W dniu 4 grudnia 2025 r. Przewodniczący Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolij Chromow wziął udział w otwarciu wystawy pt. „Chleb” w Domu Ukraińskim w Kijowie (Український Дім національний культурний центр).
Projekt przedstawia chleb jako zjawisko społeczno-kulturowe, które jest nieodłączną częścią naszej codzienności, a także tradycji świątecznych, rytualnych i artystycznych. Ukazuje chleb również w kontekście zwycięstw, represji i walki o wolność, odwołuje się do okresów głodu, kiedy dostęp do chleba stał się narzędziem przemocy politycznej, oraz podkreśla jego rolę w procesie kształtowania się ukraińskiej państwowości.
Współorganizatorem wystawy jest Centralne Państwowe Archiwum Stowarzyszeń Publicznych i Ukrainików (Центральний державний архів громадських об’єднань та україніки), który udostępnił kopie dokumentów z Narodowego Zasobu Archiwalnego Ukrainy (Національний архівний фонд України – НАФ), dotyczących chleba zastępczego z czasów Wielkiego Głodu (Hołodomoru) w latach 1932-1933. Wśród udostępnionych materiałów archiwalnych znajduje się sprawa karna Aleksego Tymofijewicza Sorokina z zachowanymi dwiema próbkami chleba zastępczego (zespół 263, op. 1, spr. 65567, t. 1), która została zaliczona do unikatowych dokumentów NAF.
Pieczywo zastępcze w sprawie Aleksieja Sorokina to dwa kawałki chleba wypieczonego z różnych dodatków w latach 30. XX wieku, które stały się dowodem rzeczowym w sprawie przeciwko niemu w 1941 roku. Kawałki chleba przechowywał od czasów Wielkiego Głodu jako przypomnienie dla swojej córki o trudnych latach, które musieli przeżyć, ale śledczy uznali to za dowód prowadzenia przez A. Sorokina antyradzieckiej agitacji.
Projekt wystawowy „Chleb” jest wielowarstwową opowieścią o społeczności, jej pamięci, rytuałach i światopoglądowych wyobrażeniach. Zachęca do refleksji nad tym, jak codzienna praktyka obcowania z chlebem kształtuje naszą zbiorową tożsamość i ujawnia głębokie powiązania między człowiekiem, ziemią i kulturą.
Wystawa będzie czynna od 05.12.2025 do 18.01.2026 r. od wtorku do niedzieli w godzinach od 11:00 do 19:00, Dom Ukraiński, bulwar Chreszczatyk 2, Kijów.
Źródła:
ua.gov: Унікальні архівні документи представлено у виставковому проєкті «Хліб»
Український Дім: Виставковий проєкт «Хліб»
oprac. Edyta Łaborewicz