Archiwum Kantonu Zurych (Staatsarchiv Zurych) prze kilka lat prowadziło prace digitalizacyne swojego zasobu kartograficznego w celu udostępniania ich online. Teraz wraz z Biurem Rozwoju Przestrzennego rozpoczyna się realizacja projektu, w ramach którego społeczność internetowa zainteresowana tematem może aktywnie uczestniczyć w procesie georeferencji starych mapy. Zainteresowane strony mogą nie tylko odkrywać przeszłość, ale także odkrywać alternatywne rzeczywistości.
Archiwum w Zurychu posiada około 20 000 historycznych map i planów z okresu od XVI do początku XXI wieku. Wśród nich znajdują się unikalne dzieła sztuki kartograficznej, takie jak mapy Jos Murera (1530–1580) lub Hansa Conrada Gygera (1599–1674), ale także liczne plany dotyczące budowy dróg, mostów, budynków szkolnych i budynków administracyjnych w kantonie Zurych. Kolekcja jest w pełni zdigitalizowana i dostępna online. Teraz należy uczynić go jeszcze bardziej dostępnym z pomocą społeczeństwa poprzez dokładne zlokalizowanie każdego obiektu geograficznie w skrócie określa się ten proces georeferencją za pomocą crowdsourcingu”.
Aby wziąć udział w tym projekcie, nie trzeba być specjalistą. Dzięki platformie internetowej „Georeferencer” dziecinnie proste jest porównywanie mapy historycznej z aktualną mapą i identyfikowanie pasujących punktów, takich jak skrzyżowania, ujścia rzek lub narożniki ważnych budynków. Im więcej punktów zaznaczy się kliknięciem obu map, tym dokładniej mapa historyczna zostanie dopasowana do mapy wspólcesnej. Pokazuje to również, jak dokładnie działali kartografowie z wcześniejszych epokach: w szczególności najstarsze mapy z XVI i XVII wieku są często nadal bardzo zniekształcone. Ale od XVIII wieku nowe metody i narzędzia geodezyjne pozwoliły na tworzenie coraz dokładniejszych map. W przypadku starszych map i planów georeferencje mogą być trudne, ponieważ niektóre z przedstawionych struktur już nie istnieją – zmieniony został układ dróg a rzeki zmieniły swoje koryta. Także strefy nadbrzeżne i obrzeża lasów są dziś inne niż w przeszłości. Czasami więc uczestnicy projektu będą potrzebowali wyobraźni i odrobiny talentu do prawidłowego rozczytania i orientacji w historycznych mapach. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zbadać minioną epokę i otoczenie – rzeczywistość spowodowaną uprzemysłowieniem i ogromnym wzrostem populacji w XIX i XX wieku, zmiany, które stopniowo przekształcały na zawsze zastany świat.
Plany projektów budowlanych, które nigdy nie zostały zrealizowane, są prawdziwym skarbem. Tutaj można dowiedzieć się, jakie imponujące pomysły miały być realizowane dla szpitala kantonalnego na Burghölzliareal w latach 30-tych XX wieku, dla szkoły kantonalnej Rychenberg w Winterthur czy dla archiwum kantonalnego. Georeferencje dokumentów planistycznych, z których niektóre wydają się dziś utopijne, oznaczają, że alternatywne rzeczywistości można badać na komputerze, tablecie lub smartfonie: jak by to było dzisiaj w kantonie Zurych, gdyby niektóre decyzje były inne?
Po zakończeniu projektu, georeferencyjne, historyczne mapy zostaną trwale udostępnione publicznie za pośrednictwem przeglądarki GIS kantonu Zurych (Geografische Informationssystem des Kantons Zürich) , a tym samym otwarte zostanie „okno w przeszłość”. Arcydzieła wczesnej kartografii zuryskiej – Murerkarte z XVI i Gygerkarte z XVII wieku – można tam już oglądać w formie georeferencyjnej. Biuro Rozwoju Przestrzennego opracowało także, specjalnie dla projektu, bazę danych, dzięki której można rozpoznać domy z różnych okresów, co znacznie ułatwia georeferencję starych map i planów.
Źródło: Mit historischen Karten in die Vergangenheit eintauchen
Jolanta Leśniewska
AP Płock O/Kutno