archiwalnym obejmującym dzieje miasta i całego regionu, od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne.
Archiwum kolońskie było uważane za „okręt flagowy” niemieckich archiwów komunalnych. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1322 roku, kiedy to cała jego zawartość mieściła się w drewnianej skrzyni. W 1406 roku drewniana skrzynia, to było już za mało- archiwum miejskie znalazło swoje lokum pod wieżą miejskiego ratusza. W archiwum znajdowało się m.in. 65 tys. dokumentów pergaminowych, setki tysięcy map i planów, około miliona fotografii oraz ok. 700 kolekcji prywatnych znakomitych obywateli Kolonii, pisarzy, kompozytorów, naukowców, architektów.
Przyczyną katastrofy były prawdopodobnie błędy popełnione w czasie prac podziemnych przy budowie linii metra. Śledztwo w tej sprawie trwa W wyniku tych wydarzeń uległ całkowitemu zniszczeniu budynek archiwum miejskiego, oraz przyległe do niego budynki, dwie osoby straciły życie, a ponad 36 rodzin straciło mieszkania. Zniszczeniu uległy również dwie szkoły Friedrich-Wilhelm-Gymnasium i Kaiserin-Augusta-Schule.
Z całości odzyskanych akt 35 % znajdowało się w stanie bardzo ciężkiego uszkodzenia, 50% ciężkiego i średniego, a tylko 15 % posiadało niewielkie uszkodzenia. Po odzyskaniu tej części zasobu, która znalazła się na powierzchni zapadliska, przystąpiono do prac związanych z wydobyciem pozostałych ok. 5 % zasobu, który znalazł się pod wodą. W bezprecedensowej akcji ratowania zasobu, eksperymentalnie wykorzystano platformę służąca wydobywaniu zatopionych archiwaliów.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – sześć trudnych lat z widokiem na happy end”